خلاصه فصل پنجم روانشناسی تربیتی سیف
🌿نظریه های یادگیری رفتاری از رویکر رفتارگرایی سرچشمه میگیرند
🌿رفتار گرایی👈 به این معنی است که رفتار را باید به کمک تجربه های قابل مشاهده نه فرایندهای ذهنی تبیین کرد
🌿برای رفتارگرایان ؛یادگیری تغییر در رفتار آشکار است
🌿موضوع اصلی علم روانشناسی رفتار است
🌿روانشناسان رفتاری برای تاثیر محیط بر رفتار انسان اهمیت زیادی قائل اند
🌿 از دیدگاه روانشناسی رفتاری مهمترین چیز رابطه بین محیط و رفتار است.
🌿تغییراتی که در محیط ایجاد می شوند به ایجاد تغییر در رفتار می انجامند
❇️نظریه شرطی سازی پاسخگر یا کلاسیک پاولفی👇
🌿نظریه شرطی سازی پاسخگر یاکلاسیک یا پاولفی یا بازتابی را پاولف به وجود اورد
🌿کشف مهم پاولف این بود ک بازتابهای طبیعی یا نخستین جاندار را میتوان ب کمک شرطی کردن گسترش داد
🌿بازتاب به رابطه ساده بین یک پاسخ و محرکی که از طریق تأثیرگذاری بر یکی از اعضای حسی آن پاسخ را تولید میکند گفته میشود.
🌿ترشح بزاق بر اثر قرار گرفتن غذا در دهان
یا تنگ وگشاد شدن مردمک چشم بر اثر زیادوکم شدن نور نمونه هایی از بازتابهای طبیعی هستند
❇️مراحل ازمایشهای پاولف برای شرطی کردن حیوان👇
۱.محرکی مثل غذا ب حیوان داده میشود
۲.این محرک واکنش طبیعی و خودکار در حیوان ایجاد میکند مثل ترشح بزاق👇
ب غذا محرک غیرشرطی میگویند یعنی US
ب واکنش طبیعی و خودکار یعنی ترشح بزاق پاسخ غیر شرطی میگویند یعنی UR
۳.یک محرک خنثی( مثل صدای زنگ) بلافاصله قبل از محرک غیرشرطی ب ارگانیسم یعنی حیوان ارائه میشود👇
(این محرک خنثی پیش از شرطی شدن هیچ گونه پاسخی در ارگانیسم ایجاد نمیکند یااگر ایجاد کند ترشح بزاق نیست مثلا توجه کردن است)
۴. پس از چند بار همراه شدن محرک غیرشرطی بامحرک خنثی ؛ محرک خنثی به تنهایی موجب ترشح بزاق میشود در این صورت میگوییم ارگانیسم شرطی شده است👇
ب محرک خنثی یعنی زنگ محرک شرطی میگویندیعنیCS
ب ترشح بزاق ب محرک خنثی یعنی ترشح بزاق ب صدای زنگ میگویند پاسخ شرطی CR
✅واتسون نخستین روانشناسی بود که کاربرد نظریه شرطی سازی پاسخگر پاولوف را با انسانها نشان داد
✅واتسون معتقدبود که انسانها به هنگام تولد به تعداد کمی بازتاب وهیجان مجهز هستند و از راه شرطی شدن کلاسیک این بازتابهای اولیه با محرکهای زیادی تداعی میشود
❇️مثال دیگری از شرطی کردن رفتار پاسخگر در انسان👇
کودکی را تصور کنید ک ب تقلید از کودکان بزرگترازخود بااشتیاق میخواهد از سرسره کودکستان بالا برود در حین بالارفتن از سرسره می افتد و پایش صدمه میبیند
بعدها این کودک هنگام نزدیک شدن ب سرسره دچار ترس واصطراب میشود
🌿افتادن👈محرک طبیعی یا محرک غیرشرطی ست ک باعث بروز پاسخ طبیعی یعنی دردوترس است
🌿منظره سرسره👈محرک شرطی ست باعث بروز پاسخ شرطی ترس و اضطراب در او میشود
🌿در نظریه شرطی سازی پاسخگر، پاسخ شرطی CR به محرک غیر شرطیUS وابسته است.
