فيلم هاي #آموزشي #نرم_افزارهاي_نور را از لينك زير مي توانيد مشاهده كنيد https://www.noorsoft.org/fa/Film/List/?CategoryItemID=12342&PN_187=2

💢موضوع‌شناسی فجر صادق و تعیین وقت نماز صبح/ وقت نماز صبح؛ ۸ دقیقه پس از اذان اعلامی است ✔️پژوهشگران «موسسه موضوع‌شناسی احکام فقهی» در سال ۱۳۹۹ با حضور برخی از منجمان و اعضای ستاد استهلال و همراهی قریب به ۱۵ تن از فضلای حوزه علمیه قم در تحقیقی با عنوان «موضوع‌شناسی فجر صادق و تعیین وقت نماز صبح»، نتیجه آن را با تعیین زمان دقیق بجا آوردن نمازصبح اعلام کردند. باتوجه به اهمیت و مبتلابه بودن موضوع، این گزارش بازنشر می‌شود. 👈 اینجا بخوانید: https://b2n.ir/115940 •┈┈••••✾•🌿🌼🌿•✾•••┈┈• 📚کانال رسمی معاونت آموزش حوزه علمیه خراسان: http://eitaa.com/joinchat/1842216994C8e88b82cfe ╔═📚📒════╗ @howzehamozesh ╚════📖🔖═╝

اهمیت نوکری اهل بیت علیهم السلام

عدول از مرجع مساوی در مسأله رویت هلال این جزوه توسط حجت الاسلام والمسلمین قاضی در دفتر آیت الله سیستانی مشهد تهیه شده است و مطلبی که در روز های اخیر مبنی بر جواز عدول از فتوای آیت‌الله العظمی سیستانی درمساله رویت هلال به مراجع معرفی شده از سوی جامعه مدرسین را نقد و بررسی می نماید

💠ارائه خدمات دندان‌پزشکی به صورت اقساطی در دارالشفاء امام صادق (ع) مشهد 🔹معاون سلامت و امور بیمه‌های مرکز خدمات استان گفت: در تفاهم‌نامه مرکز خدمات و دارالشفاء امام صادق (ع) خدماتی نظیر ویزیت پزشک، ماما، انجام امور آزمایشگاهی، خدمات دندانپزشکی، خدمات طب سنتی، خدمات پوستی، خدمات جراحی سرپایی و خدمات پرستاری با تخفیف ویژه به مراجعه‌کنندگان ارائه و خدمات دیالیز با سرویس رفت‌وبرگشت بیمار به‌صورت رایگان انجام می‌شود. وی اظهار داشت: متقاضیان می‌توانند از هم‌اکنون، با مراجعه به دارالشفاء با ارائه دفترچه بیمه یا کارت شناسایی حوزوی از خدمات مذکور بهره‌مند شوند. معاون سلامت و امور بیمه های مرک خدمات استان در پایان گفت: در این مرکز درمانی خدمات پزشکی عمومی و مامایی با 25 درصد تخفیف، آزمایشگاه 20 درصد تخفیف و هزینه‌های دندان‌پزشکی بالای 5 میلیون ریال به‌صورت اقساطی و بدون کارمزد پرداخت می‌شود. 🏨آدرس درمانگاه : خیابان شهید کاشانی 6- بین نوغان 10 و 12 تلفن: 5-05132233134

امضای تفاهم‌نامه همکاری مرکز خدمات و دارالشفاء امام باقر (ع) مشهد آقای ابراهیمی مسئول واحد بهداشت و سلامت مرکز خدمات استان دراین‌باره گفت: در این تفاهم‌نامه خدماتی نظیر ویزیت پزشک عمومی و متخصص اعم از داخلی، زنان و زایمان، اطفال و نوزادان، مغز و اعصاب، قلب و عروق، تست ورزش، اکوکاردیوگرافی، نوار قلب، سونوگرافی، رادیولوژی، فیزیوتراپی، دندانپزشکی، ارولوژی، گوش و حلق، شنوایی‌سنجی، چشم‌پزشکی، بینایی‌سنجی، ارتوپدی، پوست، سنجش تراکم استخوان و آزمایشگاهی با 30 درصد تخفیف به مراجعه‌کنندگان ارائه می‌شود. مسئول واحد بهداشت و سلامت مرکز خدمات استان اظهار داشت: متقاضیان می‌توانند از هم‌اکنون، با مراجعه به این مرکز درمانی با ارائه دفترچه بیمه یا کارت شناسایی حوزوی از خدمات مذکور بهره‌مند شوند. آدرس درمانگاه: مشهد-خیابان ابوطالب 20 دارالشفاء امام محمد باقر (ع) تلفن: 05137111544 -05137249799

🔳 پاسخ مدرّس دانشگاه به مدعیات عجیب احمدالحسن بصری دکتر وحید باقرپور کاشانی پژوهشگر کلام اسلامی و دانش آموخته حوزه علمیه است که در گفت وگو با خبرگزاری حوزه، به ذکر مدعیات خاص احمد الحسن بصری و نقدهای جدی به این اظهارات و مدعیات پرداخت که در ذیل مشروح مباحث مطرح شده آمده است:👇 hawzahnews.com/news/961683 @HawzahNews | خبرگزاری‌حوزه

💠یادی از مرحوم حجت‌الاسلام والمسلمین محبی از اساتید حوزه علمیه مشهد 🔹با فاتحه ای شاد کنیم روح درگذشتگان را •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈• 📚کانال رسمی معاونت آموزش حوزه علمیه خراسان: http://eitaa.com/joinchat/1842216994C8e88b82cfe ╔═📚📒════╗ @howzehamozesh ╚════📖🔖═╝┛

