کارکرد سياستهای كلی ابلاغی نظام
🔸فلسفه تدوينِ سياستهای كلی ابلاغی ولیفقيه تعيين جهت نظام ارزشی كشور است.
🔸دستگاهها برای انتخاب جهت و مسير خود بايد به سياستهای كلی مراجعه كنند تا در درجه اول خلاف سياستهای كلان نظام نباشد و درجه دوم مقوم و پيش برنده اهداف آن باشند
🔸 سياستهای كلی ابلاغی، تعيين بايدها و نبايدها در مسير حركت دستگاه هاست اما اين كه جهت تعيين شده سياستهای دستگاهها، با چهكم و كيفی، با چهابزاری و با چهسرعتی حركت كنند، سیاستهای کلی دخالت نمیكنند و مسئوليت امر با خود مديران دستگاههای مختلف است.
#قدرت_و_پیشرفت 9⃣
@haad1442
قوانین چپاول به سبک بازار آزاد
🔸پل برمر (حاکم نظامی عراق که پس از اشغال از طرف آمریکا منصوب شد) مجموعه ای از قوانین را تصویب کرد که در مجموع، برنامه سنتی و کلاسیک شوکدرمانیِ "مکتب اقتصادی شیکاگو" را تشکیل میدهد.
🔸اقتصاد عراق پیش از تهاجم آمریکا بر شرکت ملی نفت و ۲۰۰ شرکت دولتی اتکا داشت که مواد غذایی و مواد اولیه صنایع عراق_از سیمان تا کاغذ و روغن خوراکی_ را تولید می کردند.
🔸برمر اعلام کرد که ۲۰۰ شرکت دولتی باید بیدرنگ خصوصیسازی شود. به گفته او: "برای احیای عراق، تسلیم بنگاههای دولتی ناکارآمد به بخش خصوصی اقدامی ضروری است"
🔸بعد نوبت به قوانین اقتصادی رسید. برمر برای نشان دادن درِ باغ سبز به سرمایهگذاران خارجی برای شرکت در حراج داراییهای دولتی عراق، یک سلسله قوانین ریشهای تصویب کرد که مجله اکونومیست با عنوان "فهرست آرزوهای سرمایهگذاران خارجی در بازارهای نوظهور" از آنها یاد کرد.
🔸یکی از این قوانین که مستقیما برگرفته از کتاب میلتون فریدمن است، قانون کاهش مالیات بر شرکتهای عراقی از ۴۵ درصد به نرخ ثابت ۱۵ درصد بود. قانون دیگر به شرکتهای خارجی اجازه میداد که سهام شرکتهای عراقی را تا سقف ۱۰۰ درصد تملیک کنند. این یعنی جلوگیری از تصاحب داراییهای دولت توسط بخش ثروتمند عراقی.
🔸بهتر از اینها قانونی بود که اجازه میداد سرمایهگذاران همه سود حاصل از عملیات خود را از عراق خارج کنند، بدون آنکه ملزم به سرمایهگذاری دوباره آن و یا پرداخت مالیات باشند. همچنین قید شده بود که سرمایهگذاران می توانند قراردادهای اجاره یا پیمانهای چهلسالهای منعقد کنند که بعد از این مدت هم تمدیدپذیر است.
🔸همه این اقدامات زمانی انجام میشد که ۵۰ درصد مردم عراق هنوز آب آشامیدنی نداشتند، چراغهای راهنمایی کار نمیکرد و جرم و جنایت فراگیر شده بود.
#دکترین_شوک ۴۰
@haad1442
استقلال بانك مركزی راهکار یا بیراهه؟
🔸تفکر نئوليبرال پيوسته استقلال بانك مركزی را برای كنترل تورم ترويج و تجويز کرد تا تبدیل به قانون شد، چرا که معضل تورم را صرفا ناشی از عرضه غافلگيرانه پول توسط دولت برای تامین کسری بودجه میداند. در حالی که عرضه پول صرفا بابت كسری بودجه نيست، بلكه بخش قابل توجهی از آن مربوط به استقراض بانك ها به ويژه بانك های خصوصی از بانك مركزی بوده است.
