📖اندیشه سیاسی سید جعفر کشفی(۱)
📔پژوهشگر: عبدالوهاب فراتی (۲)
▶️موضوع اثر و اهمیت آن:
موضوع کتاب اندیشه سیاسی سید جعفر کشفی بررسی آراء و نظریات سیاسی وی می‌باشد که برخاسته از مبانی کشفی در زمینه نوع نگرش وی به عالم هستی و به انسان و ماهیت و حقیقت آن و نوع اعتقاد به منابع و روش‌های معرفت می‌باشد. اهمیت این موضوع در آن است که از این طریق هم احیاء میراث سیاسی گذشته شده و هم به نوعی به بازسازی سنّت پرداخته شده است.
☸️برجستگی‌های اثر نسبت به آثار مشابه:
برجستگی این اثر در آن است که تاکنون کتابی به عنوان اندیشه سیاسی
کشفی که بررسی دیدگاه‌های سیاسی وی موضوع قرار گرفته شده باشد، به رشته تحریر در نیامده مگر این کتاب.
✅روش تحقیق و شیوه ارائه مطالب:
روشی که مؤلّف در این کتاب دارد، روش توصیفی _ تحلیلی است، مؤلّف با توصیف دیدگاه‌های معرفت‌شناسانه و هستی‌شناسانه و انسان‌شناسانه کشفی و تبیین نگرش فکری وی که آمیزه‌ای از گرایشات فلسفی، عرفانی و کلامی است، به تحلیل دیدگاه‌های سیاسی وی برآمده است. مؤلّف در این اثر به‌دنبال توصیف اندیشه سیاسی کشفی است تا این توهم که فیلسوفان اسلامی اندیشه سیاسی ندارد، دفع شود.
✍️نتیجه اثر:
برآیند این اثر ارایه تنوع نظریات سیاسی در عصر غیبت است، نظریه‌هایی که می‌توانند در شرایط و بسترهای مختلف بدیل هم قرار گیرند و راهی برای مسایل ما بجویند.
❇️مباحث اصلی اثر:
این کتاب از هفت فصل و نتیجه‌گیری تشکیل شده است.
فصل اوّل به احوال و سوانح که کشفی در زندگی خود با آنها روبرو بوده و آثار و تألیفاتی که در حیات علمی خود بجا گذاشته اختصاص دارد.
فصل دوّم به بررسی اوضاع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و علمی دوران حیات کشفی اختصاص دارد. فصل سوّم عنوان روش‌شناسی دارد و در آن از روش‌های معرفت شناسی و روشی که کشفی در کسب معرفت داشته سخن به میان آمده است.
فصل چهارم به تبیین دیدگاه‌های هستی‌شناسانه وی تحت عنوان جهان‌بینی اختصاص دارد.
فصل پنجم انسان‌شناسی کشفی به بحث گذاشته شده است.
فصل ششم تحت عنوان « دولت‌شناسی » بحث از ضرورت دولت و انواع دولت‌های حق و باطل اختصاص دارد.
فصل هفتم تحت عنوان فضیلت‌شناسی، به غایات حیات سیاسی در اندیشه کشفی و عوامل بقاء و زوال دولت اختصاص یافته است.
🛅در نتیجه‌گیری مؤلّف دغدغه‌های اساسی کشفی و مؤلّفه‌های اساسی اندیشه سیاسی وی را طرح می‌نماید و با مروری بر فصل‌ها به دنبال پاسخ دادن به دغدغه‌های اساسی وی در قالب اندیشه سیاسی وی بر می‌آید.
__________________
۱. . اندیشه سیاسی سید جعفر کشفی (۱۱۹۱ ـ ۱۲۶۷ هـ ق)، عبدالوهاب فراتی، مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی، واحد تدوین اندیشه سیاسی اسلام، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، مرکز انتشارات، ۱۳۷۸، ۲۰۸ ص.
۲. . دانش‌آموخته حوزه علمیه قم، دکتری علوم سیاسی.
🔰این کتاب در پژوهان عرضه نشده است.
💠معرفی کتاب ارادۀ خدا از دیدگاه فیلسوفان، متکلمان و محدثان
✳️علی اله بداشتی؛ چ۱، قم: بوستان کتاب، ۱۳۸۱، ۲۳۹ صفحه رقعی.
