بر ساحل عبقات
تصویر فوق، نسخهی کتاب تفسير غريب القرآن، تأليف محمد بن أبي بكر الرازي الحنفي (٦٦٦هـ) و به خط مؤلف ا
اما تصریح محمد بن أبي بكر الرازي بمجيء مولی بمعنی أولى، پس در کتاب "غريب القرآن" که نسخهی عتیقهی آن بعنایت ربّ منّان بدست این کثیر العصیان افتاده و یک نسخهی آن نزد بعض احباب افاضل موجود...................میفرماید: والمولی الذي هو أولى بالشئ....
✍ عبقات، حديث غدیر، ج ٨، ص١٥٨_١٦٠
@mir_hamedhoseyn_110
وَأَسْتَعْصِمُكَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَاعْصِمْنِي، فَإِنِّي لَنْ أَعُودَ لِشَيْءٍ كَرِهْتَهُ مِنِّي إِنْ شِئْتَ ذَلِكَ
و از تو حفظ و حراست از شرور و آفات میخواهم؛ پس بر محمّد و آلش درود فرست و حفظم فرما؛ زیرا اگر ارادهات به پاکی من از گناه تعلّق گیرد، هرگز به آنچه نمیپسندی باز نخواهم گشت.
فرازی از دعای ۴۸ صحیفه سجادیه
دعا در روز عید قربان و جمعه
مدتی است مشغول جمعآوری اشعار شعرای شیعه با مضمون "سقیفه سبب اصلی همهی مصائب" هستم. از شعرایی که مکرر این حقیقت را در قصائدش ذکر کرده، مرحوم سید مهدی الحلي (١٢٨٩ ق) است.
@mir_hamedhoseyn_110
از عجیب و غریبترین جملاتی که عبد العزیز دهلوی در تحفه اثنا عشریه گفته آنجایی است که در باب هفتم، در ردّ استدلال شیعیان به حدیث غدیر چنین سُراییده:
"اهل عربیت قاطبةً انکار کردهاند که "مولی" به معنای "اولی" آمده باشد."
مرحوم صاحب عبقات نیز در ردّ ادعای دهلوی، از کتب تفسیر، ادب، غریب القرآن والحدیث، شروح شعر و ... تصریحات متعددی از سوی بزرگان ادب عرب در طول تاریخ ذکر میکند و اثبات میکند بر خلاف ادعای خلاف واقعِ دهلوی، اهل عربیت، "الأولى بالشئ" را از معانی "مولی" برشمردهاند.(رک: مجلد هشتم _ حدیث غدیر)
از افرادی که صاحب عبقات از او در این مبحث یاد میکند، ادیب شهیر قرن سوم و چهارم، محمد بن القاسم الأنباری (328هـ) است.
وی در کتاب المشکل في معاني القرآن، میگوید:
"والمولی ينقسم إلى ثمانية أقسام: ..... والمولى الأولى بالشئ ...."
از آنجایی که این اثر به دست مرحوم میرحامدحسین نرسیده بود، ایشان این مطلب را از الشافی تأليف سید مرتضی رضواناللهعلیهما نقل کردهاند. (عبقاتالانوار، حدیث غدیر، ج۸، ص۱۰۲ به بعد؛ الشافي، ج ۲، ص ۲۷۲)
متأسفانه همچنان کتاب "المشکل" از آثار مفقود ابن الأنباري به شمار میرود.
اما ابن الأنباري بحمدلله حداقل در سه اثر دیگرش که امروزه در دسترس است به این حقیقت تصریح نموده است:
● ۱) الأضداد:
فالمولَى الأَوْلى بالشَّيء، قال الله عزّ وجلّ: النَّارُ هِيَ مَوْلاَكُمْ، فمعناه هي أَوْلى بِكُم (ط العصرية، ص ٤٦)
● ۲)شرح القصائد السبع الطوال الجاهليات:
قال الله عزّ وجلّ: {النّارُ هِي مَولاَكم} أراد هي أولى بكم وقال سبحانه: {وأنّ الكافِرينَ لا مَولى لَهُم} (ط دار المعارف، ص ۵۶۶)
● ۳)الزاهر في معاني كلمات الناس:
ويكون المولى: الأولى. قال الله عزّ وجلّ: {النارُ هي مولاكُمْ} معناه: هي أولى بكم (ط الرسالة ج۱، ص۱۲۵)
@mir_hamedhoseyn_110
نسخهی بسیار نفیس کتاب تفسير غریب القرآن معروف به نزهة القلوب اثر أبوبكر محمد بن عزير/عزيز السجستاني العزيري/العزيزي (۳۳۰ هـ) (برای اطلاع از ضبط نام پدر و نسبت مؤلف، رک= مقدمهی تحقيق يوسف المرعشلي بر کتاب نزهة القلوب، ص ١٠_١٨).
