#سلسله_نشستهای_علمی
#سبک_شناسی_اجتهادی
#مکتب_فقهی_امام_خمینی
🔸موسسه آموزش عالی حوزوی ائمه اطهار علیهم السلام با همکاری مدیریت پژوهش و توسعه علمی حوزه علمیه برگزار می کند:
🔶دوره تربیت پژوهشگر در مباحث فقه و اصول
🔸 مدرسه تابستانی ۱۴۰۳
سبک شناسی اجتهادی امام خمینی(ره)
🔅روز سوم، دوشنبه ۱۵ مردادماه ۱۴۰۳
📝 روش‌شناسی اجتهاد امام خمینی(ره) در مسائل مستحدثه
🎙آیت الله علیدوست«دامت برکاته»
🕰 ساعت:ساعت ۳۰: ۸ الی ۱۵: ۱۱ صبح
🛣 مکان:
خیابان آیت‌الله بهجت، بین آیت‌الله بهجت ۹ و ۹/۱، مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام
🕌 موسسه آموزش عالی حوزوی ائمه اطهار (علیهم السلام)
🆔 https://eitaa.com/markazfeqh
•┈┈••••📝📚📝•••┈┈
💐 با پژوهش همراه باشید.🌹
🔗لینک کانال رسمی پژوهش👇
eitaa.com/joinchat/1846018082C067d491c5f
🆔@howzehpajohesh
🌐تارنمای پژوهش 👇
🌐http://pajuhesh.hozehkh.com
#سلسله_نشستهای_علمی
#سبک_شناسی_اجتهادی
#مکتب_فقهی_امام_خمینی
🔸موسسه آموزش عالی حوزوی ائمه اطهار علیهم السلام با همکاری مدیریت پژوهش و توسعه علمی حوزه علمیه برگزار می کند:
🔶دوره تربیت پژوهشگر در مباحث فقه و اصول
🔸 مدرسه تابستانی ۱۴۰۳
سبک شناسی اجتهادی امام خمینی(ره)
🔅روز چهارم، سه شنبه ۱۶ مردادماه ۱۴۰۳
📝ضرورت تبیین و شناخت سبک اجتهادی امام خمینی(ره)
🎙آیت الله اشرفی شاهرودی(دامت برکاته)
📝 واکاوی نظریه مقاصد الشریعه در اندیشه اجتهادی امام خمینی(ره)
🎙آیت الله فاضل لنکرانی «دامت برکاته»
🕰 ساعت:ساعت ۳۰: ۸ الی ۱۵: ۱۱ صبح
🛣 مکان:
خیابان آیت‌الله بهجت، بین آیت‌الله بهجت ۹ و ۹/۱، مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام
🕌 موسسه آموزش عالی حوزوی ائمه اطهار (علیهم السلام)
🆔 https://eitaa.com/markazfeqh
•┈┈••••📝📚📝•••┈┈
💐 با پژوهش همراه باشید.🌹
🔗لینک کانال رسمی پژوهش👇
eitaa.com/joinchat/1846018082C067d491c5f
🆔@howzehpajohesh
🌐تارنمای پژوهش 👇
🌐http://pajuhesh.hozehkh.com
گزارش نشست روز شنبه مورخ ۱۳ مرداد ماه مدرسه تابستانه سبک شناسی اجتهاد با محوریت سبک شناسی اجتهادی امام خمینی(ره)
موسسه آموزش عالی حوزوی ائمه اطهار(علیهم السلام) مشهد با همکاری مدیریت پژوهش و توسعه علمی حوزه علمیه اقدام به برگزاری دوره تربیت پژوهشگر در مباحث فقه و اصول با عنوان سبک شناسی اجتهادی نموده است. در این دوره به سبک شناسی اجتهادی امام خمینی (ره) اختصاص یافته که در اولین روز استاد گرانقدر حجت الاسلام مرتضی اسکندری (زید عزه) در موضوع چیستی و ماهیت سبک شناسی و ضرورت پرداختن به سبک های اجتهادی فقهاء به ارائه مباحث خود پرداختند.
مقدمه
استاد در ابتدا بیان داشتند که با توجه به اینکه موضوع بحث ما حقیقت و ماهیت سبک شناسی اجتهادی است لازم است قبل از اینکه به این مساله بپردازیم سیری از تاریخ تحولات فقه و فقاهت را بدانیم تا درک بهتری از این موضوع داشته و مباحث پر فایده تر باشد از همین رو می توان تحولات فقه را در هشت دوره ارائه نمود
دوره اول: عصر حضور معصومین (ع)
در این دوره، ائمه معصومین (ع) به عنوان معصومان و حاملان وحی، مسئولیت تبیین احکام اسلامی و حفظ آنها از تحریف را بر عهده داشتند. آموزش فقه در این دوره بیشتر بر حفظ احادیث و سنت نبوی متمرکز بود و مسائل فقهی به صورت پراکنده در احادیث بیان می‌شد. ائمه (ع) با بیان اصول کلی احکام، مسئولیت تفریع فروع را بر عهده شاگردان خود می‌گذاشتند و گاه برخی از آنها را به اجتهاد تشویق می‌کردند.