🔸نئولیبرالیسم نوشداروی ادعایی معضل تورم را «مستقل كردن ماشين عرضه پول (بانك مركزی) از دولت» میداند. در حالی که 13 متغير اقتصادی بر روی تورم تاثيرگذارند كه رتبه نخست آن مربوط به افزایش قيمت ارز و حاملهای انرژی است، پس این ادعا که تنها دليل تورم، عرضه پول توسط دولت است، پذيرفتنی نيست.
🔸 اساسا هيچ گونه رابطه علّی ميان استقلال بانك مركزی و كاهش نرخ تورم وجود ندارد. نئولیبرالهای ایرانی ریشه تورم را از پولی شدن کسری بودجه می دانند و بر این اساس، بانک مرکزی را از دولت مستقل کردند.
آن زمان خطاب به طراحان طرح استقلال بانک مرکزی گفتیم فرضا بانک مرکزی را مستقل کردید. کسری بودجه که رفع نخواهد شد! کسری بودجه را چگونه میخواهید رفع کنید؟ وقتی کار به این سوال میرسد، دوباره نئولیبرالها میگویند حاملهای انرژی و حذف یارانههای تولید و افزایش قیمت ارز را افزایش دهید تت کسری جبران شود! در حالیکه همینها که اینها عاملان اصلی تورم در ایران هستند. میخواستند با مستقل کردن بانک مرکزی از دولت، کسری بودجه را جبران کنند تا دولت، از بانک مرکزی استقراض نکند و نقدینگی ایجاد نشود تا تورم درست نشود. الان میگویند ارز و سوخت را گران کنید تا کسری بودجه جبران شود!
🔸 استقلال بانك مركزی يعنی انفكاك ماشين تجهيز و تخصيص منابع از نقشه پيشرفت و عقيم سازی دولت توسعهگرا
🔸اهميت مديريت تسهيلات بانكی توسط دولت و هدايت تسهيلات به بخش های اولويت دار آنقدر زياد است كه تسهيلات بانكی نقش سوخت برای حرکت لوكوموتيو دولت را دارند و استقلال بانك مركزی، قطار پيشرفت را بدون سوخت خواهد گذاشت و دولت را عملا بدون سرمايه رها خواهد كرد.
🔸مجله فارين پاليسی مقاله مبسوطی در خصوص استقلال بانك مركزی نوشته است و خواهان كنارگذاشتن اين تفكر غلط شده است.
#قدرت_و_پیشرفت 🔟
@haad1442
تماشاگران مرعوب
🔸عراقیها عملاً در برنامه بازسازی عراق هیچ نقشی نداشتند. با قوانین بازار آزاد، همه چیز در جعبههای زرورق به شرکتهای ویرجینیایی و تگزاسی سفارش داده می شد، بطوری که بتوان آن را در عراق سر هم کرد.
🔸عراقیهای تنها کافی بود که بستهبندی آن را باز کنند. حتی برای فرایندِ سر هم کردن و مونتاژِ عراق جدید، به کارگران ارزان قیمت عراقی نیازی نبود. زیرا پیمانکارانِ عمده آمریکایی مثل هالیبرتون، بکتل و غول مهندسی کالیفرنیا ،پارسونز، کارگران خارجی را ترجیح میدادند، چون مطمئن بودند که به خوبی می توانند آنان را مهار کنند.
🔸 یک بار دیگر به عراقیها نقش تماشاگران مرعوب دادند. بار اول مرعوب از فناوری نظامی آمریکا و بار دوم با قدرت مدیریت و مهندسی آمریکا.
🔸همانند صنعت امنیت، نقش کارمندان دولتی عراق به قدری کاهش یافت که کارد به استخوان رسید. کارمندان دولت فقط هزار و پانصد نفر بودند که بر کشور وسیعی با بیست و پنج میلیون نفر جمعیت، حکومت می کردند. برعکس هالیبرتون پنجاه هزار کارمند در عراق داشت.
