سلام وقتتون بخیر
به دانشگاه قرآن و حدیث شهر ری تهران
یا دارالحدیث قم
مراجعه کنید
یا به سایت این دانشگاه ها
✅ مجلسی و لایهشناسی بحارالانوار
👤محمد باعزم؛ پژوهشگر مطالعات اسلامی
🖋سخن گفتن از شخصیت نامداری همچون مجلسی(ره) سهل و ممتنع است. همو که به گفته سید عبدالله جزایری شرایطی را فراهم مینمود تا تراث شیعه در اقصی نقاط عالم اسلامی، جمعآوری و مضبوط گردد(1) و در این راستا مجاهدانه تلاش کرد. سهل است به این دلیل که تاریخ آنقدر درباره وی مطلب دارد که کمتر شخصیتی را میتوان یافت که او را نشناسد و ممتنع است به دلیل آنکه آنچنانکه باید، به شخصیت علمی و آثار مهمش پرداخته نشده و جای کار بسیار دارد که میتواند نگرش هر شخص را نسبت به حیات علمی وی متحول سازد.
🔺در تاریخ، قضاوتهایی دوقطبی درباره وی وجود دارد. از همان ابتدا که بحارالانوار را نوشت و همانگونه که خود میگوید، موافقان و مخالفانی داشت(2). پس از حیات وی، شیخ حر عاملی(3)، محدث نوری(4) و شیخ انصاری(5) از جمله عالمانی بودند که زبان به تمجید از اثر وزین وی گشودند. برای نمونه شیخ انصاری، مجلسی را محدثی آگاه میداند که در دریای نور اخبار امامان غواصی کرده است(همان) . در مقابل برخی از علما همچون سید محسن امین عاملی نگاهی انتقادی به وی داشتند. سید محسن امین معتقد بود این کتاب نیاز به تهذیب دارد (6). این روند تا دوره معاصر نیز ادامه داشت و تا جایی پیش رفت که نگاه سلبی به وی و میراث ماندگارش بر نگاه ایجابی بدان غلبه پیدا کرد. در این دوره نوک پیکان انتقاد به سمت مجلسی و بحارالانوار بیش از تمجید از آن در افواه و اذهان پیچید. علامه شعرانی(7)، مرحوم حضرت امام(ره) (8) و دو مقاله منتشره در کیهان اندیشه(9) دارای این نگرش بودند.
📌 به نظر میرسد انجام پژوهشی شایسته درباره بحارالانوار در دوره معاصر ضرورتی اجتنابناپذیر باشد و مطالعات نوین در حوزه حدیث میتواند پاسخگوی این ضرورت باشد. 🔻آنچه بر اهمیت این میراث مهم شیعی میافزاید جامعیتی است که از روایات دارد. مجلسی ۳۶۵ کتاب و رساله، اعم از حدیث و تفسیر و کلام و تاریخ و فقه و دعا و اجازات را با ذکر مؤلفان آنها نام برده است. وی همچنین از 29 منبع شرح روایت بهرهگرفته است که از میان این 29 منبع، 3 منبع شرح نهجالبلاغه، شرح المواقف و شرح المقاصد از اهل سنت و 26 منبع از شروح کتب امامیه است.
〽️ لایهشناسی بحارالانوار یکی از اقداماتی است که میتواند در معرفی و شناساندن هرچه بهتر این کتاب یاریرسان باشد. اقدامی که قریب به یک سال است آغاز شده و روزهای آخر خود را سپری میکند(10). بهطورکلی هدف لایهشناسی، درک «زمانپریشی» و «مکانپریشیِ» متن پیش روی مخاطب است و در بحارالانوار میتوان این پژوهش را در دو سطح انجام داد.
🔅سطح نخست، لایهشناسی مصادر این کتاب است و سطح دوم، لایهشناسی متن آن است. اساساً بحث لایهشناسی برای «نقد متن» به کار میرود و ابزاری انتقادی است. این ابزار میتواند نقد متنی حدیث را توسعه دهد و در راستای «اصالتسنجی» و «تاریخگذاری» روایات کارآمد باشد. گفتنی است که این اقدام البته به روش سنتی و متداول عصر مجلسی و توسط خودِ او در هر دو سطح آغاز شد اما ناتمام باقی ماند که در عصر حاضر و با گسترش این دانش، نیازمند بازنگری و تکمیل آن هستیم. کشف «ناسازگاری عبارات با روایات اصیل و صحیح ائمه»، «خلط منابع روایی عامه و خاصه»، «نقل اخبار شبههناک و غالیانه» و «مجهول المؤلف بودن مصادر» از جمله ابتکارات مجلسی در لایهشناسی روایت به شمار میرود.
