📚 استفاده از اموال جاماندۀ دیگران
💠 سؤال: استفاده از مال به جا مانده از دیگران در امثال #هتل ها یا #خوابگاه دانشگاه و ... که صاحب آن را نمی شناسیم، چه حکمی دارد؟
✅ جواب: اگر بداند مالک از آن مال #اعراض كرده یا نسبت به استفاده از آن راضی است، استفاده از آن اشکال ندارد، در غیر این صورت برداشتن آن مال جایز نیست، مگر این که به قصد رساندن آن به مالکش بردارد که در این صورت باید مال را حفظ کند و پس از تحقیق و یافتن مالک، مال را به صاحبش بدهد و در صورتی که از یافتن مالک آن مأیوس شود یا دسترسی به او ممکن نباشد، باید آن مال یا قیمت آن را به #فقیر #صدقه بدهد.
📚 استفاده از سهم اینترنت دیگران
💠 سؤال: آیا استفاده از #اینترنت_بی_سیم دیگران، جایز است؟
با ذکر این نکته که مالک آن با وجود اینکه می تواند بر روی آن رمز بگذارد اما این کار را نکرده و فرکانسی است که در فضا منتشر است و ما بدون زحمت می توانیم از آن استفاده کنیم.
✅ جواب: بدون علم یا اطمینان به #رضایت_مالک، این کار جایز نیست و مجرد قرار ندادن رمز، مجوز انجام این کار نیست.
📚 استفاده شخصی از اینترنت محل کار
💠 سؤال: آیا استفاده از #اینترنت_محل_کار برای کار شخصی جایز است؟
✅ جواب: #استفاده_شخصی، جایز نیست و موجب #ضمان است؛ مگر آن که با اذن مسئولی باشد که شرعا و قانونا چنین حقی دارد.
📚 مشخص نکردن مهریه در عقد
💠 سؤال: عدم ذکر #مهریه ـ عمدا یا به خاطر فراموشی ـ در #عقد_دائم و موقت، چه حکمی دارد؟
✅ جواب: در عقد دائم، ذکر مهریه شرط نیست و اگر مهریه معین نشود، #عقد صحیح است و چنانچه آمیزش جنسی صورت گرفته باشد زن مستحق #مهر_المثل است؛ ولی در #عقد_موقت تعیین و ذکر مهریه، جزء ارکان عقد بوده و بدون آن عقد باطل است.
📚 حق المارّه
💠 سؤال: #حق_المارّه چیست؟ شرایط آن را بیان کنید.
✅ جواب: کسی که در حال #عبور به درختی #میوه دار برسد ـ با شرایط زیر ـ می تواند از میوۀ آن بخورد:
۱. بنابر احتیاط واجب یقین به عدم رضایت مالک نداشته باشد.
۲. به طور اتفاقی از آنجا عبور کند نه با قصد #خوردن_میوه.
۳. ضرر و آسیب به درخت نزند و میوه ها را تلف نکند.
۴. میوه را همان جا بخورد و با خود نبرد.
۵. وارد #ملک ـ مانند #باغ ـ نشود.
📚 وقت نماز عشا
💠 سؤال: آخر #وقت_نماز_عشا تا چه زمانی است؟ اگر کسی آنرا تا پس از نیمه شب به تأخیر بیندازد به چه نیتی باید نماز عشا بخواند؟
✅ جواب: وقت #نماز_عشا از هنگامی است که به مقدار خواندن نماز مغرب از اول وقت گذشته باشد تا هنگام نیمه شب شرعی ؛ و تأخیر انداختن نماز مغرب و عشا از #نیمه_شب_شرعی جایز نیست. اما در صورتی که نماز مغرب و عشا به دلیل به وجود آمدن عذری و یا از روی معصیت تا پس از نیمه شب به تأخیر بیفتد بنابر احتیاط باید آن را تا اذان صبح بدون #نیت_ادا و قضا (به نیت #ما_فی_الذمه) بجا آورد.
📚 محاسبه نیمه شب شرعی
💠 سؤال: #نیمه_شب_شرعی برای #نماز_مغرب و #عشا چگونه محاسبه می شود؟
✅ جواب: نیمه شب برای نماز مغرب و عشا، نصف فاصله بین #غروب_آفتاب تا هنگام #فجر_صادق* است.