🔸شعار معمول بوش این بود که: "اگر کاری از عهده بخش خصوصی برمیآید، آن کار را باید بخش خصوصی انجام دهد"
#دکترین_شوک ۴۱
@haad1442
نابودی کسب و کار از محاسن بازار آزاد است!
🔸در حالی که شرکتهای خارجی به عراق هجوم میآوردند، ماشینآلاتِ دویست شرکت دولتی عراق عاطل مانده بود و به علت خاموشیهای طولانی برق، گرد و خاک می خورد. بزرگترین موسسات عراق نمیتوانستند حتی یک پیمان دست سوم هم در بازسازی کشور خود به دست آورند.
🔸شرکتهای آمریکایی ترجیح میدادند مواد اولیه خود را، مانند کارگران خود، به قیمتی تا ده برابر قیمت داخلی، از خارج وارد کنند. یکی از دستورات اقتصادی بازار آزادی برمر مربوط به منع بانک مرکزی عراق از دادن اعتبار به بنگاههای اقتصادی دولتی عراق بود.
🔸 موسسات خصوصی عراقی که تاب رقابت با واردات سرازیر شده از مرزهای گشوده شده را نداشتند، دسته دسته تعطیل میشدند. در گردهمایی بازرگانان عراقی به آنها گفته شد که این امری بدیهی است که کسب و کار آنها در برابر رقابت خارجی از بین برود، اما این نابودی یکی از محاسن بازار آزاد است. فقط بهترین شما ادامه حیات خواهد داد. چه اشکالی دارد؟ کسی که دارد میمیرد مستحق مردن است.
🔸عراقیها بازسازی تحت هدایت شرکتهای بزرگ را شکل نوین چپاول میدیدند. میزان مقاومت مردم در مقابل این نوع بازسازی افزایش پیدا می کرد و نظامیان خارجی با سرکوب بیشتر به آن پاسخ میدادند.
🔸از منظر بسیاری از عراقیها طرح امریکا برای خصوصیسازی شرکتهای دولتی عراق، اقدام جنگی دیگر آمریکا تلقی می شد و می گفتند اگر مجبور شویم کارخانهها را به آتش می کشیم اما نمی گذاریم خصوصیسازی رخ دهد.
#دکترین_شوک ۴۲
@haad1442
سیاست آمریکا سیاست تخریب بود
🔸بنگاههای مورد حمایت آمریکا که وارد عراق شدند هیچگاه کارآمد نبودند. هالیبرتون، بکتل، پارسونز، KPMG، RTA، بلک واتر و همه شرکتهای دیگر آمریکایی که برای سوء استفاده از بازسازی عراق حضور یافتند، خود اعضای یک باندِ گسترده حمایت شده برای چپاول و سوء استفاده بودند که دولت ایالات متحده با راهاندازی جنگ، برایشان بازار ایجاد کرد و جلوی ورود رقبایشان را گرفت.
🔸 سیاست بازسازی آمریکا در واقع سیاست تخریب بود که در پوشش سیاست بازسازی اعمال و باعث نابودی کل صنعت کشور می شد.
🔸بسیاری از شرکتهای خارجی که از همه مقررات معاف بودند و از پیگرد کیفری مصون بودند، گستاخانه تقلب کردند. پیمانهای خود را به پیمانکاران دیگر واگذار کردند. پیمانهای خود را به صورت دسته دوم به شرکتهای کویتی واگذار کردند. کویتیها این پیمانها را به سعودیها دادند و هنگامی که وضعیت امنیتی عراق خیلی وخیم شد، سعودیها نیز در نهایت پیمانها را به موسسات عراقی که اغلب از کردستان بودند واگذار کردند. پیمانها می چرخید تا به پیماندار دست چهارم میرسید.
