♨️ اولین جا و اولین بار اولین جا و اولین باری که من اسم راهپیمایی مارش میرا در بوسنی هرزگوین را شنیدم نه پایتخت بود نه هیچ کلان شهر دیگری، حتی هیچ سکوی مجازی‌ای هم نبود؛ اولین باری که شنیدم وسط بیابانی بودی نزدیک مرز، آن مرز هم نه مرز ترکیه بود نه مرز هیچ کشور اروپایی دیگری، مرز پاکستان بود، ریمدان، مرزی که آن سال یعنی سال 1401 پس از تعطیلی چند ساله در کرونا، به روی زائرین پاکستانی که قصد شرکت در راهپیمایی اربعین را داشتند باز شده بود و آیا من از 1500 کیلومتر دورتر به ریمدان آمده بودم تا امروز آمادۀ سفر به بوسنی بشوم؟ حتما عقل آدمی در برخی موارد به جایی قد نمی‌دهد. آخر شب، جمعی دور هم نشسته بودیم و یکی از حاضرین داشت از یک تجربۀ عجیب و جدید حرف می‌زد، تجربه‌ای که سال گذشته در سفر به بوسنی برایش حاصل شده بود؛ اشک و خشمی که به خاطر شنیدن روایت ظلم علیه مسلمانان بوسنی، در آن شب داشتم را خوب یادم هست. *** اگر شما هم می‌خواهید بخشی از آن جنایت را بخوانید که البته بسیار هم تلخ است ولی خواندنش ضرورت دارد به کتاب "تجاوز به سبک یک جنتلمن" مراجعه کنید. #بوسنی #سفر #سفرنامه #مارش_میرا پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

♨️ اینترنت آخرین رسانه نه اولین! می‌دانستم که کم‌تر کسی از "مارش میرا" خبر دارد و اصلا دلیل رفتنم به بوسنی همین بود که سهمی داشته باشم در تبلیغ این اتفاق، اتفاقی که نه یک جنبه که چندین جنبه دارد. با این‌حال وقتی امروز در یک خبرگزاری معروف بودم و متوجه شدم نه تنها مسئول روابط عمومی بلکه مسئول بین الملل آن خبرگزاری هم از "مارش میرا" خبر ندارد خیلی جا خوردم و مصمم‌تر شدم برای این سفر. اینطور مواقع سریع در ذهنم عمق ماجرا را مرور می‌کنم که فکر نکنم حالا اگر این‌ها و خیلی‌های دیگر بی‌خبر هستند پس یک چیز عادی است در این شلوغی روزانۀ مردم، این بی‌خبری اشتباه است، چطور ما متوجه کوچک‌ترین رویدادهای ورزشی یا سیاسی می‌شویم اما واقعه‌ای با مشخصات زیر هیچ بازتابی پیدا نمی‌کند؟: 100000 نفر شهید خیانت سازمان ملل متحد به مسلمانان بوسنی تجاوز وحشتناک به دختران و زنان ایران حامی اصلی یک کشور مسلمان در قلب اروپا توجه انقلاب اسلامی ایران به بوسنی در دهۀ 70 و بعد عدم توجه! (و کلی چیز دیگر که الان به دلیل وقت کم به آن اشاره نمی‌کنم.) چرا بی‌خبر هستند؟! یعنی حتما باید مثل من 1500 کیلومتر از قم بروند به مرز پاکستان تا وسط بیابان یکی بهشان بگوید یک راهپیمایی جهانی چندهزار نفری در قلب اروپا برای شهدای مسلمان بوسنی برگزار می‌شود و از همه دنیا و همه ادیان هم حضور دارند؟! چرا اینطور مواقع اینترنت آخرین رسانه می‌شود نه اولین؟ #سفر #سفرنامه #بوسنی #مارش_میرا #رسانه #اینترنت پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