*فجر صادق در مقابل فجر کاذب است. فجر کاذب نوری است که به درازا در آسمان پدید می‌آید و به جای پهن شدن بر روی افق، به صورت عمودی به سمت بالا انعکاس می‌یابد. فجر صادق زمان است که نور سفید متصل به سطح افق با شدت کم طلوع کرده و در افق پراکنده می¬شود و باگذشت زمان، شدت نور آن بیشتر می¬شود. بدلیل ضعیف بودن فجر صادق، مشاهده آن نیازمند داشتن افق شرقی کاملا باز و تاریک است و در شهرهایی مانند تهران بسیار مشکل می¬باشد. با توجه به اینکه تشخیص دقیق طلوع فجر سخت است ، جهت رعایت احتیاط، حدود ده دقیقه بعد از شروع اذان از رسانه ها، نماز صبح خوانده شود.
📚 جواب سلام هنگام نماز
💠 سؤال: اگر کسی که به جای «سَلامٌ عَلَیکُم» از لفظ «#سلام» خطاب به #نمازگزار استفاده کند، #جواب_سلام واجب است؟ کیفیت جواب به چه صورتی باید باشد؟
✅ جواب: اگر عرفاً به آن، #تحیت و سلام گفته شود، جواب دادن واجب است و بنابر احتیاط، جواب باید به گونه ای باشد که کلمه "سلام" مقدم باشد؛ مثلاً بگوید: "#سلام_علیکم" یا "السلام علیکم" و نباید علیکم السلام بگوید.
📚 جا به جا گفتن ذکر رکوع و سجده
💠 سؤال: اگر #ذکرهای_رکوع و #سجده را به جای یکدیگر بگوییم، اشکال دارد؟
✅ جواب: در صورتی که سهواً باشد اشکال ندارد، همچنین اگر عمداً و به #قصد_مطلق_ذکر خداوند (عزوجل) بگوید، نماز صحیح است اما #ذکر_مخصوص_رکوع و یا سجده را نیز باید بگوید.
📚 کیفیت نماز استیجاری
💠 سؤال: آیا برای #نماز_استیجاری به جا آوردن #مستحبات_متعارف مانند #اذان و #اقامه، واجب است یا اینکه می توان صِرفا به #واجبات اکتفا کرد؟
✅ جواب: اگر برای نماز استیجاری، شرط خاصی قرار نداده باشند بر #اجیر فقط لازم است که نماز را با واجبات آن انجام دهد.
📚 وظیفه نماز گزار هنگام شک مبطل
💠 سوال: اگر هنگام #نماز يكى از #شك هايى كه نماز را باطل مى كند، برای کسی پيش آيد آیا می تواند در همان لحظه نماز را رها کند؟
✅ جواب: بنابر احتیاط نمى تواند بلافاصله نماز را رها كند بلکه باید قدرى فكر كند تا #شك_پابرجا شود (يعنى يقين يا گمان به يك طرف پيدا نكند) و آنگاه #رها_كردن_نماز مانعى ندارد.
📚 تقدیم نماز قضا بر ادا
💠 سؤال: اگر #نماز_قضا به عهده شخص باشد، می تواند ابتدا #نماز_واجب یومیه را بخواند و پس از آن نماز را #قضا کند؟
✅ جواب: کسی که نماز قضا دارد، می‌تواند نمازی که اکنون بر او واجب شده را بخواند؛ ولی احتیاط واجب آن است که اگر فقط یک نماز است ابتدا نماز قضا را به جا آورد؛ به خصوص اگر نماز قضا مربوط به همان روز باشد.
📚 بلعیدن خرده های غذا هنگام نماز
💠 سوال: آیا در هنگام نماز، #خوردن و #آشامیدن و یا #بلعیدن خرده های باقی مانده در دهان، جایز است؟
✅ جواب: خوردن و آشامیدن در حال #نماز، آن را باطل می کند چه کم باشد یا زیاد، ولی فرو دادن #خرده_های_غذا که در گوشه و کنار دهان باقی مانده یا مکیدن شیرینیِ قند و شکری که اندکی از آن در دهان هست، موجب بطلان نماز نمی شود.
همچنین اگر سهواً یا از روی فراموشی چیزی بخورد یا بیاشامد به شرطی که از صورت نماز خارج نشود، نماز باطل نمی شود.
