بسم الله الرحمن الرحیم باسلام خدمت همه دوستان بزرگوار وقتتون بخیر با شرح حکمت سوم نهج البلاغه با موضوع #نکوهش بخل وترس وفقر در خدمت دوستان هستیم

⬅️وَ قَالَ [علیه السلام] الْبُخْلُ عَارٌ وَ الْجُبْنُ مَنْقَصَةٌ وَ الْفَقْرُ یُخْرِسُ الْفَطِنَ عَنْ حُجَّتِهِ وَ الْمُقِلُّ غَرِیبٌ فِى بَلْدَتِهِ . ◀️امام علی (ع) میفرمایند بخل ،ننگ است و ترس مایه نقصان، فقر شخص زیرک را از بیان دلیلش گنگ میسازد وآنکس که فقیر وتنگدست است حتی در شهر خود غریب است.. ⬅️امام (ع) در این حکمت به چهار نقطه ضعف اخلاقى و اجتماعى انسان اشاره میکند و آثار سوء هر یک را بیان میفرمایند تا همگان از آنها فاصله بگیرند. نخست میفرمایند: «بخل ننگ است»؛ (الْبُخْلُ عَارٌ) البخل: بخل، تنگ چشمی عار: ننگ اینجا به چند نکته اساسی اشاره میکنیم ۱

✅نکته اول: معنای بخل ◀️بخيلي مکن هيچ اگر مردمي همانا که کم باشي از آدمي(فردوسی) بخل یعنی دوست نداشتن بذل و انفاق یعنی که انسان حاضر نباشد چیزى از مواهب خداداد را در اختیار دیگران بگذارد، هرچند امکانات او بسیار بیش از نیازهاى او باشد و در مقابل آن اسراف در انفاق و افراط در بخشیدن است؛ یعنی جود و سخاوت بیشتر از حد داشتن که گاه سبب میشود انسان حتى وسائل مورد نیاز خود را به دیگران ببخشد و خود به کمترین مواهب حیات قناعت کند. که آن هم مذموم است. ◀️خداوند در سوره آل عمران/180 می فرماید: کسانی که بخل می ورزند و آنچه را خدا از فضل خویش به آنان داده، انفاق نمی کنند، گمان نکننداین کار به سود آنهاست؛ بلکه برای آنها شرّ است. به زودی در روز قیامت آنچه را که بخل ورزیدند، همانند طوقی بر گردنشان می افکنند و میراث آسمانها و زمین خداست و خداوند از آنچه انجام می دهید، آگاه است. ◀️بهترین حالت میانه روی است؛ چنان که قرآن می فرمایند: «و لا تجعل یدک مغلولة…» و دستت را بسته به گردن خود قرار مده (در انفاق واجبات بخل نورز) و آن را به تمام نیز مگشای (چندان انفاق مکن که خود نیازمند شوی) که ملامت زده و وامانده خواهی نشست. اسرا/29 وَ قَالَ (عليه السلام) کُنْ سَمْحاً وَ لَا تَکُنْ مُبَذِّراً وَ کُنْ مُقَدِّراً وَ لَا تَکُنْ مُقَتِّراً. بخشنده باش اما زياده روي نکن، در زندگي حسابگر باش اما سخت گير مباش ۲

✅نکته دوم: سبب بخل ◀️سبب بخل حب نفس و مال است؛ به طوری که گاهی به ادا نکردن حقوق واجب مانند: خمس و زکات (ادای حقوق فقرا) و نفقه ندادن (دادن حقوق اهل و عیال) منجر می شود. اگر انسان توانایی بخشیدن به نیازمندان را داشته باشد، ولی بخل ورزد و مالش را از دیگران بیشتر دوست بدارد، به معنای آن است که در انسانیت او عیب و نقصی وارد شده است و به همین سبب، بخل مذموم است. ◀️بخل، حالتی درونی است و نبخشیدن مال که در بیرون ظاهر می شود، ثمره صفت بخل است، نه خود بخل. پس چه بسا کسی بسیار ببخشد، اما نه به سبب داشتن صفت جود و سخاوت، بلکه به جهت ریا، تظاهر و اغراض شخصی و مادی ۳

✅نکته سوم بخل انواع گوناگون دارد؛ بخل در آبرو، مال، علم و یا موقعیت اجتماعی و … . مثلا در جایی که تعلیم شایسته است یا استفاده از آبرو و اعتبار به نفع دیگران ضروری است، اگر خودداری شود بخل به حساب می آید. اکثر مردم کلمه بخل را در مورد امساک های مالی به کار می برند؛ در حالی که معنای آن وسیع تر از امساک مالی است. از یک طرف انتظار کمک مالی و از طرف دیگر بی‏حاصل ماندن این انتظار و در آخر هم، متهم کردن یکدیگر به بخل باعث می‏شود که بخل تنها در امساک‏های مالی استعمال شود. اگرچه مردم تحت تأثیر تحولات فرهنگی جوامع گرفتار انحطاط شده اند و بخل در نظر آنها عار نیست این تصور باعث از بین رفتن زشتی صفت بخل نمی شود زیرا معیار و میزان سنجش ننگ بودن بخل، معیار حقیقت هاست نه واقعیت ها. ۴

