گروه آموزشی و پژوهشی مهاد(مهارت افزایی دانشجویان) با مدیریت دکتر حسین افسردیر فارغ التحصیل دکتری علوم قرآن و حدیث از دانشگاه تهران
آموزش منابع تخصصی رشته علوم قرآن و حدیث
آموزش و مشاوره در زمینه مهارت های پژوهشی(مسأله یابی، پروپزال نویسی، مقاله نویسی، پایان نامه نویسی، منبع یابی و...)
مهارت افزایی و آمادگی برای کنکور ارشد و دکتری
آموزش ترجمه عربی به فارسی
آموزش نرم افزارهای کاربردی عمومی(ورد، اکسل، پاورپوینت، فتوشاپ، کامتازیا و...) و تخصصی(نرم افزارهای قرآنی نور، مکتبة الشاملة، جوامع الکلم، پژوهیار و...)
کانال ایتا:
https://eitaa.com/mehad1
گروه تبادل ایتا:
https://eitaa.com/joinchat/2547581363C254b2ee261
💞💞💞🎉🎉🎉🎉🎉🎉
عید سعید غدیر مبارکباد🌺
🎊🎊🎊🎊🎊🎊🎊🎊🎊
💚🌷عید 🌷💚
❤🌷سعید 🌷❤
💛🌷غدیر 🌷 💛
💙🌷عید 🌷💙
🧡🌷ولایت🌷🧡
💜🌷و جانشینی🌷💜
💚🌷مولاعلی(ع)🌷💚
❤🌷 بر 🌷❤
💛🌷عاشقان🌷💛
💙🌷آنحضرت🌷💙
🧡🌷تبریک و🌷🧡
💜🌷 تهنیت🌷💜
💚🌷باد🌷💚
عیدتون مبارک 💫🌺🌺
🪴🌷🪴
کانال ایتا:
https://eitaa.com/mehad1
کانال روبیکا:
https://rubika.ir/mehad14
بسم الله الرحمن الرحیم
با عرض سلام و ادب خدمت همراهان گرامی
ضمن تبریک عید غدیر، از امروز فعالیت گروه آموزشی مهاد شروع می گردد.
کانال ایتا:
https://eitaa.com/mehad1
کانال روبیکا:
https://rubika.ir/mehad14
معیت امام علی(ع) با قرآن و قرآن با امام علی(ع)
معیت و همراهی امام علی(ع) با قرآن چیزی است که پیامبر(ص) به آن اشاره کرده است. در منابع شیعه و سنی از زبان پیامبر(ص) آمده است که «عَلِی مَعَ الْقُرْآنِ، وَ الْقُرْآنُ مَعَهُ لَا یفْتَرِقَانِ حَتَّى یرِدَا عَلَى الْحَوْضِ» (طبرانی، بی تا، ج 1، ص 135 ؛ مفید، ۱۴۱۳، ص 418 ؛ طوسی، ۱۴۱۴، ص 460 ؛ ابن بابویه رازی، ۱۴۰۸، ص 73)
حاکم نیشابوری نیز در کتاب «المستدرک علی الصحیحین» این حدیث را نقل میکند. از نظر حاکم این حدیث صحیح السند است، گرچه بخاری و مسلم آن را در کتاب خود ذکر نکردهاند.(حاکم نیشابوری، ۱۴۱۱، ج 3، ص 134)
حدیث دیگری که به طور ضمنی به معیت امام علی(ع) با قرآن اشاره میکند، حدیث ثقلین است. این حدیث در منابع شیعه و سنی با عبارتهای نزدیک به هم نقل شده است. کلینی این حدیث را چنین نقل میکند: «ِ إِنِّی قَدْ تَرَكْتُ فِیكُمْ أَمْرَینِ لَنْ تَضِلُّوا بَعْدِی مَا إِنْ تَمَسَّكْتُمْ بِهِمَا- كِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِی أَهْلَ بَیتِی فَإِنَّ اللَّطِیفَ الْخَبِیرَ قَدْ عَهِدَ إِلَیَّ أَنَّهُمَا لَنْ یفْتَرِقَا حَتَّى یرِدَا عَلَی الْحَوْض» (کلینی، ۱۴۰۷، ج 2، ص 415) احمد بن حنبل(ابن حنبل، ۱۴۲۰، ج 17، ص 170) نیز شبیه حدیث کلینی نقل کرده است.
در این حدیث پیامبر(ص) به جدایی ناپذیر بودن اهلبیت خود و قرآن اشاره کرده است. از آنجا که امام علی(ع) نیز یکی از اهلبیت است، لذا در این حدیث نیز به معیت امام علی(ع) و قرآن اشاره است. وجه مشترک حدیث ثقلین و حدیث معیت که در بالا ذکر شده این است که قرآن و امام علی(ع) به طور خاص و اهلبیت به طور کلی، جدایی ناپذیر هستند.