🔹 آیت الله حائری شیرازی 🔹 🔸نگویید: «مستحب است؛ شد، شد؛ نشد، نشد»🔸 هرچه می توانید سنت‌های خود را در #عید_غدیر، جدی‌تر بگیرید. نگویید: «مستحب است؛ شد شد؛ نشد نشد». این سنت‌ها از اوجب واجبات است. چرا؟ چون #شناسنامۀ ما شیعیان است. پدرها جوری نسبت به عید غدیر ارادت به خرج بدهند که بچه‌ها از یک ماه، دو ماه قبل #چشم‌انتظار عید غدیر باشند! حتی اگر لازم شد، #قرض کنید و یک عیدی حسابی -به اندازه‌ای که به علی ارادت دارید- به بچه‌ها بدهید. نگویید: «باز من باید یک چیزی خرج کنم!» نه! مقروض می‌شوی، خب بشو! تو که برای چیزهای دیگر قرض کرده ای، یک بار هم برای حضرت علی مقروض شو. مسیحی‌ها بابانوئل درست می‌کنند و به بچه هایشان می‌گویند: «او برای تو هدیه را آورده؛ مسیح برای تو این هدایا را آورده». بچه از اول ذهنش با عیسی (علیه‌السلام) انس می‌گیرد، رفاقت می‌کند. حالا بروید ببینیم چه کار می‌کنید! این شما و این عید غدیر. سفری، تفریحی، گردشی می‌خواهی ببری، بگو این مال عید غدیرت است! اگر هم تابستان می‌بری بگو، قولش را عید غدیر به شما دادم. قول‌هایی که می‌خواهید به آن‌ها بدهید، عید غدیر بدهید. هدایایتان و وعده‌هایتان را بگذارید در این روز تا این‌ها با عید غدیر جوش بخورند. •┈┈••••✾•🌿🌼🌿•✾•••┈┈• 📚کانال رسمی معاونت آموزش حوزه علمیه خراسان: ╔═📚📒════╗ @howzehamozesh ╚════📖🔖═╝

💠فیلسوف عدالت 🔺برای شفای همه بیماران خصوصا استاد محمدرضا حکیمی دعا می کنیم . •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈• 📚کانال رسمی معاونت آموزش حوزه علمیه خراسان: http://eitaa.com/joinchat/1842216994C8e88b82cfe ╔═📚📒════╗ @howzehamozesh ╚════📖🔖═╝┛

«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ» 🔍 #اهداف_کانال 👥رفقایِ گرامی سلام: 🔵دوستان: 👇 👈در #مبحثِ_طلبگی، سعی کنیم که اوّلین رسالتِ اصلیِ یک طلبه که 《 #تعلیم و #تعلُّم》می باشد را رعایت کنیم. 🔴 #هدفِ از تاسیسِ کانالِ مذکور، آن است که مسیر را برای دانش آموختگانی که درصددِ ورود به حوزه علمیّه هستند، #هموار کند و در حقیقت سوالاتی همچون {چرا طلبگی؟} را پاسخ دهد #لذا با ما همراه باشید؛🌹. 🎥 #چرا_طلبگی ؟ 👇👇 https://eitaa.com/chera_talabgi/730 ✨✨✨✨✨🌹🌹🌹✨✨✨✨✨ 🎥 #چرا_طلبگی ؟ 👇👇 https://eitaa.com/chera_talabgi/731 🍃🍃🍃🍃🍃🌹🌹🌹🍃🍃🍃🍃🍃 🎥 #چرا_طلبگی ؟ 👇👇👇 https://eitaa.com/chera_talabgi/733 ✨✨✨✨✨🌷🌷🌷✨✨✨✨✨ ✍ #چیستی_طلبگی ؟ 👇👇👇 https://eitaa.com/chera_talabgi/418 ✨✨✨✨✨🌷🌷🌷✨✨✨✨✨ 🔊 #چیستی_حوزه ؟ 👇👇👇 https://eitaa.com/chera_talabgi/450 🍃🍃🍃🍃❤️❤️❤️🍃🍃🍃🍃 🎥 #وظایف_طلبگی_چیست ؟ 👇👇👇👇 https://eitaa.com/chera_talabgi/492 ✨✨✨✨🌹🌹🌹✨✨✨✨ 🎥 #رفتار_طلبگی ؟ 👇👇👇👇 https://eitaa.com/chera_talabgi/500 🍃🍃🍃🍃🌹🌹🌹🌹🍃🍃🍃 🎙 #اهمیت_طلبگی ؟ 👇👇👇👇 https://eitaa.com/chera_talabgi/516 ✨✨✨✨✨🌹🌹🌹✨✨✨✨✨ 🔊 #وظایف_طلبگی 👇👇👇 https://eitaa.com/chera_talabgi/852 🍃🍃🍃🍃🌹🌹🌹🍃🍃🍃 #چرا_باید_طلبه_شویم؟ https://eitaa.com/chera_talabgi/890 ♦️❁➖❁♦️❁➖❁♦️❁➖❁♦️ 🔵 کانال #چرا_طلبگی 🔰 👇👇👇👇👇 http://eitaa.com/joinchat/3841589265C7f79dcd393

