eitaa logo
پژوهشکده تاریخ معاصر
2.4هزار دنبال‌کننده
1.7هزار عکس
74 ویدیو
4 فایل
مشاهده در ایتا
دانلود
12.57M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
🎥ببینید/بازگویی حقایقی عجیب و کمتر شنیده شده از شیوه رزم مبارزان و سربازان ایرانی در صدها سال گذشته "دکتر " @iichs_ir
✳️ هرچند روحانیون مخالف را به‌شدت سرکوب کرده‌ایم ولی این سکون و آرامش موقتی است! در یک سند ساواک به تاریخ 21 مهر 1343 می‌خوانیم: «همان‌طور که قبلا نیز به استحضار رسیده است روش ساواک به طور کلی بایستی مبتنی بر تقویت روحانیون موافق و تضعیف روحانی‌نماهای اخلالگر و مخالف باشد. در حال حاضر گرچه فعالیت روحانیون مخالف به‌طور قابل توجهی کاهش یافته و با تدابیری که اتخاذ شده است هرگونه اخلالگری و تحریک و تبلیغ به‌سرعت خنثی و عاملین آن به‌شدت سرکوب گردیده‌اند، ولی این سکون و آرامش موقت را نمی‌توان ملاک روش بعدی و کلی روحانیون دانست؛ لذا به منظور جلوگیری از هرگونه فعالیت مجدد وسیله اخلالگران و تقویت روحانیون واقعی که از حدود وظایف مذهبی خود خارج نمی‌شوند لازم است نکات مشروحه زیر به‌طور محرمانه مورد اجرا قرار گیرد». در ادامه این سند و به عنوان توصیه اول آمده است: «الف) تضعیف وضع مالی مخالفین: یکی از مؤثرترین عواملی که عده‌ای از روحانیون را به مخالفت با دولت واداشته است کمک مالی است که از طرف دستجات دیگر مخالفین به آنان می‌شود تا آنجا که عده‌ای از وعاظ مخالفت و تبلیغ علیه هیئت حاکمه را وسیله‌ای برای جلب کمک مادی قرار داده‌اند و مکرر مشاهده شده که روحانیون بازداشت‌شده پس از آزادی مورد لطف و عنایت خاص طبقه مخالف دولت واقع گردیده و به آنان کمک‌های شایانی شده است. برعکس آن عده از وعاظ که در زمره موافقین بوده‌اند بر اثر تلقینات مثمره‌ای که علیه آنان می‌شود در عسرت به سر می‌برند و حتی صاحبان مجالس روضه‌خوانی نیز از دعوت ایشان به مجالس خود سرباز می‌زنند». این سند می‌افزاید: «علی‌هذا در بدو امر بایستی جلوی کمک‌های بی‌دریغی که به این افراد می‌شود سد گردد». در ادامه سند ساواک راه‌های زیر برای سد کردن کمک‌ها به روحانیون مخالف توصیه شده است: 1. شناسایی و تضعیف عوامل تقویت‌کننده: در بین اصناف و بازاری‌ها عده‌ای هستند که بر اثر اعتقادات مذهبی مبالغ نسبتا زیادی در اختیار مقامات روحانی می‌گذارند که برحسب معمول قسمت اعظم این وجوه در اختیار مخالفین قرار می‌گیرد. این افراد بایستی دقیقا شناخته شوند و میزان وجوهی که می‌پردازند معلوم گردد سپس با دقت هر چه تمام‌تر و به طور نامحسوس باید درآمدهای حقیقی این طبقه که از آن به میزان زیاد به طبقه روحانیون مخالف پرداخت می‌نمایند برای سازمان‌های وصولی مالیاتی تعیین و سپس رؤسای دارایی و شهرداری محل را وادار نمود که در اخذ مالیات و عوارض شهرداری به‌خصوص مالیات‌های معوقه از آنان شدت عمل به خرج دهند. ❌ باید کمک‌کنندگان به مخالفین را در مضیقه مالی قرار داد! چنانچه در اماکنی که متعلق به شهرداری و یا سایر مؤسسات دولتی است سکنی دارند و یا محل کسب ایشان در آنجاست برای تخلیه محل به آنان فشار وارد سازند و خلاصه به طرق مختلف ولی در نهایت اختفا که به ماهیت