لایهشناسی مصادر بحارالانوار در راستای شناخت منابع مورداستفاده مجلسی در نقل روایات اعم از منابع در اختیار، نسخ خطی دستیاب، نسخ مختلف موجود از یک منبع و ... میتواند نگرشی جامع در اختیار مخاطب قرار دهد و ملاکهای اعتبارسنجی روایات را از نظرگاه مجلسی مورد کاوش قرار دهد و رفتار گزینشی (و نه سهلانگارانه!) وی در مواجهه با مصادر را برای مخاطب نمایان سازد.
همچنین در لایهشناسی متن بحارالانوار با ابعاد مختلفی میتوان مواجه شد. از ابتکارات وی در برخورد با روایت و فهم آن گرفته تا نسخهشناسی، فقهالحدیث، فهم لغت و شناخت قواعد ادبی، حل تعارضات بدوی و مستقر، ارزیابیهای سـندی احـادیث و پسازآن تاریخگذاری و اصالتسنجی روایات را تحقیق و بررسی کرد. این اقدام میتواند گامی کوچک در راستای شناخت بهتر میراث مهم موجود شیعی باشد و قضاوت را درباره آنها منصفانهتر و دقیقتر سازد.
❗️شایان توجه است که با عنایت به مطالعات حدیثی رایج و متداول، میتوان بر مجلسی نیز انتقاداتی داشت. «اعتماد زیاد به منابع» و «اعتماد زیاد به مشهورات» از جمله این انتقادات است. همچنین با عنایت به مصادری که در مقدمه نام برده است، علیرغم ذکر برخی مصادر اهل سنت اما از برخی از کتب شروح مانند شروح صحاح یاد نکرده است.
...
🆔 @Rejal_science
https://t.me/borhaneshi
اساتید این گروه مطالب مورد نظرتان را در اختیار خواهند گذاشت https://t.me/kheymeh133
مهدی محرمزاده:
یکسری کتابهای آموزشی مقدماتی با عنوان آشنایی با علوم حدیث توسط دانشکده علوم حدیث آیت الله ریشهری چاپ شده، برای شروع میتونید اینها رو مطالعه کنید
سوال شما درباره رجال چیست؟
اگر میخواهی بدانی علم رجال در چه موردی بحث می کند، عرض کنم اینکه علم رجال در مورد وثاقت و عدم وثاقت راویان حدیث بحث می کند که مثلا فلان شخص که از راویان حديث است، آیا راستگو و مورد اعتماد بوده یا نه؟ آیا حافظه اش درست کار می کرده یا خلط می کرده، متعلق به کدام مذهب بوده است و امثال اینها.
باز اگر سؤالی داشتی در خدمتیم.
علی اکبر رضوی:
برای آشنایی با علوم حدیث یکی از کتب اساتید با همین عنوان "آشنایی با علوم حدیث"، "دانش حدیث" و ... مطالعه فرمایید.
سپس در هر حوزه ای از این علوم که علاقه مند بودید تخصصی تر مطالعه کنید
علیاکبر خدامیان آرانی:
برای رجال، کتاب کلیات علم رجال آیت الله سبحانی
برای درایه، کتاب درایه الحدیث مدیرشانه.چی یا دکتر سید رضا مودب
برای حدیث شناسی، کتاب استاد علی نصیری
خلاصه ای از کل این مطالب اگر میخواهید، کتاب آشنایی با دانش حدیث از انتشارات جمال
📝گروه های 《اصولی، فقهی، فلسفی، پاسخ به مسائل شرعی، طب و ...》:👇
─━━━━⊱♥️⊰━━━━─
⚫️گروه شماره: یک
✅کارگاه اصول
🔸 eitaa.com/joinchat/3005939829Cac1a2365f5
─━━━━⊱♥️⊰━━━━─
🔵گروه شماره: دو
✅گروه فقه و اصول:
🔸 eitaa.com/joinchat/1697644560C382b3540d0
─━━━━⊱♥️⊰━━━━─
🔴گروه شماره: سه
✅گروه فلسفه کلام
🔺 اهداف گروه: تبادل اطلاعاتِ علميِ معقول و مشهود بين اعضاي محترم و پرداختن به مباحث معقول و مشهود:
🔺 eitaa.com/joinchat/4043112461Cd441373875
─━━━━⊱♥️⊰━━━━─
⚫️گروه شماره: چهار
✅گروه منطق
🔺 eitaa.com/joinchat/4132700191C3f9ed5b5a5
─━━━━⊱♥️⊰━━━━─
🔵گروه شماره: پنج
✅گروه ریاضی منطق موسیقی هیئت
🔍 eitaa.com/joinchat/1673396249Cc366fbbb54