🌿به همین دلیل، پاولف محرک غیر شرطی را تقویت کننده و همراه شدن آن با محرک شرطیCS را تقویت می نامید
مهم 👈همانگونه که چندین بار همراهی محرک شرطی و غیر شرطی به شرطی شدن ارگانیسم منجر می شود ،تکرار محضCS محرک شرطی ، بدون همراهی آن باUS محرک غیر شرطی برای چندین بار، منجر به توقف پاسخ شرطی، یعنی ناشرطی شدن یا خاموشی رفتار پاسخگر خواهد شد.
✅خاموشی پاسخگر را میتوان به صورت حذف پاسخ شرطی، بر اثر همراه نشدن محرک غیر شرطی با محرک شرطی تعریف کرد.
خلاصه فصل پنجم روانشناسی تربیتی سیف
👈واتسون معتقد بود ک اگر ترسها اموخته میشوند پس میتوان انها را نااموخته یاخاموش کرد.
مهم ✅بازگشت خود به خودی 👇
مشاهده شده که پس از مدتی ک از خاموش شدن پاسخ شرطی می گذرد، بدون این ک این پاسخ تقویت شده باشد، مجددا ظاهر می گردد. ب این پدیده بازگشت خودب خودی پاسخ یارفتار میگویند
🌿اگرپس از بازگشت خود ب خودی رفتار فرایند خاموشی همچنان ادامه یابد ب زودی دوره خاموشی کامل فرا می رسد و دیگر از بازگشت خودب خودی رفتار اثری دیده نخواهد شد
🌿وقتی که پاسخ حیوان به یک محرک خاص شرطی شد، محرک های مشابه دیگر که در جریان شرطی شدن حضور نداشته باشند همان پاسخ را فرا خواهند خواند. پاولف این پدیده را تعمیم محرک نام نهاده است 👇
مثال سگی که شرطی شده است تا با شنیدن صدای معینی بزاق ترشح کند، بدون شرطی شدن اضافی با شنیدن صداهای که اندکی زیرتر یابم تر از صدای اولیه هستند نیز پاسخ خواهند داد
🌿نمونه ای از تعمیم محرک در انسان پاسخ کودک ازمایشی واتسون ب اشیای پشمالوی شبیه موش سفید است
✅عکس تعمیم محرک ؛ تمیز محرک است
مهم ✅تعمیم ب تمایل فرد برای پاسخ دادن ب محرکهای مرتبط ومشابه بامحرکی ک در ضمن شرطی شدن ب کار رفته است گفته میشود
مهم✅تمیز به تمایل فرد به پاسخ دادن به تنها آن محرکی که در ضمن شرطی شدن به کار رفته است اشاره می کند👇
مهم👏 مثل تعمیم👈 کودکی که از سگ درنده ای ترسداست و در نتیجه از همه سگهای بی آزار می ترسد .
مهم👏مثال تمیز👈به تدریج با مشاهده سگ هایی که به او آزار نمی رسانند می آموزند که همه سگ های خطرناک نیستند و تنها باید از سگ های درنده ترسید
🌿تمیز آموزی از راه تقویت پاسخ به محرک مورد نظر و عدم تقویت پاسخ به محرک نامربوط خاموشی صورت می پذیرد
🌿توانایی تعمیم دادن محرکها یکی از امتیازهای مهم یادگیری ست ک فرد را قادر میسازد تا بدون نیاز ب یادگیری مداوم یک پاسخ اموخته شده ب یک محرک معین را ب محرکهای مشابه ان گسترش دهد
🌿اگرفرد در تعمیم محرک تحت تاثیر شباهتهای ظاهری محرکها قرار بگیرد و تفاوتهای عمده میان انهارا نادیده انگارد ممکن است تعمیم نابه جا بدهد
🌿دراین صورت باید ب او اموخت ک تفاوتهای میان محرکها را شناسایی کند و ب هر محرک پاسخ متناسب دهد این همان تمیز دادن محرک است
✅تعمیم محرک یعنی پاسخ دادن به شباهتها
✅ تمیز محرک یعنی پاسخ دادن به تفاوت ها
❇️شرطی شدن در سطح بالاتر چیست👇
🌿 در فرایند شرطی شدن پاسخگر پس از انکه محرک خنثی چندین بار با محرک طبیعی همراه شد محرک خنثی توانست ب صورت محرک شرطی پاسخ شرطی ایجاد کند میتوان از محرک شرطی ب عنوان یک محرک طبیعی استفاده کرد و پاسخ شرطی دیگری تولید کرد👇