💠 جدیدترین شماره نشریه حریم امام 🔷پرونده ویژه : آیت الله سیدان گفتگو پیرامون شخصیت امام خمینی (ره) و سوابق مبارزاتی و همراهی مکتب معارفی خراسان با نهضت انقلابی امام خمینی (ره) 🔺امام خمینی (ره) با هدف احیاء تعالیم اسلام به پاخاست 🔺با گفتاری از: آیت الله شیخ مهدی مروارید حجت الاسلام و المسلمین ربانی بیرجندی و...... •┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈• 📚کانال رسمی معاونت آموزش حوزه علمیه خراسان: http://eitaa.com/joinchat/1842216994C8e88b82cfe ╔═📚📒════╗ @howzehamozesh ╚════📖🔖═╝┛

رُوِیَ عَنِ اِبْنِ عَبَّاسٍ قَالَ: سَأَلَ رَجُلٌ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ عَنْ عَمَلٍ یَدْخُلُ بِهِ اَلْجَنَّهَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ صَلِّ اَلْمَکْتُوبَاتِ وَ صُمْ شَهْرَ رَمَضَانَ وَ اِغْتَسِلْ مِنَ اَلْجَنَابَهِ وَ أَحِبَّ عَلِیّاً عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ وَ اُدْخُلِ اَلْجَنَّهَ مِنْ أَیِّ بَابٍ شِئْتَ فَوَ اَلَّذِی بَعَثَنِی بِالْحَقِّ لَوْ صَلَّیْتَ أَلْفَ عَامٍ وَ صُمْتَ أَلْفَ عَامٍ وَ حَجَجْتَ أَلْفَ حَجَّهٍ وَ غَزَوْتَ أَلْفَ غَزْوَهٍ وَ أَعْتَقْتَ أَلْفَ رَقَبَهٍ وَ قَرَأْتَ اَلتَّوْرَاهَ وَ اَلْإِنْجِیلَ وَ اَلزَّبُورَ وَ اَلْفُرْقَانَ وَ لَقِیتَ اَلْأَنْبِیَاءَ کُلَّهُمْ وَ عَبَدْتَ اَللَّهَ تَعَالَی مَعَ کُلِّ نَبِیٍّ أَلْفَ عَامٍ وَ جَاهَدْتَ مَعَهُمْ أَلْفَ غَزْوَهٍ وَ حَجَجْتَ مَعَ کُلِّ نَبِیٍّ أَلْفَ حَجَّهٍ ثُمَّ مِتَّ وَ لَمْ یَکُنْ فِی قَلْبِکَ حُبُّ عَلِیٍّ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ وَ أَوْلاَدِهِ أَدْخَلَکَ اَللَّهُ اَلنَّارَ مَعَ اَلْمُنَافِقِینَ أَلاَ فَلْیُبَلِّغِ اَلشَّاهِدُ مِنْکُمُ اَلْغَائِبَ قَوْلِی فِی عَلِیٍّ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ فَإِنِّی لَمْ أَقُلْ فِی عَلِیٍّ إِلاَّ بِأَمْرِ جَبْرَائِیلَ وَ جَبْرَائِیلُ لاَ یُخْبِرُنِی إِلاَّ عَنِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ إِنَّ جَبْرَائِیلَ لَمْ یَتَّخِذْ أَخاً فِی اَلدُّنْیَا إِلاَّ عَلِیّاً أَلاَ مَنْ شَاءَ فَلْیُحِبَّ وَ مَنْ شَاءَ فَلْیُبْغِضْ فَإِنَّ اَللَّهَ سُبْحَانَهُ حَتَمَ عَلَی نَفْسِهِ أَنْ لاَ یُخْرِجَ مُبْغِضَ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ مِنَ اَلنَّارِ أَبَداً . إرشاد القلوب / ترجمه رضایی ؛ ج 2 , ص 91

اعطای مدرک سطح3 تخصصی به فارغ التحصیلان موسسه ثامن علیه السلام در مدرسه ایت الله خویی

🔴 اطلاعیه مهم ♦️ رسیدگی به فوریتهای بیماران مبتلا به کرونا 📲 طلبه گرامی جهت رسیدگی به فوریتها و پیگیری امور درمانی و مراقبتی به منظور ارائه خدمات بهتر و به موقع اطلاعات بیماران مبتلا به کرونا ( نام و کد خدمات و تلفن همراه طلبه) را به آیدی معاونت سلامت و امور بیمه های مرکز خدمات حوزه ارسال کنید. 🆔 @khadamat_salamat 📣 کانال رسمی اطلاع رسانی و پاسخگویی مرکز خدمات حوزه علمیه خراسان https://eitaa.com/joinchat/1085014065Cc2063e5e5b

تفسیر آیه وَسِيقَ الَّذِينَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ إِلَى الْجَنَّةِ زُمَرًا ۖ حَتَّىٰ إِذَا جَاءُوهَا وَفُتِحَتْ أَبْوَابُهَا وَقَالَ لَهُمْ خَزَنَتُهَا سَلَامٌ عَلَيْكُمْ طِبْتُمْ فَادْخُلُوهَا خَالِدِينَ، توسط آیت الله العظمی بشیر نجفی خادمین امام حسین علیه السلام در قیامت آنقدر از زیارت امام حسین خوشحالند که حاضر نیستند از زیارت امام حسین دست بکشند و به بهشت بروند و ملائکه دست آنها را گرفته و با احترام و زور به بهشت می برند

یا من اسمه دواء و ذکره شفاء ما عموم اساتید و طلاب حوزه علمیه خراسان برای شفای عاجل و بهبودی کامل استاد عزیز و بزرگوار درس خارج این حوزه، حضرت آیت الله العظمی حاج سید حسن مرتضوی حفظه الله دست بدعا برداشته و سلامتی حضرت ایشان را از درگاه خداوند متعال مسئلت می نماییم.