دوره دوم: تشکیل و تبویب فقه (آغاز غیبت صغری تا انتقال شیخ طوسی از بغداد به نجف)
با آغاز غیبت صغری، نیاز به تدوین و تبویب احکام فقهی بیش از پیش احساس شد. در این دوره، فقه مأثور به صورت کتاب‌های مستقل مانند هدایه و مقنع تبویب شد. همچنین، سه مدرسه فقهی مهم در قم و ری، عمانی و اسکافی و بغداد شکل گرفت که هر یک رویکرد خاص خود را در استنباط احکام داشتند. در این دوره، اصول فقه نیز به عنوان علمی مستقل شکل گرفت و کتاب‌های مهمی مانند التذکره و الذریعه تالیف شد.
دوره سوم: تحول و قانونمند شدن فقه (بعد از هجرت شیخ طوسی به نجف)
با هجرت شیخ طوسی به نجف و تاسیس حوزه علمیه نجف، فقه شیعه وارد مرحله جدیدی شد. در این دوره، فقه به سمت قانونمند شدن پیش رفت و استنباط احکام بر اساس قواعد مشخصی انجام می‌شد. همچنین، علم رجال و درایه به عنوان ابزارهای مهم در نقد و بررسی روایات توسعه یافت.
دوره چهارم: رکود و تقلید
پس از درگذشت شیخ طوسی، به دلیل عظمت شخصیت او، دوره رکود و تقلید در فقه شیعه آغاز شد. در این دوره، فقها بیشتر به تقلید از آراء شیخ طوسی می‌پرداختند و نوآوری‌های چندانی در فقه صورت نمی‌گرفت.
دوره پنجم: احیای فقه و توسعه آن
در این دوره، با ظهور فقهای بزرگی مانند محقق حلی و علامه حلی، فقه شیعه وارد مرحله جدیدی از شکوفایی شد. در این دوره، مباحث اصولی به طور گسترده‌ای مورد بحث قرار گرفت و کتاب‌های مهمی مانند معارج الاصول و نهایه الاصول تالیف شد. همچنین، بحث حجیت خبر ثقه و تقسیم‌بندی احادیث به صحیح، حسن، موثق و ضعیف مطرح شد.
دوره ششم: افراط و تفریط در فقه
در این دوره، دو جریان اصلی در فقه شیعه شکل گرفت: جریان اخباری که به همه احادیث اربعه عمل می‌کردند و جریان اصولی که به نقد و بررسی احادیث می‌پرداختند و بزرگانی مانند مقدس اردبیلی و دو شاگر او صاحب مدارک و صاحب معالم فقط به روایات صحیح اعلایی تمسک می کردند. این دو جریان منجر به افراط و تفریط در فقه شدند.
دوره هفتم: اعتدال و تعمیق فقه
با ظهور وحید بهبهانی، دوره جدیدی در فقه شیعه آغاز شد که در آن تلاش شد تا تعادل میان دو جریان اخباری و اصولی برقرار شود. وحید بهبهانی با تاسیس مدرسه اصولیه، به تعمیق مباحث فقهی پرداخت و به تفاوت‌های اجتهاد در شیعه و اهل سنت اشاره کرد.
دوره هشتم: استمرار و توسعه فقه
با ظهور شیخ انصاری، فقه شیعه به اوج شکوفایی خود رسید. شیخ انصاری با روش استدلالی دقیق خود، تحول عظیمی در فقه ایجاد کرد و شاگردان بسیاری را تربیت نمود که از جمله آنها می‌توان به میرزای شیرازی و آخوند خراسانی اشاره کرد.
نتیجه‌گیری
فقه شیعه در طول تاریخ تحولات شگرفی را تجربه کرده است. از دوره حضور معصومین تا عصر حاضر، فقه شیعه با چالش‌ها و فرصت‌های مختلفی مواجه بوده و در هر دوره، فقهای بزرگی ظهور کرده‌اند که با تلاش‌های خود، به توسعه و تعمیق این دانش پرداخته‌اند. شناخت تحولات تاریخی فقه شیعه، برای فهم بهتر مبانی فقهی و اجتهادی در عصر حاضر ضروری است.