مثلا اگرصدای زنگ ب دفعات لازم باغذا همراه شود ب نحوی ک صدای زنگ ب خوبی موجب ترشح بزاق در حیوان ازمایشی شود میتوان غذا را ب کلی کنار گذاشت وباارائه یک محرک شرطی دوم مثلا روشن کردن چراغ حیوان را شرطی کرد تا با روشن شدن چراغ باترشح بزاق ب ان پاسخ دهد برای انجام این کار لازم است چراغ را بلافاصله پیش از به صدا دراوردن زنگ روشن کنیم واین عمل را چندین بار تکرار کنیم این فرایند را شرطی شدن در سطح بالاتر میگویند
در این مثال شرطی شدن تنها دو سطح انجام گرفت باهمین روش میتوان شرطی سازی در سطح سوم و سطوح بالاتر را نیز ایجاد کرد
🌿در مورد حیوان شرطی شدن ازسطح سوم ب بالاتر بسیار دشوار وغیرممکن است اما در مورد انسان امکان شرطی شدن در سطوح خیلی بالاتر وجود دارد
🌿در تعمیم محرک شباهت بین یک محرک با محرک شرطی عامل اصلی ایجاد پاسخ شرطی ست
✅در شرطی شدن در سطح بالاتر این شباهت عامل اصلی نیست بلکه تمامی محرکهای شرطی سطوح بالاتر نیز باید در جریان شرطی شدن حاضرباشند
مهم مهم✅در شرطی شدن سطح بالاتر مجاورت عامل اصلی شرطی شدن است
✅در تعمیم شباهت عامل مهم است
🌿بااینکه فرایند شرطی سازی کلاسیک یا پاسخگر در ابتدا عمدتا به بازتابهای ساده ارثی محدود بوده امااکنون در اداره امور مربوط به انسانها و توضیح بسیاری از رفتارهای هیجانی نقش اساسی به عهده دارد بسیاری از واکنشهای ترس و اضطراب انسان که پایه ومایه خیلی از ناراحتیهای هیجانی را تشکیل میدهداز این فرایند ناشی میشود
🌿اسکینر در رابطه بااهمیت شرطی شدن کلاسیک میگوید استفاده از این نوع فرایند شرطی کردن در اداره امور رفتار انسان تاریخی طولانی دارد
کاربرد محرکهای شرطی مانند کلماتی چون عشق ومرگ و...ونیز اثرات هیجانی مثل موسیقی ونقاشی و...غالبا با فرایند شرطی شدن کلاسیک در رابطه هستند
برای خریدپی دی اف منابع و کتاب های موسسه گامی نو منابع درخدمتم
@alinazif6868
به گفته فتسکو و مککلور👈شرطی سازی کلاسیک برای معلمان دارای اهمیت است زیرا این نوع شرطی سازی تبیین های مفیدی از چگونگی ایجاد پاسخهای عاطفی و نگرشهای دانش اموزان در اختیار معلمان می گذارند
✅شرطی سازی کلاسیک در توجیه بسیاری از واکنشهای عاطفی یادگیرندگان در تمام سطوح تحصیلی قابل استفاده است👇
مثال
کودکی را تصور کنید ک با ورود ب دبستان بااستقبال گرم و لبخند محبت امیز معلم مواجه میشود بعداز چند روزتکرار این رفتار از معلم کودک با خوشحالی از خانه عازم مدرسه میشود
خوشرویی واستقبال گرم معلم 👈محرک غیرشرطی
شادمانی وعلاقمندی کودک بخاطر خوشرویی معلم👈پاسخ غیرشرطی
🌿خود معلم وسایر محرکات اموزشگاه و یادانها ک در اصل برای کودک بی اثر بوده و در اثر همراهی با محرک غیرشرطی به صورت محرک شرطی در امده اند وسبب بروز همان پاسخ شادمانی و علاقه در کودک شده اند میشود پاسخ شرطی
مهم✅بهترین راه مقابله با واکنشنهای نامطلوب افراد استفاده از خاموشی ست👇
برای این منظور باید فرد را در شرایطی ک موجب واکنش نامطلوب نمیشود قرار داد تا ب تدریج رفتار نامطلوب اوخاموش شود
خلاصه فصل پنجم روانشناسی تربیتی سیف
❇️نظریه شرطی سازی وسیله ای ثرندایک👇
🌿در نظریه شرطی سازی کلاسیک پاولفی، همآیندی یا تداعی بین دو محرک( شرطی و غیر شرطی)(CS_US) موجب یادگیری یا شرطی شدن میشود
🌿 در نظریه شرطی سازی وسیله ای ثراندایک، یادگیری در نتیجه پیوند بین یک محرک و یک پاسخ (S_R) رخ میدهد
🌿علت نامیدن نظریه ثراندیک ب شرطی سازی وسیله ای این است ک در شرطی سازی وسیله ای رفتار وسیله ای است برای دریافت پاداش یا تقویت.