❗️هلوکاست لعنتی! با وجود اینکه جنایت نسل‌کشی مسلمانان در بوسنی توسط صرب‌ها صدهزار نفر شهید و خسارت‌های غیرقابل وصفی همچون تجاوز و ... داشته است و در تاریخ این کشور حدود 10 قتل عام ثبت شده که قبل‌ترش شروع جنگ جهانی دوم در این منطقه بوده اما جالب این است که هیچ اثری از این اتفاقات نه در کتاب‌های مدرسۀ بوسنی هست و نه در سینمای بوسنی و نه حتی در ادبیات شعر و داستان بوسنی. این‌ها را آقای میثم میرهادی برایم گفتم، او مدیر بخش منطقۀ بالکان در شبکه جهانی سحر متعلق به صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران است. چون مسئولیت گروه سفر را هم به عهده دارد جلسه‌ای را با او گذاشتم. جالب‌تر و البته تلخ‌تر و عبرت‌آموز این بود که در کتب مدرسۀ بوسنی ذکر تاریخ هلوکاست هست اما خبری از جنایت صرب‌ها علیه مسلمانان بوسنی نیست! آقای میرهادی می‌گفت مردم بوسنی به صورتی عجیب وقایع تاریخی را فراموش می‌کنند یا تلاش می‌کنند که خود را به فراموشی بزنند. این روزها که کتاب "محاصرۀ سارایوو" خاطرات کاوه ذاکری از جنگ بوسنی را می‌خوانم مشابه همین غفلت و فراموشی حتی در همان زمانی که در بحبوحۀ جنگ بوده‌اند نیز وجود داشته است و به طرز ساده‌لوحانه‌ای فکر می‌کردند که این جنگ جدی نخواهد شد و سازمان‌های بین المللی! و اروپایی! مساله را فیصله می‌دهند و اینجا اروپا قلب تمدن است و از این جور توهمات! اگر ملتی تاریخ‌شان را فراموش کنند دیگر عبرت‌آموزی برایشان معنا ندارد و از هیچ چیزی نمی‌توانند درس بگیرند. آن روز بعد از جلسه با آقای میرهادی، به اهمیت ادبیات و تاریخ بیشتر فکر می‌کردم، ذهنم درگیر نحوۀ پرداختن مدارس خودمان به این دو موضوع بود؛ هم به گنجینۀ غنی تاریخی و ادبیاتی کشورمان فکر می‌کردم که چقدر سرمایۀ بزرگی در اختیار داریم و هم به اینکه گاهی دچار ساده‌لوحی نسبت به این دو مقولۀ مهم می‌شویم یا می‌شوند! #بوسنی #سفر #سفرنامه #تاریخ #مدرسه #هلوکاست پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

✔️ اهمیت "مارش میرا" و بوسنی چند ویژگی اصلی بوسنی و پیاده‌روی "مارش میرا": ✔️ بوسنی کشوری مسلمان در اروپاست که مسلمانان‌ش بومی هستند نه مهاجر، این یعنی هیچ کسی نمی‌تواند آن‌ها را از کشورشان بیرون کند مگر به توحش، شبیه آنچه در غزه رخ می‌دهد و نزدیک بود در سی و چند سال پیش در بوسنی رخ بدهد که نشد. ✔️ بین سال‌های 1992 تا 1995 میلادی جنگی تمام‌عیار و برنامه‌ریزی‌شده علیه این مسلمانان صورت می‌گیرد و فقط چند کشور انگشت‌شمار به آنها کمک می‌کنند که فکر می‌کنم مهم‌ترینش ایران باشد. (هنوز اطلاعاتم آن‌قدر نیست که با قاطعیت بگویم حامی اول بوسنی، ایران بوده است، به زودی در این‌باره در کانال بیشتر می‌نویسم) ✔️ بیش از 100 هزار نفر شهید می‌شوند. (وقتی می‌گویم "بیش" تا عدد 320 هزار هم ممکن است برود، آمار شدیدا با معیارهای مختلف منتشر شده است، مثلا در بعضی آمارها فقط کشته شدگان جنگی لحاظ شده و در بعضی آمارها کشته شدگان به خاطر قحطی و ... هم لحاظ شده است.) ✔️ تجاوزی بی سابقه و شرم‌آور به دختران و زنان صورت می‌گیرد. ✔️ یک تغییر نسلی و نژادی برنامه‌ریزی شده از طریق تجاوزهای سازمان‌دهی شده صورت می‌گیرد. ✔️ ایران نقشی بسیار اساسی و کلیدی در کمک به بوسنی دارد. ✔️ شخصیت‌های جالب و محبوبی مثل نادر طالب زاده و آیت الله جنتی به این سفر رفته‌اند. ✔️ هم اکنون سالانه چند هزار نفر از سراسر دنیا با همه جور دینی، سه روز در جنگل و یکی از قتلگاه‌های این جنگ پیاده روی می‌کنند. ✔️ هر سال استخوان‌های این شهدا از جنگل تفحص و شناسایی و تشییع و تدفین می‌شود و این یعنی مفهوم عظیمی به نام "مادر شهید" در قلب اروپا هنوز زنده است. ✔️ در این رویداد عظیم بین المللی، ایران که حامی اصلی بوسنی بوده است هیچ بهره‌ای ندارد بلکه جانیان و حامیان جنگ یعنی آمریکا و اسرائیل بهره جدی می‌برند. بحث مفصلی در مورد هولوکاست خواهم داشت. هنوز بقیه هم دارد ولی بماند برای یادداشت‌های بعدی ... #بوسنی #سفر #سفرنامه #مادر_شهید #تجاوز پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

