حالا که شرّ شد چه کنیم؟: وظایف اخلاقیِ پسامشهوریت در فضای مجازی

🔺🔻 حالا که شرّ شد چه کنیم؟ وظایف اخلاقیِ پسامشهوریت در عصر شبکه های اجتماعی ✅ مدتی پیش ویدیویی از قمه کشی دختری به نام هلیا در فضای مجازی منتشر شد که در آن دوستش به او می گوید: «قمه را غلاف کن، شر میشه». هرچند آن نزاع کشته و مجروح نداشت و از این منظر ختم به خیر شد، ولی با انتشار این ویدیو در فضای مجازی شر بزرگتری به نام «شهرتِ منفی و ناخواسته» دامن¬گیر آن دختر شد و زندگی او را وارد مرحله ای جدید کرد. چرا که این کار علاوه بر قباحت زدایی از رذائل اخلاقی، پیامدهای دیگری آسیب های روحی و روانی، تخریب وجهه او نزد خانواده و بستگان، و محروم شدن از بسیاری از فرصت های تحصیلی، شغلی، اجتماعی و سیاسی را می تواند برای او در پی داشته باشد. به این ترتیب، دختری که تا دیروز کسی او را نمی شناخت ناگهان انگشت نمای کلیک های کاربران فضای مجازی شد و تصاویر او سوژه طنز و تمسخر آنان گردید. قمه او دیده شد ولی این شر بزرگ متاسفانه نادیده ماند. ✅ماجرای هلیا نه اولین مورد نه آخرین مورد از مشهور شدن (ناخواسته) نوجوانان در فضای مجازی است و با قاطعیت می توان گفت که مواردی از این دست در آینده نیز تکرار خواهد شد. از این رو لازم است این مسئله به صورت بنیادی بررسی و برای کاهش پیامدهای آن چاره اندیشی شود. ✅چه باید کرد؟ برخی از کارهایی که در این زمینه باید انجام شود از این قرار است: 🔻 1. حمایت و همدلی: این وظیفه بیش از همه بر عهده والدین و نزدیکان فردِ آسیب دیده است. نباید او را به خاطر کاری که در آن نقشی نداشته است (یعنی انتشار تصاویر در شبکه های اجتماعی) سرزنش کرد، بلکه باید به او اطمینان داد که وضعیتِ پیش آمده را درک می کنند و در کنارش هستند. انداختن همه تقصیرها به گردن فرد مشهور شده از یک طرف موجب ضعف نقس و ناامیدی او از اصلاح رفتار خویش، و از سوی دیگر ممکن است موجب بی پروا شدن و تکرار کارهای نادرست خود شود. نوجوان آسیب دیده معمولا بیش از دیگران از نوع مواجهه اعضای خانواده با خود واهمه دارد و طبیعی است که هرگونه رفتار نامناسب با او می تواند منجر به طرد شدن از خانه و پناه بردن به حامیان بیرون از خانه و احیانا افتادن در دام افراد بی اخلاق و ناصالح شود. 🔻 2. تربیت و اصلاح: از آنجا که امر اصلاح و تربیت کاری تخصصی و پیچیده است باید از اقدامات احساسی، واکنشی و عجولانه خودداری کرده و ضمن مشورت با متخصصان صاحب صلاحیت و آگاه در زمینه اخلاق و تربیت، روان شناسی و فضای مجازی، جهت اصلاح رفتارهای فرد در فضای حقیقی و مجازی اقدام شود. نمونه برخوردهای درست در این زمینه در مورد فیلم هلیا اتفاق افتاد که دادستانی اصفهان ضمن مصاحبه روانشناختی با افراد حاضر در این فیلم و خانواده‌هایشان آنها را ملزم به طی کردن دوره‌های آموزشی و تربیتی کرد (خبرگزاری ایمنا، 30 تیر 1400، کد خبر: 508742). 🔻 3. آسیب شناسی و ریشه یابی: این وظیفه بیش از همه بر عهده افراد و نهادهای علمی و پژوهشی است. در این زمینه باید هم نسبت به شناخت عوامل و زمینه رفتارهای نادرست نوجوانان و جوانان در فضای حقیقی (مانند میل به خشونت طلبی) تحقیق شود، هم علل بی مسوولیتی افرادی که با انعکاس این رفتارها در شبکه های اجتماعی هم موجب اشتهار بی دلیل فرد و تخریب زندگی او می شوند و قباحت و زشتی رفتارهای غیراخلاقی از قبیل فحاشی و ضرب و شتم را در جامعه از بین می برند انجام گیرد. این آسیب شناسی باید توسط متخصصان رشته های مختلف از اخلاق و تعلیم و تربیت گرفته تا روان شناسی و جامعه شناسی و متخصصان فضای مجازی انجام شود. 🔻 4. دانش افزایی و آگاهی بخشی: بسیاری از رفتارهای نادرست نوجوانان و جوانان در فضای حقیقی، همچنین یکی از مهم ترین عوامل انتشار این گونه رفتارها در فضای مجازی، «جهل و ناآگاهی» افراد نسبت به پیامدهای کاری است که انجام می دهند. از این رو هم باید درباره آموزش مهارت های زیست اخلاقی در زندگی اجتماعی (از قبیل مهارت کنترل خشم، و شکل دهی به روابط اجتماعی سالم) به نوجوانان و جوانان آموزش داده شود، هم باید برای افزایش سواد رسانه ای و تعهد اخلاقی عموم شهروند-کاربران فضای مجازی اقداماتی بیش از گذشته انجام شود. آموزش «اخلاقِ شهرت» به آنها نیز وظیفه دیگری است که بر عهده متولیان امر اخلاق و فضای مجازی است. 🔻 5. نظارت و مسوولیت پذیری: افزون بر مواردِ پیش گفته، نظارت والدین بر رفتار فرزندان خود در این دو عرصه، نظارت شهروندان نسبت به یکدیگر (که در ادبیات اخلاقی اسلام از آن به امر به معروف و نهی از منکر تعبیر شده است)، پشتیبانی نهادهای رسمی از افراد آسیب دیده، و تنبیه و مجازات کسانی که با رفتارهای نسنجیده خود در فضای مجازی موجب آسیب و زیان به دیگران می شوند از جمله وظایف و مسوولیت هایی است که باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. #حسينعلي_رحمتي 31 تیر 1400 @harahmati