🌿ثراندایک معتقد بود که اثر یا نتیجه رفتار است که تعیین میکند آن رفتار آموخته خواهد شد یا نه
🌿نظریه ثرندایک به قانون اثر که معروفترین قانون نظریه اوست شهرت دارد.
مهم✅طبق قانون اثر👈 اگر در حضور یک محرک رفتاری انجام بگیرد و به نتیجه مطلوبی بیانجامد یعنی پاداش دریافت کند آن رفتار آموخته میشود، یعنی بار دیگر که آن محرک ظاهر گردد به آن پاسخ داده خواهد شد👇
به سخن دیگر، می توان گفت که در نتیجه پیامد مطلوب رفتار، پیوند بین محرک و پاسخ نیرومند می شود. به این رابطه قانون پاداش میگویند
👈از سوی دیگر اگر در حضور محرکی رفتاری انجام بگیرد که به نتیجه آزارنده ای بیانجامد یعنی آن رفتار تنبیه شود پیوند بین محرک و پاسخ ضعیف میشودبه این رابطه قانون تنبیه می گویند.
🌿ثراندایک نشان داد که پیامدهای رفتار فرد نقش مهمی در تعیین رفتار های آتی او دارند
🌿ثراندیک اعتقاد زیادی ب اثربخشی تنبیه نداشت
🌿در نظریه ثرندایک، یادگیری ایجاد پیوند بین محرک و پاسخ است.
🌿 به همین جهت، نام دیگر نظریه ثرندایک پیوندگرایی است.
🌿مفهوم مکمل پیوند در نظریه ثرندایک گزینش است .
🌿یادگیری در نظریه ثراندیک ب صورت گزینش یا انتخاب یک پاسخ از میان مجموعه پاسخهای موجود ارگانیسم و پیوند دادن ان پاسخ ب موقعیت محرک توصیف میشود ب همین دلیل ب روش یادگیری ثراندیک یادگیری از راه کوشش وخطا هم میگویند
🌿یکی دیگر از مفاهیم عمده نظریه ثرندایک، که آثار تربیتی مهمی بر جای نهاده مفهوم عناصر همانند انتقال یادگیری است
🌿تا پیش از انجام پژوهشهای ثراندایک، روانشناسی قوای ذهنی قوای نفسانی توجیه کننده پدیده انتقال یادگیری بود.
🌿بنابه این روانشناسی قوای ذهنی، گفته می شد که ذهن آدمی از قوه های مختلفی مانند استدلال- توجه- قضاوت - حافظه و مانند اینها تشکیل یافته است.
🌿باور این قوا را میتوان از راه تمرین نیرومند ساخت
🌿به این رویکرد نظریه انضباط صوری، یا انضباط ذهنی گفته میشد. نام دیگر آن رویکرد ماهیچه ذهنی بود
ثراندیک و وودورث👈به این نتیجه رسیدند ک انتقال یادگیری یاانتقال اموزش از یک موقعیت ب موقعیت دیگر تنها ب میزان شباهت بین دو موقعیت وابسته است
مهم✅ثراندیک طبق نظریه عناصر همانند خود بیان داشت در صورتی که بین دو موقعیت شباهت محتوا و روش موجود باشد، آنچه که ما در یکی از آن دو موقعیت آموخته ایم در موقعیت دوم نیز به کارمان میآید.
مهم✅نظریه عناصر همانند به صورت جانشین نظریه انضباط صوری پذیرفته شده است.
خلاصه فصل پنجم روانشناسی تربیتی سیف
❇️نظریه شرطی سازی کنشگر اسکینر👇
🌿اسکینر واضع نظریه شرطی سازی کنشگر است
🌿نظریه اسکینر مکمل نظریه ثرندایک است.