یکی از انگیزه‌های جذاب سفر به بوسنی، برای من این است که در دوران جنگ بوسنی، آیت الله جنتی به عنوان نمایندهٔ رسمی ایران و استاد نادر طالب زاده برای ساخت مستند «خنجر و شقایق» در بوسنی حاضر می‌شوند. دیدن این تصاویر، جنبه‌ای از شخصیت آیت الله جنتی را نشان می‌دهد که این روزها خیلی گم است. اعتراف می‌کنم که وقتی برای اولین بار این تصاویر را دیدم فکر نمی‌کردم ایشان زمانی اینچنین در میدان نبرد آن‌هم در اروپا حاضر شده باشند. #بوسنی #سفر #سفرنامه #اروپا #آیت_الله_جنتی #نادر_طالب_زاده پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

🔹 قبلاً هم گفته بودم که از واقعهٔ جنگ بوسنی و جنایت بی‌سابقه‌ای که علیه مسلمانان انجام شد هیچ ادبیات و فیلم سینمایی خوبی تولید نشده است حتی توسط خود بوسنیایی‌ها. آنها که در جبههٔ مقابل بودند دست به تحریف و دروغ زدند و آنها که خودی بودند یا بی‌طرف فقط از غم و اندوه گفتند بی آنکه خبری از حماسه باشد و گرگ‌صفتی دشمن یا ساکت بوده‌اند. ☝️ در فیلم بالا بررسی خوبی از فیلم‌های موجود در این موضوع شده است. #بوسنی #سفر #سفرنامه #سینما #ادبیات پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

مهم‌ترین بخش سفرم به بوسنی، پیاده‌روی سه‌روزه در جنگل به مسافت 100 یا 120 کیلومتر است. این مسیر، در حدود 30 سال پیش، قتلگاه نزدیک به ده هزار نفر از مسلمانان بوسنی بوده است، همان‌روزی که نیروهای حافظ صلح(UN) خيانت می‌کنند و پناهندگان را تحویل دشمن می‌دهند یعنی صرب‌ها ... از شدت تلخی کاری که با دختران و زنان کردند و اینکه الان مقتضای حالم نیست از توضیح این بخش ماجرا را منصرف می‌شوم تا بعدا به تفصیل از این غم بگویم ... مردانی که سوار اتوبوس‌ها شدند تا پس از بازرسی و ... پیش خانواده‌شان، یعنی همان زنان و دخترانی که اشاره کردم برگردند مورد حمل وحشیانه صرب‌ها قرار می‌گیرند و یکی یکی شهید می‌شوند حتی با اراه برقی و تکه تکه کردن اعضای بدن. عده‌ای که این صحنه‌ها را می‌بینند پا به فرار در دل جنگ می‌گذارند، در همین مسیری که من چند روز دیگر در آن قدم می‌زنم چند شبانه روز فرار می‌کنند و عده کمی جان سالم به در می‌برند. سال‌ها بعد از جنگ، گورستان‌های دسته‌جمعی این شهدا پیدا شد، علیرغم اینکه صرب‌ها چند بار با بلودوز منطقه را زیر و رو می‌کردند تا بعدا کسی این اجساد را پیدا نکند و دادگاه‌های بین‌المللی! محاکمه‌شان نکنند. پیکر مطهر شهدا، هر سال تفحص می‌شود و روز سوم پیاده‌روی با حضور مادران شهید تشییع و تدفین می‌شود. و من از بیابان‌های ریمدانِ سیستان و بلوچستان سفرم به بوسنی در اروپا شروع شد تا این مادران را ببینم. #بوسنی #سفرنامه #شهید ✔️ سفرنامه سفر به بوسنی پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

