💠 خطاب به جامعه اسلامی 🔸ابوالقاسم علیدوست استاد علیدوست در کتاب فقه و مصلحت به در یکی از ضمائم تحقیقی به تحلیل خطاب تکلیفی به «مجتمع اسلامی» می پردازد. ایشان بر اساس برخی مبانی نوع دیگری از تکلیف را علاوه بر واجب عینی و کفایی ترسیم می کنند؛ در این نوع از واجب «جمیع مکلفان واجد شرایط» مکلف و مخاطب حکم اند، لکن انجام آن از همه خواسته نشده است. پس واجب عینی نیست. امتثال آن از هر کس ننیز پذیرفته نیست، پس کفایی هم نیست، بلکه انجام آن را فرد یا نهاد خاصّی باید عهده دار شود، هرچند مخاطب حکم همه مکلفان واجد شرایط تکلیف اند نه جمعی خاص از آن ها. استاد علیدوست این نوع حکم را در میان فقهای اهل سنت با سابقه می دانند و آن را با مبانی فکری و اعتقادی عامه سازگار معرفی می کنند، هرچند مبتنی بر دیدگاه ولایت فقیه و حاکم شرع، می بایست در اصول و فقه امامیه نیز به آن مجال حضور جدی داد. ایشان در نهایت معتقدند که دیدگاه و مبنای ولایت فقیه، نیازمند چنین خطابی نیست و خود ولی فقیه می تواند مستقیماً مخاطب تکلیف قرار گیرد. 📚 فقه و مصلحت، ص 605 - 609 🏠@feghhevelaee

💢 نقد و بررسی استاد علیدوست فرض خاصی از خطاب تکلیفی به مجتمع اسلامی را طرح و نقد و بررسی کرده اند، خطابی که متوجه عموم باشد ولی مقصود، امتثال حاکمان باشد. هرچند سابقه ای که ذکر کرده اند برای این نوع خطاب صحیح است اما امروزه در عرصه علمی حوزه ، حالت های دیگری از احکام اجتماعی و حکومتی مطرح است که اتفاقاً آنچه ایشان مطرح کرده اند، حالت شاذ به حساب می آید. از این رو می بایست عنوان بحث را خاص کنند و یا به دیگر حالت ها نیز بپردازند.

💠 خطاب به نبی اکرم (ص) و اراده کل جامعه حالت دیگر این است که خطاب به محور امت و جامعه ایمانی یعنی نبی اکرم (ص) است اما مقصود حقیقی از خطاب، کل جامعه است. اما اینکه چرا حکم از طریق حضرت (ص) به جامعه خطاب می شود و نه به صورت مستقیم ، می تواند نکات مهمی در بر داشته باشد که می بایست تأمل شود. از جمله اینکه در برخی تکالیف اجتماعی، امتثال آن می بایست بر محور ولی اجتماعی واقع شود. نمونه این خطاب در کلام مرحوم علامه طباطبایی (ره) نیز آمده است: أن بعض الخطابات القرآنية وجه إلى النبي ص خاصة، و المراد بها ما يعم الأمة. 📚الميزان في تفسير القرآن، ج‏5، ص: 116 🏠@feghhevelaee

💢تفسیر 💠 خطاب به ولی جامعه «يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ فَطَلِّقُوهُنَّ لِعِدَّتِهِنَّ»؛ ابتدا خطاب به پیغمبر است، سپس جمع آورده، یعنی از طریق پیغمبر به جامعه اسلامی ابلاغ می شود. نکاتی دارد در این جا که از طریق پیغمبر به جامعه اسلامی ابلاغ می شود. 📚خارج فقه؛16/10/1397 🏠@ostadmadadi