🌿 مهمترین تفاوت آنها در روش های شرطی کردن آنها است
🌿در روش ثرندایک شرطی شدن یا یادگیری از راه کوشش و خطا صورت میپذیرد، یعنی به یادگیرنده در موقعیت یادگیری فرصت های لازم داده میشود تا با دادن پاسخ های مختلف سرانجام پاسخی را که مورد نظر است بدهد و برای آن تقویت دریافت کند
🌿اسکینر فرصت خطا کردن به یادگیرنده نمیدهد و او را با روش شکل دهی یا واداشتن به انجام خرده پاسخهایی که تدریجاً به پاسخ نهایی مورد نظر ختم میشود هدایت می نماید
✅اسکینر کلیه رفتارها را به دو دسته کنشگر و پاسخگر تقسیم کرده است.
🌿در شرطی سازی کلاسیک پاولفی که رفتار بازتابی غیرارادی و خودکار است و براثرمحرکهای پیش آیندی *شرطی یاغیرشرطی*فراخوانده میشود
این همان رفتار پاسخگر مورد نظر اسکینر است
🌿رفتار کنشگر صرفا از جاندار صادر میشود
🌿اسکینر نمیگوید رفتار کنشگر مستقل از تحریک روی میدهد بلکه میگوید محرکی که این گونه رفتارها را سبب میشود ممکن است ناشناخته باشد و دانستن علتهای پیش آیندی این نوع رفتاربرای کنترل ان اهمیت چندانی ندارد
یعنی برخلاف رفتار پاسخگر که به محرکی که پیش از ان می اید وابسته است
✅رفتارکنشگر ب وسیله پیامدهایش کنترل میشود👇
رفتار کنشگر تقریباً همان رفتار وسیله ای مورد مطالعه ثراندایک است، اما اسکینر ترجیح داده است آن را رفتار کنشگر بنامد
✅نام دیگر رفتار کنشگر رفتار فعال است
زیرا برخلاف رفتار پاسخگر ارگانیسم در انجام اینگونه رفتار فعال است و بر روی محیط عمل یا کنش میکند. از این رو اسکینر به آن نام کنشگر داده است
👇
مثال
⚘کودکی که صندلی آشپزخانه را در کنار قفسه خوراکی ها قرار می دهد و با بالا رفتن از آن خوراکی مورد علاقه اش را به دست می آورد به رفتار فعال یا کنشگر میپردازد
مثال
⚘وقتی که همین کودک با خوردن لیمو یا دیدن کسی که لیمو میخورد بزاق دهانش تراوش می نماید رفتار پاسخگر منفعل است و محیط بر او اثر میگذارد.
🌿فرایند شرطی شدن رفتار کنشگر به این طریق است که پس از انجام رفتار کنشگر از سوی ارگانیسم رویداد مطلوبی را به دنبال آن می اورند این رویداد مطلوب میتواند ارائه چیزی به ارگانیسم باشد که خواستار آن است یا رهانیدن ارگانیسم از چیزی که از ان بیزار است
مهم مهم✅در دوحالت رفتار ارگانیسم در نتیجه پیامدهایش نیرومند میشود یعنی احتمال بروز ان در شرایط همسان اتی افزایش می یابد اسکینر هردوحالت را تقویت می نامد👇
مهم👈حالت اول که در آن رفتار ارگانیسم برایش چیز مطلوبی به بار می اورد تقویت مثبت نام گذاری میشود
مهم👈حالت دوم را که رفتار ارگانیسم موجب رهایی یا اجتناب او از چیز نامطلوبی می شود را تقویت منفی می نامند
خلاصه فصل پنجم روانشناسی تربیتی سیف
مهم ✅تقویت مثبت عبارتند از نیرومند شدن رفتار پس از ارائه تقویت کننده مثبت به دنبال آن.
مهم✅تقویت منفی یعنی نیرومند شدن یک رفتار پس از حذف تقویت کننده منفی به دنبال آن
مهم.مثال تقویت مثبت👇
⚘ در آزمایشهای حیوانی فشاردادن اهرمی در درون جعبه آزمایش توسط موش و دریافت غذا به دنبال آن رفتار است.
مهم.مثال تقویت منفی👇
⚘ در آزمایش های حیوانی فشار دادن اهرمی درون جعبه آزمایش توسط موش ولی اینبار قطع شوک برقی به دنبال آن است
در این مثال ها غذا تقویت کننده مثبت و شوک برقی تقویت کننده منفی است .
