🔸 وجه اضمار در روایات
💠 صاحب معالم در مقدّمه "منتقی الجمان" بحثی را مطرح نموده است که از آن بحث، نکته اضمار روایات استفاده میشود. ایشان در آن مقدّمه میفرماید: گاهی راوی اوّل که از راوی دوم روایتی را نقل میکند، فاصله بسیاری بین آن دو وجود دارد و روشن است که در سند سقطی رخ داده است. منشأ این سقط، انتقال حدیث از کتابی به کتاب دیگر است؛ مثلاً کلینی در کتاب الکافی روایتی را با سلسله سند از حسین بن سعید نقل میکند، امّا سندِ روایات دیگر حسین بن سعید را که در ادامه بیان میکند، به اعتبار سند روایت اوّل حذف کرده و با تعبیر «عنه» بیان مینماید.
از آنجا که در کتاب الکافی مرجع ضمیر «عنه» روشن است، اشکالی به وجود نمیآید. امّا فرد دیگری که از کتاب الکافی حدیث را نقل میکند، گاهی روایت اوّل الکافی که مرجع ضمیر در آنجا ذکر شده است را هم بیان میکند و یا به اعتبار سند روایت اوّل، سند روایت بعدی را هم به صورت کامل ذکر میکند که در این صورت اشکالی به وجود نمیآید. امّا گاهی سند روایات را به همان صورت ناقص و بدون ذکر قرائن نقل میکند، که در این صورت موجب اضمار روایت میشود و مرجع ضمیر روشن نمیگردد.[1]
💠 کثرت اضمار در روایات کتب شیخ طوسی
افراد دقیق به نکته مذکور دقت دارند و این نکته را مراعات میکنند، لکن افرادی که این دقت را ندارند به این مسئله توجه نکردهاند؛ مثلاً شیخ طوسی که لازم میدانسته در همه علوم کتابی بنویسد، کتابهای بسیاری را نگاشته امّا به دلیل سرعت کار، غفلت کرده و برخی از سندها را به صورت ناقص نقل فرموده است. به همین دلیل، سقط در سند به صورت مکرّر در آثار شیخ دیده میشود. نتیجه اینکه در بیشتر روایات، در اصل مضمره نبوده است.
☘️پانوشت ——————————————————
[1] برای تتمیم فائده، متن کامل فائده هشتم مقدمّه منتقی الجمان ذکر می شود:
الفائدة الثامنة: يتّفق في بعض الاحاديث، عدم التصريح باسم الامام الذی يروى عنه الحديث، بل يشار إليه بالضمير، و ظنّ جمع من الأصحاب أن مثله قطع ينافي الصحّة، و ليس ذلک على إطلاقه بصحيح، إذ القرائن في أكثر تلک المواضع تشهد بعود الضمير إلى المعصوم بنحو من التوجيه الذي ذكرناه في إطلاق الأسماء، و حاصله أنّ كثيراً من قدماء رواة حديثنا و مصنّفي كتبه كانوا يروون عن الائمة عليهم السلام مشافهة، و يوردون ما يروونه في كتبهم جملة، و إن كانت الأحكام التي في الروايات مختلة: فيقول أحدهم في أول الكلام: " سألت فلانا " و يسمّى الامام الذي يروي عنه، ثم يكتفي في الباقي بالضمير فيقول: " و سألته " أو نحو هذا إلى أن تنتهي الأخبار التي رواها عنه، و لا ريب أنّ رعاية البلاغة تقتضي ذلك، فإنّ إعادة الإسم الظاهر في جميع تلک المواضع تنافيها في الغالب قطعا، و لما أن نقلت تلک الاخبار إلى كتاب آخر، صار لها ما صار في إطلاق الأسماء بعينه، و لكن الممارسة تطلع على أنّه لا فرق في التعبير بين الظاهر و الضمير. (منتقی الجمان، ج1، ص39)
