بسم الله الرحمن الرحیم
🌲معرفت نفس ( ۶)
🖋 محمدرضا اکبری
🔶 فصل اول
🔹 اهمیت معرفت نفس (۶)
🔸 راههای شناخت نفس ( ۳)
💠 ۳. تزکیه نفس ( ۲)
انسان در اثر تزکیه نفس آینه شفافی میشود که معارف مختلفی در آن تجلی میکند و یکی از آن معرفتها معرفت نفس است.
راستی اینها چه علومی است که از تزکیه و صفای نفس سرچشمه میگیرند و در کتابها نیامده است. اینها علوم و معارفی هستند که تا انسان محرم نشود به آنها نخواهد رسید.
🔸آه، ما کجا و معارف خاص الهی کجا که در صفحات قلب اولیای خدا نوشته شده است. ما آنقدر حجاب ضخیم گناه و حب دنیا را بر روی خود کشیدهایم که راهها را بهسوی نور بر خود بستهایم؛ مانند شخصی که در زیر چندین روانداز خوابیده باشد که نمیداند هوای لطیف بهاری چیست، نور خورشید چگونه است و نه صدایی را میشنود، نه جایی را میبیند و نه از دیدن زیباییها و ظرافتهای خلقت لذت میبرد.
🔹کسی که با انواع معاصی حجابها و علقهها بهویژه محبت به جلوههای دنیا، چشم و گوش قلب خود را بسته است چگونه به اسرار و علوم الهی که برای بندگان پاک و خالص است نائل میشود پس بکوشیم تا نفس خود را از کدورت معاصی و علایق دنیوی پاک گردانیم تا آینه علوم الهی شود و در این رهگذر به معرفت نفس که گل سرسبد معارف الهی است باریابیم. خدایمان توفیق دهد.
🔸 اما ای عزیز! اگر از راه تزکیه به معارفی دست یافتی اسرار الهی را برای کسی که انکار میکند بیان نکن و از هرگونه عجب و غرور بپرهیز که این آفات سالک را هلاک میکند و شیطان در این راه توطئههای رنگارنگی دارد تا با القائات خود آدمی را از راه به در کند.
🔹در اینجا به این سؤال پاسخ میدهیم که چه کنیم که قلب ما آینه معارف الهیه شود؟
بهترین تشبیهی که میتوان برای قلب آورد تشبیه به آینه است و معارف الهی که در آن واقع میشوند مثل تصویری هستند که در آینه قرار میگیرند. حال به چهار دلیل، تصویر در آینه منعکس نمیشود ۱. نقصان آینه. ۲. کدر بودن آینه. ۳. در جهت نبودن آینه ۴. وجود حجاب بین اشیا و آینه.
قلب هم اگر از معارف الهی و کشف حقایق خالی باشد به چهار دلیل ذکر شده خواهد بود: ۱. نقصان قلب ۲. کدورت دل از معاصی ۳. در جهت حق نبودن ۴. وجود حجاب بین حقایق و قلب.
🔸وقتی قلب، قلب سلیم باشد؛ یعنی از هرگونه شک، شرک، شبهه، انکار حقایق، نفاق و امثال آن پاک باشد قلب سلیم است و نقصانی ندارد و چون با آب توبه از غبار و کدورت گناهان شسته شود و در مسیر الهی قرار گیرد و بین او و حقایق و حقتعالی حجابی از تاریکیهای فکری، اعتقادی و عملی نباشد حقایق و معارف در آن تجلی پیدا میکند و بهخوبی خود را میشناسد و درد و در درمان خود را میفهمد.