الف) موضوع اثر و اهمیت آن: اندیشه بشری از معرفت کنه ذات الهی به لحاظ اینکه غیرمتناهی است، قاصر است؛ از این رو چاره ای نیست جز اینکه او را با اسما و صفاتش بشناسد؛ ولی ازآنجاکه صفات الهی نیز نامحدود است، حقیقت آن نیز دست نایافتنی است. از طرفی از روزی که آدمی پا به عرصه وجود نهاد، با این پرسش مهم روبه رو بوده است که آیا اختیار او به دست خود اوست ؟ آیا اساساً ارادۀ مطلقی بر عالم حاکم است و اگر چنین اراده ای وجود دارد، انسان چه وضعیتی پیدا خواهد کرد ؟ آیا جایی برای اختیار انسان باقی خواهد ماند ؟
روشن است طرح چنین مباحثی، به جهت تلاقی آنها با مسائلی چون جبر و اختیار، خالی از دشواری نیست. بحث صفات الهی، به خصوص اراده حق تعالی، به دلیل اهمیت آنها، همواره مورد توجه فیلسوفان، متکلمان و محدثان بوده و آرای گوناگونی دراین باره مطرح شده است. برخی هرگونه صفت را برای خداوند انکار کرده و عده ای صفات را مستقل از ذات دانسته اند و گروهی صفات کمال و جمال را بر محور معنای سلبی بیان کرده و دسته ای دیگر، به وحدت مفهومی در صفات قایل شده اند.
در مورد ارادۀ خدا نیز مسائلی مطرح می شود: آیا خدای سبحان مرید است ؟ اگر آری، آیا ارادۀ او از صفات ذات است یا صفات فعل ؟ اگر اراده در مرتبۀ ذات هم ثابت است، آیا عین ذات است یا زاید بر ذات ؟ آیا ارادۀ او مطلق است ؟ اگر آری، پس افعال انسان نیز به ارادۀ اوست و درنتیجه اختیار انسان جایگاهی نخواهد داشت ؟ علاوه بر این حوادثی که شر و قبیح نامیده می شوند چگونه توجیه می شوند ؟
اینها و ده ها پرسش دیگر همواره ذهن و زبان جوامع بشری را در دغدغۀ پایان ناپذیر خود فرو برده است.
برجستگی های اثر: الف ) طرح و نقادی دیدگاه های مختلف و مهم دربارۀ .موصوع.
ب)تدقیق و تحقیق کامل با استناد به عقل و نقل در باب موضوع.
شیوۀ تحقیق و ارائه مطالب: این اثر در پی آن است با تضارب آرای حکیمان، متکلمان و محدثان و نقادی آنها بر اساس انوار آسمانی و حکمت برهانی، پاسخی درخور برای این مسائل ارائه کند. این کتاب، درحقیقت، تحقیقی است دربارۀ صفات الهی به ویژه ارادۀ او که به گونۀ تطبیقی بین ملل و نحل مهم تاریخ تفکر اسلامی طرح شده است.
نتیجۀ اثر: الف ) اثبات ارادۀ مطلق خداوند؛ ب ) ارجاع خیر و شر و ضرر و نفع به ارادۀ مطلق خدا؛ ج ) اثبات اختیار انسان در طول ارادۀ مطلق خداوند.
مطالب اصلی اثر: این کتاب به صورت یک مدخل و دو فصل ساختاربندی شده است. در بخش مدخل خواننده با نحله های مختلف کلامی و دیدگاه های آنان در صفات حق تعالی آشنا می شود. در فصل اول ارادۀ حق تعالی از دیدگاه های وجودشناسی، معناشناسی تبیین و موضوع مورد نزاع مشخص و آرا بررسی می شوند؛ همچنین رابطۀ اراده با دیگرصفات و مراتب ارادۀ الهی در این فصل مطرح شده اند. فصل دوم نیز اختصاص به شمول ارادۀ الهی دارد و ارادۀ مطلقه الهی مورد بحث واقع می شود.
☸️👇👇👇برای خرید و مطالعه آنلاین به لینک زیر مراجعه کنید
#پژوهشکده_فلسفه_وکلام
#علی_اله_بداشتی
#کتب_کلامی
کتاب اراده خدا از دیدگاه فیلسوفان، متکلمان و محدثان را در کتابخوان پژوهان ببینید.
pajoohaan.ir/document/684
🔰دوازده جانشین: پژوهشی در باب احادیث «خلفای اثنی عشر»
🖊غلامحسین زینلی،چ1، قم:پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی،بهار 1386،200 صفحه رقعی.