✅نکته چهارم: جهات ننگ بودن بخل 1- تخلف بخیل از فرمان الهی، زیرا از طرف او تعالی مأمور به انفاق بود. 2- عمل کردن بر خلاف فطرت خود، بنابراین از جانب فطرت و وجدان اخلاقی تا مدتی گرفتار نهیب و سرزنش است. 3- بخیل در جامعه بی حرمت است. بخل سبب نفرت مردم از بخیل مى‏شود و افراد نزدیک و دور از او فاصله می‏گیرند. 4- بخل، موجب عذاب اخروی می شود. 5- بخل منشأ اختلافات طبقاتی است. سبب می‏شود که بسیارى از منابع اقتصادى از گردش تجارى سالم خارج شود و به صورت کنز و اندوخته در آید در حالى که گروه‏هایى در جامعه ممکن است به آن نیاز داشته باشند. 6- بخل، تشدید کنندۀ حرص در بخیل است. 7- بخل سبب سنگدلى و قساوت است، زیرا بخیل ناله مستمندان را مى‏شنود و چهره رقت‏بار آنها را مى‏بیند و در عین حال به آنها کمکى نمى‏کند و این مایه قساوت است. 8- افرادبخیل‏گاه به‏زن و فرزند خود نیز تنگ و سخت مى‏گیرند به اندازه‏اى که‏مرگ او را آرزو مى‏کنند و این‏ عار و ننگ‏ دیگرى‏است. 9- بخل سبب ضعف تفکر اجتماعی می شود. افراد بخیل به سبب دلبستگى‏ فوق‏العاده غیر منطقى به مال و ثروتشان از نظر تفکر اجتماعى بسیار ضعیف و ناتوانند و این هم ننگ و عار دیگرى است، امام (علیه السلام) در عهدنامه معروف مالک اشتر به اوتوصیه میکند که هرگز بخیل را در مشورت خود دخالت ندهد که او را به ترک حق دعوت میکند و از تهیدست و فقر میترساند. «لَا تُدْخِلَنَّ فِی مَشُورَتِکَ بَخِیلًا یَعْدِلُ بِکَ عَنِ الْفَضْلِ وَیَعِدُکَ الفقر. 10- امام(علیه السلام) در (حکمت ۳۷۸) سخن بسیار جامعى درباره بخل فرمود آنجا که میفرماید: «الْبُخْلُ جَامِعٌ لِمَسَاوِئِ الْعُیُوبِ وَ هُوَ زِمَامٌ یُقَادُ بِهِ إِلَى کُلِّ سُوءٍ؛ بخل تمام عیوب را در بر دارد و انسان را به سوى هر بدى و زشتى می‏کشاند». ۵

نکته پنجم: اهداف بیان صفت بخل در این جمله حضرت صفت بخل را تقبیح کرده است تا با این تقبیح، 1- توبیخ بخیل 2- تشویق به معالجۀ آن 3-تهدید مبتلایان بی تفاوت را از عواقبش 4-تنبیه بی خبران 5- سخاوتمندان را به طور ضمنی،ستایش فرموده باشد. ۶

خدایا چنان کن سرانجام کار تو خشنود باشی وما رستگار اللهم صل علی محمد وال محمد وعجل فرجهم ان شاءالله دوستان بامطالعه حکمت سوم نظراتشون رو درباره این تفسیر ارائه فرمایند موفق وسربلند باشید التماس دعا قریش حسین پور

❤️ من غلام نوکراتم، عاشق کربلاتم... 🎙محمدحسین پویانفر #استقبال_محرم

صدای پای کاروان کربلا نزدیک است؛ امسال را کجا روضه خواهی رفت حاجی؟! کاش روضه‌خوان امسالت، عباس نباشد! کتیبه‌ها همه دم گرفته‌اند: «سقای حرم؛ میر و علمدار نیامد». بیچاره لشکر دل‌های ما که علمدارش ارباًاربا برگشت.😭 #ما_ملت_امام_حسینیم

‏حسین جااان از ما نگیری جون مادرت، ما به دلمون صابون زدیم، ما کلی وعده میکنیم؛ ما اصلاً سالمون با ‎#محرم تو، تحویل میشه... #استقبال_محرم