بعد از جنگ بوسنی، دست‌کم پیکر ۸ هزار شهید در جنگل مفقود شده بود. حالا چند سالیست ذره ذره استخوان‌های این شهدا تفحص می‌شود و هرساله در ۱۱ جولای با حضور مادران شهدا تشییع می‌شوند. چند روز دیگر قرار است بعد از ۱۱۰ کیلومتر پیاده‌روی در جنگل در این مراسم شرکت کنم. #بوسنی #سفر #سفرنامه پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

♨️ کار رسانه‌های ما ایجاد غفلت و سرگرمی بیشتر است ♨️ یک گروه نوجوان از اسرائیل در مارش‌میرا و پیاده‌روی 110 کیلومتری در بوسنی برای اعتراض به نسل‌کشی شرکت کرده بودند ولی من (محمدحسین محمودیان مستندساز) از طریق یک دوست در فرانسه مطلع شده بودم از این ماجرا، این کاریست که رسانه کرده است. #بوسنی #مارش_میرا #سفر #نادر_طالب_زاده #شهید_آوینی #غرب #آمریکا پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

♨️ دور اول انتخابات را در خراسان جنوبی در شهر طبس گلشن شرکت کردم و رای دوم را باید در کشور بوسنی و هرزگوین در صندوق بیندازم. فکر می‌کنم از دور بهتر می‌شود فهمید که هر رای، چه اقتداری برای تنها حکومت جمهوری اسلامی ایجاد می‌کند. ♨️ وقتی تاریخ جنگ بوسنی را می‌خوانم، تصورش هم سخت و تلخ است که کشوری از لحاظ اقتدار ضعیف داشته باشم که به راحتی داخل خاکش(نه در مرزها) جنگ درست کنند و بیش از ۲۵۰ هزار نفر را شهید و به بیش از ۵۰ هزار دختر، زن و پیرزن به صورت برنامه‌ریزی شده تجاوز کنند. #بوسنی #انتخابات پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

♨️ اولین رییس جمهور یک کشور اروپایی بعد از فروپاشی یوگسلاوی سابق (در اواخر دهه ۶۰ شمسی) کتاب حکومت اسلامی امام خمینی رحمة الله علیه را خوانده بود و حتی آن را ترجمه کرده و به خاطرش ۲ سال در زمان یوگسلاوی زندان رفته بود. او بعدها شد اولین رییس جمهور بوسنی یعنی علی عزت بگوویچ. 🎥 فیلم #بوسنی #انتخابات پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

♨️ بوسنی کجای دنیاست؟ و ماجرای استقلالش به عنوان یک کشور مسلمان از زبان حسین بهزاد (پژوهشگر دفاع مقدس و جنگ) 🔹خلافت عثمانی در اروپا 🔹شروع جنگ جهانی اول در سارایوو 🔹فروپاشی یوگسلاوی سابق 🔹 تجزیه یوگسلاوی و اعلام استقلال کشورهای تحت آن از جمله بوسنی #بوسنی #مارش_میرا #سفر #نادر_طالب_زاده #شهید_آوینی #غرب #آمریکا پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

کم کم به روز راهپیمایی مارش‌میرا نزدیک می‌شوم. سفرنامه مارش‌میرا را در کانال پاورقی بخوانید. شعار امسال گروه ما این است: ♨️ Jučer Srebrenica, danas Gazza یوچر سربرنیتسا داناس گازا (یعنی دیروز سربرنیتسا و امروز غزه) #بوسنی #سفر پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