در صورت امکان روح مرحوم محسنی، همسر خواهر اینجانب، و همه رفتگان را میهمان فاتحه و صلوات خود کنید.🏴 ان شاالله خداوند به همه شما و عزیزان تان عمر با عزت و سلامتی عنایت فرماید. رحمتی

🌺🌺🌺 از همه بزرگوارانی که نسبت به فقدان مرحوم محسنی ابراز همدردی کردند تشکر و قدردانی می کنم. با عذرخواهی از این که عرض ارادت به محضر تک تک دوستان مقدور نیست، برای شما و عزیزان تان از خدای برزگ آرزوی صحت و سلامتی، عمر با عزت، رزق واسع، و عاقبت خیر دارم. ان شاءالله خداوند توفیق دهد که در شادی های تان جبران کنم. با سپاس رحمتی

🔻حسینعلی رحمتی، ✅از کعبه تا عشق: نگاهی دوباره به حماسه انسان ساز عاشورا ✅تهران: انتشارات روزنامه اطلاعات، چاپ اول، 1387ص، 212ص، 14/000 ریال. فهرست مطالب: در آستان خیمه: عشری از اعشار عاشورا شریعه نخست: اهمیت نهضت عاشورا شریعه دوم: زمینه‌های پیدایش شریعه سوم: اهداف نهضت شریعه چهارم: آئین سوگ در دشت حماسه: ضرورتها شریعه پنجم: آئین سوگ در دشت حماسه: وظیفه شناسی شریعه ششم: آیین سوگ در دشت حماسه: بایسته ها شریعه هفتم: راز مانایی شریعه هشتم: ضرورت تحلیل نهضت شریعه نهم: وجه سلبی نهضت حسینی شریعه دهم: وجه ایجابی نهضت حسینی شریعه یازدهم: پیامدها و تأثیرها شریعه دوازدهم: لزوم شناخت پیشگامان حماسه شریعه سیزدهم: حسین(ع)؛ فرات فضائل شریعه چهاردهم: سجاد(ع)؛ زینت عبادت شریعه پانزدهم: دعا؛ دعوت به آگاهی شریعه شانزدهم: زینب(س)؛ بانوی کرامت شریعه هفدهم: زینب(س) و زن امروز شریعه هجدهم: عباس(ع)؛ جلوه جوانمردی شریعه نوزدهم: مبلغان؛ پیام آوران نهضت حسینی شریعه بیستم: عاشوراپژوهی؛ ضرورتها و بایسته ها @harahmati

*السلام علیک یا اباعبدالله الحسین* خانه قرآن و عترت سیده نفیسه علیهاالسلام با همکاری خانه قرآن و عترت امام جواد علیه السلام مراسم « *معرفت حسینی* » را برگزار می نماید. ساعت ١٩: قرائت زیارت عاشورا ساعت ١٩:٢٠ : سخنرانی ⚫سه شنبه ۵/١٩/ *عاشورا در ادیان* فاطمه عقیلی: دکتری مطالعات زنان گرایش زن در ادیان ، دانشگاه ادیان ومذاهب ⚫چهارشنبه، ۵/٢٠/ *ربوبیت در قرآن* بهروز مرادی: دکتری جامعه شناسی دین، دانشگاه تیلبورخ هلند ⚫پنجشنبه، ۵/٢١/ *انسان مقدس از دیدگاه اسلام* مجید کافی امامی: پژوهشگر و استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم ⚫جمعه، ۵/٢٢/ *الگوی دینیِ زیستِ اخلاقی در عصر شبکه های اجتماعی* حسینعلی رحمتی: دکتری فلسفه اخلاق، پژوهشگاه قرآن و حدیث ⚫شنبه ۵/٢٣/ *تشکیل امت واحده از نظر قرآن* بهروز مرادی: دکتری جامعه شناسی دین، دانشگاه تیلبورخ هلند ⚫یکشنبه ۵/٢۴/ *نقش زنان در واقعه عاشورا* فاطمه عقیلی: مطالعات زنان گرایش زن در ادیان، دانشگاه ادیان ومذاهب ⚫ دوشنبه ۵/٢۵/ *مروری بر تاریخ تطور مناسک عزاداری حسینی* فروغ پارسا: دکتری علوم قرآن و حدیث، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ⚫ سه شنبه ۵/٢۶/ *معرفت و عاشورا* ، حسین حجت پناه: دکتری جامعه شناسی فرهنگی، دبیر گروه جامعه شناسی کشورهای اسلامی ⚫ چهارشنبه ۵/٢٧/ *بر پاره های عشق و عطش: چرا قیام، چرا شهادت؟!* سید محمد رضا دین پرور: پژوهشگر قرآن و نهج البلاغه ⚫ پنجشنبه ۵/٢٨/ *عاشورا و روایت رهایی بخش از منظر «مالکوم اِکسی»* سید جواد میری: دکتری مطالعات ادیان و جامعه شناسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ⚫جمعه ۵/٢٩/ *شناخت نفس انسان: پاسخ به سوال دنیا چیست؟* لیلا مجدانی : دکتری جامعه شناسی زنان و خانواده، دانشگاه UM مالزی *با هدف حفظ سلامتی عزاداران حسینی این مراسم به صورت مجازی برگزارمی شود.* لطفا از طریق لینک زیر وارد شوید. https://cp.fararoom.ir/ch/hqe1400/guest لینک کلاب هاوس https://www.clubhouse.com/room/P0gZdqOY