مهم .مثالی از تقویت مثبت👇
⚘دانش اموزی را تصور کنید ک فعال نیست و همیشه در کلاس ساکت است معلم تصمیم میگیرد ازاین پس هرحرکتی از دانش اموز رابرای شرکت در فعالیت کلاسی افزایش دهد مثلا تشویق و توجه و....
مثلا ب محض دست بالا کردن دانش اموز معلم ب او توجه نشان دهد
پس از چندبار تایید وتوجه معلم دانش اموز فعال میشود
⚘در این مثال تایید رفتاردست بلند کردن دانش اموز برای پرسیدن سوال تقویت مثبت و کلمات خوشایند معلم تقویت کننده مثبت هستند
🌿مثالی از شرطی شدن کنشگر در انسانها از طریق تقویت منفی👇
دانش اموزی ب خاطر تاخیر در ورود ب کلاس چندین علامت منفی از معلم دریافت میکند
یک روز معلم ب او میگوید اگر از این پس سروقت ب کلاس بیایید در ازای هریک هفته که بدون تاخیر وارد کلاس شود یکی از علامتهای منفی تو حذف خواهد شد
دانش اموز اینگونه با سروقت امدن علامتهای منفی خود را ازبین می برد
🌿تقویت کننده منفی هم شامل حذف محرک نامطلوب یعنی گریز آموزی و هم شامل اجتناب کردن ارگانیسم از آن یعنی یادگیری اجتنابی است
✅مثال مهم👇👇👇
⚘اگر هنگام قدم زدن در خیابان باران ببارد و شما برای جلوگیری از خیس شدن چتر خود را باز کنید یا به زیر یک سرپناه بروید، این یادگیری گریز آموزی است
✅مثال مهم👇👇👇
⚘اگر هنگام خروج از منزل با دیدن آسمان ابری چتر خود را با خود حمل کنید، این یادگیری شما نمونه ای از یادگیری اجتنابی ست
✅تقویت چه مثبت چه منفی موجب نیرومند شدن رفتار کنشگر میشود یعنی احتمال بروز آن را در شرایط همسان آتی افزایش می دهد
✅تنبیه موجب ضعیف شدن رفتار کنشگر یا کاهش یافتن احتمال بروز آن میشود
اگر رفتار ارگانیسم با پیامد نامطلوبی دنبال شود و احتمال انجام آن رفتار در شرایط همسان آتی کاهش یابد گفته میشود که آن رفتار تنبیه شده است
✅تنبیه پیامد نامطلوب رفتار ارائه یک محرک آزاردهنده یا همان تقویت کنندمنفی ب دنبال رفتار ارگانیسم است
✅تنبیه یعنی ضعیف شدن یا کاهش احتمال بروز یک رفتار پس از ارائه تقویت کننده منفی یا محرک آزارنده ب دنبال آن
✅تقویت کننده منفی چیزی ست ک ارگانیسم می کوشد تا از شر ان خلاص شود یااز ان اجتناب کند از این رو ب ان محرک آزارنده گفته میشود زیرا حضور ان موجب آزار ارگانیسم است
✅تقویت کننده مثبت چیزی ست ک ارگانیسم میکوشد تاان را ب دست اورد
خلاصه فصل پنجم روانشناسی تربیتی سیف
مهم✅خاموشی رفتار کنشگر چیست👇
اگر رفتاری را که با تقویت چه مثبت چه منفی افزایش یافته است برای مدتی تقویت نکنیم به تدریج نیرومندی آن کاسته میشود و سرانجام به کلی متوقف میشود👇
مهم👈 مثلا مادری که با هر بار گریه کودک او را در آغوش میگیرد متوجه می شودکه بر میزان گریه کودک به منظور بغل کردن افزوده میشودو این افزایش رفتار گریه از طریق تقویت مثبت اتفاق می افتد مادر تصمیم میگیرد که چندین بار به گریه کودک برای بغل شدنن توجه نکند، پس از گذشت مدت کوتاهی، دیگر کودک به گریه ادامه نمی دهد و خاموشی اتفاق می افتد.
🌿بنا به قانون خاموشی رفتار کنشگر، ساده ترین راه برای حذف یک رفتار کشف و قطع منبع تقویتی آن است.