🔹کانال مباحث دینی نویسنده در پیامرسان ایتا:https://eitaa.com/ismodi
بسم الله الرحمن الرحیم
🌲معرفت نفس (7)
🖌 محمدرضا اکبری
🔶 فصل اول
🔹 اهمیت معرفت نفس (۷)
🔸 راههای شناخت نفس ( ۴)
💠 ۴. مطالعه کتابهای معرفت نفس
یکی از راههای شناخت نفس مطالعه آثار و نوشتههای علما، فلاسفه، عرفا و محققینی است که درباره نفس حقایقی را در نوشتههای خود بیان کردهاند، البته کتب و آثار فلسفی که درباره نفس به رشته تحریر درآمدهاند اگرچه در آشناکردن انسان مفیدند و اهمیت بحث را آشکار میکنند؛ اما کافی به نظر نمیرسند.
🔸علامه طباطبایی مینویسد: و أما علم النفس الذي دونه أرباب النظر من القدماء فليس يغني من ذلك شيئا؛علم النفسی که صاحب نظران آن را تدوین کردهاند بهرهای برای شناخت نفس ندارد. (المیزان ج ۶، ص ۲۱۴)
صرف مباحث نظری برای معرفت نفس کافی نیست آن مباحثی که خروجی آنها تهذیب نفس، کنترل نفس، پاکیزگی نفس و تعالی نفس باشد مباحث مفیدی هستند.
🔸البته کتاب النفس محجة البیضاء غزالی فوایدی دارد و در اوایل کتاب معراج السعاده مطالب مفیدی در این باره ارائه شده است بااینحال یک کتاب مفید جامع و منطبق با طریقه اهلبیت علیهمالسلام که برای مؤمنین و اهل معرفت نافع بوده و در ابعاد مختلف بحث کرده باشد و موجب شکوفایی نفس انسان شود از ضرورتهای علمی و فرهنگی جامعه بهحساب میآید و مباحثی که ما ارائه میکنیم گامی در تحقق این هدف است.
🔹کانال مباحث دینی نویسنده در پیامرسان ایتا:https://eitaa.com/ismodi
بسم الله الرحمن الرحیم
🌲 معرفت نفس ( ۸)
🖌 محمدرضا اکبری
🔶 فصل دوم
🔹 آثار معرفت نفس (۱)
آثار زیادی از معرفت نفس در روایات وارد شده است که یک مورد آن کافی است تا انسان به تحصیل چنین معرفت مهمی روی آورد و ما به طور خلاصه به برخی از موارد مهم آن میپردازیم
💠 ۱. شناخت ارزش خود
با معرفت نفس است که انسان به ارزش واقعی خود پی میبرد و مییابد که چه گوهر گرانبهایی است و تا به کجا میتواند رشد کند و به چه مقامات بلندی نایل آید.
امیرالمؤمنین علیهالسلام فرمود: إِنَّ النَّفْسَ لَجَوْهَرَةٌ ثَمِينَةٌ مَنْ صَانَهَا رَفَعَهَا وَ مَنِ ابْتَذَلَهَا وَضَعَهَا. (تصنيف غرر الحكم، ص 231.)
نفس گوهر گرانبهایی است، هر کس آن را نگاهداری کند بلندش گرداند و هر کس نگاهداری نکند آن را پست گرداند.
🔸 اگر انسان خود را شناخت که چه ارزش بلندی دارد و قلب او میتواند حرم خدا، خزینه الهی و خلیفه خدا باشد با احترام با آن رفتار میکند و از برخورد غلط و ظلم به آن پرهیز مینماید. چه ظلمی بالاتر از این که انسان این گوهر گرانبهای الهی را با اعمال بد خود به جهنم فرستد و این نتیجه جهل به نفس است که نداند کیست و از کجا آمده است، به کجا میرود، چه باید بکند، چه نباید بکند و در چه سمتوسویی باید قرار بگیرد.
🔹 اگر یک کتاب کمنظیر و ارزشمند را به یک فرد ناآگاه بدهند آن را مورد کمترین استفاده که دادن آن به بازیافتی است قرار خواهد داد و چنین کتاب با ارزشی را به کام نیستی فرومیبرد؛ اما اگر همان کتاب در دست اهلش قرار گیرد که به آن آگاهی دارد ارزش آن را دانسته و حرمت آن را حفظ میکند و مطالب آن را چون درّ و گوهر استخراج کرده و از آن کمال استفاده را نصیب خود میگرداند.