موضوع پی نبرده و مستمسک دیگری برای تبلیغ علیه دولت به دست مخالفین نیفتد در مضیقه مالی قرارشان دهند. 2. در مورد موقوفات: با همکاری اداره اوقاف باید سیل کمک به مخالفین را تغییر جهت داد و دریافت‌کننده وجوه را فقط موافقین و بی‌طرف‌ها محسوب داشت. 3. درآمد حاصله از شرکت در مجالس روضه‌خوانی نیز برای وعاظ مخالف منبع درآمد قابل ملاحظه‌ای می‌باشد؛ به‌خصوص که موافقین را هم از این درآمد محروم ساخته‌اند و از دعوت آنان به این مجالس جلوگیری می‌کنند. برای از بین بردن این موقعیت ترتیبی اتخاذ شود که وسیله شهربانی‌ها از برگزاری مجالس روضه‌خوانی بدون کسب اجازه قبلی جدا جلوگیری شود. ❌ ساواک به وعاظ موافق حکومت کمک مالی می‌کند! این سند نتیجه‌گیری کرده است: «بدین ترتیب یا مخالفین برای ادامه معاش از مخالفت و سمپاشی دست خواهند کشید و یا اینکه از منبر رفتن محروم و به جای آنان عده‌ای از موافقین که در حال حاضر بسیار در مضیقه مالی به سر می‌برند و در پاره‌ای از موارد ساواک به ایشان کمک مالی می‌کند به منبر رفته و از این وضع نجات خواهند یافت. البته باید توجه شود که روحانیون موافق به طور آشکار مورد حمایت ساواک واقع نشوند بلکه به‌طور غیر محسوس به آنان کمک گردد». ❌ باید بین مخالفین نفاق ایجاد کنیم! در این سند و به عنوان یک روش دیگر برای برخورد با مخالفین حکومت آمده است: «ضمنا روش دیگری برای تضعیف مخالفین ایجاد نفاق بین آنهاست که بایستی با طرح و نقشه‌های بسیار دقیق اجرا شود و از اتحاد و همبستگی آنان جلوگیری به عمل آید. این امور بستگی کامل به درایت و ابتکار اجراکنندگان دارد که با توجه به اوضاع و احوال و سایر جهات طرح لازم را تهیه و به مرحله عمل درآورند». قیام 15 خرداد به روایت اسناد ساواک، ج 6 ، ص 397. @iichs_ir
✳️ بگیروببندهای پس از کودتای 3 اسفند 1299؛ هنگامه عجیب محبس نمره دو پس از کودتای 3 اسفند 1299، محمدتقی بهار در کتابش در‌این‌باره نوشت: «مدرس، شیخ حسین یزدی، حاج مجدالدوله، فرمانفرما، تیمورتاش، رهنما، دشتی، فرخی، فدائی و من و سید هاشم وکیل و جماعتی کثیر از این قبیل همه حبس شدند. من در محبس نمره دو، که شبانه به آنجا وارد شدم، هنگامه عجیب و غوغای تماشایی دیدم؛ از پیر هشتادساله تا پسربچه چهارده‌ساله که او را با زیرشلواری از خانه کشیده و آورده بودند».1 و برخی از نمایندگان پنجمین دوره از مجلس شورای ملی در گفت‌‎وگو با رضاخان 1. محمدتقی بهار، تاریخ مختصر احزاب سیاسی ایران، ج 1، تهران، کتاب‌های جیبی، 1357، صص 91-92 و 95. https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir
✳️ توهین به ملت ایران! محمدرضا پهلوی‌ در سال 1339 در کتابِی که با عنوان «مأموریت برای وطنم» به نام او تألیف شد، ضمن توهین به ملت ایران، به نقش مستقیم خود در تشکیل و تحمیلِ دو حزب فرمایشی مردم و ملیون (در سال 1336)،‌ به جامعه ایرانی، چنین اعتراف کرد: «بعضی از افراد از احزاب ما انتقاد می‌کنند به این عنوان که این دو حزب از طرف مردم بنیان‌گذاری نشده و از طرف مقامات عالیه کشور تحمیل گشته‌اند، حتی برخی از بدبینان مدعی هستند که این احزاب دست‌نشانده مقام سلطنت و دولت هستند. این اشخاص به