امامت یعنی رهبری مطلوب اداره ی جامعه امام یعنی آن حاکم و پیشوایی که از طرف پروردگار در جامعه معین می‌شود. [۴] امامت، یعنی همان اوج معنای مطلوب اداره ی جامعه در مقابل انواع و اقسام مدیریتهای جامعه که از ضعفها و شهوات و نخوت و فزون طلبی انسانی سرچشمه میگیرد. اسلام شیوه و نسخه ی امامت را به بشریت ارائه میکند؛ ---------- [۴]: . ولایت و حکومت، ص ۷۰.

صفحه ۸۰]  در یک آیه ی دیگر از قرآن همین مطلب باز به صورت واضح تری بیان کردهاست؛ «محمّد رَسُولُ الله وَ الَّذینَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَی الْکفَّارِ رُحَماءُ بَینَهُم»؛ وقتی در مقابل جبهه خارجی قرار میگیرند، تو از آنها چیزی استوارتر و خلل ناپذیرتر نمیبینی؛ تأثرناپذیرتر و نفوذناپذیرتر نمیبینی، مستقل؛ امّا در جبهه‌های داخلی- که تعبیر جبهه اساساً درست نیست، چون جبهه بندی ای در داخل وجود ندارد- در داخل، میان بدنه‌ها و جناح‌های این پیکر عظیم اسلامی، هیچ گونه نفوذ ناپذیری نیست، خلل و تأثیرپذیری نیست؛ بلکه به عکس همه روی هم اثر میگذارند، همه یکدیگر را به سوی خیر و نیکی جذب میکنند، همه یکدیگر را توصیه به پیروی هر چه بیشتر از حق میکنند، همه یکدیگر را توصیه به پافشاری هرچه بیشتر در راه حق و مقاومت هر چه بیشتر در مقابل انگیزه‌های شر و فساد و انحطاط میکنند، همه همدیگر را نگه میدارند؛... این هم یک جلوه ی دیگر از جلوه‌های ولایت است. [۲] این پیوستگی مسلمانان جبهه ی آغاز دین که به همدیگر جوشیدند، به همدیگر گره خوردند، از هم جدایی پذیر نیستند، با دیگر جبهه‌ها به کلی منقطعند، با خودشان هر چه بیشتر چنگ در چنگ و دست در دست هستند، آیا در قرآن و حدیث نامی دارد یا نه؟ بله؛ این نام، ولایت است. [۳] ---------- [۲]: . همان، ص ۵۵۸-۵۵۹. [۳]: . ولایت و حکومت، ص ۵۲.

- صفحه ۷۹]  ولایت بالاتر از محبّت عدّه ای خیال میکنند که دارای ولایت بودن یک آدم فقط به گریه کردن بر اهل بیت علیهم السلام است. خیال میکنند وقتی که اسم اهل بیت علیهم السلام می‌آید، «علیهم السلام» را حتماً پشت سرش بگویند، این ولایت است. بله محبّت اهل بیت را داشتن واجب و فرض است، نام این بزرگواران را با عظمت بردن بسیار جالب و لازم است، امّا همه ی اینها ولایت نیست، ولایت از این بالاتر است. [۲] ---------- [۲]: . قبسات النور (گزیده ای از سخنان حضرت آیة الله خامنه ای پیرامون اهل بیت علیه السلام و پیروان)، ص۵۳.

ولایت پس دو رویه دارد- ولایت قرآنی، یک رویه اینکه در داخل جامعه ی اسلامی، همه ی عناصر بایستی به سوی یک هدف، به سوی یک جهت، با یک راه، با یک گام قدم بردارند. در خارج از جامعه ی اسلامی، امّت اسلامی بایستی با همه ی بلوک‌ها و جناح‌های ضدّ اسلامی پیوندهای خودش را بگسلد، اینجا یک نکته ی دقیقی وجود دارد که میرساند ولایت به این معنا را که در قرآن آمده، به همان ولایتی است که ما، شیعه قائلیم. [۱] ---------- [۱]: . طرح کلی اندیشه اسلامی، ص ۵۲۳.

ابعاد سه گانه ولایت ولایت عبارت است از ایجاد رابطه و پیوند مستحکمی میان عناصر صف مؤمن با یکدیگر و قطع هرگونه وابستگی میان صف مؤمن با صف غیر مؤمن و در مرتبه ی بعدی ایجاد رابطه ای بس قوی و نیرومند میان همه ی افراد صف مؤمن با آن نقطه مرکزی و قدرت متمرکز که اداره ی جامعه ی اسلامی به عهده ی اوست؛ یعنی امام. [۴] ---------- [۴]: . طرح کلی اندیشه اسلامی، ص ۶۱۹.