🔼خلاصه ی کتاب
شیعیان معتقدند چنان‌كه نبوت و رسالت منصبی الهی و تعیین‌شده از سوی خداست، منصب امامت نیز منصبی الهی است و خلافت الهی به دستور خدا بعد از پیامبر (ص) بر عهدۀ امامان دوازده‌گانه نهاده شده است و این خلافت دارای شئون مختلفی چون تفسیر شریعت، تبیین احكام، هدایت جامعه و تهذیب نفوس است؛ از‌این‌رو یكی از اساسی‌ترین اعتقادات شیعه، اعتقاد به دوازده امام از اهل بیت: است كه اینان جانشینان پیامبر (ص) به شمار می‌روند. این اعتقاد دارای ریشه‌های محكم روایی در منابع فریقین است، لكن اهل سنّت مصادیق دیگری برای این دوازده امام و جانشین بر شمرده‌اند؛ بنابراین شیعه پس از اصل اعتقاد به امامت، به حصر عدد امامان در دوازده تن اعتقاد دارد.
⬅️اصل امامت یكی از اصول مهم در پویایی تشیع بوده است. دشمنان و مخالفان شیعه با شناسایی و درك این نكته همواره كوشیده‌اند بنیادهای اعتقاد تشیع را در اذهان سست جلوه دهند و شیعیان را در باورهایشان دچار تردید كنند و پیروان مذاهب اسلامی و دیگر جویندگان حقیقت را به مذهب اهل بیت بدبین سازند. یكی از موضوعات كه در آن شبهه‌افكنی كردند، مسئلۀ حصر عدد امامان است و اثر حاضر درصدد بررسی این موضوع و ارایۀ پاسخ به پرسش‌هایی است كه دربارۀ حصر عدد امامان پدید آمده است.
◀️نویسنده با روشی تحلیلی و با تكیه بر آیات قرآن، روایات نبوی و سنّت صحیح آن حضرت به بررسی مسئلۀ حصر شمار امامان پرداخته است.
💠مؤلف نشان می‌دهد كه حصر عدد جانشینان پیامبر (ص) و رهبران امت اسلامی به دوازده نفر، مسئله‌ای اسلامی است، نه موضوعی مذهبی، و بنیان‌گذار این اندیشه، خود پیامبر اسلام بوده است.
وی بر آن است كه اندیشۀ حصر تعداد امامان پس از درگذشت پیامبر یعنی در عصر صحابه و تابعین و پس از آن، پیوسته در میان امت اسلامی رایج بوده است و در عصر تدوین حدیث، محدثان هر دو فرقه، احادیث امامان اثنی‌عشر را در آثار خود ثبت كرده‌اند و حتی محدثان اهل سنّت ده‌ها سال شماری از احادیث این موضوع را زودتر از حافظان و محدثان شیعه در آثار خود آورده‌اند.
🔰برای خرید و مطالعه آنلاین به لینک زیر مراجعه کنید.👇👇👇
کتاب دوازده جانشین: پژوهشی در باب احادیث «خلفای اثنی عشر» را در کتابخوان پژوهان ببینید.
pajoohaan.ir/document/632
💠معرفی کتاب ابن قبه رازی
عباس میرزایی؛ چ۱، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، زمستان ۱۳۹۴، ۲۶۴ صفحه رقعی.
❇️ابن قبه رازی از معتزلیان شیعه شده در عصر غیبت صغراست که در میانه دو مدرسه کلامی امامیه کوفه و بغداد فعالیت می کرده است. افزون بر شیخ صدوق که بیشترین استفاده را از آثار ابن قبه برده و در حقیقت میراث دار اندیشه های وی به شمار می رود، متکلمان امامیه بغداد نیز توجه ویژه ای به رهیافت های کلامی او در بحث امامت داشته اند.
⏺در واقع باید گفت انگاره های کلامی ابن قبه در حوزۀ امامت عامه و خاصه جایگاه متمایزی در کلام امامیه دارد و همین امر او را به یکی از تأثیرگذارترین حلقه های جریان فکری معتزلیان شیعه شده در سیر تطوّر فکر امامیان تبدیل کرده است. این پژوهش به بازخوانی جایگاه و میراث علمی این شخصیت در تاریخ کلام شیعه پرداخته است. از حیث روش شناختی ابن قبه متکلمی است که بر نقش عقل در کسب معرفت تأکید دارد و آن را ابزار شناخت و معرفت می داند. او در اثبات خداوند همچون دیگرمتکلمان به استدلال حدوث عالم متوسل می شود. او مخالف آموزۀ بداست و ضرورت وجود نبی را بر اساس عقل می داند. عمده شهرت ابن قبه در بحث امامت است و آن را از فروع می داند و ظاهراً منکر آن را متهم به کفر و الحاد می کند.