📚 موارد سجده سهو
💠 سؤال: #سجده_سهو در چه مواردی واجب است؟
✅ جواب: #نمازگزار بايد براى پنج مورد پس از سلام نماز، #دو_سجده_سهو به جا آورد:
۱. در بين نماز، سهواً #حرف بزند.
۲. در نماز چهار ركعتى، پس از سجده دوم، شك كند كه #چهار_ركعت خوانده است يا #پنج_ركعت.
۳. #تشهد را فراموش كند.
در دو مورد هم احتياط واجب آن است كه دو سجده سهو به جا آورد:
۴. يك سجده را فراموش كند.
۵. در جايى كه نبايد #سلام_نماز را بگويد، سهواً سلام دهد.
📚 کیفیت سجده سهو
💠 سؤال: کیفیت #سجده_سهو به چه شکل است؟
✅ جواب: براى سجده سهو بايد پس از سلام نماز فوراً به نيّت سجده سهو، #پيشانى را بر چيزى كه سجده بر آن صحيح است بگذارد و بنابراحتیاط بگويد: «بسم اللَّه و باللَّه، السلام عليك ايها النّبىُّ و رحمة اللَّه و بركاته» سپس سر از سجده بردارد و دوباره به سجده رود و #ذكر_سجده سهو را تكرار كند؛ آن گاه سر از سجده بردارد و #تشهد بخواند و #سلام دهد.
📚 خواندن نماز عشا پیش از نماز مغرب
💠 سؤال: اگر #نمازگزار پيش از خواندن #نماز_مغرب، سهواً مشغول #نماز_عشا شود و در بين نماز بفهمد كه اشتباه كرده چه وظیفه ای دارد؟
✅ جواب: چنانچه به #ركوع #ركعت_چهارم نرفته است، بايد نيت را به نماز #مغرب برگرداند و نماز را تمام كند و سپس نماز #عشا را بخواند. اما اگر به ركوع ركعت چهارم رفته بنابراحتیاط بايد نماز را تمام كند، سپس نماز مغرب و عشا را بخواند.
📚 فراموش کردن نماز آیات
💠 سؤال: اگر شخصی #نماز_آیات را فراموش کند و یا پس از #زلزله و مانند آن متوجه شود، خواندن نماز آیات بر او واجب است؟
✅ جواب: اگر از ساير حوادث – به جز #خورشيد_گرفتگى و #ماه_گرفتگی - در وقت آن مطلع شود و نماز آيات را - هر چند بر اثر فراموشى - نخواند، بايد نماز آيات را به جا آورد اما اگر در وقت آن مطلع نشده و پس از #حادثه فهميده، احتیاط واجب آن است که آن را به جا آورد.
📚 شرایط امام جماعت
💠 سؤال: #امام_جماعت چه شرایطی را باید داشته باشد؟
✅ جواب: امام جماعت بايد #عاقل، #عادل، #شیعه_دوازده_امامی و حلال زاده و بنابر احتیاط، #بالغ باشد، و نماز را صحیح بخواند و اگر #مأموم مرد است #امام هم مرد باشد.
📚 مقدار فاصله در نماز جماعت
💠 سؤال: حداکثر مقدار #فاصله برای #صحت_اتصال در #نماز_جماعت چه مقدار می تواند باشد؟
✅ جواب: #فاصله_امام جماعت و #مأموم و #فاصله_صفوف جماعت نبايد زياد باشد و احتياط واجب آن است كه فاصله #محل_سجده_مأموم و محل ايستادن امام و همچنين محل ايستادن #صف_جلو با محل سجده صف بعد، بيشتر از #يك_گام بلند (حدود #یک_متر) نباشد.
💠 حکم دریافت پول بابت نقد کردن پول
💬پرسش
اگر دستفروشی در بازار هنگام درخواست پول نقد توسط برخی افراد، برای هر ۱۰۰تومان پول نقد 5تومان اضافه بگیرد، آیا گرفتن این پول اضافه حلال است؟
✅پاسخ
🔹 مقام معظم رهبری: اگر به مقدار کارمزد واقعی کار شما باشد اشکال ندارد.
🔹 آیت‌الله مکارم شیرازی: اگر این پول را به عنوان مال الاجاره دستگاه بگیرید، مانعی ندارد.
📚 پی‌نوشت:
بخش استفتائات پایگاه اطلاع‌رسانی آیات‌عظام خامنه‌ای و مکارم.