نسخه توسط حافظ شرف الدين الدمياطي (٧٠٥ هـ) _از مشایخ ذهبی و مزّی_ و از نسخهی به خطّ ادیب شهیر ابن الخشاب البغدادي (٥٦٧ هـ) کتابت شده است.
مؤلّف بسان صدها لغتشناس و ادیب دیگر، در شرح ریشهی "مولی" ، "أولى بالشئ" را از معانی این کلمه ذکر میکند.
📜مكتبة عموجة زاده حسين باشا _ استانبول
مرحوم صاحب عبقات رضواناللهعلیه در مجلد هشتم مجلد غدیر، ص ۱۱۳ از کتاب سجستانی یاد میکند.
@mir_hamedhoseyn_110
هدایت شده از بر ساحل عبقات
ورودی حرم مطهر امیر المؤمنین علیهالسلام عباراتی حاوی سلام به رسول خدا صلّی الله علیه وآله وسلّم حک شده است تا به زائران یادآور شود اینجا حرم نفس الرسول است. اینجا حرم خودِ پیغمبر است!
امام صادق علیهالسلام در زیارتِ ششم مفاتیح و در زیارت روز مولود و امام هادی علیهالسلام در زیارت غدیریه ابتدا به رسول خدا صلّی الله علیه وآله وسلّم سلام میدهند.
@mir_hamedhoseyn_110
از خطب جناب صاحب بن عبّاد (۳۸۵ هـ) در مدح مولا صلواتاللهعلیه:
الجَليلُ الَّذي كَفَّلَه صَغيراً وَرَبّاه
وَبِالعِلمِ وَبِالحِكمَةِ غَذّاه
وَعَلى كَتفِه رَقّاه
وَساهَمَه فِي المَسجِدِ وَساواه
وَقامَ بالغَديرِ وَناداه
وَرفَعَ ضَبعَه وَأعلاه
وَقالَ: مَن كُنتُ مَولاه فَعَلِيٌّ مَولاه
اللّهُمَ والِ مَن والاه ، وَعادِ مَن عاداه
المناقب لابن شهرآشوب (ط علامه)، ٣/٢٧
@mir_hamedhoseyn_110
هدایت شده از بر ساحل عبقات
عالم، شاعر و خطیب عراقی مرحوم سید عبد الرسول کفائی (۱۳۴۷_۱۴۲۴ ق) در قصیدهای بسیار زیبا بین گورِ معاویه و مضجع شریف مولی الموحدین امیر المؤمنین علیه أفضل صلوات المصلّين مقایسهی جالبی کرده است.
چند بیت از این قصیده را از نظر میگذرانیم:
ابتدا در شرح گورِ معاویه چند بیتی میسراید که دو بیت آن اینست:
هرکه را گذر به خرابههای شام افتد، گور معاویه را میبیند درحالی که مگسها و حشرات گرد آن در طواف و رفت و آمدند!
و بوی متعفن آن قبر همه جا را پر کرده است، بوی بد و ناگوار کسی که [از شدت عذاب] فریادش به آسمان بلند است.
سَيَرى الذُّبابَ يَحومُ حَولَ ضَريحِه
وَبِــأرضِــه حَــشَــراتُــه تَـــتَــــرَدَّدُ
نَـتَنَت رَوائحُـه الكَريـهَةُ وَهـيَ مِن
نَتنِ الضَّجيجِ إلى الفَضـا تَتَـصَعَّـدُ
****
سپس شاعر چنین به معاویه خطاب میکند:
ای معاویه ! برخیز و بارگاه عرش آشیان ابا الحسین امیرالمومنین علی بن ابی طالب صلوات الله علیه را بنگر که چه آستان رفیعی دارد!
بارگاه نجف را میبینی که زائرانش، شبانه روز و هر لحظه به قصد زیارت امیر المؤمنين صلوات الله علیه در آنجا رفت و آمد دارند.
در صحن آن حرم مطهر چراغهایی نور افشانی میکند که ماه، نور خود را از آنها برمیگیرد.