سؤالی که در اینجا مطرح است، این است که مفهوم معیت و جدا نبودن امام علی(ع) از قرآن چیست؟ آیا منظور جدایی ظاهری است یا جدایی معنوی؟ اگر منظور جدایی معنوی است، از چه نظر است؟
الف: مفهوم معیت امام علی(ع) با قرآن
شیخ طوسی هر دو حدیث ثقلین و معیت که در ابتدای بحث ذکر شد را در ضمن یک حدیث از قول ام سلمه نقل میکند. ام سلمه میگوید: «سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ (صَلَّى اللَّهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ) فِی مَرَضِهِ الَّذِی قُبِضَ فِیهِ یقُولُ وَ قَدِ امْتَلَأَتِ الْحُجْرَةُ مِنْ أَصْحَابِهِ: أَیهَا النَّاسُ، یوشِكُ أَنْ أُقْبَضَ قَبْضاً سَرِیعاً فَینْطَلِقَ بِی، وَ قَدْ قَدَّمْتُ إِلَیكُمُ الْقَوْلَ مَعْذِرَةً إِلَیكُمْ، أَلَا إِنِّی مُخَلِّفٌ فِیكُمْ كِتَابَ اللَّهِ (عَزَّ وَ جَلَّ) وَ عِتْرَتِی أَهْلَ بَیتِی. ثُمَّ أَخَذَ بِیدِ عَلِی (عَلَیهِ السَّلَامُ) فَرَفَعَهَا فَقَالَ: هَذَا عَلِی مَعَ الْقُرْآنِ وَ الْقُرْآنُ مَعَ عَلِی، خَلِیفَتَانِ بَصِیرَانِ لَا یفْتَرِقَانِ حَتَّى یرِدَا عَلَی الْحَوْضَ، فَأَسْأَلُهُمَا مَا ذَا خُلِّفْتُ فِیهِمَا.»(طوسی، ۱۴۱۴، صص 479-478)
این نقل ویژگیهایی دارد که مفهوم معیت امام علی(ع) با قرآن و معیت قرآن با امام علی(ع) را روشن میکند. این ویژگیها عبارتاند از:
الف: این سخن در آخرین لحظات عمر پیامبر(ص) بیان شده است.
ب: در حضور بیشتر صحابه بیان شده است.
ج: صحبت از چیزی که است که بعد از پیامبر(ص) جانشین ایشان میشود.
بنابراین با توجه به این ویژگیها، میتوان گفت که پیامبر(ص) در این سخنان روی جانشین خود تأکید کردهاند. ایشان دو چیز را جانشین خود میدانند. یکی قرآن به عنوان کتاب قانون و دیگری امام علی(ع) به عنوان مجری قانون. معیت امام علی(ع) با قرآن و برعکس میبایست طوری تفسیر شود که تنها مختص ایشان باشد؛ بنابراین منظور از معیت امام علی(ع) با قرآن این است که ایشان به همه مسائل قرآن، علم و احاطه کامل دارد و هیچ کس دیگری در این زمینه با ایشان شراکت ندارد. همچنین امام علی(ع) قرآن را اساس حکومت خود قرار میدهد و خلاف آن عمل نمیکند.
احاطه علمی امام علی(ع) نسبت به قرآن به طوری که هیچ کسی در آن شراکت نداشته باشد، در روایات دیگری نیز آمده است. احاطه علمی امام علی(ع) ناشی از این است که اولاً معلم ایشان خود پیامبر(ص) بوده است و ثانیاً امام علی(ع) نسبت به سایر افراد تنها کسی بوده است که از آغاز نزول وحی با پیامبر(ص) بوده است.
ب: مفهوم معیت قرآن با امام علی(ع)
میتوان گفت که منظور از همراهی قرآن با امام علی(ع) این است که قرآن در امامت و خلافت امام علی(ع) بعد از پیامبر(ص) دلالت دارد. این برداشت با سیاق روایت و فضای صدور روایت نیز همخوان است. حاکم حسکانی در شواهد التنزیل به ترتیب سورههای قرآن حدود 1000 روایت نقل میکند که اهلبیت پیامبر(ص) به عنوان یکی از مصادیق یا تنها مصداق آن معرفی شده است.
از صحابه و تابعان نیز روایاتی راجع به تعداد آیات نازل شده در شأن امام علی(ع) نقل شده است. در برخی به طور کلی بیان شده که راجع به هیچ کسی به اندازه علی(ع) آیه نازل نشده است. گزارش¬های از ابن عباس و یزید بن رومان در این زمینه رسیده که «مَا نَزَلَ فِی أَحَدٍ مِنْ كِتَابِ اللَّهِ مَا نَزَلَ فِی عَلِی»(حسکانی، ۱۴۱۱، ج 1، ص 52و 55)
در برخی گزارش¬ها تعداد آیاتی که راجع به امام علی(ع) نازل شده را برشمرده¬اند. از مجاهد نقل شده که هفتاد آیه راجع به امام علی(ع) نازل شده، در حالی که هیچ فردی با او در آن شریک نیست. (حسکانی، ۱۴۱۱، ج 1، ص 52) عبدالرحمن بن ابی لیلی این تعداد را هشتاد آیه معرفی می کند.(حسکانی، ۱۴۱۱، ج 1، ص 55)
برخی دیگر از صحابه، معیاری به دست داده¬اند و گفته¬اند که هر جا در قرآن «یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا» آمده است، علی(ع) لب و اساس آن است. از ابن عباس و حذیفه چنین مطلبی گزارش شده است.(حسکانی، ۱۴۱۱، ج 1، ص 63 و 64)
گروه آموزی و پژوهشی مهاد(مهارت افزایی دانشجویان) کانال ایتا:
https://eitaa.com/mehad1
کانال روبیکا:
https://rubika.ir/mehad14