آیه ۲۰ سوره محمد
وَیَقُولُ الَّذِینَ آمَنُواْ لَوْلَا نُزِّلَتْ سُورَةٌ فَإِذَآ أُنزِلَتْ سُورَةٌ مُّحْکَمَةٌ وَ ذُکِرَ فِیهَا الْقِتَالُ رَأَیْتَ الَّذِینَ #فِى_قُلُوبِهِم_مَّرَضٌ یَنظُرُونَ إِلَیْکَ نَظَرَ الْمَغْشِىِّ عَلَیْهِ مِنَ الْمَوْتِ فَأَوْلَى لَهُمْ
و کسانى که ایمان آورده اند مى گویند: چرا سورهاى (براى جهاد) نازل نمى شود؟ پس هنگامى که سوره اى محکم و روشن نازل مى گردد که در آن نامى از جنگ رفته است، بیماردلان را مى بینى که به تو نگاه مى کنند مانند نگاه کردن کسى که از (سکرات) مرگ بى هوش شده است، پس همان مرگ برایشان سزاوارتر است.
__________________________
❌مراد از کسانى که در قلوبشان مرض است، در این آیه، منافقان نیستند، زیرا منافقان جزو مؤمنان نیستند و آیه درباره مؤمنان است. بنابراین گاهى ایمان وجود دارد ولى قلب از سلامت کامل برخوردار نیست.
👈گروهى از مؤمنان در انتظار فرمان جهادند و این آمادگى خود را پیوسته به زبان مى آورند. «یقول الّذین آمنوا...»
👈جهاد در جایى است که دلایل لزوم آن، محکم و روشن باشد. «سورة محکمة»
👈جنگ و جهاد هدف اصلى فرمانهاى الهى نیست، بلکه یکى از احکام است. «ذکر فیها القتال»
✅ فرمان جهاد، میدان آزمایش افراد است. «ذکر فیها القتال رایت الّذین...»
❌ ترس از جهاد، نشانه بیماردلى است و افراد سست ایمان با فرمان جهاد، مرگ خود را با چشم مى بینند همان گونه که در حال احتضار، انسان مرگ را مى بیند. «فى قلوبهم مرض ینظرون الیک نظر المغشىّ علیه من الموت»
🤔در يارى پروردگارتان منتظر چه هستيد؟
🔴🔴امام علی(ع) مردم کوفه را از بهانه هایی که برای جهاد می آورند، برحذر داشته است. امام علی (ع) در خطبه 27 نهج البلاغه در مورد جهاد می فرمایند: «جهاد، درى است از درهاى بهشت، خداوند آنرا به روى دوستان مخصوص خود گشوده است. جهاد لباس تقوا، زره محکم و سپر مطمئن خداوند است. مردمى که از جهاد روى برگردانند خداوند لباس ذلت بر تن آنها مى پوشاند و بلا به آنان هجوم مى آورد، حقیر و ذلیل مى شوند، عقل و فهمشان تباه مى گردد و به خاطر تضییع جهاد حق آنها پایمال مى شود و نشانه هاى ذلت در آنها آشکار مى گردد و از عدالت محروم مى شوند. آگاه باشید من شب و روز، پنهان و آشکارا شما را به مبارزه این جمعیت (معاویه و پیروانش) دعوت کردم و گفتم پیش از آنکه با شما بجنگند با آنان نبرد کنید. به خدا سوگند هر ملتى در درون خانه اش مورد هجوم دشمن قرار گیرد حتما ذلیل خواهد شد (و تنها جمعیتى در نبرد با دشمنان پیروز می گردند که به استقبال آنها بشتابند.)
ولى شما سستى به خرج دادید و دست از یارى برداشتید تا آنجا که دشمن پى در پى به شما حمله کرد و سرزمین شما را مالک شد. اکنون بشنوید:(یکى از فرماندهان لشکر غارتگر معاویه) از «بنى غامد» به انبار (شهر مرزى) حمله کرده است و نماینده و فرماندار من «حسان بن حسان بکرى» را کشته و سربازان و مرزبانان شما را از آن سرزمین بیرون رانده است. به من خبر رسیده که یکى از آنان به خانه زن مسلمان و زن غیر مسلمانى که در پناه اسلام جان و مالش محفوظ بوده وارد شده و خلخال و دستبند، گردنبند و گوشواره هاى آنها را از تنشان بیرون آورده است. در حالى که هیچ وسیله اى براى دفاع جز گریه و التماس کردن نداشته اند، آنها با غنیمت فراوان برگشته اند، بدون اینکه حتى یک نفر از آنها زخمى گردد و یا قطره اى خون از آنها ریخته شود اگر به خاطر این حادثه مسلمانى از روى تأسف بمیرد ملامت نخواهد شد و از نظر من سزاوار و بجاست.