♨️ امروز روز پنجم سفر من به بوسنی است، 🔻خلاصه سفرم تا امروز: ✔️ اربعین ۱۰۴۱ مرز ریمدان (پاکستان) بودم که تصمیم گرفتم عازم مارش میرا شوم. ✔️ با وجود موانع این سفر، بالاخره در ۱۳ تیر ۱۴۰۳ یا ۴ جولای ۲۰۲۴ از فرودگاه امام خمینی رحمة الله علیه سفرم شروع شد. ✔️ از تهران به استانبول و بعد به سارایوو پایتخت بوسنی. از ایران پرواز مستقیم به بوسنی نیست. ✔️ در بوسنی هم تا امروز چندین نقطه را بازدید کردیم که فقط اسم شهرها را می‌نویسیم، سارایوو، تراونیک، بلاگلای، موستار. ✔️ و نیمه شب فردا هم راهی منطقه سربرنیتسا می‌شوم برای شرکت در پیاده‌روی ۳ روزه مارش‌میرا. ✔️ امروز برخلاف روزهای گذشته برنامه‌ها خیلی فشرده نیست و میخواهم قبل از رفتن در جاده مرگ، از ماجراهای عجیب، دیدنی، شیرین و حتی تلخ آن بنویسم. ✔️ کانال پاورقی را دنبال کنید تا در جریان سفرنامه من به بوسنی و هرزگوین باشید، پاورقی را به دیگران هم معرفی کنید: #بوسنی #سفر پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

ساعت ۳:۳۰ به وقت سارایوو است و ما هتل را ترک می‌کنیم برای رفتن به منطقه سربرنیتسا. پیاده‌روی ساعت ۸ صبح با افتتاحیه رسمی و بازتاب جهانی شروع می‌شود. این ون هم حامل هدایا، خوراکی‌ها و ... است که در مسیر توزیع می‌کنیم، تازه موکب هم داریم🇮🇶 #بوسنی #سفر پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

◼️ از کربلا تا سربرنیتسا امروز دوم محرم است و کاروان حسین علیه السلام به کربلا رسید بانوان و دختران تحت الحفظ و در حصار محارم در زمین کربلا فرود آمدند و خیمه‌هایشان پشت خیمه‌های مردان برپا شد تا نه مورد تعرض جنگی قرار بگیرند بلکه نگاهی هم متعرض‌شان نشود. اما روز عاشورا آن لحظه‌ای که هیچ مردی از سپاه حسین علیه السلام زنده نبود مردانگی نیز از بین رفت و آتش از خیمه‌های زنان و کودکان بالا رفت. ---------------------------- امروز روز دوم محرم است، نیمه شب راه افتادم به شهر سربرنیتسا برای شرکت در راهپیمایی مارش‌میرا. بیش از ۳۰ هزار نفر که تحت الحفظ و در حمایت نیروهای سازمان ملل هلندی بودند به خیانت تحویل دشمن یعنی صرب‌ها شدند و صرب‌ها نه تنها تمام مردان را می‌کشند که مردانگی و حتی انسانیت را هم می‌کشند و آن می‌کنند با زنان و دختران که نه قلم می‌تواند بنویسد و نه چشم‌ها طاقت خواندنش را دارند. خانم الهام بن عباس در کتاب «تجاوز به سبک جنتلمن» بلایی که بر سر دختران و زنان مسلمان در در جولای ۱۹۹۵ افتاد را به بهترین شکل ممکن به نگارش درآورده است، طبیعتاً ایشان هرچقدر هنر بیشتری به خرج داده تلخی است کتاب هم بیشتر شده است. تجاوزهای گروهی، تجاوز در مقابل اعضای خانواده، تجاوز با شکنجه، تجاوز به کودکان، تجاوز به پیرزنان و ... #بوسنی #سفر #محرم پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