─━━━━⊱♥️⊰━━━━─
🔴گروه شماره: شش
✅گروه فلسفه کلام
🔍 eitaa.com/joinchat/1639907348Ccfe697d25d
─━━━━⊱♥️⊰━━━━─
⚫️گروه شماره: هفت
✅پاسخ به شبهات و مسائل شرعی
🔺 eitaa.com/joinchat/1976172555Ce293db13ac
─━━━━⊱♥️⊰━━━━─
🔵گروه شماره: هشت
✅گروه بازارچه طلاب و مومنین
🔺 eitaa.com/joinchat/1792147467C53fc2d978e
─━━━━⊱♥️⊰━━━━─
🔴کانال شماره: نه
✅گروه ارسال متون مقتل با سند
🔸 eitaa.com/joinchat/979107861C7825264ca2
─━━━━⊱♥️⊰━━━━─
⚫️گروه شماره: ده
✅سلامتکده حکیم (طب)
🔸 eitaa.com/joinchat/729546775C50f36612ff
─━━━━⊱♥️⊰━━━━─
🔵گروه شماره: یازدهم
✅گروه مکالمه عربی
🔸 eitaa.com/joinchat/4129947669C94b37da3a3
─━━━━⊱♥️⊰━━━━─
🔴کانال شماره: دوازدهم
✅کانال مکالمه عربی
🔸 eitaa.com/joinchat/3771662357C22edadc6a8
─━━━━⊱♥️⊰━━━━─
🔴گروه شماره: سیزدهم
✅گروه جواهر البلاغه
🔹eitaa.com/joinchat/824705141Cd51ef8b10d
─━━━━⊱♥️⊰━━━━─
📝 کانالِ انتخابِ استاد و شاگرد (درس و بحث):
✅ @darsvabahs
─━━━━⊱♥️⊰━━━━─
📝 گروه #بـَـحث_جَنجالے_طَلبگے:
╭─═ঊঈ🔴ঊঈ═─
⚫️ eitaa.com/joinchat/670302231C6b64d14cba
╰─═ঊঈ🔴ঊঈ═─
نرم افزار درایه نور را ببینید
درسهای آقای شبیری
مقالات رجالی آقا
کتاب روش رجالی امام
سلام. درسهای حدیثشناسی استاد روزهای پنجشنبه در کانال درسهای استاد بارگذاری میشه.
به هر حال در خدمتیم.
من طلبه ام در نیشابور سال چهارمم هست.
به شکل سیستمی درسی که مرتبط باشه با این حوزه رو یک عنوان خونده ایم.
کتابی به نام آشنایی با علوم حدیث نوشته علی نصیری.
در این کتاب به چند مسأله می پردازد:
۱. کلیات و آشنایی با اصطلاحات
۲.تاریخ حدیثی شیعه و سنی
۳.منابع حدیثی شیعه و سنی و علمای معروف آن زمان ها
۴.مصطلح الحدیث
۵.فقه الحدیث
۶.رجال
و چند مسأله دیگر
به سایت ها و کانالهای استاد مددی، سید کاظم طباطبایی و محمد جواد شبیری و علی نصیری و خانم شادی نفیسی و... مراجعه کنید
کتب و دروس استاد محمد حسن ربانی بیرجندی برای آشنایی با این مباحث و حتی تخصص نسبی در این مباحث کافیه
در ضمن ، مباحث فقه الحدیث(نقد الحدیث) از رجال و درایه بسیار مهمتره
درباره حدیث شناسی و درایه در حدیث چند کتاب میشناسم.
در مورد رجال خیلی اطلاعات ندارم.
و منابع خوبی هم برای دسترسی به روایات پیدا کردم از قبیل سایت و نرم افزار.
با کتاب های حدیثی هم کم و بیش آشنایم
از آنجایی که علم رجال، علم در باره یک سری افراد است، بهترین روش یادگیری به نظر اینجانب مطالعه تاریخ پیشوایان و شناخت اصحاب هریک از ایشان است. به این قسم شما علاوه بر آنکه با راویان هر امام آشنا می شوی، بر طبقات ایشان آگاهی می یابی و جریانات شان را نیز شناسایی می کنی.
اصولش در ذهن ندارم
اما منابع رجالی:
۱. اختیار معرفه الرجال که به رجال کشی معروف است.
۲. رجال نجاشی.
۳. رجال شیخ طوسی.
۴. الفهرست شیخ طوسی.
۵. خلاصه الرجال علامه حلی
۶. ضعفاء الرجال ابن غضائری
۷. رجال ابن داود.
و از معاصران
۱. معجم رجال الحدیث آیتالله خویی.
۲. رجال مامقانی.
استاد محمد حسن ربانی در کتاب "اصول و قواعد فقه الحدیث" ذیل قاعده سوم (رجوع به منابع اولیه حدیث) مباحث عالی و آراء متنوعی از فقهاء را در این باب ارائه داده اند
باید با اساتید این رشته در ارتباط باشید
علوم حدیث جزء علومی است که متخصص فراوان نداره!