اى کاش شما را نمى دیدم! شگفتا! شگفتا! به خدا سوگند این حقیقت قلب انسان را مى میراند و غم و اندوه مى آفریند که آنها در مسیر باطل خود این چنین متحدند و شما در راه حق این چنین پراکنده و متفرق؟! روى شما زشت باد و همواره غم و غصه قرینتان باد که شما هدف حملات دشمن قرار گرفته اید، پى در پى به شما حمله می کنند و شما به حمله متقابل دست نمى زنید. با شما مى جنگند و شما نمى جنگید این گونه معصیت خدا مى شود و شما(با عمل خود) به آن رضایت می دهید. هرگاه در ایام تابستان فرمان حرکت به سوى دشمن دادم گفتید اندکى ما را مهلت ده تا سوز گرما فرو نشیند و اگر در سرماى زمستان این دستور را به شما دادم گفتید اکنون هوا فوق العاده سرد است بگذار سوز سرما آرام گیرد! همه این بهانه ها براى فرار از سرما و گرما بود! شما که از سرما و گرما (وحشت دارید) و فرار مى کنید، به خدا سوگند از شمشیر(دشمن) بیشتر فرار خواهید کرد!
اى کسانى که به مردان می مانید ولى مرد نیستید! اى کودک صفتان بى خرد! و اى عروسان حجله نشین!(که جز عیش و نوش به چیزى نمى اندیشید) چقدر دوست داشتم که هرگز شما را نمی دیدم و نمى شناختم همان شناسائى که سرانجام مرا این چنین ملول و ناراحت ساخت، خدا شما را بکشد که این قدر خون بدل من کردید و سینه مرا مملو از خشم ساختید و کاسه هاى غم و اندوه را جرعه جرعه به من نوشاندید. با سرپیچى و یارى نکردن نقشه ها و طرح هاى مرا(براى سرکوبى دشمن و ساختن یک جامعه آباد اسلامى) تباه کردید تا آنجا که قریش گفتند: پسر ابوطالب مردى است شجاع ولى از فنون جنگ آگاه نیست!...
خدا خیرشان دهد آیا هیچ یک از آنها از من با سابقه تر و پیشگامتر در این میدانها بوده؟ من آن روز گام در میدان نبرد گذاشتم که هنوز بیست سال از عمرم نگذشته بود و هم اکنون از شصت گذشته ام، ولى آن کس که فرمانش را اجرا نمى کنند، طرح و نقشه اى ندارد (هر اندازه فکر او بلند و نقشه او دقیق باشد هرگز به جایى نمى رسد!)
این خطبه را امام علی(ع) هنگامى ایراد فرمود که به او خبر دادند لشکرى از طرف معاویه به شهر «انبار» که در مرز عراق و شام قرار داشت حمله کرده و «حسان بن حسان» فرماندار امام را کشته اند. امام(ع) با حال غضبناک آنچنان که دامن عبایش به زمین مى کشید از کوفه خارج شد تا به «نخیله» که منزلگاهى نزدیک کوفه بود رسید و مردم به دنبال او حرکت کردند، روى تپه اى ایستاد و این خطبه را خواند. (شرح نهج البلاغه ابن ابى الحدید، جلد 2، از صفحه 75)
💐امیرالمومنین علیهالسلام فرمودهاند:
«فَرَضَ اللّهُ... الْجِهَادَ عِزّاً لِلْإِسْلَام» این جمله تأکید میکند که خداوند جهاد را برای عزت بخشیدن به اسلام واجب فرموده است.
💐 و در حدیثی دیگر فرمود «الجَهادُ فِى سَبیلِهِ، فَإنّه ذِروة ُ الإسلام.» جهاد در راه حق مایه اعتلاىاسلام است».
♦️♦️آیه ۲۱سوره محمد
«طاعَةٌ وَ قَوْلٌ مَعْرُوفٌ فَإِذا عَزَمَ الْأَمْرُ فَلَوْ صَدَقُوا اللَّهَ لَکانَ خَیْراً لَهُمْ» «فرمانبرداری و سخن سنجیده (شایسته و بایسته آنان است) پس هنگامی که امر (کارزار) قطعی شد (از رفتن به جهاد سر باز میزنند) اگر به خدا راست گویند (و صادقانه جهاد کنند)، قطعاً برایشان بهتر است.»