✅محروم کردن یعنی جلوگیری از دسترسی فرد ب تقویت مثبت
✅جریمه کردن یعنی حذف یک تقویت کننده مثبت بعد از رفتار نامطلوب فرد
مهم✅بازگشت خود به خودی👇
مقدار پاسخی که بعد از خاموشی، به خودی خود، بازگشت می کند از مقدار پاسخی که پیش از وقوع خاموشی رخ می دهد بسیار کمتر است. به همین دلیل است که ادامه برنامه خاموشی مشکل بازگشت خود به خودی را به سرعت برطرف می کند
🌿رفتار پاسخگر و کنشگر طبق قوانین تعمیم و تمیز اموخته میشود
🌿اگر رفتاری که در حضور محرکی تقویت شده است در حضور محرکهای مشابه ان محرک از ارگانیسم سر بزند میگوییم ارگانیسم رفتارش را تعمیم داده است👇
مثلا کودکی که می آموزد گربه خانه خودشان را گربه صدا بزند، اگر با دیدن گربه ای در کوچه آن را هم گربه صدا کند تعمیم محرک داده است . این موردی از تعمیم مناسب است
🌿 گاه فرایند تعمیم محرک به صورت نامناسب یاغلط انجام میشود و باید از طریق تمیزمحرک آن را اصلاح کرد👇
مثلا کودکی که گوسفند و سگ ها را نیز گربه مینامد تعمیم نابجا یا نامناسب می دهد، و لازم است به او آموزش تمیز داده شود
🌿تمیز آموزی این گونه صورت میپذیرد که رفتار یادگیرنده در حضور محرک مناسب تقویت میشود اما در حضور محرک نامناسب تقویت نمیشود
🌿تعمیم محرک 👈پاسخ دادن ب شباهتهاست
🌿تمیز محرک👈پاسخ دادن ب تفاوت هاست
مهم ✅تنها فرق بین تعمیم وتمیز در شرطی سازی پاسخگر و کنشگر در نوع پاسخهاست
🌿عمل مشابه تعمیم محرک تعمیم پاسخ است.
مهم🌹 در تعمیم پاسخ فرد علاوه بر پاسخ آموخته شده، پاسخ های دیگری را نیز به محرک مورد نظر می دهد و اگر این پاسخ ها نامناسب باشند باید اصلاح شوند👇
مثلا اگر کودکی در حضور گربه علاوه بر نام گربه بانامهای دیگری این حیوان راصدا کند چون سگ و گوسفند ، تعمیم پاسخ نامناسب انجام می دهد این نشان میدهد که مفهوم گربه را به خوبی یاد نگرفته است. برای کمک به او در یادگیری مفهوم درست گربه، باید ب او اموزش تفکیک پاسخ داده شود
🌿آموزش تفکیک پاسخ به کمک تقویت تفکیکی میسر است👇
در تقویت تفکیکی تنها پاسخ درست در حضور محرک تقویت می شود، ولی پاسخ های نادرست تقویت نمی شود تا به خاموشی گرایند.
🌿رفتار پاسخگر به وسیله محرکهای پیشایندی یعنی محرک های شرطی و محرک های غیر شرطی کنترل میشود به این نوع محرک محرک پیشایندی فراخوان و به رفتار حاصل از این گونه محرک رفتارفراخوانده شده می گویند .
🌿رفتار وسیله ای یا رفتار کنشگر به وسیله محرکهای پیامدی و پس آیند ی تقویت کننده های مثبت و منفی کنترل میشوند
🌿هیچ گونه محرک پیش آیندی خاص نمیتوان یافت ک موجب بروز رفتار کنشگر بشود از رو میگویند رفتار کنشگر از ارگانیسم صادرمیشود ب این گونه رفتار رفتارصادرشده میگویند
🌿وقتی که یک پاسخ یا رفتارکنشگر برای مدتی در حضور یک محرک خاصی بارها تقویت یا خاموش شود احتمال بروز رفتار در حضور ان محرک پیش ایندی افزایش یا کاهش می یابد
🌿در نظریه شرطی سازی کنشگر علاوه بر محرکهای پس ایندی محرکهای پیش ایندی هم کنترل رفتار کنشگر را به عهده میگیرد
✅محرکها پیشایندی کنترل کننده رفتار محرکهای تمیزی نامیده میشود👇
این محرکها به طور کلی دو دسته هستند
۱) آنهایی که نزدیک بودن تقویت را خبر می دهند که با علامت اس دی نشان می دهند
محرکهایی هستند که در حضور آنها رفتار تقویت شده است
۲) آنهایی که عدم وقوع تقویت را آگاهی می دهند و با علامت اس دلتا معرفی میکنند.