🔸ابوعلی سینا مدتها به دنبال یک کتاب فلسفی میگشت و برای آن مسافرتها کرد و آن را پیدا نکرد تا یک روز به مسجد رفت و دو رکعت نماز گذارد و از خدا خواست که این کتاب را به او عنایت فرماید. از مسجد بیرون آمد و بهسوی منزل حرکت کرد که در راه چشمش به پیرزنی افتاد که مقداری اشیای کهنه و پوسیده و قدیمی را بر زمین پهن کرده است تا بفروشد و از جمله چند کتاب کهنه و قدیمی کنار اشیای او دیده میشد.
ابوعلی آن کتابها را ملاحظه کرد و ناگهان دید آن کتابی که سالها دنبالش میگردید در میان آن کتابهای کهنه قرار دارد، آن را برداشت و به پیرزن گفت: این کتاب را چند میفروشی؟ پیرزن پاسخ داد قابل ندارد، چند ریال بده. ابوعلی سینا کتاب را خرید و از پیرزن سؤال کرد: این اشیا را از کجا آوردی؟ او در جواب گفت: فقر و تهیدستی باعث شد این آشغالها را بیاورم و بفروشم و این کتابها از جد ما که ملاّ بود در خانه مانده بود. (داستانهای صاحبدلان،ج2، ص132)
🔸کسانی که خود را نشناختهاند برخوردی مانند برخورد این پیرزن با آن کتاب نفیس دارند؛ اما کسانی که خود را شناختهاند برخورد خوبی چون ابوعلی سینا با همان کتاب دارند، برخوردی که در شأن جان آنها، این گوهر گرانبها باشد.
🔹کانال مباحث دینی نویسنده در پیامرسان ایتا:https://eitaa.com/ismodi
بسم الله الرحمن الرحیم
🌲 معرفت نفس (۹)
🖌 محمدرضا اکبری
🔶 فصل دوم
🔸 آثار معرفت نفس ( ۲)
💠 ۲. معرفت پروردگار
یکی از آثار مهم شناخت نفس خداشناسی است.
رسول خدا ص فرمود: مَنْ عَرَفَ نَفْسَهُ عَرَفَ رَبَّهُ.)تصنيف غررالحکم، ص 232(
کسی که نفس خود را بشناسد پروردگار خود را شناخته است.
🔸دَخَلَ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ ص رَجُلٌ اسْمُهُ مُجَاشِعٌ؛
فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ كَيْفَ الطَّرِيقُ إِلَى مَعْرِفَةِ الْحَقِّ؟ فَقَالَ ص: مَعْرِفَةُ النَّفْسِ.
فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ فَكَيْفَ الطَّرِيقُ إِلَى مُوَافَقَةِ الْحَقِّ؟ قَالَ: مُخَالَفَةُ النَّفْسِ.
فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ فَكَيْفَ الطَّرِيقُ إِلَى رِضَا الْحَقِّ؟ قَالَ: سَخَطُ النَّفْسِ.
فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ فَكَيْفَ الطَّرِيقُ إِلَى وَصْلِ الْحَقِّ؟ قَالَ: هَجْرُ النَّفْسِ.
فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ فَكَيْفَ الطَّرِيقُ إِلَى طَاعَةِ الْحَقِّ؟ قَالَ: عِصْيَانُ النَّفْسِ.
🔸فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ فَكَيْفَ الطَّرِيقُ إِلَى ذِكْرِ الْحَقِّ؟ قَالَ: نِسْيَانُ النَّفْسِ.
فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ فَكَيْفَ الطَّرِيقُ إِلَى قُرْبِ الْحَقِّ؟ قَالَ: التَّبَاعُدُ مِنَ النَّفْسِ.
فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ فَكَيْفَ الطَّرِيقُ إِلَى أُنْسِ الْحَقِّ؟ قَالَ: الْوَحْشَةُ مِنَ النَّفْسِ.
فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ فَكَيْفَ الطَّرِيقُ إِلَى ذَلِكَ؟ قَالَ: الِاسْتِعَانَةُ بِالْحَقِّ عَلَى النَّفْسِ. (بحارالانوار، ج۶۷، ص۷۲)
🔹مردی بر رسول خدا وارد شد که نامش مجاشع بود؛
عرض کرد: ای رسول خدا، راه شناخت حق چگونه است؟ فرمود: شناخت نفس.
عرض کرد: ای رسول خدا، راه موافقت با حق چگونه است؟ فرمود: مخالفت با نفس.
عرض کرد: ای رسول خدا، راه رضای حق چگونه است؟ فرمود: خشم نفس.
عرض کرد: ای رسول خدا، راه وصل به حق چگونه است؟ فرمود: بریدن از نفس.
عرض کرد: ای رسول خدا، راه اطاعت از حق چگونه است؟ فرمود: نافرمانی از نفس.
🔸 عرض کرد: ای رسول خدا، راه یاد حق چگونه است؟ فرمود: فراموشی نفس.
عرض کرد: ای رسول خدا، راه نزدیکشدن به خدا چگونه است؟ فرمود: دوری از نفس.
عرض کرد: ای رسول خدا، راه انس با حق چگونه است؟ فرمود: وحشت از نفس.
عرض کرد: ای رسول خدا، راه رسیدن به اینها چگونه است؟ فرمود: طلب یاری از حق بر نفس.
🔹کانال مباحث دینی نویسنده در پیامرسان ایتا:https://eitaa.com/ismodi
بسم الله الرحمن الرحیم
🌲 معرفت نفس (۱۰)
🖌 محمدرضا اکبری
🔶 فصل دوم
🔹 آثار معرفت نفس ( ۳)
💠 ۳. جهاد با نفس
وقتی انسان نفس خود را بشناسد که امرکننده به بدیهاست چنانکه قرآن کریم از قول یوسف علیهالسلام میفرماید:
إِنَ النَّفْسَ لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ. (یوسف، ۵۳)
همانا نفس همواره به بدیها فرمان میدهد.
و بداند که نفس بزرگترین دشمن اوست چه اینکه پیامبر ص فرمود:
أَعْدَى عَدُوِّكَ نَفْسُكَ الَّتِي بَيْنَ جَنْبَيْكَ. (عدة الداعي، ص۳۱۴)
دشمنترین دشمنان تو، همان نفس تو است كه با خود دارى؛
🔸مرحوم آیتالله شیخ محمدتقی آملی فرمودند:
من خواب دیدم، دشمن به من حمله کرده است و به من پرخاش میکند. ناچار شدم که دست او را بگیرم.
دستش را گاز گرفتم و ناگهان از شدت درد، بیدار شدم، دیدم دستم در دهان خودم قرار دارد.
فهمیدم دشمن من، خودم هستم و کسی به سراغ من نمیآید. این نفس است که دشمن من است. ما از بیرون آسیب نمیبینیم، هرچه میبینیم از درون است.
🔸و وقتی بفهمد هوای نفس چه اندازه در طول تاریخ بشر او را به فساد کشیده است طبعاً با آن مبارزه میکند و این مبارزه را روایات جهاد اکبر نامیدهاند.
امیرالمؤمنین علیهالسلام فرمود:
رَدْعُ النَّفْسِ عَنِ الْهَوَى الْجِهَادُ الْأَكْبَرِ. (تصنيف غررالحکم، ص۲۴۱)
بازداشتن نفس از خواستههایش جهاد اکبر است.
🔹مبارزه با نفس ازاینجهت جهاد بزرگتر است که انسان با خودش باید بجنگد و این کار بسیار دشواری است؛ از طرفی این جهاد مثل جهاد اصغر که همان جهاد نظامی است نمیباشد؛ زیرا در جهاد نظامی میدان، دشمن و سلاح مشخص است؛ اما در جهاد اکبر انسان در درون خودش با خود درگیر میشود و نمیتواند او را از میان بردارد؛ بلکه طریق مبارزه آن است که بالوپر نفس را بچیند و دستورات او را اطاعت نکند؛ بلکه برخلاف خواستههایش عمل کند و اینها مبارزه با نفس را دشوار میکند.