_________________________
🔵 بهانههای منافقان که برای فرار از جهاد میگفتند:
- طاقت و توان جنگیدن نداریم. «لا طاقَةَ لَنَا» (بقره،۲۴۹)
- خانوادۀ ما امنیّت ندارد و خانههایمان بیحفاظ و بیپوشش است. «بُیُوتَنا عَوْرَةٌ» (احزاب،۱۳)
- هوا گرم است. «لا تَنْفِرُوا فِی الْحَرِّ» (توبه،۸۱)
- اگر شرکت کنیم، مرتکب گناه میشویم. در جنگ تبوک بهانه آوردند که نگاه ما به دختران رومی سبب فتنه میشود، بنابراین ما به جبهه نمیآییم. «وَ لا تَفْتِنِّی» امّا قرآن همین فرار از جنگ را فتنه دانست. «أَلا فِی الْفِتْنَةِ سَقَطُوا» (توبه،۴۹)
- اکنون زمان مناسبی برای جنگ نیست، بهتر است به تأخیر افتد. «لَوْ لا أَخَّرْتَنا» (نسا،۷۷)
- میترسیم گرفتار بلا و ضرر شویم. «نَخْشی أَنْ تُصِیبَنا دائِرَةٌ» (مائده،۵۲)
💠خداوند در آیه ۲۱میفرماید: اگر به هنگام فرمان جهاد، به جای این قبیل بهانهها، اطاعت کنید و سخنی نیک بگویید، بهتر است. «طاعَةٌ وَ قَوْلٌ مَعْرُوفٌ»
✅مؤمن، در برابر فرمان الهی جهاد، سراپا فرمانبردار است. «طاعَةٌ»
✅ جهاد و دفاع، از نظر عقل و فطرت پسندیده است. «قَوْلٌ مَعْرُوفٌ»
👈ریشۀ ترس از جهاد، آن است که صادقانه عمل نمیکنیم. «فَلَوْ صَدَقُوا اللَّهَ»
👌 فرمان خداوند بر جهاد، به نفع انسان است، (نه خدا). «لَکانَ خَیْراً لَهُمْ»
❌یکی از سفارشات خداوند به مومنین، آن است که کسی حق ندارد که از اطاعت خداوند و رسول خارج شود
اگر مومن، از خدا و رسولش، اطاعت نکند، در حقیقت از خدا و رسولش رویگردانی کرده و ممکن است که گوش داشته باشد اما این گوش شنوا نباشد.
❌این سرپیچی و رویگردانی بخاطر آن است که گوش دارند و می شنوند، اما این شنیدن با گوش ظاهری است، اما چه گوش دادنی که اطاعت در پی ندارد، یعنی گوش دادن به سخن خدا و رسول و عدم تبعیت از آن، مانند نشنیدن است؛ چنانکه در آیه بعد می فرماید: «وَ لا تَکُونُوا کَالَّذِینَ قالُوا سَمِعْنا وَ هُمْ لا یَسْمَعُونَ.»[2]«و مثل کسانى نباشید که گفتند: «شنیدیم»، ولى (در حقیقت) آنها نمىشنیدند.»
❌آثار رویگردانی از اطاعت خدا و رسول اکرم(ص):
▪رابطه رویگردانی از جهاد با نفاق
▪عذاب دردناک در آخرت برای کسانی که از جهاد سرپیچی می کنند همچون عذاب برای منافقان بیماردل و ربا خواران.
▪واگذار شدن به خود
▪رفتن در وادی کفر
💐پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّمفمَن تَركَ الجِهادَ ألْبسَهُ اللّهُ ذُلاًّ في نفسِهِ، وفَقْرا في مَعيشَتِهِ، ومَحْقا في دِينهِ. إنَّ اللّهَ تباركَ وتعالى أعَزَّ اُمّتي بسَنابِكِ خَيْلِها ومَراكِزِ رِماحِها.
هر كس جهاد را واگذارد خداوند جامه خواری بر جان او پوشاند و زندگیش را دستخوش فقر سازد و دینش را از بین ببرد. خداوند تبارك و تعالی عزّت و اقتدار امّت مرا در سُمهای اسبانشان و نوك نیزههایشان قرار دادهاست.