💔اى دلم طاقت بياور آتش غم می ‌رسد 💔بر مشامم بوى اسپند محرم می ‌رسد #بوی_اسپند_عزاخانه_ی_تو_می_آید ‏😭😭😭😭

بسم الله الرحمن الرحیم باسلام خدمت همه دوستان بزرگوار وقتتون بخیر با شرح حکمت چهارم نهج البلاغه با موضوع #ناتوانی و شکیبایی در خدمت دوستان هستیم

⬅️وَ قَالَ (علیه السلام) الْعَجْزُ آفَةٌ، وَ الصَّبْرُ شَجَاعَةٌ، وَ الزُّهْدُ ثَرْوَةٌ، وَ الْوَرَعُ جُنَّةٌ، وَ نِعْمَ الْقَرِينُ [الرِّضَا] الرِّضَى. ⬅️و فرمود (ع): و ناتوانى، آفت است و شكيبايى، دليرى است و زهد، توانگرى است و پارسايى، چونان سپر است. بهترين همنشين خشنودى است از خواست خداوند. 1

⬅️امام عليه السّلام فرموده است: 1- و عجز و واماندگى آفت و بيچارگى است (كه شخص را از پا در مى آورد) 2- و شكيبائى دلاورى است 3- و پارسائى دارائى است (زيرا پارسا مانند مال دار كه بكسى نيازمند نيست بدنيا و كالاى آن نيازمند نمى باشد) 4- و دورى از گناهان سپر است (از عذاب الهىّ، همانطور كه سپر شخص را از شمشير محافظت مى نمايد پرهيزكارى او را از سختيهاى دنيا و آخرت رهائى مى دهد) 5- رضا و خوشنود بودن بقضاء نيكو همنشينى است (همانطور كه همنشين شخص را در رفاه و آسايش دارد، خوشنود بآنچه خداوند خواسته در رفاه و آسايش مى باشد). 2

✅قوىّ و صبور باش: ⬅️امام در چهارمین کلمه از کلمات قصارش به پنج وصف از اوصاف #انسانى اشاره مى کند که یکى منفى و چهار وصف از آن مثبت است و آثار هر کدام را در جمله بسیار کوتاهى بر مى شمارد. نخست مى فرماید: «عجز و ناتوانى آفت است»; (الْعَجْزُ آفَةٌ). 3

⬅️عجز مفهوم وسیعى دارد که هرگونه ناتوانى علمى، جسمى، اقتصادى و فکرى را شامل مى شود و به یقین اینها بزرگ ترین آفات زندگى انسان است; انسان عاجز، ذلیل و خوار عقب مانده و شکست خورده و بى ارزش و بى مقدار است به همین دلیل اسلام مى گوید: بکوشید و هرگونه عجز را از خود دور سازید و با قدرت و قوت به اهداف مالى و معنوى خود برسید. البته گاه مى شود که عجز و ناتوانى بدون اختیار دامان انسان را مى گیرد، ولى غالباً چنین نیست، بلکه نتیجه کوتاهى ها و بى برنامگى هاست. 4

⬅️امام در دومین نکته اشاره به آثار مثبت #صبر و شکیبایى کرده مى فرماید: «صبر شجاعت است»; (وَالصَّبْرُ شَجَاعَةٌ). ⬅️صبر چه در مقابل عوامل #معصیت باشد، چه در مسیر #اطاعت پروردگار چه در برابر #مصائب روزگار انجام گیرد، نوعى #شجاعت محسوب مى شود و تنها شجاعانند که از عهده #شکیبایى در این مراحل سه گانه بر مى آیند. 5

⬅«الصَّبْرُ مُرٌّ لا یَتَجَرَّعُهُ إلاّ حُرٌّ صبر تلخ است ولى جز آزادگان این شربت ناگوار را نمى نوشند». ⬅️«إنَّ لِلاْزْمانِ الْمَحْمُودَةِ وَالْمَذْمُومَةِ أعْماراً وَآجالاً کَأَعْمارِ النّاسِ وَآجالِهِمْ فَاصْبِرُوا لِزَمانِ السُّوءِ حَتّى یَفْنى عُمْرُهُ وَیَأتی أجَلُهُ دوران هاى خوب و بد عمر و اجلى دارند مانند عمر و اجل انسان ها; به هنگامى که دوران سختى پیش آید صبر کنید تا عمرش پایان گیرد و اجلش فرا رسد». ⬅️«إذا تَضَیَّفَتْکَ نازِلَةٌ فَأقْرِهَا الصَّبْرُ عَلَیْها وَأکْرِمْ مَثْواها لَدَیْکَ بِالتَّوَکُّلِ وَالاْحْتِسابِ لِتُرِحِّلَ عَنْکَ وَقَدْ أبْقَتْ عَلَیْکَ أکْثَرَ مِمّا سَلَبَتْ مِنْکَ هنگامى که حادثه سختى به میهمانى تو آمد با صبر و شکیبایى از آن پذیرایى کن و جایگاه آن را با توکل بر خدا و حساب عند الله گرامى بدار تا زمانى که این میهمان از نزد تو برود در حالى که بیش از آنچه از تو گرفته است براى تو باقى خواهد گذارد» 6