🔸اما باید دانست این دشواریها ارزش آن را افزایش میدهد بهطوریکه یکی از مهمترین مسائل دینی مبارزه با نفس خواهد بود چه اینکه امیرالمؤمنین علیهالسلام فرمود:
رَأْسُ الدِّينِ مُخَالَفَةُ الْهَوَى.(تصنيف غررالحکم، ص۲۴۱)
سر دین مخالفت با هواوهوس است.
🔹کانال مباحث دینی نویسنده در پیامرسان ایتا:https://eitaa.com/ismodi
بسم الله الرحمن الرحیم
🌲 معرفت نفس (۱۱)
🖋 محمدرضا اکبری
🔶 فصل دوم
🔹 آثار معرفت نفس ( ۴)
💠 ۴. مصونیت از آلودگیها
وقتی انسان خود را شناخت و به شرافت و بزرگی خود پی برد و دریافت که چه اندازه میتواند کمال یابد و قلب خود را حرم خدا کند؛ هیچگاه قلب خود را بتخانه انواع بتها نمیکند و آن را به معاصی و هواهای نفسانی آلوده نمیسازد.
🔸امیرالمومنین علیه السلام در روایاتی از کتاب تصنیف غرر الحکم فرمود:
کسی که شرافت و بزرگی خود را شناخت آن را از پستی شهوات و آرزوهای باطل حفظ میکند.
و در حدیث دیگری فرمود:
کسی که قدر نفس خود را بداند با امور فانی دنیا به آن اهانت و سستی نمیورزد.
🔹و امام باقر علیه السلام در کتاب تحف العقول، در توصیه به جابربن یزید جعفی فرمود:
سُدَّ سَبِیلَ الْعُجْبِ بِمَعْرِفَةِ النَّفسِ.
راه خود بزرگ بینی را با معرفت نفس ببند.
🔸5. امیرالمومنین علیه السلام روایات دیگری را در آثار معرفت نفس در کتاب تصنیف غررالحکم فرموده است که برخی از آنها را نقل میکنیم:
بزرگترین حکمت آن است که انسان نفس خود را بشناسد.
نهایت معرفت آن است که مرد نفس خود را بشناسد.
رستگاری بزرگ آن است که کسی نفس خود را بشناسد.
🔸 کسی که نفس خود را نشناسد از راه نجات دور میشود و در گمراهیها و نادانیها فرو میافتد.
کسی که قدر خود را نداند هلاک میشود.
کسی که خود را بشناسد از دنیا جدا میشود.
🔸در توضیح این روایت میگوییم: کسی که خود را بشناسد و بفهمد از عالم بالاست، روح الهی و حرم خداست و دنیا موقت، فانی و به تعبیر قرآن کریم لهو و لعب [سرگرمی و بازی] است جذب دنیا نخواهد شد تا به تبعات منفی آن آلوده نگردد.
🔹کانال مباحث دینی نویسنده در پیامرسان ایتا:https://eitaa.com/ismodi
بسم الله الرحمن الرحیم
🌲 معرفت نفس (۱۲)
🖋 محمدرضا اکبری
🔶 فصل سوم
💠 جایگاه ارزشی نفس ( ۱)
نفس انسان گوهر شب چراغ عالم وجود است. نفس که از آن به قلب و روح هم تعبیر میشود از جایگاه بلندی در عالم امکان برخوردار است. گلستان وجود، گل زیبندهای دارد و آن قلب انسان است و چگونه چنین نباشد که خداوند آن را با عنایتی خاص آفریده است.