انگیزه اصلی تشکیل احزاب در کشوری مانند ایران که تازه در مسیر پیشرفت و ترقی افتاده است دقت نکرده‌اند. در کشور ما... هنوز بسیاری از افراد مردم بی‌سواد هستند، به علاوه هنوز مفهوم دموکراسی پارلمانی و احزاب سیاسی برای ما تازگی دارد و در کشوری که سنن ملی در طرز زندگانی و سنخ فکر مردم تأثیر عمیق دارد فکری از این سخیف‌تر نیست که تصور شود ممکن است احزاب سیاسی ما یک‌باره از میان مردم و به دست مردم به‌وجود آیند و به رشد و نمو و کمال برسند».1 1. محمدرضا پهلوی، مأموریت برای وطنم، تهران، کتابخانه پهلوی، 1339، صص 336 ـ 337. https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir
✳️ چرا دو حزب مردم و ملّیون به‌وجود آمد؟؛ اعترافات یک شومن حزبی «بعد از وقایع 28 مرداد... [که] احزاب کوچک و بزرگ سیاسی [مستقل و منتقد حکومت] میدان فعالیت خود را از دست دادند... دستگاه‌های اداره‌کننده سیاست ایران بعد از اطمینان به آرامش و ثبات نسبی اوضاع تشخیص دادند که برای "وانمود ساختن" یک جامعه دموکرات و مترقی احتیاج به وجود احزاب دارند؛ به خصوص اینکه وجود حکومتی که مدعی رعایت اصول دموکراسی است بدون وجود احزاب "از نظر بین‌المللی" قابل تردید به نظر می‌رسید. روی این فکر به وجود آمدن احزاب سیاسی که به دست "افراد مورد اعتماد [حکومت]" رهبری شده و در عین حال در "کانال تعیین‌شده" حرکت نماید بیش از پیش قوت گرفت و آنهایی که دارای شمّ سیاسی بودند این موقعیت را درک می‌کردند و از طرفی افراد زرنگ که پیشه سیاسی آنها چالاکی و موقع‌شناسی است! به دست و پا افتاده و درصدد برآمدند که در جریان تشکیل احزاب موردنظر رُل رهبری را به‌دست آورند.»1 1. صمد نامور، «شکست احزاب سیاسی»، نشریه هفتگی ملل خاورمیانه، دوره جدید، ش 2، شنبه 13 آبان 1340، صص 6 ـ 5. https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir
✳️ رویکرد سیدحسن تقی‌زاده در بحبوحه مناقشه آذربایجان و ارمنستان؛ تقی‌زاده چه نگاهی به آذربایجان و ارمنستان داشت؟ آذربایجان و ارمنستان بعد از نزدیک به دو هفته درگیری نظامی بسیار شدید به آتش‌بس دست یافتند؛ دو کشوری که عمر استقلال آنها از شوروی کمتر از سی سال است، بر سر منطقه قره‌باغ وارد فاز مبارزه نظامی با هم شدند؛ استقلالی که یک قرن پیش در پی انقلاب اکتبر روسیه حاصل شد، ولی دو سال بیشتر دوام نیاورد (1918-1920م). با وجود عمر کوتاه این استقلال، مسئله همان گونه که امروز منطقه را به خود درگیر کرده است، به‌قدری مهم بود که ذهن سیدحسن تقی‌زاده، از روشنفکران سکولار عصر مشروطه، را نیز به خود مشغول نمود و او را به تحلیل این مسئله در نشریه «کاوه»1 واداشت: «استقلال خطه موسوم به آذربایجان در کنار گرجستان و ارمنستان به‌خودی خود از لحاظ منافع ایران زیانی ندارد، بلکه اگر واقعا یک امارت یا دولت مستقل به تمام معنی که به ساز هیچ یک از دول خارجه نرقصد در آن سرزمین که یک وقتی از قلمرو سلاطین و جزء مملکت ما بود به عمل آید، چون در منافع اقتصادی و تمدن با ایران بیشتر از هر مملکت خارجی مربوط هستند و نیز ما را از مملکت قزاق و قشون سرخ جدا می‌کند، اسباب خوشوقتی ماست».2 در دوره سفر به اروپا 1. این نشریه را تقی‌زاده در سال‌هایی که در خارج از ایران به‌سر می‌برد (1916-1922م) در آلمان منتشر می‌کرد. 2. کاوه، سال پنجم، ش 5-4 (شماره مسلسل 40-39)، غرة رمضان 1338/ 21 مه 1920، ص 2. https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir
✳️ بررسی نوع مقابله رژیم پهلوی با امام خمینی و مخالفت ایشان با کاپیتولاسیون؛ چرا حکومت پهلوی امام را تبعید کرد؟ حوادث 15 خرداد و دستگیری امام خمینی آشکارکننده مبارزه ایشان با رژیم پهلوی بود و شاه از جانب امام خمینی به‌شدت احساس خطر کرد. طولی نکشید که امام با حمایت گسترده روحانیت آزاد شد. شاه می‌پنداشت که حالا مخالفِ او سکوت پیشه می‌کند، اما امام در مخالفت با لایحه کاپیتولاسیون سکوت نکرد. دو دلیلِ عمده باعث می‌شد حکومت پهلوی تنها راه برخورد با امام خمینی را تبعید ایشان به خارج در کشور بداند: اولین دلیل تأیید مرجعیت امام بود و حکومت نمی‌توانست مرجعیت را به مجازات سنگین از قبیل اعدام محکوم کند؛ دومین عامل ایستادگی و پافشاری امام خمینی بر مبارزه با سیاست‌های غیراسلامی و غرب‌گرایانه محمدرضا پهلوی بود. رژیم پهلوی به این نتیجه رسید که تبعید امام در داخل کشور نمی‌تواند مانعی بر سر راه مبارزه ایشان ایجاد کند؛ ازاین‌رو بهترین تصمیم را تبعید به خارج از ایران با نیّت دور ساختن امام از کشور و کم‌رنگ ساختنِ تصویر ایشان در ذهنیت جامعه ایران دانست. دیدار حجت‌الاسلام والمسلمین سیدفضل‌الله خوانساری، داماد آیت‌الله العظمی حاج سیداحمد خوانساری، با در دوران یک‌ساله تبعید به کشور ترکیه متن کامل این مقاله را در لینک زیر بخوانید https://b2n.ir/459493 https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir
✳️ نصیحت ؛ ای کسانی که راه نجات مملکت را رابطه با کدخدا می‌دانید امروزه عده‌ای راه نجات کشور را به رابطه با آمریکا گره می‌زنند و رفع مشکلات ما را در کمک گرفتن از آن می‌دانند. صد سال پیش نیز بودند افرادی که راه رهایی ایران از هرج و مرج ناشی از مداخله بیگانگان را در ارتباط با این دول و به‌ویژه قدرت استعماری آن زمان، بریتانیا، می‌جستند. با توجه به چنین اندیشه‌هایی بود که روزنامه «کاوه» یکی از سرمقالات خود را به بررسی آنها اختصاص داد و در بخشی از آن چنین نوشت: «منحصر دانستن نجات مملکت به راه سیاست بین‌المللی چنانچه امروز حواس اغلب "وطن‌پرستان ایران" بدان معطوف است سهو عظیم و غفلت بزرگ یا نتیجه شهرت‌پرستی و هوس "دیپلماتی" و "سیاسی‌گری" است».1 1. روزنامه کاوه، س 2 (دوره جدید)، ش 5 (شماره مسلسل 52)، 1 رمضان 1339/ 9 مه 1921، ص 1. https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir
✳️ گزارش‌هایی از ساواک درباره فعالیت حزب اقلیت مردم (7) کارنامه یک ساله هنوز یک سال و چند ماهی از بنیان‌گذاری حزب اقلیت مردم به رهبری اسدالله علم ــ که به گفته محمدرضا پهلوی برای تمرین دموکراسی و تحزب در ایران ایجاد شده بود! ــ نگذشته بود که ساواک در گزارشی به تاریخ دی‌ماه 1337 کارنامه فعالیت آن را چنین بازگو کرد: «1. حضور و غیاب اعضا و افراد حوزه‌‌ها کنترل و رسیدگی نمی‌شود و در نتیجه ماه‌ها ممکن است یک حوزه تشکیل نگردد؛ 2. اعضای حزب