منبع: أمالی الصدوق: 462 / 8 منتخب میزان الحكمة: 114
❌کسى كه جهاد نكرده يا آرزوى جهاد نداشته باشد و بميرد به نوعى نفاق مرده است .
✅آری! اسلام از جهاد و لااقل آرزوی جهاد جداشدنی نیست. صداقت اسلام با این معیار شناخته میشود.
خداوند جهاد را قرار داده است تا افرادی که در دل نفاق دارند از صابرین و از مجاهدین در جامعه شناخته شوند.
🔸🔸آیات۲۲-۲۳ سوره محمد
«فَهَلْ عَسَیْتُمْ إِنْ تَوَلَّیْتُمْ أَنْ تُفْسِدُوا فِی الْأَرْضِ وَ تُقَطِّعُوا أَرْحامَکُمْ * أُولئِکَ الَّذِینَ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فَأَصَمَّهُمْ وَ أَعْمی أَبْصارَهُمْ»
«پس (ای بیماردلانِ سست ایمان!) اگر (از جهاد) روی گردانید، جز این از شما انتظار نمیرود که در زمین #فساد کنید و #پیوندهای_خویشاوندی_را_قطع_کنید. آنانند کسانی که خداوند از رحمت خویش دور و (گوششان را) #کر و چشمهایشان را #کور ساخته است (نه حقّی میشنوند و نه حقّی میبینند).»
_____________________________
💠 آیه خطاب به افراد سست ایمان که به خاطر حفظ جان از شرکت در جهاد اعراض میکنند، می فرماید: گمان نکنید که با ترک جهاد محفوظ میمانید، زیرا با فرار خود از جنگ، زمینه گسترش فساد و قتل را فراهم می سازید که دامان شما را نیز میگیرد و همچون دوران جاهلیّت، حتّی کشتن فرزند را برای شما مباح میسازد.
❌اعراض از دین و دستورات قرآن، زمینهساز فساد و تباهی است. «إِنْ تَوَلَّیْتُمْ ...تُفْسِدُوا فِی الْأَرْضِ وَ ...»
👈 ترک صلۀ رحم و روابط خویشاوندی، گناهی است در ردیف فساد در زمین. «تُفْسِدُوا فِی الْأَرْضِ وَ تُقَطِّعُوا أَرْحامَکُمْ»
❌اگر فساد گسترش یابد، انسان حتّی به بستگان خود نیز رحم نمیکند. «تُفْسِدُوا فِی الْأَرْضِ وَ تُقَطِّعُوا أَرْحامَکُمْ»
❌فراریان از جنگ، فسادگران و قاطعان رحم، مورد نفرین خداوند هستند. «تَوَلَّیْتُمْ ... تُفْسِدُوا ... تُقَطِّعُوا ... أُولئِکَ الَّذِینَ لَعَنَهُمُ اللَّهُ»
❌بهره نگرفتن از امکانات، محرومیّت از شناخت حقیقت را به دنبال دارد.(گوش دارد ولی حقّشنو نیست، چشم دارد ولی حقیقت بین نیست) «لَعَنَهُمُ اللَّهُ فَأَصَمَّهُمْ ...»
🔴#تدبر_در_قرآن، راه باز شدن قلب به روی هدایت است .
🔹🔹آیه ۲۴ سوره محمد
«أَ فَلا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلی قُلُوبٍ أَقْفالُها»
آیا در #قرآن #تدبّر_و_تأمّل نمیکنند یا بر دلهایشان قفلها خورده است.
_____________________________
💠این آیه، در ادامه آیه قبل، تدبّر نکردن در قرآن را ناشی از کوری و کری نسبت به حقایق میداند که در اثر لعنت الهی، انسان به آن گرفتار گردد.
در سورۀ «ص» آیه ۲۹ نیز به مسئلۀ #تدبّر_در_قرآن سفارش شده است.
«کِتابٌ أَنْزَلْناهُ إِلَیْکَ مُبارَکٌ لِیَدَّبَّرُوا آیاتِهِ وَ لِیَتَذَکَّرَ أُولُوا الْأَلْبابِ» قرآن کتاب مبارکی است که ما آن را به سوی تو نازل کردیم تا در آیاتش تدبّر شود و خردمندان پند گیرند.