♦️مراسم معرفت حسینی 🔹موضوع سخنرانی امروز جمعه ۵/٢٢/: *الگوی دینی زیست اخلاقی در عصر شبکه های اجتماعی* 🔹سخنران: دکتر *حسینعلی رحمتی* ، دکتری فلسفه اخلاق، پژوهشگاه قرآن و حدیث 🔹زمان: روز چهارم محرم ساعت 18:45 الی 20:15 لینک مستقیم ورود https://cp.fararoom.ir/ch/hqe1400/guest لینک کلاب هاوس https://www.clubhouse.com/event/PDpgEra6 @harahmati

مراسم معرفت حسینی: الگوی زیست دینی اخلاقی در عصر شبکه های اجتماعی سخنران: دکتر حسینعلی رحمتی روز چهارم محرم ١۴۴٣ 👈فایل تصویری این نشست در آدرس زیر در دسترس است: https://aparat.com/v/L6tv1 خانه قرآن و عترت سیده نفیسه علیها السلام. https://t.me/hqe_seyedenafiseh

🟪 الگوی دینیِ زیستِ اخلاقی در عصر شبکه های اجتماعی 📣سخنران: حسینعلی رحمتی 📆 ۲۲ مرداد ۱۴۰۰، روز چهارم محرم ١۴۴٣ #شیعه_حسینی_شیعه_اخلاقی #اخلاق_فناوری_اطلاعات (اَخفا) @harahmati

