روانشناسی دفاع مجید بهستانی کتاب پایان تاریخ فرانسیس فوکویاما بسیار خواندنی است،‌ و البته مهم است که نمی دانم چرا در فضای دانشگاهی ایران تحویل گرفته نمی شود و در فضای رسانه ای با برچسبهای سیاسی پس زده می شود. مشابه «تاریخ عقل» هگل، در این کار، روند توسعه فکر بشری تحلیل می شود که چگونه به ایستگاه آخر یعنی لیبرال دموکراسی ختم می شود. فوکویاما می گوید هر چند برای شروع جنگها دلایل مختلفی ذکر می شود ولی دو دسته کلی بیشتر نیستند: دلایل مادی،‌ دلایل حیثیتی و غرور. او می گوید اگر چه سیاستمداران و رهبران برای توجیه حرکت متجاوزانه خود به عوامل دسته اولی اشاره می کنند، ولی اگر خوب وارسی شود معلوم می گردد حتی برای قدرتهای بزرگ،‌ دلایل ذهنی مربوط به حفظ حیثیت یا جلوگیری از خدشه به غرور و عزت ملی،‌ عامل اصلی به حساب می آیند. در مورد پاسخ به رفتارهای وحشیانه و کشتارهای طولانی و دردناک رژیم صهیونیستی علیه ایران و متحدان او،‌ به واقع ایران تا حد زیادی،‌ یا بسیار زیادی، خویشتنداری کرد که به ادبیات «صبر راهبردی» مشهور شد. ولی همانطور که الگوهای مارپیچی (spiral) امنیتی توضیح می دهند رفتارهای مثبت ممکن است که از سوی بازیگران دیگر، به ضعف و ناتوانی، تعبیر شود که یعنی فرصت مناسبی برای تجاوزگری بیشتر است. نتانیاهو چنین برداشتی از صبر راهبردی ایران داشت. در نتیجه اقدامات و خط و نشان کشیدنهای او‌، تهران را مجاب کرد که فعلا و موقتا ضربه شستی وارد کند،‌ و مستی عاصی را از سر او بیرون کند. https://eitaa.com/mbehestani

در حالیکه اسرائیل، آمریکا و سایر بازیگران منطقه‌ای از حمله موشکی ایران حیرت کرده، ولی سعی کردن با ادعای رهگیری موفق آنها، آن را کم اهمیت نشان دهند، ولی چند تا دلقک مثل این و رسانه اینترنشنال با «آبگرمکن» خواندن موشکها می خواهند قدرت ایران را از اساس ناچیز و بی اهمیت جلوه بدهند. در مغزشان چه می‌گذرد؟! سئوال مهمتر: در مغز مخاطب‌های پروپا قرص شان چه می‌گذرد؟! مجید بهستانی https://eitaa.com/mbehestani

یوم الله ۱۳ مهر ۱۴۰۳ مجید بهستانی صحنه امام جمعه امروز در تهران به امامت رهبر انقلاب، نیابت عام امام زمان علیه السلام بسیار دیدنی بود؛ همچون صحرای محشر، امواج دریای انسانی؛ تا آنجا که راه رفتن را از میان این جمعیت عظیم با دشواری روبرو می‌کرد. ولی اجتماع معمولی، و نماز جمعه عادی نبود؛ نه بخاطر امامت آ.خامنه ای؛ که برای احتمال بالای خرابکاری، بمب گذاری، یا پهپادهای انتحاری، توسط مار زخم خورده صهیونیستی. یکسال قبل، یک داعشی انتحاری خارج از ورودی مراسم حاج قاسم در کرمان، ده‌ها شهید برجای گذاشت. با این حالت، ملت شهادت آمد، و با هر فراز بیانات آقا تکبیر می‌گفت؛ گویا برای شنیدن سخنان سخت‌تر و تهاجمی تر از خطیب استسقی می‌کرد. پس اگر بگوییم امروز «یوم الله» و «عید» بود گزاف نیست. https://eitaa.com/mbehestani