💠 فقه الانتظار و قرائت های مختلف از مهدویت ✂️ بخشی از جزوه آشنایی با معهد الدولي للدراسات الایرانية(رصانة) ⭕️ زاویه دید و عینک مرکز رصانه به ایران از خاستگاه اسلام¬گرایی از نوع سعودی اش یا وهابی برنمی¬خیزد. آنها با شیعه به عنوان یک جزو مهم از مردم مسلمان مشکلی ندارند البته با قرائتی از شیعه که نامش شیعۀ سنتی(تقلیدی) است. ⭕️ یکی از موضوعاتی که می توان آن را جزو پروژه¬ها و اهداف مرکز دانست تفکیک کردن قرائت انقلابی(امام)خمینی از قرائت سنتی حوزه¬ها است و تاکید بر این نکته که ما با قرائت انقلاب اسلامی مشکل داریم و نه با قرائت سنتی حوزه¬های شیعه. ⭕️ برای مثال در نوع نگاه به مهدویت، قرائت سنتی اصیل(به زعم ایشان) از مهدویت تحت عنوان نظریۀ انتظار نام برده می‌شود «در فقه کلاسیک شیعی انتظار موجب مزج و در همامیختگی شیعه در حکومت‌های خلافت در گذشته و حکومت‌های ملی در عصر جدید شده و عمل سیاسی قبل ظهور حرام شمرده شده است. از همین‌رو دولت‌های عربی با این نگاه اساسا مشکلی ندارند. اما در قرائت(امام)خمینی نظریۀ انتظار به نظریۀ تمهید و مقدمه‌سازی تبدیل شد. در نظریۀ تمهید، ایران ازمهدویت به عنوان ابزاری برای بسط نفوذ خود در میان کشورهای منطقه استفاده میکند و با آن شیعیان منطقه را تحریک می‌کند که به آماده سازی حکومت مهدی(عج) کمک کنند که این رهاوردی جز افزایش تنش و درگیری ندارد». برای مطالعه و دانلود این جزوه اینجا کلیک کنید ⬅️ شعوبا، پایگاهی برای آشنایی با جامعه و فرهنگ ملل مسلمان @shouba

از این نوع خطاب فهمیده می شود که رکن مخاطبه، پیامبر اکرم (ص) است و خطاب بی واسطه به ایشان است و دیگران به واسطه نبی اکرم (ص) مخاطب قرار می گیرند: و في قوله تعالى: ذلِكَ يُوعَظُ بِهِ مَنْ كانَ مِنْكُمْ التفات إلى خطاب المفرد عن خطاب الجمع ثم التفات عن خطاب المفرد إلى خطاب الجمع، و الأصل في هذا الكلام خطاب المجموع أعني خطاب رسول الله ص و أمته جميعا لكن ربما التفت إلى خطاب الرسول ص وحده في غير جهات الأحكام كقوله: تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ فَلا تَعْتَدُوها، و قوله فَأُولئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ، و قوله: وَ بُعُولَتُهُنَّ أَحَقُّ بِرَدِّهِنَّ فِي ذلِكَ، و قوله: ذلِكَ يُوعَظُ بِهِ مَنْ كانَ مِنْكُمْ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ، حفظا لقوام الخطاب، و رعاية لحال من هو ركن في هذه المخاطبة و هو رسول الله ص فإنه هو المخاطب بالكلام من غير واسطة، و غيره فمخاطب بوساطته، و أما الخطابات المشتملة على الأحكام فجميعها موجهة نحو المجموع، و يرجع حقيقة هذا النوع من الالتفات الكلامي إلى توسعة الخطاب بعد تضييقه و تضييقه بعد توسعته فليتدبر فيه. 📚الميزان في تفسير القرآن، ج‏2، ص: 239 🏠@feghhevelaee

💠ولایت امر امت 🔸 علامه طباطبایی (ره) و كون ولاية أمر الأمة مما لا غنى للدين عنه ظاهر لا ستر عليه، و كيف يسوغ لمتوهم أن يتوهم أن الدين الذي يقرر بسعته لعامة البشر في عامة الأعصار و الأقطار جميع ما يتعلق بالمعارف الأصلية، و الأصول الخلقية، و الأحكام الفرعية العامة لجميع حركات الإنسان و سكناته، فرادى و مجتمعين على خلاف جميع القوانين العامة لا يحتاج إلى حافظ يحفظه حق الحفظ؟ أو أن الأمة الإسلامية و المجتمع الديني مستثنى من بين جميع المجتمعات الإنسانية مستغنية عن وال يتولى أمرها و مدبر يدبرها و مجر يجريها؟ 📚الميزان في تفسير القرآن، ج‏6، ص: 48 🏠@feghhevelaee

