آیات ۱ -۲ الرحمن
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ
*الرَّحْمنُ
* عَلَّمَ الْقُرْآنَ
به نام خداوند بخشندۀ مهربان
خداوندِ #رحمان
#قرآن را آموخت.
___________________________
#خداوند، #رحمان است. «الرَّحْمنُ»
#پیامبرش، مایۀ #رحمت است. «وَ ما أَرْسَلْناکَ إِلَّا رَحْمَةً لِلْعالَمِینَ» (انبیا،۱۰۷)
#قرآنش نیز #رحمت است. «وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِینَ»* (اسرا،۸۲)
💠«رحمن» نام مخصوص خداوند است که ۱۶۹ بار در قرآن آمده و ۱۱۴ مرتبه در هر «بِسْمِ اللَّهِ»* تکرار شده است.
بقای آن بیمه شده است. «إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ وَ إِنَّا لَهُ لَحافِظُونَ» (حجر،۹)
💠سرچشمه #قرآن
_قدرت و عظمت: «تَنْزِیلًا مِمَّنْ خَلَقَ الْأَرْضَ وَ السَّماواتِ الْعُلی» (طه۴)
_ عزّت و حکمت: «تَنْزِیلُ الْکِتابِ مِنَ اللَّهِ الْعَزِیزِ الْحَکِیمِ» (زمر۱)
لطف و رحمت: «تَنْزِیلٌ مِنَ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ» (فصلت۲)
_ ربوبیّت و رشد: «تَنْزِیلٌ مِنْ رَبِّ الْعالَمِینَ» (واقعه۸۰)
✅خداوند، اولین معلّم قرآن است. «الرَّحْمنُ عَلَّمَ الْقُرْآنَ»
✅شریعت، بر اساس رحمت است. «الرَّحْمنُ عَلَّمَ الْقُرْآنَ»
👈شبهات را باید پاسخ داد. در برابر کسانی که میگویند: قرآن را بشری به پیامبر آموخته است: «یُعَلِّمُهُ بَشَرٌ» (نحل،۱۰۳)، باید گفت: خدا آموخت. «الرَّحْمنُ عَلَّمَ الْقُرْآنَ»
👌 تعلیم قرآن به انسان، جلوهای از رحمت الهی است. «الرَّحْمنُ عَلَّمَ الْقُرْآنَ»
👈کار تعلیم و تعلّم، باید بر اساس محبّت و رحمت باشد. «الرَّحْمنُ عَلَّمَ الْقُرْآنَ»
✅ قرآن، قابل درک و شناخت برای بشر است. «عَلَّمَ الْقُرْآنَ
آیه ۳ الرحمن
خلق الانسان
خدا انسان😘 را خلق کرد .
______________________________
🔻آفرینش انسان از جهات مختلف قابل توجّه است:
از جهت سیر تکاملی که چگونه از خاک بیجان، موجودی جاندار و باشعور بر میآید. از جهت تأمین نیازهای مادّی که چگونه جهان طبیعت در تسخیر او قرار گرفته است.
از جهت گرایشهای مثبت و منفی که قرآن به برخی از آنها اشاره نموده است، از جمله: 'گرایشهای منفی:
زود نا امید میشود.
«قَتُوراً» (اسرا۱۰۰) حریص است.
«هلوع» (معارج۱۹) بیتاب است. «جَزُوعاً» (معارج۲۰) زیانکار است.
«لَفِی خُسْرٍ» (عصر۲) زیادهخواه است. «لَیَطْغی»(علق۶)ستمگر است. «ظَلُوماً»(احزاب۷۲) نادان است. «جَهُولًا» (احزاب۷۲) شتاب زده است. «عَجُولًا»( اسرا،۱۱) ناسپاس است.
«کَفُورٌ»*(اسرا۶۷) قدرنشناس است. «کنود»(عادیات۶)
آیات دیگر قرآن،خصوصیات مثبت انسان را این گونه ارائه میدهد:
مسئولیّتپذیری، داشتن آزادی و قدرت انتخاب؛ امکان تغییر روش، توبه و انقلاب و جهش درونی؛ دارا بودن استعدادها و ظرفیّتهای بزرگ درونی؛ ویژگی بینهایتطلبی؛ جانشین خداوند روی زمین؛ مسجود فرشتگان؛ دارا بودن قدرت تقلید و اثرپذیری یا قابلیّت الگو شدن و تأثیرگذاری؛ ترکیبی از تضادها، عقل و فطرت در برابر غریزه و شهوت؛ دارای قدرت تفکّر و خلّاقیت و ابتکار.