أأبا يَــزيـد قُم وعايِــن مَــرقَــدا
لِأبِي الحُسَينِ وَقَد تَعالَى المَرقدُ
وَتَــری الغـَـريَّ تـَـــؤُمـُّـــه زُوارُّه
لَــيــلاً نَــهــاراً كُــــلَّ آنٍ شـُـهـَّـدُ
وَبِصَحـنِها أقمـارُ نُــورٍ أشــرَقَت
قَمَرُ السَّــما مِن نــورِها يَــتَـزَوَّدُ
موسوعة شعراء الغدير، ج ٦، ص ٤٤٦
@mir_hamedhoseyn_110
التلخيص تفسير القرآن العزيز، للإمام الفقيه المفسر أحمد بن يوسف بن الحسن بن رافع بن الحسن بن سويدان موفق الدين أبو العباس الشيباني الموصلي الكواشي الشافعي (ت680هـ).
نسخة نفيسة مكتوبة في حياة المؤلف، ومنقولة من خطه، بخط الفقيه علي بن عبد الرحيم بن عبد الرحمن بن محمود بن مودود بن بلدجي (له ذكر في مجمع الآداب لابن الفوطي)، وقد عارض تلك النسخة بقراءة والده عبد الرحيم بن عبد الرحمن بقراءته على الإمام الكواشي رحمهم الله جميعاً في مجالس آخرها سادس عشر شعبان سنة ثلاث وسبعين وستمائة.
وقد أثبت كثير ممن سمعوا الكتاب في آخر النسخة، منهم:
محمد بن قايماز بن عبد الله الدمشقي (ت702هـ) ومولده سنة (619هـ)، وغيره.
وقد كتبت تلك النسخة في شهر ربيع الأول سنة ثلاث وسبعين وستمائة بمدينة الموصل.
وهذه النسخة محفوظة في مكتبة يازما باغشلر برقم (807).
از کانال : نفائس الخزائن
https://t.me/hazinelerdolaplar/306?single
بر ساحل عبقات
نسخهای از این کتاب که مشابه نسخهی بالاست، در اختیار مرحوم صاحب عبقات رضواناللهعلیه بوده:
ایشان در مجلد ۸ حدیث غدیر صفحه ۲۴۱ چنین میگویند:
احمد بن يوسف الكواشي.....در تفسير تلخيص که نسخهی عتیقهی آن که در سنهی سبع وسبعين وستمائة (٦٧٧ هـ) در حیات مصنّف از اصل نسخهی او منقول گردیده، پیش نظر قاصر حاضر است گفته:...
پ.ن: تهیهی این میزان کتب مخطوطه و مطبوعه، مطالعهی خط به خط آنها، فیش برداری و قرار دادن این فیشها در مکان مناسب بحث، آن هم در زمانی که امکانات فعلی در اختیار او نبوده، آن هم با قلّت اعوان و انصار _کما صرّح السيّد نفسُه في بعض رسائله _ حقیقتا حیرتانگیز است.
شادی روح مرزبانان مکتب اهلبیت علیهمالسلام صلواتی هدیه کنیم.
@mir_hamedhoseyn_110
هدایت شده از بر ساحل عبقات
#شب_جمعه
#روضه
ومُنعَطِفٍ أهوَى لِتقبِيلِ طِفلِه
فقبَّـل مِنهُ قَبلَه السَّهمُ مَنحَرا
خم شد...خواست طفلش را ببوسد ولی قبل او تیر گلوگاه طفل را بوسه زد
📜 دیوان مرحوم سید حیدر حلی (۱۳۰۴هـ.ق)، چاپ سنگی_بمبئی، ۱۳۱۲ هـ.ق، ص ۲۱۶.
پ.ن در مصرع دوم "قبله"، به صورت "قلبه" نوشته شده که اشتباه است.
@mir_hamedhoseyn_110
فَلـولا جَـنـيـنٌ أسـقَـطوهُ لَما هَـوىٰ
صَريعاً عَلى صَدرِ الحُسَينِ رَضيعُه
ترجمه نمیتوان کرد...
الشيخ محمد علي اليعقوبي (١٣٨٥ هـ.ق)
📖 عيون الرثاء في فاطمة الزهراء، ص ٣٩٣
@mir_hamedhoseyn_110
هدایت شده از بر ساحل عبقات
وَحَبْلٌ بِه كُتِّفَ المُرتَـضى
بِـه كَتَّـفوا زَيـنَـباً والـرَّبـابْ
دستان زینب و رباب را با همان ریسمانی بستند که دستان علی مرتضی را با آن بسته بودند.
🖌شاعر قطیفی مرحوم ملا محمد بن علی آل نتیف (۱۳۱۵ _ ۱۳۷۲ ق)
📖 الفاطميات، الشيخ حيدر علي المؤيد، ص ٢/١٥٧
@mir_hamedhoseyn_110