مردم دلبستگی و علاقه باطنی نسبت به حزب و تشکیلات حزبی ندارند، بلکه فقط به علت دوستی با آقای علم یا دوستان ایشان عضویت حزب را پذیرفته و بعضا در محل حزب حاضر نمی‌شوند؛ 3. روحیه افراد حزبی بسیار ضعیف و معتقدند هر فردی که به طرق مختلف به آقای علم نزدیک شد بدون کوچک‌ترین فعالیتی در حزب به خواسته‌های خود خواهد رسید؛ 4. به طور کلی چون کارگردانان حزب به یک عده از بستگان و دوستان خویش توجه دارند، لذا سایر افراد حزبی از این باندبازی و تبعیض در داخل حزب ناراضی می‌باشند».1 1. مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی (اسناد حزب مردم) https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir
✳️ وضعیت نمایندگان مجلس در دوره پهلوی؛ شرط وکالت مادام‌العمر اکثر قریب به اتفاق نمایندگان دوره پهلوی تغییر نمی‌یافتند، مانند آنکه وکالت آنان مادام‌العمر خواهد بود، در ادوار بعد هم ثابت می‌ماندند، مگر آنکه اتفاقا یکی دو نفر از ایشان در یک موردی بر خلاف نظر دولت گوشه­ای زده یا ایرادی گرفته باشند که در این صورت نه تنها در دوره بعد انتخاب نمی‌شدند بلکه ممکن بود به قیمت گرفتاری آنان تمام شود. ظریفی در این مورد قطعه‌ای سروده که در زیر نقل می‌شود: ندانی که من روی کرسی مجلس چرا روزگاری بکردم درنگی از آن رو که بودم وکیل رضاخان وکیل مطیع و وکیل زرنگی بهر رنگ ارباب میخواست بودم اگر میل او بود هر دم برنگی1 و عده‌ای از نمایندگان دوره نهم مجلس شورای ملی شماره آرشیو: 1912-1ع 1. ، تاریخ بیست‌ساله ایران، ج 5، تهران، نشر ناشر، 1362، صص 37-38. https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir
✳️ سیل تبریز، کمک به ونیز 8 خرداد 1350، روزنامه «آیندگان» در صفحه اول خود گزارش کوتاهی از سیل مرگبار در لاریجان و تبریز با تیتر «دهکده لاریجان را آب برد و 12 تن غرق شدند» منتشر کرد و در اخبار و اطلاعات اولیه اعلام کرد که تاکنون جسد دوازده نفر پیدا شده و تعدادی نیز به درمانگاه‌ها انتقال داده شده‌اند. هم‌زمان در صفحه اول همان روزنامه آمده است که «هدیه علیاحضرت شهبانو برای نجات ونیز» از خطر غرق شدن... ❌ بخشی از خبر سیل در تبریز و لاریجان: «در نتیجه بارندگی بی‌سابقه‌ای در تبریز و نواحی اطراف به جز مسجد و خانه فرهنگ روستایی ده هیچ بنایی سرپا نیست... سیل روستای لاریجان در 25 کیلومتری تبریز را ویران کرد و تاکنون جسد دوازده تن پیدا شده است...» ❌ بخشی از خبر هدیه شهبانو به ونیز: «از طرف شهبانو برای نجات شهر ونیز از خطر غرق شدن هدیه بسیار نفیسی برای شهرداری ونیز ارسال شده است. این هدیه که طی مراسمی با حضور سفیر شاهنشاه آریامهر در ایتالیا در اختیار شهرداری ونیز قرار خواهد گرفت در یک حراج عمومی به معرض فروش گذاشته می‌شود و وجه حاصل از آن به مصرف نجات ونیز از خطر غرق شدن می‌رسد... .»1 1. روزنامه آیندگان، ش 1038، 8 خرداد 1350، ص 1. https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir
5.91M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
عبرتی تاریخی برای دستگاه دیپلماسی سیاستهای دویست ساله کشورهای غربی در ایران https://instagram.com/iichs.ir @iichs_ir