🔹حجت الاسلام والمسلمین قائمی نیا در آئین رونمایی از کتاب «الهیات سایبر» اظهار داشت: متاسفانه امروز تئوری در فلسفه فضای سایبر وجود ندارد و قطعا یکی از زمینه‌ها فعالیت های حوزه های علمیه باید همین موضوعات سایبری، فناوری‌های شناختی و هوش مصنوعی باشد. 🔹 به زودی، به موضوع فلسفه سایبر و ظرفیت فلسفه اسلامی در این عرصه، خواهم پرداخت. @monir_ol_din

☀️رابطه فلسفه الهی با علوم ▫️سایر فلاسفه از فخررازی تا ملاصدرا از فخررازی تا ملاصدرا، فقط خواجه طوسی، علامه حلی و میرداماد، عباراتی درباره موضوع مذکور داشتند. خواجه‌ نصیرالدین طوسی (م ۶۷۲ق) در شرح الاشارات والتنبیهات، ج۲ص ۲۴/ علامه حلی(م۷۲۶ق) در کتاب ایضاح المقاصد ص ۴/ الأسرارالخفیة فی العلوم العقلیة ص ۴۱۲، همان ایده تصحیح مبادی را بیان می‌کنند. میرداماد(م۱۰۴۰ق) در کتاب تقویم الایمان و شرحه، تعبیری اضافی نسبت به عبارات گذشته دارد: «و على ذمّته إثبات موضوعات العلوم الجزئية و مباديها على الإطلاق، بل إثبات الوجود لأىّ شيء كان.» میرداماد، اثبات موضوعات علوم جزییه را هم اضافه می‌کند که پیش از او مطرح نبود. 📙تقویم الایمان و شرحه، ص۲۰۰ @monir_ol_din

☀️رابطه فلسفه الهی با علوم ▫️فصل صدرالمتألهین شیرازی(م۱۰۵۰ق) 🔹ملاصدرا، بسان ابن‌سینا، بیانی تفصیلی تر با ادبیاتی متنوع دارد: «موضوع علم الهی، موجود مطلق است. و مسائل آن؛ یا بحث از اسباب قصوای هر موجود معلولی است مانند سبب اول که فیاض به هر وجود معلولی از حیث معلولیت آن است. یا اینکه، بحث از عوارض موجود بماهو موجود و یا بحث از موضوعات سائر علوم جزئیه است. موضوعات سائر علوم باقیه، مانند اعراض ذاتیه برای موضوع این علم است. براساس طریق بحث ما در مباحث وجود- که حقیقت اسرار الهیه است- روشن خواهد شد که، ماهیات از اعراض اولیه ذاتیه حقیقت وجود است همانطور که وحدت و کثرت و سایر مفاهیم عام از عوارض ذاتیه مفهوم موجود بماهو موجود هستند. پس موضوعات سایر علوم، اعراض فلسفه اولی هستند.» 📙الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، ج۱ ص ۲۴ 🔹او در الشواهد الربوبیة این سه قسم را ذکر کرده و در تفصیل اسباب قصوا چنین می‌گوید: «و من مطالب هذه الحكمة إثبات مبادي القصوى الأربع للموجودات أي الفاعل و الغاية و المادة و الصورة.» 📙الشواهد الربوبیة، ص۱۶ 🔹شرح فارسی علامه حسن زاده آملی بر اسفار، حامل مثالها و تبیین و تشریح تفصیلی از مواضع کلام صدرا است. @monir_ol_din

☀️رابطه فلسفه الهی با علوم ▫️سایر فلاسفه از ملاصدرا تا دوران کنونی علیقلی بن قرچغای خان (م۱۰۹۱ق) در کتاب احیای حکمت ج۱ ص ۱۶۵/ حسین بن محمد، محقق خوانساری در کتاب الحاشیة علی الشفاء(الالهیات) ص ۱۱۵/ ملامهدی نراقی (م۱۲۰۹ق) در کتاب شرح الالهیات من کتاب الشفاء، ج۱ص۲۱۱/ ملاهادی سبزواری (م۱۲۸۹ق) در شرح المنظومة، ج۴ ص ۱۰۴ / آقا علی مدرس زنوزی (م۱۳۰۷ق) در مجموعه مصنفات ج۱ ص ۱۲۱ / ملاصالح مازندرانی (م۱۳۸۹ق) در کتاب حکمت بوعلی سینا، ج۱ ص۸۴/ علامه طباطبائی (م۱۴۰۲ق) در نهایة الحکمة ص۵ / امام خمینی (م۱۴۰۹ق) در کتاب تقریرات فلسفه، ج۲ ص۴۱۴/ مهدی حائری یزدی (م۱۴۲۸ق) در کتاب علم کلی، ص۴. 🔹همه فلاسفه‌ای که اسمشان آمد، همان ایده مشهور را در رابطه میان فلسفه الهی و علوم بیان می‌کنند. و عمدتاً آنچه که بعد از صدرا بیش از سایر نکات تکرار می‌شود؛ وابستگی سایر علوم به فلسفه در اثبات موضوعات آنها است. 🔹دو علامه متفکر، شهید مرتضی مطهری و محمدتقی مصباح یزدی، در مباحثی مستقل تحت عنوان «روابط فلسفه با علوم» به بحث پیرامون این مسئله پرداخته‌اند که، کلام ایشان در دو بخش جداگانه‌ای نقل خواهد شد. @monir_ol_din