📹 توصیه رهبر معظم انقلاب به مرحوم استاد حکیمی برای تربیت طلبه‌های فاضل روایت‌ حجت‌الاسلام والمسلمین مروی تولیت آستان قدس رضوی از مراودات مرحوم علامه حکیمی با رهبر انقلاب @HawzahNews

به گزارش فارس حجت‌الاسلام احمد مروی تولیت آستان قدس رضوی و معاون سابق ارتباطات حوزوی دفتر رهبری، از کسانی است که سابقه‌ آشنایی و دوستی طولانی با مرحوم علامه محمدرضا حکیمی داشته به نحوی که سابقه این آشنایی به دوران پیش از انقلاب اسلامی باز می‌گردد. همچنین ارتباط مشترک آقای مروی با رهبر انقلاب اسلامی و مرحوم حکیمی، باعث شده است که وی در جریان مراودات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با علامه محمدرضا حکیمی باشد. در ادامه روایت حجت‌الاسلام مروی، درباره‌ شخصیت مرحوم حکیمی و خاطراتی از مراوادت وی با رهبر انقلاب تقدیم می‌شود. «رفیق دیرین» رهبر انقلاب در آغاز صحبتم وظیفه‌ی خود می‌دانم که ارتحال این عالم ربانی و روشن‌فکر دل‌سوخته و متفکر و نویسنده‌ی‌ نوآور را خصوصاً خدمت رهبر انقلاب تسلیت عرض کنم که ایشان در پیامشان از علامه حکیمی به‌عنوان «رفیق دیرین‌» خود یاد کردند. ان‌شاءالله خداوند روح پاک این عالم جلیل‌القدر را با اولیاء خود محشور بفرماید. ما اگر بخواهیم در مورد مرحوم علامه حکیمی صحبت کنیم، از چند منظر باید به این مسئله بپردازیم. اوّل، آن دوره‌ای که ایشان در مشهد بود و به‌عنوان دوره‌ی‌ رشد و ساخته‌شدن ایشان به‌حساب می‌آید، بعد هم دوره‌ی هجرتشان به تهران که تا آخر عمر آنجا بود. آغاز راه از حجره‌ای در مدرسه نواب مشهد ایشان اصالتاً مشهدی بود. پدر و مادرش هم متولد این شهر بودند. آن ایام که ایشان در مشهد بود، در یکی از حجره‌های مدرسه‌ی نواب به دروس حوزوی اشتغال داشت و با آن استعداد وافرش توانست درس‌های حوزه را به‌خوبی و شایستگی طی کند. خاطره علامه حکیمی از کلاس درس آیت‌الله میلانی من خاطره‌ای دارم از خود این بزرگوار که می‌گفت مدرسه که تمام شد، در درس خارج مرحوم آیت‌الله میلانی -آن مرجع بزرگ و کم‌نظیر- شرکت می‌کردم. تقریباً ۲۳ سال داشتم و جوان بودم که در درس این فقیه بزرگ شرکت می‌کردم و هر وقت مسئله‌ای را مطرح می‌کردم، استاد اشکال را توجه می‌کرد و با سعه‌‌صدر پاسخ می‌داد. بسیار هم به من علاقه‌مند بود‌. یک روز در آن مدرسه من پشت ستون نشسته بودم. حضرت آیت‌الله میلانی تشریف آورد و شروع به درس‌گفتن کرد و چون من پشت ستون بودم، من را ندید. حین درس‌دادن پرسید آقای حکیمی کجاست؟ من از پشت ستون خودم را نشان دادم و عرض کردم آقا من اینجا نشستم. فرمود، آهان خواستم ببینم سر درس هستی یا نه. وقتی افلاطون درس می‌گفت، اگر ارسطو پای درسش نبود، آن روز برای افلاطون درس‌گفتن سخت می‌شد. با این فرمایش، مرحوم آیت‌الله میلانی آقای محمدرضا حکیمی را که جوانی ۲۳ساله بود، به ارسطوی درسش تشبیه می‌کند؛ بسیار بااستعداد، خوش‌فکر، پُرتلاش و پُرمطالعه. ایشان از شاگردان خاص آقا شیخ مجتبی قزوینی بود فعالیت دیگر ایشان غیر از مباحث دروس حوزه، در مقوله‌ی عرفان و معرفت بود و با استادان بزرگی از جمله مرحوم حضرت آیت‌الله آقا شیخ مجتبی قزوینی مأنوس‌ بود. مرحوم آقای حکیمی از شاگردان خاص آقا شیخ مجتبی قزوینی بود. آقا شیخ مجتبی هم برای ایشان و شاگردانش درس فلسفه می‌گفت. مرحوم حکیمی غیر از اینکه فلسفه را خوانده بود، در محضر آیت‌الله شیخ مجتبی قزوینی در کلاس سیروسلوک ایشان هم شرکت داشت. رهبر انقلاب تعبیری در مورد مرحوم آیت‌الله شیخ مجتبی قزوینی دارند که می‌فرمایند آقای شیخ مجتبی فلزش فلز امام بود.‌ حضرت آقا هم خیلی به شیخ مجتبی علاقه و ارادت دارند. گعده طلبگی با رهبر انقلاب یادم هست اواسط دهه‌ی‌ ۷۰ بود که مرحوم آقای حکیمی تصمیم گرفت به مشهد برگردد و باقی‌مانده‌ی عمرش را در جوار حضرت رضا علیه‌السلام باشد. با بعضی از دوستان قدیمی‌اش خداحافظی کرد و گفت من به مشهد می‌روم و دیگر معلوم نیست به تهران بازگردم. به بنده هم گفت دوست دارم خدمت رهبر انقلاب برسم و از ایشان هم خداحافظی کنم. بنده هم خدمت حضرت آقا عرض کردم و ایشان فرمودند آقای حکیمی فلان شب شام تشریف بیاورند و در خدمتشان باشیم‌. در آن دیدار بنده هم توفیق حضور داشتم. قبل از شام حدود یک ساعت‌ و بیست دقیقه‌ به قول طلبه‌ها گعده‌ی طلبگی صورت گرفت. شاید دو سوم از آن جلسه به بیان فضیلت‌ها و روایت خاطرات حضرت آقا و مرحوم علامه حکیمی از مرحوم آیت‌الله شیخ مجتبی قزوینی گذشت‌. عشق و علاقه‌ وافر نسبت به امام (ره) یکی دیگر از خصوصیات آقای حکیمی آن‌طور که خودش هم گفت، عشق و علاقه‌ی‌ وافر به امام رضوان‌الله‌تعالی‌علیه بود. ایشان می‌گفت وقتی حضرت امام نهضت را شروع کردند، ما همه‌ آرزوها و آمال‌هایمان را در امام دیدیم. ما امام را تبلور عدالت اسلامی، تبلور عاشورای حسینی و تبلور عالم حقیقی دیدیم. به همین خاطر مرحوم آقای حکیمی خیلی تلاش کرد که بتواند بین حوزه‌های علمیه‌ی مشهد و قم پیوند ایجاد کند و در این راه از هیچ تلاشی مضایقه نکرد؛ تا آنجایی که مرحوم آیت‌الله شیخ مجتبی قزوینی را از مشهد به قم برد تا با حضرت امام دیدار کند. با اینکه از نظر مشر