اسمش سمیرا است. با دختر کوچکتری که احتمالا خواهرش بود دو طرف جاده ایستاده بودند و شکلات پخش می‌کردند، چند مورد دیگر هم از پذیرایی بچه‌ها دیده بودم، دیدم برخی پول می‌دهند و شکلات برمی‌دارند، نمی‌دانستم که این بچه‌ها واقعا برای پول این کار را می‌کنند یا نه. ولی هیچ نشانه‌ای برای این مسأله نبود، چند توقفگاه قبل دیدم که پسری پرچم می‌فروخت ولی این دو دختر حرفی از پول نمی‌زدند، شکی در دلم افتاد که شاید اینجا اروپاست و فرهنگ‌شان فرق می‌کند. مشغول فیلم گرفتن بودم که مردی خواست شکلات بردارد و رفیقش مانع شد و گفت خصوصی است! من چون دیدم که دختران بی‌منت پذیرایی می‌کنند گفتم نه مشکلی نیست خصوصی نیست آنها هم برداشتند. به انگلیسی اسم و شهرش را پرسیدم و او هم جواب داد ولی جملات بعدی را دیگر به انگلیسی متوجه نشد. از نرم‌افزار استفاده کردم: سمیرا چرا اینجا هستی؟ Samira zašto si ovdje? (سمیرا زاشتو سی اوْدییه؟) فقط توانستم جوابش را ضبط کنم بدون اینکه متوجه شوم، به آن دو دختر هدیه‌ای دست‌ساز از بچه‌های نهضت مردمی مکتب اسلامی دادم و احیانا برای محکم کاری مبلغ کمی هم دادم و خداحافظی کردم. از آقای جاودان پرسیدم که اینها برای پول این کار را می‌کنند؟ که گفت نه و برای دختر آقای جاودان هم صدا را پخش کردم و گفتم ترجمه کنید: می‌گوید ما یک چیزی شبیه مجموعه فرهنگی داریم که از شرکت کنندگان مارش‌میرا پذیرایی می‌کنیم. حس قرابتم با مردم بوسنی بیشتر شد و استغفار کردم از تصوری که از آن دو دختر داشتم، مهمان اینجا هم حبیب خداست. #بوسنی #سفر #اربعین #مهمان پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

♨️ مهر کربلا در بوسنی و هرزگوین 🔻این خاطره از فرزند شهید رسول حیدری را حتما بخوانید: (ممنون از مخاطب محترم و مشتاق کانال که این مطلب رو فرستادند) مهدی حیدری، فرزند شهید رسول حیدری: با مادرم به شهر سربرنیتسا رفته بودم. در کنار قبرستان ایستاده بودیم، قبرستان سوت و کور بود. روبه‌روی قبرستان یک کارخانه باطری‌سازی قرار داشت. پانزده تن جوان هلندی در آنجا ایستاده بودند و شخصی مشغول شرح واقعه جنگ بوسنی برای آنها بود. ناگفته نماند که با خیانت هلندی‌ها حمله به بوسنی آغاز شد. شخصی که شرح می‌داد، گفت: واقعه بوسنی شبیه هولوکاست بود. من توجه‌ام با شنیدن این حرف به او جلب شد. صبر کردم تا همراهانش کمی دور شدند و بعد از او پرسیدم آیا در زمان جنگ بوسنی، ایرانیان نیز در بوسنی حضور داشتند، آیا ایرانیان به مردم بوسنی کمک کردند؟ او گفت: تفنگ قنداق سبز را ایرانیان به مردم بوسنی دادند. امروز اما نمی‌توانم از شما سخنی بگویم. شما رفتید و دیگر برنگشتید. برادر من که در جنگ بوسنی به شهادت رسید، نامش حسین بود. من همه چیز را می‌فهمم، اما شرایط برای گفتن از حضور ایرانیان در بوسنی مهیا نیست. 🔹شنیدن این سخن من را به فکر فرو برد که باید کاری کنم تا حضور ایران در جنگ بوسنی بیان شود و در یاد مردم بوسنی زنده شود. مردم بوسنی سنی مذهب هستند و سخت بر اعتقاد خود پافشاری می‌کنند و در این سال‌ها کسی هم تلاشی برای تغییر مذهب آنها انجام نداد. 🔹 ماه رمضان سال 95 بود. خانمی به نام ویدا من و مادرم را برای افطار دعوت کرد. ما به احترام آنها که بر روی مُهر نماز نمی‌خوانند با خودمان مُهر نبرده بودیم و گفتیم مانند آنها نماز می‌خوانیم. زمان اذان شد. 🔹خانم ویدا یک سبد مُهر آورد و گفت: این مُهرها را زمانی که با همسرم به عراق رفته بودم، خریداری کردم. تصور می‌کردم سوغات عراق مُهر است. آنها را تا امروز نگه داشته‌ام. 🔹 او به هر نفر یک مُهر تازه داد و به من مُهری داد که قبلا بر روی آن نماز خوانده شده بود و از ظاهر مُهر مشخص بود. نماز خواندیم. خانم ویدا مُهرها را از همه گرفت و در سبد گذاشت و رو به من کرد و گفت: مُهری که با آن نماز خواندی را نزد خود نگه دار. این مُهری است که پدرت 23 سال قبل آخرین نمازش را بر روی این مُهر خواند و من آن را 23 سال نگه داشته بودم تا به دست تو برسانم. 🔹یاد و خاطره چهار شهید گرانقدر شهید سیدمحمدحسین نواب، شهید رسول حیدری، شهید بهنام نیکنام و شهید عبدالله کلاشک را که برای کمک به مسلمانان بوسنیایی عازم این کشور شدند و به شهادت رسیدند، گرامی می‌داریم. #بوسنی #سفر #شهید_رسول_حیدری پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