محرک ها یی هستند که در حضور آنها رفتار تقویت نشده است.
🌿برای اینکه محرک های تمیز ی یا اس دی ها نقش کنترل کنندگی رفتار را برعهده بگیرند، لازم است در حضور آنها رفتار را تقویت کنیم ولی در غیاب آنها رفتار را تقویت نکنیم یعنی باید فرد را تربیت کنیم تا در موقعیت های مختلف به طور متفاوت رفتار کند ،روش ایجاد این نوع رفتار ها همان تقویت تفکیکی است
🌿پس از انکه رفتار یا پاسخ فرد در مقابل یک محرک تمیزی ب خوبی اموخته شد ممکن است پاسخ در حضور ان محرک ب طور خودکار داده شود
✅محرک تمیزی نقش محرک فرخوان را ایفا میکنداما در ایجاد پاسخ ب نحو یکسان عمل نمیکنند
✅محرک فراخوان الزاماً به ایجاد رفتار پاسخگر می انجامد.
✅اما محرک تمیزی که همان محرک پیش آیندی رفتار کنشگر است صرفاً احتمال افزایش رفتار کنشگر را افزایش میدهد.
🌿شخص در دادن پاسخ به محر ک تمیزی، بیشتر از دادن پاسخ به محرک فراخوان، آزاد است.
مهم❇️مقایسه شرطی سازی پاسخگربا شرطی سازی کنشگر
👇👇👇👇
🍁شرطی شدن پاسخگر بارفتارهای پاسخگر یا بازتابی که به وسیله محرکهای پیش آیند فراخوان ایجاد می شوند و لذا غیرارادی هستند سر و کار دارد
🍁 اما شرطی شدن کنشگر به رفتارهایی که از شخص صادر میشوند و ارادی هستند مربوط است.
🍁در فرایند شرطی شدن پاسخگر یک محرک خنثی با یک محرک طبیعی یاغیر شرطی چندین بار همراه میشود و در نتیجه محرک خنثی خاصیت فراخوانی پاسخ شرطی را کسب میکند و به صورت محرک شرطی در می آید.
🍁اما در فرآیند شرطی سازی کنشگر، ارائه یک تقویت کننده مثبت بعد از رفتار یا حذف یک تقویت کننده منفی بعد از رفتار سبب نیرومند شدن رفتار و شرطی شدن رفتار میشود
🍁در فرآیند خاموشی پاسخگر، محرک شرطی بدون همراهی با محرک غیر شرطی به ارگانیسم ارائه میشود و این منجر به حذف پاسخ شرطی می شود.
🍁 اما در فرایند خاموشی کنشگر، به دنبال رفتاری که قبلا تقویت می شده، دیگر تقویت کننده داده نمیشود و این منجر به حذف رفتار کنشگر شرطی میشود.
🍁درشرطی شدن پاسخگر که محرک غیر شرطی و محرک شرطی پاسخ را به وجود می آورد، ارگانیسم منفعل است و در واقع محیط موجب تغییر در ارگانیسم میشود
🍁 اما در شرطی شدن کنشگر ارگانیسم فعال است و با انجام رفتار خود سبب تغییر در محیط میشود.
👆👆👆👆
❇️کاربرد نظریه شرطی سازی کنشگر در اداره امور انسان👇
✅ نظریه شرطی سازی کنشگر اسکینر بیشتر از آنکه در نظریه علمی یادگیری باشد مجموعهای اصول و فنون است که در زمینه های مختلف برای اداره امور مربوط به انسانها کاربرد یافته است از جمله کاربرد این اصول در مراکز درمانی به عنوان رفتار درمانی و در محیطهای آموزشی و سازمان های اجتماعی و نهادهای مجری قانون با نام روشهای تغییر و اصلاح رفتار نام برد.
🌿روشهای رفتار درمانی برای درمان انواع مشکلات روانی و روشهای تغییر واصلاح رفتار برای اصلاح ناسازگاریها و اختلالهای رفتاری بزهکاران وعقب ماندگان ذهنی ب کار می روند
🌿از روشهای تغییر واصلاح رفتار برای اموزش و اصلاح رفتارهای تحصیلی و اجتماعی دانش اموزان در محیط های اموزشگاهی نیز استفاده میشود
برای خریدپی دی اف منابع و کتاب های موسسه گامی نو منابع درخدمتم
@alinazif6868