🔺درس خارج اصول آیت الله سید موسی شبیری زنجانی، تاریخ: 25 آذر 1397
🆔 @zobdatolfavaed
https://eitaa.com/Rejal_science
#فراخوان_جذب_و_انتشار_مقاله
#معاونت_پژوهش_حوزه_علمیه_خراسان
#گروه_رجال_پژوهی
📌دوفصلنامه علمی تخصصی مطالعات اعتبارسنجی حدیث #بارویکردعلمی_پژوهشی دارای مجوز نشر از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و نمایه شده در پایگاه های معتبر مقالات علمی(نورمگز،مگ ایران، سیویلیکا.جرف.گوگل اسکالر.علم نت و...)، باهدف ایجاد بستری برای نظریه پردازی وطرح مباحث نوین در عرصه های مرتبط با رجال وحدیث ،پذیرای مقالات پژوهشگران وفرهیختگان ارجمند می باشد
🌀محورموضوعات:
✅دانش رجال و اعتبارسنجی حدیث
✅روش شناسی پژوهش های رجالی
✅جریان های کهن ونوپدیداعتبارسنجی حدیث
💎مزایا و امتیازات:
1️⃣حمایت مالی مناسب
2️⃣ثبت به عنوان فعالیت پژوهشی
3️⃣ارائه گواهی معتبر پذیرش مقاله
✳️ارسال مقاله، ارزیابی توسط داوران وچاپ در دوفصلنامه کاملا رایگان بوده وبه مقالات پذیرفته شده حق تألیف پرداخت می شود
💻محققان گرانقدر می توانند بامراجعه به سامانه رسمی دوفصلنامه ضمن آگاهی ازشیوه تنظیم مقاله، نسبت به ارسال اثر اقدام نموده تا درنوبت ارزیابی قرار گیرد.
🌐 http://vsh.journals.hozehkh.com/
🛡کانال اطلاع رسانی دوفصلنامه اعتبارسنجی
https://eitaa.com/joinchat/2764177466Ced54bd7e35
🔰کانال گروه رجال وحدیث حوزه علمیه خراسان
https://eitaa.com/joinchat/1272905738C2804e3683c
☎️درصورت نیاز با شماره های زیر تماس حاصل نمایید
05132008685_05132008616
•┈┈•••🔅•••┈┈•
🌐معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان:
🔎 https://eitaa.com/joinchat/1846018082C067d491c5f
📚 @howzehpajohesh
درایة الحدیث مدیرکاظم شانه چی.pdf
935.7K
#درایه_الحدیث
نویسنده: کاظم مدیر شانه چی
کتاب درایه الحدیث
✔️ تلخیص (بطور کامل و توضیح کوتاه و مفید)
@pdf_hozeh
⭕️ توجه توجه ⭕️
چون ایتا تمامِ فایلها را بعد از ۳ ماه از سرور خود پاک میکند، دیگه دسترسی به فایل امکانپذیر نیست. لذا شما میتوانید در صورت عدم دانلودِ فایل، از لینکِ زیر برای دانلود بطور دائمی استفاده کنید
لینکِ دانلود مستقیم👇👇👇
https://b2n.ir/Talkhis.tozihi.draye
🔹 ابوطالب علی نژاد، پژوهشگر و مؤلف کتاب رجال تفسیری : یکی از منابع مهم #معرفت_دینی سنت است که این سنت از طریق حدیث گزارش شده و به نسل های بعدی انتقال پیدا کرده است. از آنجا که احادیث درطول تاریخ فرازونشیب های متفاوتی پیدا کردهاند و آسیب های متعددی متوجه آن شده است -چه از ناحیه راویان حدیث و چه از ناحیه نگارش آنها- عالمان دین درصدد برآمدند تا علومی را تاسیس و پایه گذاری کنند که در سایه آن علوم بتوانند آسیب ها را شناسایی و به #سنت_واقعی دسترسی پیدا کنند.