#دکترین_شوک ۴۳
@haad1442
علت تورم در ایران
🔸 نقش دولت در اقتصاد نه رهاسازی نئولیبرالیستی است و نه دولت گرایی کمونیستی، بلکه دولت باید از تصدیگری به حامی، هادی و ناظر بر بخش خصوصی تغییر نقش دهد.
🔸 دولت باید بین منافع بخش خصوصی و تامین منافع عمومی پیوند برقرار کند و آنها را در یک امتداد قرار بدهد.
🔸از الزامات تثبیت جایگاه دولت در نقش حامی، هادی و ناظر، داشتنِ سیاست صنعتی و اشراف بر جریان پول، کالا و فعالیتهای اقتصادی است.
🔸 "اسلام فعالیت اقتصادی را آزاد می داند منتهی برای دولت در اشراف و نظارت بر این حرکت آزاد، اختیارات بی حد و حصر قائل است". (مقام معظم رهبری-۱۳۶۴)
🔸 تحریم و نقدینگیِ ناشی از کسری بودجه هر دو آدرس غلطیست که در خصوص علت تورم می دهند، زیرا تحریم برای آسیب زدن به درآمدهای ارزی کشور و اختلال در تجارت خارجی وضع شده، ولی میبینیم از سال ۹۰ تراز تجاری ما مثبت بوده و مشکلی در تامین ارز برای واردات نداشتیم.
🔸نقدینگی و کسری بودجه معلول تورم هستند نه علت آن! زیرا دولت بزرگترین مصرف کننده است و با تورم روزبه روز دولت کسری بودجه بیشتری پیدا میکند.
🔸تورم دو نوع است. جاذبه تقاضا و فشار هزینه
علت تورم ناشی از جاذبه تقاضا همان نقدینگی است؛ پول زیاد در دست مردم تقاضا ایجاد میکند، اما وقتی میزان عرضه کالا ثابت است تورم ایجاد میشود. حال آنکه نسبت نقدینگی به تولید ناخالص داخلی در ایران ۷۴ درصد است و میانگین جهانی ۱۴۳ درصد است. پس پول در دست مردم زیاد نیست بلکه بالعکس تولید ما از کمبود نقدینگی رنج می برد.
🔸تورم در ایران ناشی از فشار هزینه است، که در اثر بالا رفتن هزینه تولید ایجاد می شود. به عبارتی هزینه مواد اولیه و عوامل تولید افزایش مییابد، قیمت کالا بالا رفته و تورم ایجاد می شود.
🔸 دو محرک اصلی تورم در ایران نرخ ارز و قیمت مواد اولیه است.
#قدرت_و_پیشرفت ۱۱
@haad1442
دولت تهی یعنی دولتی که در آنجا اصلا دولتی وجود نداشت
🔸در عراق دولتی وجود نداشت، فقط قیفی وجود داشته که دلارهای نفتی عراق را کاملا خارج از چهارچوب قانون به شرکتها برساند. بدین سان عراق افراطی ترین مظهر ارتجاعِ ضد تصدی دولت را به نمایش گذاشت. دولتی تهی یعنی دولتی که در آنجا اصلا دولتی وجود نداشت.
🔸 حکومت ائتلاف بقدری خصوصیسازی شده بود که نمیتوانست عراق را خصوصیسازی کند!
🔸 حکومت موقت ائتلاف بعد از تحویل میلیاردها دلار به پیمانکاران دود شد و به هوا رفت و کسی باقی نمانده بود که از دستاورد نکبتبار "منطقه سبز" دفاع کند. اما در خود کشور عراق، آثار و تبعات میلیاردهای گم شده بسیار ملموس بود.