انتظار می‌رفت در خطبه آ.خامنه ای در نماز جمعه امروز راهبرد کلان نظام در مواجهه با بحران اخیر غرب آسیا پس از عملیات موفق وعده صادق ۲ ترسیم شود. ابتدا در چه فضایی قرار داریم تا خطبه بهتر فهم شود؟ رژیم اسرائیل وحشیانه می کوبد و بنا دارد جداگانه بازیگران اصلی محور مقاومت و قلب آن یعنی ایران را از کار بیاندازد. این بازیگران شاید محو نشوند ولی با تخریب زیرساختها و امکانات، و زدن رهبران اصلی انها، تا مدتها دیگر خطری متوجه رژیم صهیونسیتی نخواهد بود. این نگاه آنهاست. عملیات ایرانی تا حدی در سطح برنامه، نه راهبرد، اختلال ایجاد کرد. در مقابل، در ایران، دو واکنش به وجود آمده است: گروهی که برای هر تهاجم به هر بازیگر مقاومت، از تهران انتظار دارند به آن پاسخ محکم بدهد. و گروه دیگری که از هر گونه واکنش ایران ابا دارند و آن را تله جنگ اسرائیل می خوانند. به نظر گروه اول، بی پاسخی یا پاسخ ضعیف دشمن هار را جری تر می کند، و به نظر گروه دوم، هر گونه پاسخی دشمن را در تهاجم به ایران راسخ تر کرده، شرایط برون رفت از وضعیت جنگی فعلی دشوارتر خواهد کرد. در این میانه، راهبرد ایران چه باید باشد ؟ «در دفاع از منافع ایران نه تعلل میکنیم نه شتاب زده عمل می‌کنیم». این جواب رهبر انقلاب است. این سخن آبی بود بر آتش مردم انقلابی که «جنگ می طلبیدند». اما آقا همه را به آرامش و عقلانیت فراخواندند. عقلانیت انقلابی از نبرد با استکبار هراسان نیست، ولی بی گدار هم به آب نمی زند. مجید بهستانی https://eitaa.com/mbehestani

تاریخ آزمایشگاه انسانها است: اینکه تصمیم بگیرند مثل شیر در دشت باشند، یا مثل موشها در پناهگاه. https://eitaa.com/mbehestani

ریاض مالکی وزیر خارجه تشکیلات خودگردان فلسطین به نقل از دیوان بین‌المللی دادگستری اعلام کرد که حاکمیت اسرائیل بر مناطق مناقشه برانگیز غیرقانونی است و حق تصرف ندارد. ساکنان غیرقانونی باید این مناطق را ترک کنند. این مواضع اصلا جدید نیست. بازخوانی موضع رسمی نهاد سازمان ملل و شورای امنیت آن سازمان است که در چند قطعنامه و بیانیه تکرار شده است. این عبارت اصلا به معنای نامشروع بودن تمامیت رژیم صهیونسیتی نیست بلکه صرفا مرتبط با مناطق اشغالی پس از ۱۹۶۷ است یعنی بیت‌المقدس شرقی، کرانه باختری و غزه‌. یعنی در چارچوب طرح دودولتی قرار میگیرد. مجید بهستانی https://eitaa.com/mbehestani

موشک؛ یک عاشقانه مجید بهستانی https://eitaa.com/mbehestani

بمب اتمی؛ همین حالا! مجید بهستانی وقتی علیه کشوری کشتار یا نقض حاکمیت روی می‌دهد عرف و حقوق بین‌الملل تا حدی و تا زمانی که ویژگی تناسب رعایت شود عمل تلافی‌جویانه را تایید می‌کند. بعد از حادثه ۷ اکتبر جامعه جهانی ضمن دعوت اسرائیل به خویشتنداری و مراقبت از عدم کشتار غیرنظامیان، حملات آن علیه غزه را موجه می‌دانست. ولی با توسعه غیرمنطقی جنگ و کشتار وسیع غیرنظامیان و تخریب اماکن محترم و امن مثل موسسات خیریه و بیمارستان و دفاتر سازمان ملل و رسیدن رقم کشته‌ها به بیش از ۴۰ هزار نفر که حداقل ۲۰ برابر عدد ادعایی کشته‌های اسراییلی در حمله حماس بود، مشخص گردید که از ابتدا رژیم صهیونسیتی بنا بر تلافی نداشته بلکه میخواهد با کشتار دسته‌جمعی و تمامی اعمال و ابزارهای نامشروع جغراسیای منطقه را به نفع خویش تغییر دهد. توقف عملیات در مرحله کنونی برای تل آویو منطقی نیست و با چراغ سبز واشنگتن ماشین کشتار در غرب آسیا فعلا خاموش نخواهد شد. حتی بعد عملیات موفق وعده صادق ۲ خواب نابودی کامل سازمان حزب‌الله، تضعیف سوریه و ایران و یمن همچنان در دستورکار آنها قرار دارد و صرفا بکارگیری تسلیحات راهبردی غیرمتعارف یا ورود یک بازیگر سوم با چنین توانایی بتواند جلوی صهیونیسم را بگیرد. اگر ایران هم اکنون مجهز به سلاح اتمی بود شاید سایه جنگ از ما و منطقه دورتر بود و اسرائیل زودتر به شرایط آتش‌بس فکر می‌کرد. هنوز دیر نشده. یا سلاح اتمی یا سلاحی در این سطح، میتواند به امنیت ملی ایران رنگ جدیدی ببخشد. به یاد داشته باشید که سلاح اتمی مانع کشتار است نه عامل آن. https://eitaa.com/mbehestani