♦️الگوی دینیِ زیستِ اخلاقی در عصر شبکه های اجتماعی ✍️ حسینعلی رحمتی 🔻الف) فضای مجازی، و به ویژه شبکه های اجتماعی از مهم ترین عوامل موثر بر زندگی انسان امروز است. این فضا از نظر اخلاقی کارکردی دوگانه دارد. از یک سو زمینه ساز کارهای خوبی چون دانش افزایی وکاهش رنج دیگران می شود و از سوی دیگر به واسطه آن رذائلی چون نقض حریم خصوصی امکان وقوع دارد. 🔻ب) برای زیست اخلاقی در این فضا باید همه مرتبطان با آن، به ویژه کاربران، را با وظایف و مسوولیت هایی که دارند آشنا کرد. یکی از راه های این کار معرفی الگوهای عملی و قدیسان اخلاقی Moral saints از قبیل سیدالشهدا(ع) و یاران ایشان هستند. چون آنها در خاندان پیامبری بزرگ شدند که هدف از بعثت خود را احياي ارزش هاي اخلاقي اعلام کرد. اهداف قیام عاشورا هم اهدافی اخلاقی مانند ظلم ستیزی است. 🔻ج) برخی از مهم ترین درس هایی که می توان از نهضت عاشورا آموخت و متناسب با زیست اخلاقی در فضای مجازی از آنها استفاده کرد به شرح زیر است: ✅ 1. اخلاق؛ سند بالادستی زندگی سیره و سنت امام حسین (ع) نشان می دهد که مراعات اخلاق باید یک قانون کلی در همه عرصه های زندگی باشد. امروزه هم از آنجا که اهمیت و تاثیر فضای مجازی اگر از فضای حقیقی بیشتر نباشد کمتر نیست، مرتبطان با این فضا هم باید این عرصه را همچون فضای حقیقی بدانند و توجه به اصول اخلاقی را سرلوحه فعالیت در آن قرار دهند. ✅ 2. ضرورت توجه به مسوولیت اخلاقی امام به ما یاد داد که نسبت به رفتارهای نادرست دیگران بی تفاوت نباشیم و امر به معروف و نهی از منکر را به عنوان یک وظیفه دائمی بدانیم. در زمانه ما نیز یکی از مهم ترین روش ها برای ترویج فضائل اخلاقی و پیشگیری از رذائل اخلاقی در فضای مجازی عدم بی تفاوتی نسبت به رفتار کاربران است. این کار به آسانی از طریق کارهایی چون لایک کردن، فوروارد کردن، کامنت گذاشتن، یا ترک گروه امکان پذیر است. ✅ 3. عدم مسوولیت گریزی به بهانه کمبود امکانات حرکت سیدالشهدا(ع) نشان داد که کمبود نیرو و امکانات نباید موجب ترک وظیفه شود. بعلاوه مشخص کرد کار درست اگر از سوی افرادی اندک هم انجام شود تاثیرگذار است. در فضای مجازی هم هر کس بسته به توان خود با کارهای ایجابی (مانند ارایه مقاله، سخنرانی، لایو، یادداشت، ویدیو، تصویر، کامنت، لایک، فوروارد، ایموجی) و سلبی (مثل ترک گروه، ریمو کردن، یا ریپورت کردن) می تواند به وظیفه اش عمل کند. ✅ 4. ضرورت رویکرد اصلاحی در حرکت های اخلاقی