🔸 امیرالمومنین علیه السلام فرمود:
إِنَّ النَّفْسَ لَجَوْهَرَةٌ ثَمِینَةٌ. (تصنیف غررالحکم، ص ۲۳۱)
همانا نفس گوهر گرانبهایی است.
گرانبهایی این گوهر ربانی به کمالات فراوانی است که در نوع خلقت آن نهفته است.
قرآن کریم میفرماید:
لَقَدْ خَلَقنَا الْإنسانَ فِی أَحسَنِ تَقْوِیْم.( تین، ۴)
ما انسان را به بهترین ساختار آفریدیم.
🔸 این کمالات وجودی است که انسان را شایسته جانشینی خداوند در زمین کرده و خلعت گرانقدر خلافت الهی را بر قامت زیبای او پوشانده است؛ چنانچه قبل از خلقت آن به فرشتگان فرمود:
إِنِّی جاعِلٌ فِی الأَرضِ خَلِیفَةً.
من در زمین خلیفه قرار میدهم.
🔹خلافت الهی از مقامات بلندی است که به انسان عطا شده و او را سزاوار سجده فرشتگان کرده است چه اینکه خدای تعالی در سوره بقره، آیه ۳۴ با فرمان «أُسْجُدُوا لِآدَم» [برای آدم سجده کنید] همه فرشتگان را به سجده بر آدم فراخواند.
🔸 این قلب آدمی است که خداوند در وصف شرافت آن فرموده است:
لَا یَسَعُنِی أَرضِی وَ لَا سَمَائِی وَ لَکِنْ یَسَعُنِی قَلبُ عَبدِیَ الْمُؤمِنِ. (مفاتیح الغیب، نوشته صدرالمتألّهین، ص ۸۸)
زمین وآسمانم گنجایش مرا ندارند اما قلب بنده مومنم گنجایش مرا دارد.
🔹الله اکبر به این آفرینش زیبای حق تعالی که با خلقت انسان فصل جدیدی در گذرگاه تاریخ وجود گشود و آفرینش خود را با آن تحسین کرد و فرمود:
فَتَبَارَکَ اللهُ أَحسَنُ الخالِقِینَ.( مومنون، ۱۴)
پر خیر و برکت است خدایی که بهترین آفرینندگان است.
🔹کانال مباحث دینی نویسنده در پیامرسان ایتا:https://eitaa.com/ismod
بسم الله الرحمن الرحیم
🌲 معرفت نفس (۱۳)
🖋 محمدرضا اکبری
🔶 فصل سوم
💠 جایگاه ارزشی نفس ( ۲)
به راستی آفرینش انسان چه آفرینشی است که خداوند خود را بر آن تحسین میکند؟
ولی چرا تحسین نکند و حال آنکه اعجوبه خلقت را آفریده است.
🔸 چرا تحسین نکند و حال آنکه رسول خدا ص فرمود:
قَلبُ الْمُؤمِنِ عَرشُ الرَّحْمَنِ. (اربعین علامه مجلسی، ص ۹۸)
قلب مومن عرش خدای رحمان است
🔸 چرا تبارک الله احسن الخالقین نگوید در حالی که صادق آل محمد علیهم السلام فرمود:
أَلقَلبُ حَرَمُ اللهِ فَلا تُسکِنْ حَرَمَ اللهِ غَیْرَ اللهِ. ( بحارالانوار، ج ۷۰، ص ۲۵)
قلب حرم خداست پس غیر خدا را در آن ساکن نکن.
🔹چرا تحسین نکند در حالی که صدرالمتألّهین نقل میکند:
قَلْبُ الْمُؤمِنِ بَیتُ اللهِ.
قلب مومن خانه خداست.
