از عجیب و غریب‌ترین جملاتی که عبد العزیز دهلوی در تحفه اثنا عشریه گفته آنجایی است که در باب هفتم، در ردّ استدلال شیعیان به حدیث غدیر چنین سُراییده:
"اهل عربیت قاطبةً انکار کرده‌اند که "مولی" به معنای "اولی" آمده باشد."
مرحوم صاحب عبقات نیز در ردّ ادعای دهلوی، از کتب تفسیر، ادب، غریب القرآن والحدیث، شروح شعر و ... تصریحات متعددی از سوی بزرگان ادب عرب در طول تاریخ ذکر می‌کند و اثبات می‌کند بر خلاف ادعای خلاف واقعِ دهلوی، اهل عربیت، "الأولى بالشئ" را از معانی "مولی" برشمرده‌اند.(رک: مجلد هشتم _ حدیث غدیر)
از افرادی که صاحب عبقات از او در این مبحث یاد می‌کند، ادیب شهیر قرن سوم و چهارم، محمد بن القاسم الأنباری (328هـ) است.
وی در کتاب المشکل في معاني القرآن، می‌گوید:
"والمولی ينقسم إلى ثمانية أقسام: ..... والمولى الأولى بالشئ ...."
از آنجایی که این اثر به دست مرحوم میرحامدحسین نرسیده بود، ایشان این مطلب را از الشافی تأليف سید مرتضی رضوان‌الله‌علیهما نقل کرده‌اند. (عبقات‌الانوار، حدیث غدیر، ج۸، ص۱۰۲ به بعد؛ الشافي، ج ۲، ص ۲۷۲)
متأسفانه همچنان کتاب "المشکل" از آثار مفقود ابن الأنباري به شمار می‌رود.
اما ابن الأنباري بحمدلله حداقل در سه اثر دیگرش که امروزه در دسترس است به این حقیقت تصریح نموده است:
● ۱) الأضداد:
فالمولَى الأَوْلى بالشَّيء، قال الله عزّ وجلّ: النَّارُ هِيَ مَوْلاَكُمْ، فمعناه هي أَوْلى بِكُم (ط العصرية، ص ٤٦)
● ۲)شرح القصائد السبع الطوال الجاهليات:
قال الله عزّ وجلّ: {النّارُ هِي مَولاَكم} أراد هي أولى بكم وقال سبحانه: {وأنّ الكافِرينَ لا مَولى لَهُم} (ط دار المعارف، ص ۵۶۶)
● ۳)الزاهر في معاني كلمات الناس:
ويكون المولى: الأولى. قال الله عزّ وجلّ: {النارُ هي مولاكُمْ} معناه: هي أولى بكم (ط الرسالة ج۱، ص۱۲۵)
@mir_hamedhoseyn_110
نسخه‌ی بسیار نفیس کتاب تفسير غریب القرآن معروف به نزهة القلوب اثر أبوبكر محمد بن عزير/عزيز السجستاني العزيري/العزيزي (۳۳۰ هـ) (برای اطلاع از ضبط نام پدر و نسبت مؤلف، رک= مقدمه‌ی تحقيق يوسف المرعشلي بر کتاب نزهة القلوب، ص ١٠_١٨).
نسخه توسط حافظ شرف الدين الدمياطي (٧٠٥ هـ) _از مشایخ ذهبی و مزّی_ و از نسخه‌ی به خطّ ادیب شهیر ابن الخشاب البغدادي (٥٦٧ هـ) کتابت شده است.
مؤلّف بسان صدها لغت‌شناس و ادیب دیگر، در شرح ریشه‌ی "مولی" ، "أولى بالشئ" را از معانی این کلمه ذکر می‌کند.
📜مكتبة عموجة زاده حسين باشا _ استانبول
مرحوم صاحب عبقات رضوان‌الله‌علیه در مجلد هشتم مجلد غدیر، ص ۱۱۳ از کتاب سجستانی یاد می‌کند.