💠 نظام شریعت 🔸شهید بهشتی (ره) اسلام یک نظام وسیع عقیده و عمل است. شناختن هر جزء کوچک از یک ظام وقتی ممکن است که نخست بر دیدگاه کلی آن نظام و به اصطلاح معروف بر «جهان بینی» آن آگاه باشیم و برای شناخت این جزء آن دیدگاه کلی و در چهارچوب وسیع کل، دس به کار تحقیق شویم و در این تحقیق به مناسبت این جز با اجزای دیگر این نظام و با کل نظام از هر جهت توجه کنیم» 📚 طرح کوشش تازه در راه شناخت تحقیقی اسلام، مجله حوزه، شماره15، ص38 🔻مطالعه کامل این متن توصیه می شود: 👇 📚https://hawzah.net/fa/Magazine/View/4518/7330/91322/طرح-کوششی-تازه-در-راه-شناخت-تحقیقی-اسلام 🏠@feghhevelaee

💠 دانشگاه و حوزه، بازوی ولی فقیه 🔸مرحوم سیدمنیرالدین حسيني (ره) «دانشگاه» و «حوزه» بايد بازوي فرهنگي «ولي فقيه» باشند، بدين صورت كه «مركز تحقيقات استراتژيك» (كه يكي از ابزارهاي شخص ولي فقيه است) بايد برنامه تحقيقاتي كشور را تعيين نمايد و مطابق اين برنامه تحقيقاتي تنظيم شده، وزارت علوم و شوراي عالي فرهنگ، عمل نمايند و بخش اجرايي آن را وزارت علوم و بخش مديريت فكري آن را، شوراي عالي فرهنگ برعهده داشته باشد. يعني بايد بتوانند «معادلات لازم» را توليد و اندازه‏گيري نمايند و به خدمت وليّ فقيه ببرند تا بعد از آن جريان پيدا كند. علاوه بر دانشگاه، حوزه نيز بايد بازوي ولي فقيه باشد. يعني صحيح نيست كه ما حوزه‏اي بريده و مستقل از ولي فقيه داشته باشيم؛ بلكه حوزه بايستي به نحوي باشد كه ولي فقيه بتواند نظر شرع را در باره قوانين مبتلابه از حوزه درخواست كند، در اين صورت، ديگر قضيه بدين شكل نمي‏ماند كه همان درسهاي موجود به صورت سابق رواج داشته باشد مثلا در بحث مكاسب شروط صحت عقد را بحث نموده و مثلا 60 جلد هم (بلكه بيشتر) حاشيه و متن و غيرذلك در كتابخانه حضرت آيت الله العظمي نجفي (ره) وجود داشته باشد؛ براي اينكه شروط صحت عقد چند عدد هستند حالا دو باره اين آقا هم عين همان مطالب را منتها كمي اين طرف‏تر بيان مي‏كند در حاليكه از اين طرف ولي فقيه گفته است كه مثلا محورهاي اصولي كار ما را ارائه دهيد، مسلمين هم در فشار هستند روشن است اين كاري كه اينجا انجام مي‏گيرد اصلا مبتلابه مسلمين نيست؛ يعني يك حجم كثيري از نيروي فكري در موضوعي كه مبتلابه مسلمين نيست صرف مي‏شود؛ يعني انصاف مطلب اين است كه قطعا پاسخ در حد حتي احتياط دقيق آن هم (اگر بخواهيم بگوييم كه جمع بينشان ممكن نيست) وجود دارد. 📚جلسه 5 « بررسي پايگاه رهبري در نظام اجتماعي »تاريخ : 73/4/18 🏠@feghhevelaee

🔶شرح مرحوم مجلسی بر روایت عمربن حنظله 🔸استاد سید احمد مددی مرحوم مجلسي در مرآة العقول ذيل روايت عمر بن حنظله در اصول كافي مي گويد: بعضي از علماء اشكال مي كند به روايت عمر بن حنظله كه دلالت بر نصب نمي كند. اشكالات قوي اي هم دارد كه من يك وقتي فكر مي كردم اين اشكالات بايد از مرحوم ملاصدرا باشد چون روح فلسفي هم دارد و خيلي قوي است. بعدها ديدم گفته اند از میرزا رفیعا است. خيلي مهم است چهارصد سال قبل اشکالاتی کرده است که انصافاً هم دقيق است، شايد الان هم چنین اشکالاتی نكردند. مرحوم مجلسي (ره) هم سعي مي كند جواب بدهد، جواب هاي ايشان هم بعضي هايش واضح نيست، بعضي هم كاملا مجمل است. علي اي حال اين بحث را می بایست از نظر علمي با زيربناهاي علمي خودش انجام بدهيم. 📚جلسه با هم اندیشی فقه حکومتی 🏠@feghhevelaee