🔸هفته بعد از اعلام خروج بکتل از عراق، مهندس وزارت برق گفت: "با وجود پیمانهای بزرگ که با شرکتهای آمریکایی منعقد شد و میلیاردها دلار صرف شد ولی صنعت برق نه تنها هیچگونه بهبودی پیدا نکرد بلکه بدتر شد"
🔸عراقیها می گفتند: "امروز آب تصفیهنشده را از تصفیه خانهای می نوشیم که دهها سال پیش ساخته شده و هرگز کسی آن را تعمیر و نگهداری نکرده است. روزی فقط دو ساعت برق به ما میدهند. به علت کمبود گاز با هیزم غذا درست می کنیم"
#دکترین_شوک ۴۴
@haad1442
پدیدارشناسی سقوط ریال
🔸تا سال ۱۳۸۶، نفت خام تحویلی به پالایشگاه ها به قیمت صفر لحاظ میشد، فرآورده های پالایشی و پتروشیمی به صورت ریالی قیمت گذاری میشد و به صنایع داخلی فروخته میشد. از سال ۱۳۸۶ به بعد نفت به قیمت دلاری فوب خلیج فارس به پالایشگاه ها فروخته شد و آنها فراورده هایشان را با همین روش قیمت گذاری کردند و چون دلار وجه رایج کشور نیست، نرخ تسعیر(تبدیل دلار به ریال) در این معادله مهم شد، قیمت جهانی محصولات به دلار مشخص شد و در نرخ تسعیر دلار ضرب شد تا قیمت ریالی برای فروش به داخل معین شود و افزایش قیمت و ایجاد تورم در ایران چندین برابر شد.
🔸در دنیا در اثر افزایش قیمت جهانی نفت و قیمت دلار تورم ایجاد می شود، در ایران دو عامل دیگر به این دو عامل اضافه میشود، با بالا رفتن قیمت نفت، قیمت تمامی محصولات پالایشی و پتروشیمیِ داخلی که بر اساس قیمت جهانی به داخل فروخته می شود، بالا می رود و عامل دوم، با بالا رفتن نرخ ارز در بازار آزاد، قیمت دلاری ضرب در نرخ تسعیر دلار می شود و افزایش می یابد.
🔸راهکار برون رفت از این فاجعه شکستن ارزش دلار در زندگی اقتصادی مردم ایران با استفاده از تثبیت نرخ ارز در یک عدد معقول، اجرای سیاست پیمان سپاری ۱۰۰درصد، قیمت گذاری ریالی و بومی مواد اولیه و محصولات پتروپالایشی و معدنی، در یک کلام حذف رقبای ریال از اقتصاد است.
🔸در حال حاضر متاسفانه ضریب جایگزینی ریال عدد ۵ است، یعنی با یک درصد افزایش نرخ ارز تقاضا برای ریال ۵ درصد کاهش می یابد و مردم به دنبال جایگزینی ریال با ارز، سکه و طلا هستند.
🔸 سیاست تثبیت در ارز ۴۲۰۰ سیاست غلطی نبود ولی در عمل اجرا نشد بلکه دولت چند نرخ را به رسمیت شناخت و نرخ ۴۲۰۰ را صرفا به ارز نفتی محدود کرد.
#قدرت_و_پیشرفت ۱۲
@haad1442
بازار آزاد حقهبازی ست
🔸 مقاومت عراقیها مقابل چپاولهای سریع اقتصادی باعث دستگیریهای گسترده آنها با سازوکارهای شوکآور می شد. در اواخر شب یا صبحهای زود سربازان با لگد در خانهها را باز میکردند و فریاد می کشیدند و تعدادی را با چشمان بسته درون کامیون ارتش هول میدادند. در داخل زندانها شوک بیشتری هم در انتظار تازهواردها بود: سطلهای آب یخ، فحش و ناسزا، سگهای زرد آلمانی، مشت و لگد و شوک با جریان برق. شکنجه هم صنعتی بالنده شده بود و جنازههایی که روزانه در هر جایی رها می شد بر شوک جمعی می افزود.
🔸عراقیها در سراسر این مدت می دیدند که در حالی که کشورشان در تلاطم بود، غارت شده اند. مقاومت مردمی به رهبری علمای دینی شکل گرفت و فجایع بازار آزاد بیشتر از سه سال و نیم ادامه نیافت و همه پیمانکاران عمده آمریکایی از عراق خارج شدند در حالی که میلیاردها دلار از نفت عراق برای آنها هزینه شد ولی حجم سنگینی از کارها همچنان باقی ماند.