⬅️امام در سومین جمله مى فرماید: «زهد ثروت است» (وَالزُّهْدُ ثَرْوَةٌ). اشاره به اینکه انسان از ثروت آیا چیزى جز #بى نیازى مى خواهد و آدم زاهدِ قانع، از همه خلق بى نیاز است و چه بسا ثروتمندانى که جزء نیازمندان هستند. ⬅️زهد همان بى اعتنایى به زرق و برق دنیا و مال و منال و شهرت و آوازه است. ⬅️زاهد کسى نیست که فاقد این امور باشد بلکه زاهد کسى است که دلبسته و وابسته به این امور نباشد; خواه آن را داشته باشد یا نه 7

⬅️زاهدان از ثروتمندان غنى ترند، چرا که ثروتمندان از یک سو باید پیوسته ثروت خود را حساب و کتاب کنند و از سوى دیگر مراقب باشند سارق و دشمنى آن را از دست آنها نگیرد در حالى که زاهدان از همه اینها بى نیازند. ⬅️در حدیثى از رسول خدا(صلى الله علیه وآله) مى خوانیم که خطاب به على(علیه السلام) فرمود: «یَا عَلِیُّ إِنَّ اللَّهَ قَدْ زَیَّنَکَ بِزِینَة لَمْ یُزَیِّنِ الْعِبَادَ بِزِینَة أَحَبَّ إِلَى اللَّهِ مِنْهَا; زَیَّنَکَ بِالزُّهْدِ فِی الدُّنْیَا اى على خداوند تو را به زینتى آراسته که هیچ بنده اى به زینتى بهتر از آن نزد خداوند آراسته نشده است تو را به زهد در دنیا آراسته است» 8

⬅️در حدیثى از امام صادق(صلى الله علیه وآله) مى خوانیم: «جُعِلَ الْخَیْرُ کُلُّهُ فِی بَیْت وَجُعِلَ مِفْتَاحُهُ الزُّهْدَ فِی الدُّنْیَا... حَرَامٌ عَلَى قُلُوبِکُمْ أَنْ تَعْرِفَ حَلاَوَةَ الاِْیمَانِ حَتَّى تَزْهَدَ فِی الدُّنْیَا تمام نیکى ها در خانه اى قرار داده شده و کلید آن زهد در دنیاست... سپس فرمود: حلاوت ایمان بر دل و جان شما حرام است تا زمانى که دل هایتان زهد در دنیا پیشه کند». 9

⬅️مولا در چهارمین جمله از حکمت چهارم مى فرماید: «تقوا و پرهیزگارى سپرى است (در برابر گناهان و خطرات شیطان و هواى نفس)»; (وَ الْوَرَعُ جُنَّةٌ). ⬅️ورع به معناى #تقوا یا حد اعلاى تقواست به گونه اى که انسان حتى از شبهات پرهیز کند. این فضیلت انسانى از حالت خداترسى باطنى سرچشمه مى گیرد که چون در برابر او گناهى ظاهر شود سدى در میان او و گناه ایجاد کند. ⬅️تعبیر به #جنة تعبیر جالبى است، زیرا سپر وسیله اى دفاعى در مقابل آماج تیرهاى دشمن یا شمشیرها و نیزه هاست گویا #هواى نفس و شیطان پیوسته قلب انسان را هدف تیرهاى خود قرار مى دهد و انسان با #ورع به وسیله این سپر مى تواند از آزار آنها در امان بماند. 10

⬅️در حدیثى از رسول خدا(صلى الله علیه وآله) مى خوانیم: «لِکُلِّ شَىْء أُسٌّ وَأُسُّ الاْیمانِ الْوَرَعُ هر چیز اساس و شالوده اى دارد و شالوده ایمان ورع است». ⬅️در حدیثى که از امیر مؤمنان على(علیه السلام) در غررالحکم نقل شده مى خوانیم:«عَلَیْکَ بِالْوَرَعِ فَإنَّهُ عَوْنُ الدّینِ وَشَیْمَةُ الْمُخْلِصینَ بر تو باد به پیشه کردن ورع، زیرا (بهترین) یاور دین و روش مخلصان است». 11