💠 حکم خمس حقوق دانشجویی
💬پرسش
آیا به حقوق دانشجویان دانشگاه‌های بورسیه مثل تربیت معلم و علوم قضایی، خمس تعلق می‌گیرد؟
✅پاسخ
کمک هزینه تحصیلی که به دانشجویان پرداخت می‌شود، خمس ندارد؛ ولی کسانی که بورسیه شوند و از دوران دانشجویی حقوق بگیرند، به حقوق آنها چنانچه تا چند روز بعد از سال خمسی در موونه زندگی مصرف نشود، خمس تعلق می‌گیرد.
📚 پی‌نوشت:
بخش استفتائات پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله خامنه‌ای
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
💠 جلوتر ایستادن زن در نماز
💬پرسش
اگر خانمی در حال خواندن نماز باشد و آقایی عقب تر از او شروع به خواندن نماز کند ، نماز کدامیک باطل است؟
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
💬پرسش
دقیقا تعریف حق الناس چیه ؟ کی حق الناس گردنمون میفته؟
🔹چند نوع حق الناس داریم و چگونه آن را جبران کنیم؟
💠 ختم صلوات و اذکار در ایام عذر شرعی
💬 سوال:
در ایام حیض و جنابت آیا خواندن قرآن و یا فرستادن ذکر صلوات و امثال آن کراهت دارد؟
🔹 پاسخ:
قرائت آیاتی که سجده واجب دارد بر جنب و حائض حرام است و قرائت سایر آیات در غیر اوقات نماز برای حائض کراهت دارد(یعنی ثواب کمتری دارد)؛ ولی در اوقات نماز مستحب است خود را تطهیر کند، و وضو بگیرد و قرآن بخواند، یا مشغول ذکر باشد و برای کسی که جنب است، مکروه است بیش از هفت آیه از آیاتی را که سجده واجب ندارد، قرائت کند.
📚 پایگاه اطلاع رسانی آیت الله خامنه ای - احکام حجاب و عفاف .leader.ir
💠 رجوع به مرجع مساوی
💬 آیا عدول از مرجع تقلید زنده به مرجع مساوی با او جایز است؟ به طور مثال آیا در نماز و روزه دانشجوی مسافر، می‌توان به مرجع دیگری که مساوی با مجتهد اول است، رجوع کرد؟
🔹 آیت‌الله خامنه‌ای: بنابر احتیاط واجب، رجوع به مساوی جایز نیست.[1]
🔹 آیت‌الله سیستانی: اگر در علم و ورع مساوی باشند، رجوع به مساوی در مسائل غیر مرتبط به هم جایز است.[2]
🔹 آیت‌الله وحید خراسانی: باید به فتوایی عمل کند که مطابق با احتیاط است و اگر احتیاط ممکن نبود و یا مشقّت دارد، می‌تواند به فتوای دیگری عمل کند.[3]
🔹 آیات عظام مکارم شیرازی و نوری همدانی: در خصوص مسائلی که تقلید (عمل) کرده، رجوع به مساوی جایز نیست.[4]
📚 پی‌نوشت:
[1]. اجوبة الاستفتائات، س31.
[2]. تعلیقات علی العروة، م11 و 13.
[3]. توضیح المسائل، م4.
[4]. استفتائات مکارم، ج2، س14 و ج1، ص26؛ استفتائات نوری، ج2، س12.
💠ژله،ژلاتین،پاستیل
💬سؤال:
حکم خوردن ژله و ژلاتین و پاستیل که در بازار مسلمانان خریداری می‌شود، چیست؟
✅پاسخ:
حلیت و حرمت ژلاتین دایر مدار موادی است که از آنها تهیه می‌شود؛ ژلاتین گیاهی حلال است و ژلاتین تهیه شده از استخوان حیوان‌های حلال گوشت که ذبح شرعی نشده‌اند چنانچه ظاهر استخوان را قبل از تبدیل به ژلاتین، تطهیر کنند، پاک و حلال است و اما ژلاتین تهیه شده از پوست حیوان حلال گوشت که ذبح شرعی نشده، نجس و حرام است و ژلاتین تهیه شده از اجزای حیوانات حرام گوشت حرامند؛ در هر صورت اگر ژلاتین دارای قسم حلال و حرام باشد و شما ندانید آنچه می‌خورید از کدام قسم است، محکوم به حلیت است.