بازدارندگی بمب هسته‌ای؟ مجید بهستانی ممکن است این تلقی پیش بیاید که هر بازیگری که دارای بمب هسته‌ای باشد، مصون از هر گونه تنش، تعرض یا تجاوز خواهد شد. این مربوط به دوران جنگ سرد بود. آیا هنوز تداوم دارد؟ بیایید مرور کنیم: حماس به اسرائیل حمله کرد در حالیکه دومی هسته‌ای بود ولی اولی نبود. حزب‌الله به اسرائیل حمله کرد درحالیکه دونی هسته‌ای بود ولی اولی نبود. یمن به اسرائیل حمله کرد درحالیکه دومی هسته‌ای بود ولی اولی نبود. ایران به اسرائیل حمله کرد درحالیکه دومی هسته‌ای بود ولی اولی نبود. حالا مواردی از جنس دیگر: لیبی، عراق، و اوکراین هسته‌ای بودند که وارد رژیم خلع سلاح شدند، و به آنها تجاوز شد. دو اولی فروپاشیدند و دومی با حمایت ناتو فعلا پابرجاست البته نیمی از خاک خود را از دست داده. درسها: ۱_در روابط بین‌الملل یادگیری اجتماعی وجود دارد. بازیگران به تدریج فهمیدند که بمب اتم برای نمایش است نه استفاده. پس راحتتر با قدرت هسته‌ای تقابل می‌کنند. ۲_ از دوران بازدارندگی مطلق به بازدارندگی نسبی رسیده ایم. یعنی هیچ سلاحی باعث امنیت کامل نمیشود. شرایط انارشیک تشدید شده است. ۳_ داشتن بمب هسته‌ای یا نداشتن آن علی السویه نیست. دارا بودن چنین بمبی یا چیزی شبیه آن توان تسلیحاتی، و بالتبع توان چانه زنی را بالاتر می‌برد. سطح بازی تغییر می‌کند. ۴_ شاید رهبر ایران آموخته است که بازدارندگی نسبی با تسلیحات دیگری تامین می‌شود تا آنجا که مجبور به تغییر فتوا از باب ضرورت نشده است. https://eitaa.com/mbehestani

حرف اصلی بنده: اصل در اسلام صلح است. در جنگ با افزایش توان تسلیحاتی میتوان بازدارندگی ایجاد کرد. در جنگ، حق اقدام مقابله به مثل وجود دارد. فراتر از موازین بین‌المللی، اسرائیل به صورت وحشیانه، در حال کشتار غیرنظامیان است. یکسال تلاش جهانی دیپلماتیک تاکنون شکست خورده است و نه صلح و نه آتش‌بس افق روشنی ندارند. در این صورت، اگر کشتار غیرنظامیان اسرائیلی سبب شود توازن در میدان جنگ بازگردد و احتمال تقویت دیپلماسی افزایش یابد، برای محور مقاومت چاره نمی ماند دست به این اقدام بزند. حتی با سلاحهای کشتارجمعی غیرمتعارف. مجید بهستانی https://www.aparat.com/v/uks402a https://eitaa.com/mbehestani