اگر قبرستان جایی است كه مردگان را در آن به خاک سپرده‌اند، پس ما قبرستان‌نشینان عادات و روزمرگی‌ها را كی راهی به معنای زندگی هست؟ اگر مقصد پرواز است، قفس ویران بهتر. پرستویی كه مقصد را در كوچ می‌یابد از ویرانی لانه‌اش نمی‌هراسد... ___ بچه‌ها از بی‌سیم صدای شهید آوینی را پخش کردند و چه بهتر از این برای زدودن خستگی و حال خوب معنوی. تا ساعاتی دیگر پیاده‌روی تمام می‌شود، این سفره معنوی برچیده می‌شود و ما خدا نکند دچار روزمرگی‌های قبل از این سفر شویم. #بوسنی #سفر پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

23 جولای (۲مرداد) 20 سال پیش در چنین روزی پل تاریخی موستار بازسازی شد. این پل بیش از 500 سال پیش در عهد خلافت عثمانی ساخته شده بود و از سازه‌های قوسی مشهور جهان در زمان خودش بوده است. این پل در اروپا نمادی برای مسلمانان بوده و بیش از 400 سال مستحکم باقی مانده تا اینکه در جنگ بوسنی در سال 1993 توسط کروات‌ها با گلوله‌های مکرر توپ تخریب می‌شود. تخریب این پل بیشتر از اینکه یک اقدام نظامی باشد یک اقدام روانی بود تا روحیۀ مسلمانان بوسنی تخریب شود. سال2004 در چنین روزی، برخی از کشورها و مجامع بین‌المللی دل‌شان به حال پل می‌سوزد و با حمایت مالی چندمیلیون دلاری این پل را احیاء می‌کنند؛ شاید که نه، حتما اگر همین کشورها و مجامع بین‌المللی می‌خواستند می‌توانستند سال1993 مانع تخریب این پل بشوند و دل‌شان به حال مسلمانان و زنان و کودکان بی‌گناه بوشنیاک(مسلمانان بوسنی) بسوزد ولی ترجیح دادند فقط دل‌شان به حال پل بسوزد. 6جولای یعنی 17 روز پیش، ما که یک گروه بیست و چند نفره از ایران بودیم، این پل تاریخی را مزین به پرچم قلب تپندۀ اسلام یعنی فلسطین کردیم. ✍اینجا حکایت آن روز را نوشتم که این خبر مثل توپ در دنیا صدا کرد و الحمدلله خبرش به صهیونیست‌های منطقه هم رسید و حتی برخی چهره‌های بوسنی هم حمایت کردند که ظاهرا صهیونیست‌ها از خجالت‌شان در فضای مجازی درآمدند. جالب که اکثر خبرگزاری‌های داخل ایران،‌ متوجه ایرانی بودن این حرکت نشده بودند که خب از جهتی هم خوب شد چون اثر رسانه‌ای بیشتری در منطقه داشت ولی از جهت دیگرش سطح پایین پوشش رسانه‌های داخلی را هم نشان می‌دهد. #بوسنی حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