ب فکری بین امام و مرحوم آیت‌الله شیخ مجتبی فاصله‌ زیاد بود، (امام اهل فلسفه بودند و مرحوم شیخ آقا مجتبی کاملاً نقطه مقابل این دیدگاه و به تعبیر خود علامه حکیمی جزء رهبران مکتب تفکیک بود) امّا آقا شیخ مجتبی که به‌لحاظ مکتب فکری در نقطه مقابل امام بود به دیدن ایشان رفت و وقتی جلسه‌ خصوصی برقرار می‌شود، آن اختلاف فکری در حوزه‌ی‌ مسائل فلسفی و عرفانی کنار گذاشته می‌شود و مرحوم آقا شیخ مجتبی یکی از مروجین و طرفداران امام می‌شود. تعبیری هم از حضرت امام با این مضمون دارد که این مرد پرچم اسلام را بلندکرده و باید همه از او حمایت کنیم. تأثیرگذار در حمایت آقا شیخ مجتبی قزوینی از امام (ره) مرحوم علامه حکیمی نقل می‌کرد که مرحوم آقا شیخ مجتبی عکسی از امام را در طاقچه‌ی‌ اتاقش گذاشته بود. برای فضای آن روز مشهد، آن هم در زمان اختلاف مکتب فلسفی امام با شیخ مجتبی، قرار‌دادن عکس امام در اتاق مرحوم آقا شیخ مجتبی برای خیلی‌ها اعجاب‌آور بود؛ چون علما معمولاً رسم ندارند عکس عالم دیگری را در خانه‌شان قرار دهند. مرحوم حکیمی نقل می‌کرد روزی آقا شیخ مجتبی به من گفت بعضی‌ها به من اعتراض می‌کنند که شما چرا عکس آیت‌الله خمینی را در خانه‌تان گذاشتید، ایشان طرفدار فلسفه‌اند و شما کاملاً ضدفلسفه‌اید. بعد به آقای حکیمی می‌گوید این‌ها نمی‌فهمند امروز عَلَم اسلام دست این سید است و ما هر کداممان باید به سهم خودمان این آقا را تقویت، بزرگ و حمایت کنیم. در این قضیه که مرحوم آقا شیخ مجتبی این‌گونه به امام رضوان‌الله‌تعالی‌علیه علاقه‌مند و طرفدار شد، مرحوم آقای حکیمی نقش بسزایی داشت. البته تأثیر و مواضع انقلابی که مرحوم آقا شیخ در مشهد داشت، به مذاق ساواک و رژیم طاغوت خوش نیامد تا جایی که حتی اجازه ندادند بعد از رحلت، پیکر ایشان در فضای اصلی حرم مطهر دفن شود. در حالی که در آن زمان معمولاً این کار برای خاک‌سپاری علما و بزرگان درجه‌یک انجام می‌شد. ایشان را در جایی از حرم که حالت انباری داشته آن هم از ترس افکار عمومی دفن می‌کنند، امّا از آنجایی که خداوند به بندگان مؤمنش عزت می‌دهد، بعد از انقلاب و بازسازی و گسترش فضای حرم مطهر، صورت قبر ایشان از آن غربت درمی‌آید و در باب دارالحجه مورد زیارت زائران حضرت رضا سلام‌الله‌علیه قرار می‌گیرد. هجرت به تهران، بهره‌مندی از سیروسلوک مرحوم حافظیان در دوره‌ای که مرحوم حکیمی در مشهد بود، سیروسلوک را از استادش مرحوم حافظیان فراگرفت؛ فردی که در مقولات سیروسلوک نخبه‌ بود. مرحوم آقای حکیمی هم از آقا شیخ مجتبی قزوینی و هم از آقای حافظیان بهره‌های فراوانی بُرد و تا آخر عمرش از آن دستوراتی که از این بزرگواران گرفته بود، در جهت خودسازی و تهذیب نفس بهره‌مند بود. اهل گفت‌وگو با همه اقشار حوزه و دانشگاه آقای حکیمی در ایام حضور در تهران به کارهای علمی، نویسندگی و ارتباط با روشن‌فکران هم مشغول بود. خود ایشان می‌گفت من برای عده‌ای از روشن‌فکران از جمله حمید عنایت که مغز متفکر بود، درس اسفار می‌گفتم تا او را با فلسفه‌ی اسلامی آشنا کنم. البته نقدی هم که با تفکیکی‌ها بر فلسفه داشتم در لابه‌لا مبانی خودم را هم بیان می‌کردم. از یک طرف با امثال حمید عنایت ارتباط داشت و از طرف دیگر، ارتباط بسیار نزدیک و صمیمی با مرحوم شهید آیت‌الله مطهری داشت. ارتباط با همه‌‌ی قشرهای روشن‌فکر دانشگاهی، علمای روشن‌فکر حوزه‌، علامه‌ مطهری، شهید مفتح، شهید بهشتی و فضلای حوزه‌ی علمیه قم در برنامه‌اش بود. اعتقاد خاص به عدالت‌خواهی؛ رنج‌بردن از تبعیض و فساد یکی از خصوصیات مرحوم علامه‌ حکیمی که در آن اجتهاد هم پیدا کرد، عدالت‌خواهی‌اش بود. ایشان به حدیث شریف «العدل حَیاةُ الاحکام» اعتقاد داشت؛ یعنی اگر بخواهید در میان مردم احکام نورانی اسلام را جاری کنید و در مردم رغبت عمل به احکام‌ حیات بخش اسلام را به‌وجود بیاورید، با اجرای عدالت در جامعه انجام‌شدنی است. در جامعه‌ای که عدالت اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و عدالت به‌معنی عام کلمه نباشد، جامعه‌ای که از تبعیض، رانت و این‌گونه فسادها در رنج است، طبق این حدیث شریف احکام الهی هم در آن جامعه مستقر نخواهد شد. حقیقتاً آقای حکیمی به این معنا هم معتقد بود، هم‌ دغدغه‌اش بود و هم در نوشته‌هایش (حدود پنجاه جلد کتاب) به آن پرداخت. از رنجِ فقر و نداری خانواده‌ها، بی‌تاب می‌شد اگر کتاب‌های ایشان را مطالعه کنید، بحث عدالت انسانی را بسیار مطرح‌کرده‌ و تحلیلش این بود که ما اگر بخواهیم مدینه‌ی فاضله ایجاد کنیم، اگر بخواهیم جامعه‌ی‌ دینی تأسیس کنیم، اگر بخواهیم جامعه‌ی‌ نبوی و علوی به‌وجود آوریم، جز با عدالت امکان ندارد. باور داشت که عدالت در جامعه باید ایجاد شود. اگر مطلع می‌شد خانواده‌ای در رنجِ فقر و نداری‌اند حقیقتاً بی‌تاب می‌شد و همه‌ی غصه‌ و نگرانی‌اش همین بود. آن جلسه به یادماندنی با رهبر انقلاب سال ۶۹ بود که رهبر انقلاب به من