☸️👇👇👇برای خرید و مطالعه آنلاین به لینک زیر مراجعه کنید.
#پژوهشکده_فلسفه_وکلام
#عباس_میرزایی
#اندیشه_نامه_متکلمان_امامیه
#کتب_کلامی
برهان وجودی
جاناتان بارنز؛ ترجمۀ احمد دیانی؛ چ۱، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، بهار ۱۳۸۶، ۲۰۰ صفحه رقعی.
باورداشت خدا رکن اساسی در همۀ ادیان الهی است. این باور گاهی با اقامۀ دلیل و برهان همراه است؛ لکن به نظر برخی رتبۀ ایمان مقدم بر رتبۀ تفکر و اندیشه است و شأن ایمان فراتر از آن است که با استدلال های تجربی و منطقی آزموده شود. با این همه اندیشمندان مسلمان و غیرمسلمان برای اثبات وجود خدای تعالی براهین گوناگونی اقامه کرده اند؛ از جمله در دایرة المعارف فلسفۀ پل ادواردز برهان هایی معرفی و تبیین شده است؛ مانند برهان جهان شناختی، برهان هدف شناختی، برهان درجات کمال و موارد دیگر. از جملۀ این براهین، برهان وجودی است که اندیشمند غربی، آنسلم، در قرن یازدهم آن را مطرح کرد. این برهان از جنجالی ترین براهین بوده که در رد و تأیید آن مقالات و کتاب های گوناگونی انتشار یافته و در جهان اسلام نیز بدان توجه شده است. برهان وجودی از چند منظر دارای اهمیت است؛ از جمله اینکه برهانی است که هم مدافعان و هم مخالفان سرسختی دارد. به لحاظ موضوعی نیز مهم ترین موضوعی است که بیشتر جهانیان به آن تعلق خاطر دارند و مبتکر آن نیز مقام روحانی برجسته و مورد احترام در دنیای مسیحیت است. اهمیت دیگر آن به لحاظ فلسفی است؛ چراکه این برهان خاستگاه مسائل فلسفی فراوانی است؛ مسائلی چون وجود چیست، وجود محمول است یا نه ذاتی است یا عارضی و مباحثی از این دست.
نویسنده در پی آن است که تبیین ساده و روشنی از چیستی برهان وجودی و درستی و نادرستی عناصر به کاررفته در آن عرضه کند؛ البته وی هدفی ثانوی نیز دارد
و آن اینکه نکات و اطلاعاتی دربارۀ چند موضوع فلسفی وسیع تر را که این برهان مطرح ساخته، نشان دهد. نویسنده خود را مدیون اندیشه های متفکران می داند و ازهمین روی تلاش کرده است مهم ترین آنها را در این متن ذکر کند.
کتاب برهان وجودی روشی تحلیلی - انتقادی دارد و یکی از مجموعه رساله ها یی است که دربارۀ مسائل اصلی فلسفۀ دین به نگارش درآمده است. در این مجموعه‌رساله ها مسائل فلسفی مرتبط با ادعاها و باورهای دینی از دیدگاه فلسفۀ تحلیلی معاصر مطرح و باورهای مذهبی و مسائل فلسفی برآمده از آن و راه حل های فلسفۀ کلاسیک و معاصر به صورت موجز و مفید تجزیه و تحلیل شده اند. کتاب حاضر بررسی دقیقی از برهان وجودی است که بیشتر نظریات و ادله ارائه شده تا زمان نگارش آن، بررسی، تجزیه و تحلیل شده اند. نویسنده با دقت و انصاف به تتبع و نقل و بررسی اقوال پرداخته و دلیل های مهم سنتی را در شکل منطق جدید بیان کرده است. نویسنده علاوه بر نقد آرای آنسلم، بسیاری از آرای دیگر را نیز به نقد کشیده است.