‌ 🔴 سیدحسن حفظه‌الله لحظاتی پیش در مراسم تشییع پیکر پاک شهید سیدفؤاد شکر(حاج‌محسن): ...شهید فؤاد، سیدذوالفقار و حاج عماد از هسته‌های اصلی مقاومت در لبنان بودند. مسئولیت نیروهای حزب‌الله در جریان جنگ «بوسنی‌و‌هرزگوین» بر عهده شهید فؤاد بود و در آن مقطع دستاوردهای بسیار زیادی داشت. #بوسنی #سفر پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

حزب‌الله و بوسنی امروز سیدعبدالملک الحوثی و سردار وحیدی به نقش حزب‌الله در جنگ بوسنی اشاره داشتند، شهید فؤاد شکری هم که چند وقت پیش به شهادت رسید از فرماندهان حزب‌الله در لبنان بود. «حضور نیروهای خارجی در یک جنگ» همیشه دستاویزی برای دشمن بوده تا فتنه‌انگیزی کند؛ ایران و حزب‌الله هم به خاطر حضور و کمک به جبههٔ مقاومت در لبنان، عراق، سوریه، فلسطین، بوسنی و ... داشته‌اند بارها مورد اتهام قرار گرفته‌اند اما تعداد نیروها و تسلیحات خارجی در جبههٔ دشمن هیچگاه بازتاب پیدا نمی‌کند. نمونه‌اش در همین جنگ بوسنی بود که نه صربستان و نه کرواسی به تنهایی نمیتوانستند این نسل‌کشی را شروع کنند بلکه با چراغ سبز آمریکا و تسلیحات و نیروهای خارجی زیادی بود. یک نمونه از عیاشی اروپایی‌های خارجی وحشی در بوسنی را اینجا نوشته‌ام. #سفر #سفرنامه #بوسنی #حزب_الله پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

♨️ این پرچم عادی نیست امروز توی یکی از جاده‌های اطراف تبریز بودم، وسط دشتی، پرچم ایران را دیدم، سریع عکسش را گرفتم و ذوقم تا چند دقیقه‌ای هی تازه‌تر می‌شد؛ حساب کردم دیدم از اینجا حدود ۲۶۰ کیلومتر تا مرز ترکیه و ۲۲۰ کیلومتر تا مرز کشور آذربایجان فاصله است. زبان مردم تبریز ترکی است و زبان دو کشور ترکیه و آذربایجان هم ترکی است اما با همهٔ اینها، اینجا پرچم ایران با اقتدار برافراشته است نه پرچم دیگری. اگرچه برای برخی عادی به نظر می‌رسد که داخل کشوری پرچم آن کشور بلند باشد، ولی همین چیز ساده، بحرانی لاینحل در برخی کشورهای دیگر است، کشورهایی که استقلال‌شان را از دست داده‌اند. همین کشور همسایه‌مان یعنی عراق، در دل خود کشور خودمختار کردستان عراق را دارد با پرچم خودش و بدتر کشور بوسنی و هرزگوین است، در بوسنی وقتی نزدیک مرز صربستان بشوی صرب‌های مسیحی و ساکن بوسنی، پرچم صربستان را سردر خانه‌شان نصب می‌کنند بی آنکه کسی کوچکترین اعتراضی به آنها بکند. دو نوع مرز داریم، مرزی که می‌خواهد استقلال را حفظ کند و جلوی دشمنان فرهنگ و زبان و دین را بگیرد و مرزی که موجب فاصلهٔ بین ملت‌ها می‌شود؛ غرض این یادداشت در نکوداشت مرز اولی بود. #سفر #سفرنامه #بوسنی #تبریز پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha

♨️ امروز غزه ♨️ بسیجی‌های سارایوو (پایتخت بوسنی) برای حمایت از غزه گل کاشتند! تازه اونجا به جای ساندیس، قهوه میدن! در تصویر آقای مجید جاودان و حاج‌آقا زارعان هم هستند. قبلا در سفرنامهٔ بوسنی از این دو شخصیت کم‌نظیر نوشته‌ام. #بوسنی #غزه پاورقی‌ها | حمید اسماعیل‌زاده @pavaraqiha