ولایت یعنی اتّصال دو چیز به صورت مستحکم با یکدیگر اصل معنای ولایت، عبارت از نزدیک بودن دو چیز با یکدیگر است. فرض بفرمایید وقتی که دو ریسمان محکم به هم تابیده میشوند و جدا کردن آنها از یکدیگر، به آسانی ممکن نیست، آن را در عربی «ولایت» میگویند. ولایت؛ یعنی اتّصال و ارتباط و قرب دو چیز به صورت مماس و مستحکم با یکدیگر. همه ی معانی ای که برای «ولایت» در لغت ذکر شده است، معنای محبّت، معنای قیومیت و بقیه ی معانی، که هفت، هشت معنا در زبان عربی هست، از این جهت است که در هرکدام از اینها به نوعی این قرب و نزدیکی بین دو طرف ولایت وجود دارد. مثلًا «ولایت» به معنای محبّت است؛ چون محبّ و محبوب، با یکدیگر یک ارتباط و اتّصال معنوی دارند و جدا کردنشان از یکدیگر امکان پذیر نیست. [۱] ---------- [۱]: . بیانات در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران به مناسبت عید سعید غدیر، ۶/۲/۱۳۷۶.

- صفحه ۸۰]  اگر ولایت را که دارای سه بعد شد تا حالا، یکی حفظ پیوندهای داخلی، یکی قطع پیوند و وابستگی به قطبهای متضادّ خارجی این دو تا، یک هم حفظ ارتباط دائمی و عمیق با قلب پیکر اسلامی و قلب امّت اسلامی یعنی امام و رهبر، سه بعد ولایت را که بیان کردیم، حالا اگر این سه بعد را رعایت کردیم چگونه خواهد شد؟ آیه قرآن جواب میدهد: «وَ مَنْ یتَوَلَّ الله وَ رَسُولَهُ وَ الَّذینَ آمَنُوا فَإِنَّ حِزْبَ الله هُمُ الْغالِبُون»؛ آن کسی که قبول ولایت کند با خدا و با رسولش و با کسانی که ایمان آورده اند با مؤمنان پیوند را مراعات کردند و حفظ کردند و نگسستند، اینها غالبند، پیروزمندانند. از همه پیروزتر همین‌ها هستند و اینهایند که بر همه ی جناح‌های دیگر غلبه خواهند داشت. [۱] ---------- [۱]: . طرح کلی اندیشه اسلامی، ص ۵۵۲.

 [ما منتظریم : خورشید مهدویت در منظومه فکری امام خامنه ای - گفتار اوّل. مفهوم امامت و ولایت و نشانه‌های آن - صفحه ۸۱]  ولایت یعنی پیوستگی، ولی یعنی پیوسته و پیوندزده، یهود و نصاری را پیوندخوردگان و پیوستگان با خود مگیرید و انتخاب مکنید. «بَعْضُهُمْ اوّلیاءُ بَعْضٍ»؛ آنها بعضی اولیاء و هم جبهگان و هم پیوستگانِ بعضی دیگرند. نگاه نکنید که بلوک هایشان از همدیگر جداست، در معنا، برای ضدّیت با اصالت‌های شما همه یک جبهه اند، «بَعْضُهُمْ اوّلیاءُ بَعْضٍ»؛ بعضی هم جبهه ی بعضی دیگرند.. «وَ مَنْ یتَوَلَّهُمْ مِنْکمْ»؛ هرکس تولّی کند با آنان- تولّی یعنی ولایت را پذیرفتن از باب تفعل- هرکس که قدم در وادی ولایت آنها بگذارد و پیوند زند خودش را با آنها، مرتبط کند خودش را با آنها، «فَإِنَّهُ مِنْهُمْ»؛ بی گمان او خود از آنان است، «إِنَّ الله لا یهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمینَ»؛ و خدا مردمان ستمگر را هدایت نخواهد کرد. [۲] ---------- [۲]: . ولایت و حکومت، ص ۶۲.