گزارش نشست روز یکشنبه مورخ ۱۴ مرداد ماه، مدرسه تابستانه سبک شناسی اجتهاد با محوریت سبک شناسی اجتهادی امام خمینی(ره)
گزارش: بررسی فقه حکومتی در اندیشه امام خمینی (ره)
موسسه آموزش عالی حوزوی ائمه اطهار(علیهم السلام) مشهد با همکاری مدیریت پژوهش و توسعه علمی حوزه علمیه اقدام به برگزاری دوره تربیت پژوهشگر در مباحث فقه و اصول با عنوان سبک شناسی اجتهادی نموده است. در این دوره به سبک شناسی اجتهادی امام خمینی (ره) اختصاص یافته که در دومین روز استاد گرانقدر حجت الاسلام مجتبی الهی خراسانی (زید عزه) در موضوع ارکان و مبانی فقه حکومتی در اندیشه اجتهادی امام خمینی (ره) به ارائه مباحث خود پرداختند.
مقدمه
ایشان در ابتدا بیان داشتند که در بحث فقه حکومتی، برخلاف تصور عمومی، موضوع مورد بررسی یکی از ابواب خاص فقهی نیست. به عبارت دقیق‌تر، فقه حکومتی یک قرائت و خوانش فراگیر از فقه است که تمامی ابواب فقه را در بر می‌گیرد. در این دیدگاه، فقه حکومتی به صورت عرضی در کنار فقه تجارت، معاملات، و خانواده قرار نمی‌گیرد بلکه به عنوان یک نگرش متفاوت از فقه، در مقابل فقه فردی قرار دارد.
فقه حکومتی و تفاوت آن با فقه حکومت
فقه حکومتی یک خوانش جامع از فقه است که به حکومت و سیاست به عنوان یک باب مجزا نمی‌نگرد، بلکه این نگرش را به تمام ابواب فقه تعمیم می‌دهد. این رویکرد از فقه جواهری معاصر به معنای یک نگاه فردی و جدا از تشکیل حکومت فراتر می‌رود و ضرورت تشکیل حکومت و حاکمیت را به عنوان یک مفروض اصلی در نظر می‌گیرد. در این نگاه، تمام احکام فقهی به‌صورت یک نظام منظومه‌ای در ارتباط با ضرورت حاکمیت و حکومت بازخوانی می‌شوند.
دیدگاه امام خمینی (ره) در باب فقه حکومتی
در ادامه ایشان به اندیشه امام (ره) در فقه حکومتی پرداخته و بیان داشتند اندیشه‌های امام خمینی (ره) در زمینه فقه حکومتی را می‌توان از سه منظر اساسی بررسی کرد:
1. اهداف دین و قلمرو شریعت: امام خمینی (ره) معتقد است که اهداف دین و شریعت نه تنها شامل مسائل اخروی است بلکه به تمام جوانب دنیوی زندگی بشر نیز می‌پردازد. از این رو، فقه باید همه جنبه‌های روابط انسانی، اعم از روابط با خدا، انسان‌ها، محیط زیست و حتی فناوری را پوشش دهد. در این چارچوب، احکام شرعی به مثابه قطعاتی از یک پازل بزرگ هستند که در کنار هم یک نظام کلی و جامع را تشکیل می‌دهند.
2. ولایت پیامبر (ص) و ائمه (ع) و فقیهان: امام خمینی (ره) قلمروی وسیعی برای ولایت پیامبر و ائمه در امور حکومتی قائل است و این ولایت را به فقها نیز امتداد می‌دهد. این دیدگاه حاکی از آن است که فقیه در جایگاه ولایت و حاکمیت نقش مهمی در اجرایی کردن احکام اسلامی دارد.
3. منطق ارزیابی گزاره‌های فقهی: امام خمینی (ره) یک منطق جدید برای ارزیابی گزاره‌های فقهی ارائه می‌دهد که از منطق رایج حجیت در فقه امامیه متفاوت است. این منطق جامع‌تر و دقیق‌تر است و حتی بر استنباطات عادی فقهی نیز تأثیر می‌گذارد.
نتیجه‌گیری
فقه حکومتی از دیدگاه امام خمینی (ره) نه تنها یک نگرش خاص در فقه است، بلکه به عنوان یک رویکرد فراگیر و وحدت‌بخش به تمام احکام فقهی نگریسته می‌شود. این فقه بر اساس ضرورت حاکمیت و حکومت اسلامی بازخوانی می‌شود و به گونه‌ای طراحی شده است که به عنوان یک دستگاه علمی برای کشف و تبیین شریعت عمل کند. هدف اصلی فقه حکومتی، تحقق حاکمیت اسلام و تربیت انسان کامل در سایه اجرای احکام اسلامی است.