در این کتاب پس از ارزیابی تقریرهای معروف آنسلم، دکارت، هارتسهورن و ملکم از برهان وجودی و پس از بررسی ادلۀ نقضی مانند جزیرۀ گانیلون اشاره شده است که برهان وجودی در صورتی تام است که وجود حقایق ضروری ممکن باشد. نویسنده با توجه به حقایق ضروری ریاضی و منطقی، رأی هیوم مبنی بر محال شمردن وجود ضروری را تجزیه و تحلیل و رد کرده است؛ آن گاه با بررسی مفاهیم حمل و وجود، به بررسی شعار کانت مبنی بر « وجود، یک محمول نیست » پرداخته و نتیجه گرفته است که شعار کانت برهان وجودی را در هیچ یک از تقریرهای آن به مخاطره نمی اندازد. در پایان
نویسنده با تبیین و بررسی مفهوم « بزرگی » در برهان آنسلم، مفهوم « کمال » در برهان دکارت و نقش منطقی کلمۀ خدا و تعریف پذیری آن، نتیجه گرفته است که اگر واژۀ خدا در برهان وجودی اسم عام باشد، این برهان معتبر نیست و اگر اسم خاص باشد، برخی تقریرهای آن معتبر است؛ ولی در همۀ این موارد صدق مقدمات برهان بر صدق نتیجۀ آن متوقف می شود و ازاین رو نمی توان آن را یک برهان شمرد.
👇👇👇برای خرید و مطالعه آنلاین به لینک زیر مراجعه کنید.
.
#پژوهشکده_فلسفه_وکلام
#احمد_دیانی
#کتب_کلامی
#آثار_ترجمه_ای
💠کتاب فقه قرائت ( فقه ادا و فقه موسیقی ادا ) از یک مقدمه و چهار بخش علمی تشکیل شده است.
در مقدمه کتاب پس از بیان اینکه نزول قرآن کریم، ملفوظ و صوتی بوده است و اهمیت‌دادن پیامبر صلی الله علیه و اله و صحابه به قرائت قرآن، قرائت را به میراث بزرگ اسلام تبدیل کرد، به این مطلب که در‌باره فقه قرائت آثاری مستقل تدوین نشده و فقیهان به برخی احکام مربوط به قرائت در دیگر مباحث فقهی متعرض شده‌اند، اشاره شده و سپس مباحث کتاب در چهار بخش ( کلیات، فقه ادا، اقسام قرائت تجویدی و فقه موسیقی ادا ) تدوین یافته است.
✳️در بخش اول با بیان مفهوم‌شناسی فقه قرائت در لغت و اصطلاح، به بیان قلمرو فقه قرائت پرداخته‌ایم که شامل چهار حوزه ( فقه ادا، فقه موسیقی ادا، فقه آداب و شرایط قرائت و فقه اختلاف قرائات ) می‌شود و در پایان با بیان ضرورت شناخت گونه‌های قرائت گفته‌ایم که در این کتاب تنها به حوزه اول و دوم فقه قرائت پرداخته شده است.
✅ مطالب بخش دوم در قالب پنج فصل ( قواعد و احکام زبان عرب، لزوم پرهیز از لحن در قرائت، حکم شرعی احکام تجوید در قرائت و مفهوم و حکم وقف و ابتدا ) بررسی شده است.
❇️در بخش سوم قرائت تجویدی به چهار قسم ( تحقیق، ترتیل، تدویر و حدر ) تقسیم و با بیان علت تقسیم قرائات به چهار قسم یاد شده، هر یک از آن قرائات در فصلی مستقل بررسی شده است ،. نیز به جهت تناسب قرائت هذرمه با قرائت حدر، قرائت
هذرمه ذیل قرائت حدر از نظر موضوع و حکم تبیین شده است.
🔽بخش چهارم به فقه موسیقی ادا پرداخته و سه فصل به آن اختصاص یافته است: یکی فصل موسیقی قرآن که در دو نوشتار مفهوم‌شناسی و اعجاز موسیقی قرآن بررسی شده است و با توجه به اینکه عالمان قرائت و نیز فقیهان برخی قرائات را مجاز و برخی را غیرمجاز دانسته‌اند، یک فصل به قرائت‌های روا اختصاص یافته و در چهار نوشتار قرائت تحسینی ( نیکوکردن صدا )، قرائت ترجیعی، قرائت تحزینی و قرائت گروهی بررسی شده است و قرائت گروهی نیز در دو موضوع قرائت همخوانی و قرائت اداره ( حلقات قرائت قرآن )، از نظر حکم و موضوع تبیین شده است و فصل دیگر به قرائت‌های ناروا اختصاص یافته و در سه نوشتار قرائت غنایی، ترقیص و ترعید در قرائت بررسی شده است