 [ما منتظریم : خورشید مهدویت در منظومه فکری امام خامنه ای - گفتار دوّم. جایگاه امامت و ولایت و منزلت امام - صفحه ۸۶]  ولایت اساسی ترین مسئله اساسی ترین مسأله ی دین، مسألة ولایت است؛ چون ولایت، نشانه و سایه ی توحید است. [۲] ولایت ضامن ثمربخش بودن اعمال و عبادات به خوبی میشود با این بحث فهمید که چرا اگر جامعه ای و امّتی ولایت ندارد، اگر همه ی عمر را به نماز و روزه و تصدّق تمام اموال بگذارند، باز لایق لطف خدا نیست و خلاصه در سایه ی این بحث معنای احادیث ولایت را میشود فهمید،... از جمله ی این حدیث معروفی که بنده بعضی از جملات و کلماتش را تکرار میکنم: لَوْ أَنَّ رَجُلًا قَامَ لَیلَهُ وَ صَامَ نَهَارَهُ وَ تَصَدَّقَ بِجَمِیعِ مَالِهِ وَ حَجَّ جَمِیعَ دَهْرِهِ وَ لَمْ یعْرِفْ وَلَایةَ وَلِی الله فَیوَالِیهُ وَ یکونَ جَمِیعُ أَعْمَالِهِ بِدَلَالَتِهِ إِلَیهِ مَا کانَ لَهُ عَلَی الله جَلَّ وَ عَزَّ حَقٌّ فِی ثَوَابِه؛ اگر کسی شبها تا به صبح بیدار بماند و تمام عمر را روزه بگیرد، نه فقط ماه رمضان را و تمام اموالش را در راه خدا بدهد و در تمام دوران عمرش به حج رود، درحالی که ولایت ولی خدا را نشناخته باشد تا از او پیروی کند و تمام اعمالش با راهنمایی او باشد، این چنین آدم هر آنچه که انجام داده است، بیهوده و بی ثمر و خنثی است. [۳] ---------- [۲]: . سخنرانی در دیدار با اقشار مختلف مردم (روز بیست و نهم ماه مبارک رمضان)، ۲۶/۱/۱۳۷۰. [۳]: . طرح کلی اندیشه اسلامی، ص ۵۱۶.

 [ما منتظریم : خورشید مهدویت در منظومه فکری امام خامنه ای - گفتار دوّم. جایگاه امامت و ولایت و منزلت امام - صفحه ۸۶]  این حدیث را ماها بارها گفته ایم و شنیده ایم و نقل کرده ایم که «لاعذّبنّ کلّ رعیة فی الاسلام اطاعة اماما جائرا لیس من الله عزّ و جل و ان کانت الرّعیة فی اعمالها برّة تقیة ولاعفونّ عن کلّ رعیة فی الاسلام اطاعة اماما هادیا من الله عزّ و جل و ان کانت الرّعیة فی اعمالها ظالمة مُسِیئَة»؛ حاصل، اینکه اگر دستگاه مدیریت جامعه، صالح و سالم باشد، خطاهای متن جامعه، قابل اغماض است و در مسیر جامعه، مشکلی به وجود نخواهد آورد؛ امّا اگر مدیریت و رأس جامعه، از صلاح، سلامت، عدل، تقوا، ورع و استقامت دور باشد، ولو در میان مردم صلاح هم وجود داشته باشد، آن صلاح بدنه ی مردم، نمیتواند این جامعه را به سرمنزل مطلوب هدایت کند. یعنی تأثیر رأس قلّه و هرم و مجموعه ی مدیریت و دستگاه اداره کننده در یک جامعه، این قدر فوق العاده است. [۱] ---------- [۱]: . سخنرانی در دیدار با مسئولان و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران، به مناسبت عید سعید غدیر خم، ۲۰/۴/۱۳۶۹.

 [ما منتظریم : خورشید مهدویت در منظومه فکری امام خامنه ای - گفتار اوّل. مفهوم شناسی انتظار - صفحه ۱۵۷]  برداشت مثبت و منفی از انتظار دو جور برداشت از قضیه ی انتظار و ترقّب ظهور امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف میشود داشت؛ یک برداشت منفی و یک برداشت مثبت. برداشت منفی همان چیزی است که استکبار و استعمار در طول سالهای متمادی کوشش میکردند به مردم تزریق کنند. برداشت منفی این است که مردم بگویند که به ما چه و ما چه کاره هستیم که در مقابل ظلم، فساد، کفر، بدی و شرارت بایستیم، ما منتظر خواهیم ماند تا امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف خودش بیاید و مشکل را حل کند، این برداشت منفی است. این همان برداشتی است که در طول سالیان متمادی سعی کردند در ذهن مردم مسلمان این را وارد کنند. سلب مسئولیت نسبت به همه ی شرارتها و بدی‌های موجود در جامعه. یک برداشت، برداشت مثبت و صحیح است و آن این است که اگر امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف خواهد آمد، پس هر حرکتی و هر مبارزه ای یک امیدی و یک آینده ی روشنی برای خود خواهد داشت. [۳] ---------- [۳]: . بیانات در خطبه‌های نماز جمعه، ۱۲/۱/۱۳۶۷.

 [ما منتظریم : خورشید مهدویت در منظومه فکری امام خامنه ای - گفتار اوّل. مفهوم شناسی انتظار - صفحه ۱۵۸]  (معنای انتظار) انتظار یعنی اشتیاق برای دسترسی به وضعی بهتر و بالاتر انتظار به معنای اشتیاق انسان، برای دسترسی به وضعی برتر و بالاتر است. [۱] ---------- [۱]: . سخنان مقام معظّم رهبری، ۸/۱۰/۱۳۷۵.