راغ قرآن و روایات بروند. من به همه‌ افراد اهل مطالعه، دانشگاهیان و حوزویان توصیه می‌کنم کتاب‌ الحیاة را مطالعه کنند و از این نگاه زیبا، خوب و نویی که مرحوم حکیمی به‌کاربرده لذت ببرند. کتاب الحیاة انصافا الحیاة است. ایشان با دقت این کتاب را ترجمه‌کرده و برای کلمه‌به‌کلمه‌ی آن رنج‌ها‌بُرده تا بتواند بهترین، مناسب‌ترین و بروزترین واژه‌ها را در ترجمه به‌کار ببرد. گاهی برای استفاده از بعضی از واژه‌های عربی به قم می‌آمد و گاهی من در خدمتش بودم. گاهی هم نزد یکی از نویسندگان عراقی مسلط به ادبیات روز عرب در قم می‌رفت و از او برای به‌کاربردن واژه‌ی معادلِ‌ مناسب کلمه سؤال می‌پرسید. تا این حد دقت و وسواس داشت. اهل زهد و چله‌نشینی بود غیر از نوشتن و روحیه‌ زهد و عدالت‌طلبی، تعبد ایشان هم نمونه بود. بالأخره از استادان بزرگوارش آیت‌الله آقا شیخ مجتبی قزوینی و آیت‌الله حافظیان و دیگران درس گرفته بود. اهل چله‌نشینی و ریاضت‌های قرآنی هم بود. برنامه‌هایی برای خودش داشت و به کمالاتی هم رسیده‌ بود، ولی چیزی ابراز نمی‌کرد. گاهی که ما خیلی اصرار می‌کردیم، فقط مقداری را بیان می‌کرد. سال‌های زندگی ساده و بی‌آلایش در یک زیرزمین ایشان همان‌گونه که واقعاً در کتاب‌ها و نوشته‌هایش پرچم عدالت را بلند کرده بود، این باور را اوّل در زندگی خودش پیاده کرده بود. زندگی، لباس و خوراکش هم به میزان حداقلی بود. ایشان تقریباً ۲۵ سال قبل زیرزمینی را در حوالی میدان ولی‌عصر تهران اجاره کرده بود و آنجا زندگی می‌کرد. بعدها دوستانش اصرار کردند که زندگی در اینجا برای سلامتی‌تان مضر است، اینجا نور و آفتاب ندارد و رطوبت دارد، اگر اجازه دهید آپارتمان کوچکی را از پول شخصی خودمان، نه از بیت‌المال یا پول وجوهات، برایتان بخریم. ایشان قبول کرد و آپارتمانی در نزدیکی‌ حسینیه‌ی ارشاد برایش خریداری شد. مرحوم حکیمی زندگی بسیار ساده‌ای داشت. ما چندبار در سال به منزل همدیگر می‌رفتیم و با هم مأنوس بودیم. من روی ظاهر ایشان هم دقت داشتم. گاهی می‌دیدم دو سه سال یک پیراهن یا شلوار را می‌پوشد و عوض نمی‌کند. خیلی زاهد بود و به حداقل زندگی قناعت می‌کرد. خوردوخوراکشان هم همین‌طور بود. می‌گفت من که نمی‌توانم آشپزی کنم، صبحانه چایی و پنیر می‌خورم، ظهرها هم گاهی کنسرو می‌خورم و شب‌ها هم چایی شیرین با نان می‌خورم. گاهی هم دوستان علامه حکیمی به‌خاطر اینکه تغذیه‌‌اش مقداری سروسامان بگیرد، به منزلشان دعوتش می‌کردند. در مجموع به لباس و خوردوخوراک بسیار بی‌اعتنا بود. گاهی مواقع وقتی ما می‌خواستیم با پول شخصی خودمان کمی میوه یا غذا برایش تهیه کنیم، قبول نمی‌کرد و می‌گفت مگر دیگران هم می‌توانند این گوشتی را که شما برای من آوردید، بخورند؟ مگر دیگران هم‌ می‌توانند از این تنوع میوه‌ها بهره‌مند باشند؟ حقیقتاً‌ً عالم با عمل بود. زندگی بسیار محقر و فرش خیلی معمولی داشت. پشت میز و صندلی نمی‌نشست، بلکه روی زمین می‌نشست و کارهایش را انجام می‌داد. تخته‌ی صافی تهیه کرده ‌بود و چندتا آجر هم زیر این تخته‌ها برای پایه گذاشته‌ بود و پارچه‌ای هم روی آن کشیده‌ بود. این میز تحریرش بود؛ میز ساده‌ای که روی آن مطالب و معارف فراوان دین را نوشت و چاپ کرد. همواره مدافع انقلاب و نظام بودند ایشان همواره مدافع انقلاب و نظام بود و به‌عنوان روشنفکر و عالم دینی نقدهایی هم داشت. کسی که نقد داشته باشد به این معنا نیست که بگوییم اصل نظام را قبول ندارد. این حرف باطلی است. ایشان اصل نظام جمهوری اسلامی را قبول داشت و به آن معتقد و علاقه‌مند بود. مرحوم حکیمی جزء کسانی بود که برای تأسیس نظام و به نتیجه‌ رسیدن این انقلاب تلاش کرد و زحمت کشید. البته در حوزه‌هایی هم نقد داشت، امّا نقدهایش به‌معنای جدایی و فاصله‌گرفتن ایشان از نظام نبود. بنده این حرف را قبول ندارم. ایشان همراه با نظام‌ بود و برای موفقیت‌ نظام و رهبر انقلاب دعا می‌کرد، ولی در کنارش هم نقدهایی داشت. اقدام و توجه رهبر انقلاب در خدمت‌رسانی به محرومان خاطرم هست در تهران که زیاد خدمت ایشان‌ می‌رسیدم، محفل اُنسی داشتیم. من گاهی سفرهای رهبر انقلاب به استان‌ها و خدمات داده‌شده به بخش محروم در این سفرها را برای آقای حکیمی بازگو می‌کردم و ایشان از عمق وجود خوشحال می‌شد و به من ‌می‌گفت چرا همین‌ها را نمی‌نویسید؟ چرا این‌ها را بیان نمی‌کنید؟ این‌ها را چاپ کنید. مرحوم حکیمی می‌گفت اگر رهبر مارکسیستی سفرهای این‌چنینی می‌رفت و خدماتی را برای مردم ارائه می‌داد، کتاب، مقاله، مجله و فیلم‌های بسیاری درباره‌اش برای تبلیغ آن مکتب باطل تولید می‌کردند. شما چرا این‌ها را بیان نمی‌کنید؟ چرا این‌ها را نمی‌نویسید؟ حتی اگر شده این‌ها را در کاغذهای ارزان‌قیمت بنویسید و چاپ کنید و در اختیار جوانان قرار دهید که آگاه شوند در نظام دارد این همه خدمات انجام می‌شود. ایشان واقعاٌ دل‌سوز نظام بود و برای ن