یکی از این علوم، #علم_رجال است؛ دانشی که در رابطه با معرفی و شناخت راویان حدیث است در دو بخش شناخت ذاتی و شناخت وصفی. شناخت ذاتی شخصشناسی است، به این معنا که نام راوی، کنیه و لقب او چیست، از چه قبیله و از چه شهری بوده است. مقصود از شناخت وصفی این است که مذهب راوی و گرایش فکری او را شناسایی کنیم و جایگاه حدیثی اش را از نظر توثیق و تضعیف بدانیم و همچنین بررسی کنیم در ضبط حدیث از چه جایگاهی برخوردار بوده است.
به همین جهت #علم_رجال ازجمله علومی است که از سابقه بسیار قوی و قدیم برخوردار است و ریشه و اساس آن را در کتاب و سنت باید جستجو کنیم. از این رو عالمان بزرگ- چه شیعه و چه سنی- درکنار فعالیت های علمی مختلف به مبحث علم رجال هم توجه ویژه می کردند… .
👇👇👇👇👇
سلام وقتتون بخیر
به دانشگاه قرآن و حدیث شهر ری تهران
یا دارالحدیث قم
مراجعه کنید
یا به سایت این دانشگاه ها
✅ مجلسی و لایهشناسی بحارالانوار
👤محمد باعزم؛ پژوهشگر مطالعات اسلامی
🖋سخن گفتن از شخصیت نامداری همچون مجلسی(ره) سهل و ممتنع است. همو که به گفته سید عبدالله جزایری شرایطی را فراهم مینمود تا تراث شیعه در اقصی نقاط عالم اسلامی، جمعآوری و مضبوط گردد(1) و در این راستا مجاهدانه تلاش کرد. سهل است به این دلیل که تاریخ آنقدر درباره وی مطلب دارد که کمتر شخصیتی را میتوان یافت که او را نشناسد و ممتنع است به دلیل آنکه آنچنانکه باید، به شخصیت علمی و آثار مهمش پرداخته نشده و جای کار بسیار دارد که میتواند نگرش هر شخص را نسبت به حیات علمی وی متحول سازد.
🔺در تاریخ، قضاوتهایی دوقطبی درباره وی وجود دارد. از همان ابتدا که بحارالانوار را نوشت و همانگونه که خود میگوید، موافقان و مخالفانی داشت(2). پس از حیات وی، شیخ حر عاملی(3)، محدث نوری(4) و شیخ انصاری(5) از جمله عالمانی بودند که زبان به تمجید از اثر وزین وی گشودند. برای نمونه شیخ انصاری، مجلسی را محدثی آگاه میداند که در دریای نور اخبار امامان غواصی کرده است(همان) . در مقابل برخی از علما همچون سید محسن امین عاملی نگاهی انتقادی به وی داشتند. سید محسن امین معتقد بود این کتاب نیاز به تهذیب دارد (6). این روند تا دوره معاصر نیز ادامه داشت و تا جایی پیش رفت که نگاه سلبی به وی و میراث ماندگارش بر نگاه ایجابی بدان غلبه پیدا کرد. در این دوره نوک پیکان انتقاد به سمت مجلسی و بحارالانوار بیش از تمجید از آن در افواه و اذهان پیچید. علامه شعرانی(7)، مرحوم حضرت امام(ره) (8) و دو مقاله منتشره در کیهان اندیشه(9) دارای این نگرش بودند.
📌 به نظر میرسد انجام پژوهشی شایسته درباره بحارالانوار در دوره معاصر ضرورتی اجتنابناپذیر باشد و مطالعات نوین در حوزه حدیث میتواند پاسخگوی این ضرورت باشد. 🔻آنچه بر اهمیت این میراث مهم شیعی میافزاید جامعیتی است که از روایات دارد. مجلسی ۳۶۵ کتاب و رساله، اعم از حدیث و تفسیر و کلام و تاریخ و فقه و دعا و اجازات را با ذکر مؤلفان آنها نام برده است. وی همچنین از 29 منبع شرح روایت بهرهگرفته است که از میان این 29 منبع، 3 منبع شرح نهجالبلاغه، شرح المواقف و شرح المقاصد از اهل سنت و 26 منبع از شروح کتب امامیه است.