🔸و همچنین از قول خدای تعالی نقل میکند که خطاب به بندهاش میفرماید:
یَاعَبْدِی! قَلبُکَ بُستانِی َو جَنَّتِی بُستانُکَ فَلَمَّا لَمْ تَبْخَلْ عَلَیَّ بِبُستَانِکَ بَلْ أَنزَلْتَ مَعْرِفَتِی فِیهِ فَکَیفَ أَبْخَلُ بِبُستانِی عَلَیکَ، أَمْ کَیفَ أَمْنَعُکَ مِنْهَا.(مفاتیح الغیب، ص ۱۷۶)
ای بنده من! قلب تو بوستان من است و بهشت من بوستان تو است پس وقتی تو نسبت به بوستانت بر من بخل نورزی بلکه معرفت مرا در آن قرار دهی چگونه من به بهشتم بر تو بخل ورزم یا تو را از آن باز دارم.
🔸و تو ای عزیز علفهای بوستان قلبت را وجین کن تا لالههای الهیات از آن سر برآورد و گلستان جانت باغ خدا و تفریحگاه ملائک شود…
🔹کانال مباحث دینی نویسنده در پیامرسان ایتا:https://eitaa.com/ismodi
بسم الله الرحمن الرحیم
🌲 معرفت نفس (۱۴)
🖌 محمدرضا اکبری
🔶 فصل سوم
🔹 جایگاه ارزشی نفس (۳)
تحسین خداوند بر آفرینش انسان که فرمود: تبارک الله احسن الخالقین حکمت دارد و آن به ارزش وجودی او بازمیگردد.
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص: نَاجَى دَاوُدُ رَبَّهُ فَقَالَ: إِلَهِي لِكُلِّ مَلَكٍ خِزَانَةٌ فَأَيْنَ خِزَانَتُكَ؟
قَالَ جَلَّ جَلَالُهُ لِي خِزَانَةٌ أَعْظَمُ مِنَ الْعَرْشِ وَ أَوْسَعُ مِنَ الْكُرْسِيِّ وَ أَطْيَبُ مِنَ الْجَنَّةِ وَ أَزْيَنُ مِنَ الْمَلَكُوتِ.
أَرْضُهَا الْمَعْرِفَةُ وَ سَمَاؤُهَا الْإِيمَانُ وَ شَمْسُهَا الشَّوْقُ وَ قَمَرُهَا الْمَحَبَّةُ وَ نُجُومُهَا الْخَوَاطِرُ وَ سَحَابُهَا الْعَقْلُ وَ مَطَرُهَا الرَّحْمَةُ وَ أَثْمَارُهَا الطَّاعَةُ وَ ثَمَرُهَا الْحِكْمَةُ.
وَ لَهَا أَرْبَعَةُ أَبْوَابٍ الْعِلْمُ وَ الْحِلْمُ وَ الصَّبْرُ وَ الرِّضَا أَلَا وَ هِيَ الْقَلْبُ.( عوالي اللئالي، ج1، ص 249)
🔸رسول خدا ص فرمود: داوود علیهالسلام در مناجات با پروردگارش عرض کرد: خدای من! هر پادشاهی خزانهای دارد خزانه تو کجاست؟
خدای بلندمرتبه فرمود: من خزینهای دارم که از عرش بزرگتر و از کرسی وسیعتر و از بهشت خوشبوتر و از ملکوت زیباتر است.
زمین آن معرفت، آسمانش ایمان، خورشیدش شوق، ماهش محبت، ستارگانش اندیشههای نورانی، ابرهایش عقل، بارانش رحمت، میوههایش طاعت و نتیجهاش حکمت است.
دارای چهاردرب است: علم، حلم، صبر و رضا؛ بدان که آن خزینه من قلب است.
🔹هان ای سالک کوی محبوب! ای خانه خدا! ای حرم خدا! عرش خدا! باغ خدا! خزینه خدا! این القاب را نادیده نگیر که اطلاق هر کدام از آنها جز برای قلب الهی انسان امکان ندارد. پس به قدروقیمت خود بیندیش که دنیا هرگز بهای تو نیست و خود را به آن معامله نکن که زیان بزرگی را به همراه دارد.