👈#قرآن، تنها برای تلاوت و رعایت تجوید نیست؛ کتاب اندیشه و #تدبّر است و تلاوت باید مقدّمه تدبّر گردد. «أَ فَلا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ»
✅ شرط بهرهوری از مفاهیم عالی وحی و قرآن، #سعۀ_صدر و داشتن قلبی ❤️🔓باز و سالم و تدبّر در آن است . «أَمْ عَلی قُلُوبٍ أَقْفالُها»
🔹🔹آیه ۲۵ سوره محمد
«إِنَّ الَّذِینَ ارْتَدُّوا عَلی أَدْبارِهِمْ مِنْ بَعْدِ ما تَبَیَّنَ لَهُمُ الْهُدَی الشَّیْطانُ سَوَّلَ لَهُمْ وَ أَمْلی لَهُمْ»
همانا کسانی که پس از آن که راه هدایت برایشان روشن شد به آن پشت کردند، #شیطان (رفتار بدشان را) برایشان #آراسته و آنان را با #آرزوهای_طولانی #فریفته است.
_____________________________
💠«سَوَّلَ لَهُمْ» یا به معنای زیباسازی زشتیها و وارونه نمایاندن واقعیّات است و یا به معنای «تسهیل» و آسانسازی است، یعنی شیطان راه انحراف را برای انسان آسان جلوه میدهد.
▪«أَمْلی» یا به معنای مهلت دادن و یا به معنای امداد و یاری رساندن است.
کارهای سراسر شرّ شیطان😈 در قرآن عبارتند از: وسوسه (ناس،۴-۵)،
امر به فحشا و زشتیها (نور،۲۱)،
زینت دادن کارهای زشت (انفال،۴۸،انعام،۴۳)، ایجاد ترس و وحشت ( آل عمران،۱۷۵)،
دشمنی (مائده،۹۱)،
عدۀ فقر و تهیدستی (بقره،۲۶۸) ،
بد قولی و خلف وعده (ابراهیم،۲۷) ،
اسراف (اسرا،۲۷)
بازداشتن از یاد خدا (نسا،۶۰)،
اختلاف و تفرقه (اسرا،۵۳-طه۲۰)،
تمرد و نافرمانی (مریم،۴۴) ،
ایجاد شک و تردید (حج،۳)،
شرک و انحراف (نمل،۲۴-قصص۳)
آرزوهای طولانی و دراز (محمد،۲۵).
🤔البتّه قرآن راه درمان و فرار انسان از شیطان را در دو چیز معرّفی میکند: یکی آن که به دید دشمن به او بنگرد، «إِنَّ الشَّیْطانَ لَکُمْ عَدُوٌّ فَاتَّخِذُوهُ عَدُوًّا» (فاطر،۶)
دیگر آن که در برابر شرور شیطان، به خداوند پناه ببرد. «وَ إِمَّا یَنْزَغَنَّکَ مِنَ الشَّیْطانِ نَزْغٌ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ» (اعراف،۲۰۰) و گرنه شیطان خارجی، «الشَّیْطانُ سَوَّلَ لَهُمْ» و شیطان درونی، «وَ کَذلِکَ سَوَّلَتْ لِی نَفْسِی» (طه،۹۶) انسان را به هلاکت و نابودی میرسانند.
❌ توجّه و گوش سپردن به وسوسههای شیطان، از آفات ایمان است و سرانجامی جز ارتداد و بد عاقبت شدن ندارد. «إِنَّ الَّذِینَ ارْتَدُّوا»
❌ارتداد و بازگشت از حق بعد از روشن شدن آن، عملی ارتجاعی و قابل سرزنش است. «ارْتَدُّوا عَلی أَدْبارِهِمْ مِنْ بَعْدِ ما تَبَیَّنَ ...»
👈راه حق، روشن و واضح است و آگاهی و درک آن مسئولیّتآور. «مِنْ بَعْدِ ما تَبَیَّنَ لَهُمُ الْهُدَی»
⚠️اگر با جلوهها و وسوسهها به جدّیت مبارزه نکنیم، آگاهی و علم به تنهایی کاری از پیش نمیبرد. «تَبَیَّنَ لَهُمُ الْهُدَی الشَّیْطانُ سَوَّلَ لَهُمْ»
❌ زیبا جلوهدادن بدیها و آرزوهای طولانی، ابزار کار شیطان است. (هر کس زشتیها را زیبا جلوه دهد، شیطان صفت است) «الشَّیْطانُ سَوَّلَ لَهُمْ وَ أَمْلی لَهُمْ»