چرا همدیگر را نمی‌فهمیم؟ مجید بهستانی بارها شده است که با افرادی گفتگوی طولانی داشتیم ولی گویا هیچ حرفی رد و بدل نشده؛ دوباره همان مواضع قبلی و اختلاف نظر. در همه گروه‌های اجتماعی این حالت رخ می‌دهد و گاه کلافه کننده می‌شود: زن و شوهر، گروه دوستان، اعضای خانواده و ... . در حوزه سیاست هم همین گونه است. روانشناسی شناختی و علوم اعصاب سیاسی برای این مهم پاسخی دارد. ذهن انسان در مسیر رشد خود کانال کشی می‌شود. در طی این فرایند، بخشهایی از مغز رشد متفاوت می‌کند. کارکرد کانالها آن است که کلیشه های ذهنی ایجاد کنند که برای تسهیل ارتباطات اجتماعی و زندگی روزمره لازم هستند. ولی این تسهیل‌گری یکجا می تواند به مانع گفتگوی واقعی تبدیل شود و خود بغرنج می‌گردد. میگوییم: اصلا طرف حرف آدم حالی اش نمی‌شود! اینجا چه اتفاقی در مغز انسان افتاده است؟ بعضی از دانشمندان می‌گویند دو نوع سیستم حفاظتی و توسعه در مغز هر انسان وجود دارند که در فرایند رشد اگر یکی بر دیگری غلبه کند، بر تمام تصمیمات زندگی (سیاسی و اجتماعی و فردی) تاثیرگذار خواهد بود. حالا کارکرد آنها چه تفاوتی دارد؟ انسان موجودی است که هم تمایل به توسعه مهارتها و کمال دارد، و در عین حال نگران است داشته‌ها و بقای خود را در خطر ببیند. حالت ایده‌آل این است که هر دو همزمان کار کنند و انسان تصمیم بهتر و همه‌جانبه بگیرد. ولی واقعیت این که معمولا چنین اتفاقی نمی‌افتد. حال به جهت سیاسی کسانیکه توسعه گرا هستند، ریسک پذیری بیشتری داشته و از از دست دادن موجودی کمتر نگران می‌شوند. رو به آینده اند. اینها معمولا در جناح چپ، لیبرال، انقلابی یا اصلاح‌طلب می گنجند (این اصطلاحات در ادبیات سیاسی متعارف داخلی و غربی آمده آمد اند و لزوما یک معنای مشترک ندارند). ولی کسانی که به موجودی خویش راضی اند، نگران بقای خویش هستند، خطرات و تهدیدات و چالشها برایشان پررنگ تر است، به جناح محافظه کار، سنت گرا یا اصولگرا نزدیک می‌شوند. این دو جناح یا حرف یکدیگر را عمیقاً درک نمیکنند، یا اگر در لحظاتی احساس همدلی و مفاهمه کنند، براحتی در یک موقعیت مجددا به تناسب خاستگاه و فرم مغزی خویش عدول میکنند. https://eitaa.com/mbehestani

در یادداشت قبلی تاثیر فعل و انفعالات مغزی را بر فرایند تصمیم گیری نشان دادیم. حال این بحث در دعواهای سیاسی بر سر مسأله فلسطین دنبال می‌شود. آن مغزهایی که سیستم حفاظتی در آن پر کارتر شده است، از حضور منطقه ای ایران نگران است، مسأله دعوای اسرائیل_فلسطین را به منافع ایران بی ربط می‌داند، و از حمله احتمالی رژیم صهیونسیتی مضطرب میشود. در نتیجه اصل بقا و نگرانی از آینده برای آنها فعال شده است. در مقابل، کسانی بر حفظ امنیت ملی و منافع ملی از طریق تقویت نیروهای مسلح اسلامگرا و ضدصهیونیستی تاکید می‌کنند، قدرت گرفتن اسرائیل یا حداقل دولت نتانیاهو را خلاف ثبات و امنیت منطقه‌ای می‌دانند، و احتمالا از آن تفسیر دینی هم خواهند داشت. در این افراد سیستم رشد و توسعه که همراه با ریسک پذیری به امید آینده بهتر است، تقویت شده است. در نتیجه و از آنجا که بخش مهمی از این تصمیمات با فیزیک مغز تصعید و تقویت شده، مناظرات نظری آنها نیز ادامه‌دار و بی‌پایان خواهد بود. تا آنجا که برای توسعه‌گرایان مرگ و نابودی یقین شود، یا برای محافظه‌کاران احتمال برد تقریبا قطعی شود، شاید بتوان نقطه پایانی بر گفتگو یا جدال یافت. مجید بهستانی https://eitaa.com/mbehestani