و اجتماعی امام هدف خود را «اصلاح» امت پيامبر(ص) مي داند («إِنَّما خَرَجْتُ لِطَلَبِ الاِصْلاحِ فى أُمَّةِ جَدّى»). از این بیان می توان درس گرفت که هرگونه مواجهه ما با گفتار و رفتار دیگران در فضای مجازی بایستی رویکرد اصلاحی داشته باشد؛ نه مثلا به خاطر از میدان به در کردن رقبا، مچ گیری، بی اعتبار کردن دیگران یا تحقیر و تمسخر آنها. ✅ 5. لزوم داشتن اهداف ارزشمند، به ویژه آگاهی بخشی و جهالت زدایی در زيارت اربعين، از زبان امام صادق(ع) می خوانیم که امام حسين جانش را در راه خدا و برای نجات بندگان او از جهالت و گمراهى فدا کرد. از این سخن امام می توان درس گرفت که هرگونه تلاش ما در فضای مجازی بایستی ناظر به آگاه کردن دیگران نسبت به کارهای درست و نادرست در این فضا باشد. چرا که یکی از مهم ترین علل ارتکاب رذائل اخلاقی در این فضا، عدم شناخت کافی نسبت به چگونگی درست زیستن در آن است. ✅ 6. داشتن الگوی مناسب؛ لازمة رفتار اخلاقی امام در وصیت خود به محمدبن حنفیه می گوید: «أَسِيرَ بِسِيرَةِ جَدِّی وَ أَبِي‏ عَلِيِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ». این وصیت به ما یاد می دهد که الگوی رفتاری مان در فضای مجازی باید انسان های شایسته و بااخلاق باشند، نه کسانی چون برخی سلبریتی ها که برای کسب شهرت به هر کاری دست می زنند. ✅ 7. امیدوار بودن؛ شرط موفقیت در فعالیت های اخلاقی سیدالشهدا(ع) از کژی ها و ناراستی هایی که در جامعه اسلامی دید ناامید نشد بلکه انگیزه پیدا کرد که برای اصلاح آنها قیام کند. امروز هم کسانی که خود را پیرو آن حضرت می دانند از مشاهده رذائل اخلاقی موجود در فضای مجازی نباید ناامید شوند و از تلاش برای اصلاح آنها دست بکشند. ✅ 8. آگاهی و اختیار، شرط ارزشمندی یک رفتار در ماجرای کربلا امام یاران خود را نسبت به مسیر و اهداف حرکت خود و مشکلات و سختی ها آگاهی داد و حتی شب عاشورا بیعت خود را از آنان برداشت و بین ماندن یا رفتن مخیرشان کرد. آگاهی و اختیار، اساس رفتارهای اخلاقی و عامل ارزشمندی آنهاست. درسی که از این واقعه برای بهزیستی اخلاقی در فضای مجازی می آموزیم این است که باید کاربران این فضا را به گونه ای آموزش داد و تربیت کرد که آنها خود بر رفتار خویش کنترل داشته باشند و دوری از ارتکاب رذائل اخلاقی نه به خاطر نظارت دیگران یا فیلترینگ و مانند آن، بلکه بر اساس آگاهی، اختیار، و کنترل درونی خودشان باشد.

فضای مجازی، تعظیم شعائر دینی، و فرصتی بی تکرار