🔸بطور مثال برای ساخت ۱۴۲ درمانگاه به پارسونز ۱۸۶ میلیون دلار پرداخت شده بود، اما فقط ۶ درمانگاه تکمیل شد. حکومت موقت ائتلاف سعی نمیکرد جلوی کلکهای مختلف و حقهبازیها را بگیرد زیرا این حکومت خود یک حقهبازی بود.
(توضیحات بیشتر از نحوه مقاومت مردم و اتفاقات سیاسی در عراق را به مطالعه خود مخاطبین از کتاب موکول می کنیم و به سراغ تجربه اقتصاد نئولیبرال در کشورهای آمریکای لاتین میرویم.
در حال حاضر در کشور عراق قیمتها جهانیسازی شده است ولی نرخ ارز ثابت دارند.)
#دکترین_شوک ۴۵
@haad1442
ارز و عدالت
🔸يكی از مهمترين منابع عمومی كشور ارز است، درآمدهای ارزی همچون ساير منابع عمومی، بايد صرف پيشرفت كشور شود.
🔸 شكاف طبقاتی زمانی حاصل میشود كه يك طبقه خاص الگوی مصرف متفاوت با الگوی مصرف متعارف ايجاد كنند.
منشا الگوی مصرف متمايز نیز مصرف اختصاصی اراضی عمومی كشور و منابع ارزی كشور است و اين الگوی ناصواب با امكان قانونی پديدار شده است.
🔸برای توليد هر كالایی در کشور نيروی انسانی، منابع، امكانات و سرمايه ملی صرف شده است. این کالای تولیدی اگر در داخل مصرف شود، به مردم و دولت ياری میرساند: تامين حقوق كارگر و استفاده از كالاهای توليد شده. ولی اگر اين كالا صادر شود و كشور ديگری آن را مصرف كند و مردم از آن هيچ بهرهای نبرند یعنی ارز حاصل از صادرات آن تولیدات به مصرف کشور نرسد، عدالت اجرا نشده است، مردم و دولت در اين صادرات سهم دارند چون در تولید آن کالا سهیم بودهاند.
🔸 بنابراين ارز حاصل از صادرات به صورت تام متعلق به شخص صادر كننده نيست و او نيز بايد مانند ديگر آحاد مردم به ارزش ريالی از صادرات خود دست يابد، نه نرخ ارزی كه در معاملات متفاوت است.
#قدرت_و_پیشرفت ۱۳
@haad1442
استفاده عادلانه از منابع عمومی
🔸استفاده عادلانه منابع عمومی مانند ارز چگونه بايد انجام گيرد؟ مكانيزم قيمت روش ليبرالیست در این روش هركس قيمت بالاتری برگزيند مالك منابع عمومی میشود و در نتیجه شكاف طبقاتی ایجاد میشود؛ حال آنكه حضرت آقا میفرمایند: *اولا توليد ثروت ملی، دوما توزيع عادلانه ثروت ملی، سوما منابع و امكانات عمومی بايستی عادلانه توزيع شود، رابعا بايد تلاش شود كه منابع و امكانات عمومي موجود بيشتر شود تا به همه بيشتر برسد. مراد ايشان روش كمونيستی نيست بلكه برخورداری عمومی و بالارفتن سطح رفاه عمومی جامعه ست.
🔸درآمدهای ارزی بايد صرف ارتقای الگوی توليد كشور شود، صرف تحصيل فناوری و عوامل توليد، يا صرف واردات كالاهايی شود كه نيازهای اساسی عموم مردم هستند. الگوی فعلی توزیع ارز توان پاسخگويی به اين نياز عمومی را ندارد و اين امكان بايد در اختيار حاكميت باشد با هدف صيانت از عدالت اجتماعی و افزايش رفاه اجتماعی
#قدرت_و_پیشرفت ۱۴
@haad1442