آیه ۲ سوره جمعه هُوَ الَّذِی #بَعَثَ فِی #الْأُمِّیِّینَ رَسُولًا مِنْهُمْ یَتْلُوا عَلَیْهِمْ آباتِهِ وَ #یُزَکِّیهِمْ وَ #یُعَلِّمُهُمُ #الْکِتابَ وَ #الْحِکْمَةَ وَ إِنْ کانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِی #ضَلالٍ_مُبِینٍ اوست که در میان مردم درس ناخوانده، پیامبری از خودشان مبعوث کرد تا آیات الهی را بر آنان بخواند و آنها را رشد و پرورش داده (از آلودگی شرک و تفرقه پاک سازد)و کتاب آسمانی و حکمت به آنان بیاموزد و همانا پیش از این در انحراف و گمراهی آشکار بودند. _________________________________ ▪کلمۀ «امی»، منسوبِ کلمه «ام» است. اطلاق این کلمه بر مردم مکّه، یا از آن جهت است که مکّه، امّ‌القری‏ است، یا از آن جهت که در زبان عربی به کسانی که خواندن و نوشتن را نمی‌‏دانند، «امی» می‏‌گویند، زیرا مثل روزی هستند که از مادر متولّد شده‌‏اند.  💐امام صادق (ع):چون مردم مکّه، کتاب و رهبر آسمانی نداشتند، خداوند نسبت امّی به آنان داده است وگرنه برخی از آنها توان نوشتن داشتند. 👈برخی معتقدند امی به کسانی گفته می‌شود که از اهل کتاب نیستند. و پیامبر امی به این معنا است که خداوند آن پیامبر را در میان قومی که صاحب کتاب و شریعت نیستند،مبعوث کرده است. به همین جهت تعبیر «اُمیون» که جمع کلمه اُمی است در قرآن در مورد قوم عرب استفاده شده که کتاب آسمانی نداشته‌اند. و این تعبیر، عرب‌های با سواد که قدرت خواندن و نوشتن را داشتند را نیز شامل می‌شود. ▪«یُزَکِّیهِمْ»، از مصدر «تزکیه» و ریشۀ آن، «زکات»به معنای رشد و نموّ همراه با خیر و برکت است؛ یعنی پیامبر مأمور است تا اخلاق زشت را از میان مردم بردارد و اخلاق نیکو را در میان آنان رواج دهد تا به رشد و کمال رسند.  👈مراد از«حکمت»در اینجا همان معارف و حقایقی است که از آیات قرآن بر می‌‏آید و با تغییر نگرش انسان به جهان و دادن بینش صحیح به او، زمینه‌‌های سعادت او را فراهم می‏‌سازد.  💠«حکمت»، جدای از «کتاب» نیست، بلکه یکی از اوصافِ آن است، چنانکه در جای دیگر می‌‏فرماید: «وَ الْقُرْآنِ الْحَکِیمِ»(یس۲) و خداوند نیز، کتاب و حکمت را در کنار هم، بر پیامبر نازل کرده است: «وَ أَنْزَلَ اللَّهُ عَلَیْکَ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ» (نسا،۱۱۳). بنابراین مراد از تعلیم کتاب و حکمت که وظیفۀ پیامبر است، «یُعَلِّمُهُمُ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ» تعلیم قرآن سراسر حکمت است که به مردم بینشِ درست زندگی کردن را می‌‏آموزد. 💠در آیه قبل، سخن از #خداوندِ_حکیم بود، در این آیه، یکی از نشانه‌‏های #حکمت_خدا، #بعثت_پیامبر و یکی از دلایل بعثت انبیاء تعلیم حکمت به مردم معرفی شده است.  🍃🌸 پیامبر اکرم(ص)مردم را: از فرزند کشی به فرزند دوستی، از جهل به علم، از غارت اموال دیگران به ایثار و گذشت از اموال خود، از رباخواری به کسب و کار حلال، از شرک به توحید، از تفرقه به وحدت، از خرافات به حقیقت، از ذلّت به عزّت، و در یک کلام، از ضلالت به هدایت رهنمون ساخت.  👈چنانکه جعفر بن ابیطالب، در نزد نجاشی پادشاه حبشه، در وصف پیامبر اسلام گفت: ما مردمی بودیم که بت می ‏پرستیدیم، مردار می ‏خوردیم، کارهای زشت انجام می‌دادیم، رشتۀ خویشاوندی را بریده بودیم، حق همسایگان را رعایت نمی‌‏کردیم، افراد قوی به افراد ضعیف رحم نمی‌‏کردند و ... تا این که خداوند پیامبری از میان ما برانگیخت و او ما را به ارزش‌‏های انسانی فرمان داد. «وَ إِنْ کانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِی ضَلالٍ مُبِینٍ» 🔴سؤال: آیا پیامبر اسلام(ص) تنها بر امّیین و مردم حجاز و عربها مبعوث شده است؟ 🟢پاسخ: حضرت محمّد(ص) در میان مردم مکّه ظهور کرد و دعوت خود را از آنجا آغاز نمود، ولی نامه‌‌هایی که آن حضرت به پادشاهان ایران و روم و رؤسای قبایل مختلف فرستاد، بیانگر این حقیقت است که دعوت آن حضرت، محدود به جزیرة‌العرب و یا قوم عرب نبوده است.  ✅ بعثت پیامبران کاری الهی است. «هُوَ الَّذِی بَعَثَ»  ✅بعثت پیامبران، عامل رویش، جهش و رستاخیز در همه سطوح و امور جامعه است. «بَعَثَ»  👌 برخاستن پیامبر از یک جامعۀ امّی و آنگاه پرچمداری علم و حکمت، یک معجزه الهی است. «بَعَثَ فِی الْأُمِّیِّینَ رَسُولًا»  👈 رهبر جامعه اسلامی باید از مردم، «رَسُولًا مِنْهُمْ» و در مردم باشد.«فِی الْأُمِّیِّینَ»  ✅تلاوت قرآن، وسیله و مقدمه تزکیه و تزکیه مقدم بر تعلیم و تعلّم است‏. «یَتْلُوا ... یُزَکِّیهِمْ‏ ... یُعَلِّمُهُمُ‏. » (چنانکه در جای دیگر می‌‌خوانیم: «اتَّقُوا اللَّهَ وَ یُعَلِّمُکُمُ اللَّهُ» (بقره،۲۸۲) از خداوند پروا کنید تا خداوند، حقایقی را به شما بیاموزد).  👈 تزکیه و خودسازی باید در سایۀ مکتب انبیاء و آیات الهی باشد. (ریاضت‌‏ها و رهبانیّت‌‏هایی که در سایه تعلیم پیامبران نباشد، خود نوعی انحراف است.) «یَتْلُوا عَلَیْهِمْ آیاتِهِ وَ یُزَکِّیهِمْ»  ✅ تزکیه و تعلیم در رأس برنامه‏‌های انبیاست. «یُزَکِّیهِمْ وَ یُعَلِّمُهُمُ»