〽️ لایهشناسی بحارالانوار یکی از اقداماتی است که میتواند در معرفی و شناساندن هرچه بهتر این کتاب یاریرسان باشد. اقدامی که قریب به یک سال است آغاز شده و روزهای آخر خود را سپری میکند(10). بهطورکلی هدف لایهشناسی، درک «زمانپریشی» و «مکانپریشیِ» متن پیش روی مخاطب است و در بحارالانوار میتوان این پژوهش را در دو سطح انجام داد.
🔅سطح نخست، لایهشناسی مصادر این کتاب است و سطح دوم، لایهشناسی متن آن است. اساساً بحث لایهشناسی برای «نقد متن» به کار میرود و ابزاری انتقادی است. این ابزار میتواند نقد متنی حدیث را توسعه دهد و در راستای «اصالتسنجی» و «تاریخگذاری» روایات کارآمد باشد. گفتنی است که این اقدام البته به روش سنتی و متداول عصر مجلسی و توسط خودِ او در هر دو سطح آغاز شد اما ناتمام باقی ماند که در عصر حاضر و با گسترش این دانش، نیازمند بازنگری و تکمیل آن هستیم. کشف «ناسازگاری عبارات با روایات اصیل و صحیح ائمه»، «خلط منابع روایی عامه و خاصه»، «نقل اخبار شبههناک و غالیانه» و «مجهول المؤلف بودن مصادر» از جمله ابتکارات مجلسی در لایهشناسی روایت به شمار میرود.
لایهشناسی مصادر بحارالانوار در راستای شناخت منابع مورداستفاده مجلسی در نقل روایات اعم از منابع در اختیار، نسخ خطی دستیاب، نسخ مختلف موجود از یک منبع و ... میتواند نگرشی جامع در اختیار مخاطب قرار دهد و ملاکهای اعتبارسنجی روایات را از نظرگاه مجلسی مورد کاوش قرار دهد و رفتار گزینشی (و نه سهلانگارانه!) وی در مواجهه با مصادر را برای مخاطب نمایان سازد.
همچنین در لایهشناسی متن بحارالانوار با ابعاد مختلفی میتوان مواجه شد. از ابتکارات وی در برخورد با روایت و فهم آن گرفته تا نسخهشناسی، فقهالحدیث، فهم لغت و شناخت قواعد ادبی، حل تعارضات بدوی و مستقر، ارزیابیهای سـندی احـادیث و پسازآن تاریخگذاری و اصالتسنجی روایات را تحقیق و بررسی کرد. این اقدام میتواند گامی کوچک در راستای شناخت بهتر میراث مهم موجود شیعی باشد و قضاوت را درباره آنها منصفانهتر و دقیقتر سازد.
❗️شایان توجه است که با عنایت به مطالعات حدیثی رایج و متداول، میتوان بر مجلسی نیز انتقاداتی داشت. «اعتماد زیاد به منابع» و «اعتماد زیاد به مشهورات» از جمله این انتقادات است. همچنین با عنایت به مصادری که در مقدمه نام برده است، علیرغم ذکر برخی مصادر اهل سنت اما از برخی از کتب شروح مانند شروح صحاح یاد نکرده است.
...
🆔 @Rejal_science
https://t.me/borhaneshi
اساتید این گروه مطالب مورد نظرتان را در اختیار خواهند گذاشت https://t.me/kheymeh133
مهدی محرمزاده:
یکسری کتابهای آموزشی مقدماتی با عنوان آشنایی با علوم حدیث توسط دانشکده علوم حدیث آیت الله ریشهری چاپ شده، برای شروع میتونید اینها رو مطالعه کنید
سوال شما درباره رجال چیست؟
اگر میخواهی بدانی علم رجال در چه موردی بحث می کند، عرض کنم اینکه علم رجال در مورد وثاقت و عدم وثاقت راویان حدیث بحث می کند که مثلا فلان شخص که از راویان حديث است، آیا راستگو و مورد اعتماد بوده یا نه؟ آیا حافظه اش درست کار می کرده یا خلط می کرده، متعلق به کدام مذهب بوده است و امثال اینها.
باز اگر سؤالی داشتی در خدمتیم.