@mir_hamedhoseyn_110
هدایت شده از بر ساحل عبقات
ورودی حرم مطهر امیر المؤمنین علیه‌السلام عباراتی حاوی سلام به رسول خدا صلّی الله علیه وآله وسلّم حک شده است تا به زائران یادآور شود اینجا حرم نفس الرسول است. اینجا حرم خودِ پیغمبر است!
امام صادق علیه‌السلام در زیارتِ ششم مفاتیح و در زیارت روز مولود و امام هادی علیه‌السلام در زیارت غدیریه ابتدا به رسول خدا صلّی الله علیه وآله وسلّم سلام می‌دهند.
@mir_hamedhoseyn_110
از خطب جناب صاحب بن عبّاد (۳۸۵ هـ) در مدح مولا صلوات‌الله‌علیه:
الجَليلُ الَّذي كَفَّلَه صَغيراً وَرَبّاه
وَبِالعِلمِ وَبِالحِكمَةِ غَذّاه
وَعَلى كَتفِه رَقّاه
وَساهَمَه فِي المَسجِدِ وَساواه
وَقامَ بالغَديرِ وَناداه
وَرفَعَ ضَبعَه وَأعلاه
وَقالَ: مَن كُنتُ مَولاه فَعَلِيٌّ مَولاه
اللّهُمَ والِ مَن والاه ، وَعادِ مَن عاداه
المناقب لابن شهرآشوب (ط علامه)، ٣/٢٧
@mir_hamedhoseyn_110
هدایت شده از بر ساحل عبقات
عالم، شاعر و خطیب عراقی مرحوم سید عبد الرسول کفائی (۱۳۴۷_۱۴۲۴ ق) در قصیده‌ای بسیار زیبا بین گورِ معاویه و مضجع شریف مولی الموحدین امیر المؤمنین علیه أفضل صلوات المصلّين مقایسه‌ی جالبی کرده است.
چند بیت از این قصیده را از نظر می‌گذرانیم:
ابتدا در شرح گورِ معاویه چند بیتی می‌سراید که دو بیت آن اینست:
هرکه را گذر به خرابه‌های شام افتد، گور معاویه را می‌بیند درحالی که مگس‌ها و حشرات گرد آن در طواف و رفت و آمدند!
و بوی متعفن آن قبر همه جا را پر کرده است، بوی بد و ناگوار کسی که [از شدت عذاب] فریادش به آسمان بلند است.
سَيَرى الذُّبابَ يَحومُ حَولَ ضَريحِه
وَبِــأرضِــه حَــشَــراتُــه تَـــتَــــرَدَّدُ
نَـتَنَت رَوائحُـه الكَريـهَةُ وَهـيَ مِن
نَتنِ الضَّجيجِ إلى الفَضـا تَتَـصَعَّـدُ
****
سپس شاعر چنین به معاویه خطاب می‌کند:
ای معاویه ! برخیز و بارگاه عرش آشیان ابا الحسین امیرالمومنین علی بن ابی طالب صلوات الله علیه را بنگر که چه آستان رفیعی دارد!
بارگاه نجف را می‌بینی که زائرانش، شبانه روز و هر لحظه به قصد زیارت امیر المؤمنين صلوات الله علیه در آنجا رفت و آمد دارند.
در صحن آن حرم مطهر چراغ‌هایی نور افشانی می‌کند که ماه، نور خود را از آنها برمی‌گیرد.
أأبا يَــزيـد قُم وعايِــن مَــرقَــدا
لِأبِي الحُسَينِ وَقَد تَعالَى المَرقدُ
وَتَــری الغـَـريَّ تـَـــؤُمـُّـــه زُوارُّه
لَــيــلاً نَــهــاراً كُــــلَّ آنٍ شـُـهـَّـدُ
وَبِصَحـنِها أقمـارُ نُــورٍ أشــرَقَت
قَمَرُ السَّــما مِن نــورِها يَــتَـزَوَّدُ
موسوعة شعراء الغدير، ج ٦، ص ٤٤٦
@mir_hamedhoseyn_110