گفتند علاقه‌مندم آقای حکیمی را ملاقات کنم. برای فلان روز، ناهار ایشان را دعوت کنید. من به آقای حکیمی عرض کردم که فلان روز ناهار مهمان رهبر انقلاب هستید. آقای حکیمی گفت آقا من حالا در حضور ایشان بیایم چه بگویم و چه‌کار کنم؟ من اگر بیایم و هیچ ‌چیز نگویم، روز قیامت مسئولم که در محضر حاکم اسلامی رفتم، ولی درد و رنج مردم را منتقل نکردم و نگفتم. من اگر بیایم در این جلسه چیزی نگویم روز قیامت مسئولم و اگر هم این مطالب را بگویم (نابسامانی‌های اقتصادی، فقر، نداری، تبعیض و ...) ممکن است خیلی مورد پسند واقع نشود یا خود ایشان بگوید آقا من مطلعم از این مسائل. خب آمدن من چه فایده‌ای دارد. من باید از این ملاقات بهره‌ای ببرم. بنده به ایشان عرض کردم، شما تشریف بیاورید، هرچه تشخیص می‌دهید و دوست دارید آنجا بیان کنید. حضرت آقا سعه‌‌ی صدرشان خیلی بالاست و در نیت پاک و صداقت و اخلاص شما کمترین تردیدی ندارند. لذا، هرچه بگویید آقا استقبال می‌کنند، هیچ نگران نباشید. آن روز مقرر محقق شد و ایشان خدمت آقا تشریف آورد. صحبت‌هایی شد و جناب آقای علامه حکیمی هم شروع به بیان دردها و مشکلات بخشی از مردم کرد و به یک‌سری مصادیق اشاره کرد. صحبت‌هایش که تمام شد، آقا فرمودند جناب آقای حکیمی، این مطالبی که فرمودید ما بیش از این‌ها خبر داریم. بنده گزارش‌ها و نامه‌ها را می‌خوانم، ملاقات‌‌های فراوانی با اقشار مختلف دارم. شما یک گوشه از این‌ها را خبر دارید. بله، این نابسامانی‌ها و ‌مشکلات هست، ما هم در فکر هستیم و بی‌تفاوت نیستیم. آقای حکیمی رو کرد به بنده گفت خب ببینید پس خود آقا در جریان هستند و بهتر از ما هم اطلاع دارند، پس آمدن من چه سودی داشت؟ آقا فرمودند آقای حکیمی، فلانی درست گفته ‌است. بله، من اطلاعاتم در این حوزه‌ها کم نیست و خیلی اطلاعات دارم؛ امّا آمدن امثال شما و جلسات با شماها ما را روی این موضوعات بیشتر حساس می‌کند. این خیلی مؤثر است. بله، این اخبار و اطلاعات را ما داریم و به مسئولان هم تذکر می‌دهیم. دغدغه‌ی ما هم هست، امّا آن‌قدر داده‌های ذهنی ما متفاوت و متعدد و زیاد هست که گاهی روی این امر که می‌خواهیم متمرکز بشویم، مسئله‌ی جدیدی به‌وجود می‌آید، یک امر دیگری پدید می‌آید و غفلت می‌شود از مسئله‌ای، امّا حضور و تذکردادن‌های شماها، ما را روی این مسئله حساس می‌کند. این می‌شود یک مسئله‌ی ذهنی همیشگی ما. لذا، ما استقبال می‌کنیم که شماها تشریف بیاورید همین نکات را به ما بگویید. این خاطره را بیان کردم که بگویم علامه حکیمی همیشه دغدغه‌ی مردم به‌ویژه نیازمندان را داشت و در هر جلسه‌ و محفلی این‌ مسائل را بیان می‌کرد و پرچم عدالت واقعی را بلند کرد؛ آن هم عدالتی برخواسته از آیات و روایات. کتاب الحیاة؛ دستاورد قلم اعجاب‌آور و سحرآمیز علامه حکیمی علامه حکیمی واقعاً قلم اعجاب‌‌آور و سحرآمیزی داشت. ایشان فقیه، اسلام‌شناس و روشن‌فکر نوآور بود؛ روشن‌فکری که فکرها و ایده‌هایش را از قرآن و روایات گرفته بود؛ روشن‌فکری که پای درس آیت‌الله میلانی، آقا شیخ مجتبی قزوینی و شیخ هاشم قزوینی زانوزده و در حوزه تربیت شده بود. مبانی ایشان مبانی کاملاً منسجمِ محکم و برگرفته از آیات و روایات بود. مرحوم حکیمی کتاب‌ها و نوشته‌های فاخر فراوان با بهترین ادبیات و واژه‌ها دارد، امّا گل سرسبد تلاش ایشان و دو برادر بزرگوارش (آقایان محمد و مرحوم علی حکیمی) کتاب الحیاة است؛ الحیاة کار مشترک این سه برادر بود، امّا عمده‌ی‌ کار، زحمت و مدیریت برعهده‌ی‌ علامه حکیمی بود. رهبر انقلاب در یکی از خطبه‌های نماز جمعه در سال ۱۳۶۰ از این کتاب نام بردند و تجلیل کردند. کتاب الحیاة شامل همه‌ی‌ مباحث، آیات و روایات است، امّا با نگاه امروزی، همان نوآوری است که رهبر انقلاب در پیام‌ تسلیت رحلت علامه حکیمی به آن اشاره کردند؛ نگاهی نو به آیات و روایات، نه نگاه برداشت‌های شخصی؛ نگاهی نو، امّا با اصول و مبانی خود قرآن و سنت. کتاب الحیاة دایرةالمعارف معارف شیعه است، امّا با نگاهی نو و جدید. خاطرم هست همان روز (سال ۶۹) که با مرحوم حکیمی خدمت رهبر انقلاب شرفیاب شدیم، حضرت آقا به جناب حکیمی فرمودند این کاری که شما در الحیاة انجام دادید، یک کار منحصربه‌فرد است. دیگران هم در حوزه‌ در مقوله‌ی آیات و روایات، مشابه این کار را انجام داده‌اند، امّا از این منظری که شما وارد شدید همان نوآوری و یک‌ نگاه اصیل دینی است که منحصربه‌فرد است. این را ما نداریم و من از شما می‌خواهم بیایید یک عده از طلبه‌ها را تربیت کنید که با این سبک و با این نگاه، سراغ معارف قرآن و سنت بروند. یادم هست مرحوم علامه حکیمی در پاسخ گفت آقا، من خیلی حال و حوصله این کارها را ندارم. آقا هم فرمودند من حاضرم کمک کنم و امکانات در اختیار شما قرار بدهم تا جمعی از طلبه‌های بااستعداد فاضل و خوش‌فکر را جذب کنید و آن‌ها را آموزش بدهید تا بتوانند مثل کتاب الحیاة س