🔸امیرالمؤمنین علیهالسلام فرمود:
لَيْسَ لِأَنْفُسِكُمْ ثَمَنٌ إِلَّا الْجَنَّةَ فَلَا تَبِيعُوهَا إِلَّا بِهَا) .نهج البلاغة (صبحي صالح)، ص 556)
بهایی جز بهشت برای نفس شما نیست پس آن را جز به بهشت نفروشید.
🔹کانال مباحث دینی نویسنده در پیامرسان ایتا:https://eitaa.com/ismodi
بسم الله الرحمن الرحیم
🌲 معرفت نفس (۱۵)
🖌 محمدرضا اکبری
🔶 فصل سوم
🔹 جایگاه ارزشی نفس (۴)
وقتی نفس انسان قدسی میشود و قلب او عرش خدا، خانه و حرم و خزینه و بستان و تماشاگه خدا میشود که پاکیزه و مطیع خدا باشد
🔸امیرالمؤمنین علیهالسلام فرمود:
قُلُوبُ الْعِبَادِ الطَّاهِرَةُ مَوَاضِعُ نَظَرِ اللَّهِ سُبْحَانَهُ فَمَنْ طَهَّرَ قَلْبَهُ نَظَرَ إِلَيْهِ. (تصنيف غررالحکم، ص ۶۷)
قلبهای پاک بندگان محل نظاره خداوند هستند پس کسی که قلبش پاک باشد خداوند به آن نظر میکند.
🔹هان ای سالک راه خدا قلب خود را پاکیزه نگاهدار تا تماشاگه پروردگارت شوی آنگاه چه نعمتها که از معرفت و توفیق و نورانیت و بصیرت و قرب الهی نصیب تو میشود
🔸اما اگر قلبی مطیع خدا نباشد و از لوث شرک و ریا و بدخواهی و شیطنت و سیاهی پاک نباشد شایسته آن عناوین ارزشی نمیباشد و نهتنها حرم خدا نیست که مهبط شیطان است. نفس انسان در صعود و سقوط حد معینی ندارد و برای صعود لازم است مطیع خدای متعال باشد تا به اوج قلههای تعالی برسد.
🔸 امیرالمؤمنین علیهالسلام فرمود:
لَيْسَ عَلَى وَجْهِ الْأَرْضِ أَكْرَمُ عَلَى اللَّهِ سُبْحَانَهُ مِنَ النَّفْسِ الْمُطِيعَةِ لِأَمْرِهِ. (تصنيف غررالحکم، ص ۱۸۱)
چیزی بر روی زمین نزد خدا از نفس انسان مطیعِ فرمان او گرامیتر نیست.
🔹و امام باقر علیهالسلام فرمود:
الْقُلُوبُ ثَلَاثَةٌ: قَلْبٌ مَنْكُوسٌ لَا يَعِي شَيْئاً مِنَ الْخَيْرِ وَ هُوَ قَلْبُ الْكَافِرِ وَ قَلْبٌ فِيهِ نُكْتَةٌ سَوْدَاءُ فَالْخَيْرُ وَ الشَّرُّ فِيهِ يَعْتَلِجَانِ فَأَيُّهُمَا كَانَتْ مِنْهُ غَلَبَ عَلَيْهِ وَ قَلْبٌ مَفْتُوحٌ فِيهِ مَصَابِيحُ تَزْهَرُ وَ لَا يُطْفَأُ نُورُهُ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ وَ هُوَ قَلْبُ الْمُؤْمِنِ.(الكافي (ط - الإسلامية)، ج۲، ص ۴۲۳)
🔸دلها سه گونهاند: دل وارونه كه هيچ خیری را در خود جای ندهد و آن دل كافر است و دلی كه در آن نكته سياهى است و خير و شرّ در آن با هم در كشمكش باشند و هر كدام از آنها که دل با او همراه باشد، بر دیگری چیره گردد و دل گشاده كه در آن چراغهایی هستند که فروزانند و تا روز قیامت روشنى آن خاموش نگردد و آن دل مؤمن است.
🔹کانال مباحث دینی نویسنده در پیامرسان ایتا:https://eitaa.com/ismodi