👌خلقت انسان،جلوهای از رحمت الهی است. «الرَّحْمنُ ...خَلَقَ الْإِنْسانَ»
👌قرآن، سرآمد تمام کتابها و انسان، سرآمد تمام مخلوقات است.«عَلَّمَ الْقُرْآنَ، خَلَقَ الْإِنْسانَ»
👈 انسان، در سایه فراگیری قرآن، به کمال خلقتش دست می یابد. «عَلَّمَ الْقُرْآنَ، خَلَقَ الْإِنْسانَ»
👌خدا انسان را به حق آفریده است.
💠هدف از خلقت انسان:
_ انسان؛خلقت نهایی در نظام احسن آفرینش خداوند است.
_آزمایش و حُسن عمل،
_اندیشیدن به نعمت های خداوند؛
_شکوفا شدن قابلیت شایسته وجودی انسانها
_ رسیدن به مرتبه کمال انسانی از طریق اطاعت الامام❤️
_معرفت و شناخت صفات خدا
_علم به توحید و یگانگی خدا
_عبادت و عبودیت
_بازگشت و ملاقات با خدا
_استفاده از رحمت بی پایان الهی
از اهداف خلق انسان است.
💐 امام حسين عليه السلام مى فرمايد :
ما خَلَقَ العِبادَ إلّا لِيَعرِفوهُ ، فَاِذا عَرَفوهُ عَبَدوهُ
بندگان را نيافريد، مگر براى اين كه او را بشناسند و هر گاه او را بشناسند ، او را مى پرستند .
آیه ۴ الرحمن
عَلَّمَهُ الْبَیانَ
به او بیان آموخت.
___________________________
💐امام رضا (ع):خداوند بیان هرچیزی را که مردم به آن نیاز دارند به او آموخته است.
✅قدرت بیان و سخن گفتن، هدیۀ الهی به انسان است .
✅ قدرت بیان، جلوهای از رحمت الهی است. «الرَّحْمنُ ... عَلَّمَهُ الْبَیانَ»
💠 قرآن برای شیوه بیان دستوراتی داده است، از جمله:
مستدل و محکم باشد. «قَوْلًا سَدِیداً»* (نسا،۹) پسندیده و به اندازه باشد. «قَوْلًا مَعْرُوفاً»(بقره،۲۳۵)
نرم و مهربانانه باشد. «قَوْلًا لَیِّناً» (طه،۴۴)
شیوا و رسا و واضح باشد. «قَوْلًا بَلِیغاً» (نسا،۶۳)
کریمانه و بزرگوارانه باشد. «قَوْلًا کَرِیماً» (اسرا،۲۷)
زیبا، نیکو و مطلوب باشد.«قُولُوا لِلنَّاسِ حُسْناً» (بقره،۸۳)
بهترینها گفته شود«یَقُولُوا الَّتِی هِیَ أَحْسَنُ» (اسرا،۵۳)
حتّی مجادلات و گفتگوهای انتقادی، به بهترین وجه باشد.
«جادِلْهُمْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ» (نحل،۱۲۵)
💐 علی علیهالسّلام میفرماید: «لا تجعلن ذرب لسانک علی من انطقک و بلاغة قولک علی من سددک» (نهجالبلاغه، حکمت ۴۱۱) تندی و تیزی زبانت را برای کسی که تو را سخن گفتن تعلیم داده قرار مده و بلاغت و زیبایی کلامت را به رخ کسی که گفتار تو را قاعدهمند و زیبا کرده، مکش.
👈 زبان و لغت خاص مهم نیست؛ اصل قدرت بیان مهمّ است. «عَلَّمَهُ الْبَیانَ»
👈 پدر و مادر، قوّۀ سخن گفتن را که خداوند در نهاد هر نوزادی نهفته است، آشکار میکنند و به فعلیّت می رسانند. «عَلَّمَهُ الْبَیانَ»
👈 کسانی که توانایی سخن گفتن به چند زبان را دارند، هنر خود را از خدا بدانند. «عَلَّمَهُ الْبَیانَ»
👌 نعمت سخن گفتن، عامل مهمي در تكامل انسان است.
🗣 اهميت سخن در زندگي انسان آن قدر زياد است كه خداوند حكيم در سوره الرحمن بعد از مسأله آفرينش انسان، از نعمت بيان سخن گفته است.
خداوند در سوره الرحمن ميفرمايد: خداوند رحمان، قرآن را تعليم داد، انسان را آفريد و به او بيان آموخت. انسان با قدرت بيان و به وسيله آن، معلوماتي را كه اندوخته ظاهر ميسازد و تفكر خود را به ديگران منتقل ميكند. از اين رو ميتوان گفت سخن مانند پلي است كه مغزهاي جدا از يكديگر را به هم پيوند ميزند و افراد از طريق آن ميتوانند موجب خوشحالي يا غمگيني همديگر شوند.
💐از امام سجاد (ع) پرسيدند: از سخن و سكوت كدام يك بر ديگري برتري دارد؟ فرمودند: براي هر يك آفتهايي است، ولي اگر از آفت مصون و سالم باشند، سخن افضل و برتر است، زيرا خداوند هيچ يك از پيامبرانش را به سكوت مبعوث نكرده است، بلكه آنان مأموريت داشتند كه با مردم سخن بگويند و با بيان خود آنان را به صلاح و رستگاري دعوت كنند و نيز هيچ كس با سكوت مستحق بهشت نميشود و از عذاب دوزخ مصون نميماند. نيل به رحمت الهي و نجات از عذاب او در پرتو سخن گفتن است. من هرگز ماه را نظير آفتاب قرار نميدهم. شما خود فضل سكوت را با سخن توصيف ميكني، در حالي كه هرگز فضل سخن را با سكوت نميتوان توصيف كرد.
روشن است كه سخن، هم در ترقي و كمال و شادي انسان مؤثر است و هم در سقوط و تباهي و غم واندوه او اثر دارد. بستگي به اين دارد كه تا چه حد و اندازهاي از هنر سخن گفتن برخوردار باشيم. شيوه سخن گفتن نه تنها معرف شخصيت افراد است، بلكه با توجه به آن به ميزان دانش و تحصيلات طرف مقابل پي ميبريم. كسي كه از هنر سخنوري آگاه است و با كاربرد درست كلمات و عبارات آشنايي دارد، قادر به گشودن هر در بستهاي است و از هر مهلكهاي رهايي مييابد. عبوسترين و خشمگينترين چهرهها را باز كرده و خنده برلبانشان جاري ميسازد و بدين وسيله شادي را برخود و ديگران عرضه ميكند.
💐حضرت علي (ع) فرمودهاند: جمال مرد به فصاحت اوست. برجستهترين سياستمداران دنيا همواره بزرگترين سخنوران نيز بودهاند. منظور از سخن گفتن سخنراني كردن نيست، بلكه خوب حرف زدن و انتخاب كلمات و مطالب مناسب و بجاست، كه ميتواند موجب برقراري رابطه مطلوب باشد. امروزه در دنياي اقتصاد و سياست و خانواده مذاكره امري مهم تلقي ميشود، زيرا مناسبترين و سريعترين راهحلهاست. از طريق مذاكره ميتوانيم به سوءتفاهماتي كه عامل و منشأ اختلافاند خاتمه دهيم. افراد هنگام گفتوگو اطلاعات لازم را در اختيار يكديگر قرار مي دهند و در جريان كم و كيف نظريات هم قرار ميگيرند كه نتيجه آن آگاهي از خواستههاي طرفين، دستيابي به راهحل عقلاني و منطقي و نهايتاً برقراري تفاهم نسبي است. مذاكره پديدهاي نوظهور نيست كه بخواهيم آن را توضيح دهيم. ما در تمام لحظات و دقايق زندگي خود با اين امر مهم سروكار داريم. افرادي كه شيوه صحيح گفتوگو با ديگران را رعايت نكنند، كمتر موفق به حل گرفتاريهاي فيمابين ميشوند.
💐امام علی (ع):
انسان دو فضیلت دارد: خرد و سخن .
با خرد؛ بهره می ستاند و با سخن بهره می رساند .
میزان الحکمه ج۱