☀️رابطه فلسفه الهی با علوم ▫️فصل علامه شهید مرتضی مطهری 1⃣اينكه ساير علوم به فلسفۀ كلّى نيازمند است، يكى از مسائل مربوط به «روابط فلسفه و علوم» است. يكى از روابط همان بود كه قبلاً گفتيم كه؛ قواعد و مسائل فلسفه، شامل و حاكم بر موضوعات ساير علوم هست و نه برعكس. يكى ديگر همين است كه شيخ در اينجا متعرض شده و آن اينكه بسيارى از علوم، وجود موضوعاتشان يا موضوعات برخى مسائلشان، نيازمند به اثبات است و علمى كه مى‌تواند آنها را اثبات كند فلسفه است. 2⃣ولى در وجه اين مطلب به نظر مى‌رسد كه بيان شيخ ناقص باشد. شيخ مى‌گويد اگر موضوع علمى مجهول بود بايد در علم ديگر عنوان علم ثابت شود، و البته اين درست است، آنگاه مى‌گويد آن علم ديگر يا جزئى است يا اعمّ از آن علم، بعد فقط به شقّ دوم مى‌چسبد و لازم مى‌شمارد كه در علمى اعمّ از همۀ علوم بايد اثبات شود و آن فلسفۀ اولى است، و حال آنكه شيخ اثبات نكرد كه چرا در علم جزئى ديگر قابل اثبات نباشد و به فرض اينكه حتماً بايد در علمى اعمّ از خود آن علم ثابت شود چه لزومى هست كه منتهى شود به علم كلّى‌؟ چه مانعى دارد كه موضوع علمى جزئى در علم اعمّ از خود او ثابت شود ولى موضوع خود آن علم اعمّ، بديهى باشد. 3⃣تحقيق در اين باب همان چيزى است كه متأخّرين از شيخ كرده‌اند، مبنى بر اينكه به طور كلّى بحث برهانى از وجود يك شىء، از نوع مسائلى است كه از عوارض موجود بما هو موجود بحث مى‌كند. حقيقت بحث در اينكه دايره موجود است، مثلث موجود است، جسم طبيعى موجود است، اين است كه موجود دايره است، موجود مثلث است، موجود جسم طبيعى است؛ يعنى هر يك از اين ماهيّات، تعيّن و عارضى است كه بر موجود بما هو موجود عارض مى‌گردد. 4⃣ضمناً اين نكته بايد ناگفته نماند كه اينكه مى‌گوييم يك علم خود نمى‌تواند متكفّل اثبات وجود موضوع خود باشد، و يا اينكه يك علم جزئى نمى‌تواند وجود موضوع علم ديگر را ثابت كند، مقصود اثبات از طريق «برهان» است، و در حقيقت معنى سخن اين است كه اين نوع برهان داخل در آن علم نيست، بلكه داخل در فلسفۀ اولى است؛ امّا از طريق تجربه، مطلب ديگرى است. آنچه از طريق تجربه اثبات مى‌شود از قبيل وجود فلان حيوان ذره بينى يا فلان ميكروب يا فلان ستاره، مى‌توان گفت داخل در هيچ علم جزئى نيست. مثلاً كشف وجود فلان ميكروب كه در بهداشت و بيماريهاى انسان مؤثر است، از آن‌ جهت كه دربارۀ تأثير اين حيوان ذره بينى در بدن انسان بحث مى‌شود داخل در طبّ است و از آن‌ جهت كه اثبات وجود يك حيوان مى‌شود داخل در فلسفه است؛ همچنان كه صدر المتألّهين در صفحۀ ۵ تعليقات شفا مى‌گويد كه: بحث طبيعيّين از «محرّك اوّل» ازآن‌جهت كه از محرّكيّت او براى اجسام بحث مى‌شود بحث در احوال جسم است و در [الهيّات] از وجود فى نفسه واجب بحث مى‌شود.» 📙مجموعه آثار، ج۷، درسهای الهیات شفاء، ص ۲۴۰ @monir_ol_din

☀️رابطه فلسفه الهی با علوم ▫فصل علامه محمدتقی مصباح یزدی 🔹ایشان، برخلاف سایر فلاسفه، علاوه بر بیان تأثیرات فلسفه در علوم، به کمکهایی که علوم می‌توانند برای فلسفه داشته باشند، نیز می‌پردازد: 🔹كمكهاى فلسفه به علوم «كمكهاى بنيادى فلسفه متافيزيك به علوم ديگر، اعم از فلسفى و غير فلسفى در تبيين مبادى تصديقى آنها، يعنى اثبات موضوعات غير بديهى، و اثبات كلى‌ترين اصول موضوعه خلاصه مى‌شود. 🔹كمكهاى علوم به فلسفه مهمترين كمكهاى علوم به فلسفه هم، به دو صورت انجام مى‌گيرد: الف: اثبات مقدمه بعضى از براهين، در آغاز همين درس اشاره كرديم، كه گاهى براى اثبات پاره‌اى از مسائل علوم فلسفى، مى‌توان از مقدمات تجربى استفاده كرد، چنانكه از عدم تحقق ادراك، با وجود شرايط مادى آن مى‌توان نتيجه گرفت، كه ادراك پديده مادى نيست. ب: تهيه زمينه‌هاى جديد براى تحليلهاى فلسفى، هر علمى از تعدادى مسائل كلى و اصولى آغاز مى‌شود، و با پيدايش زمينه‌هاى جديد براى تفصيل، و توضيح موارد خاص و جزئى گسترش مى‌يابد، زمنيه‌هايى كه گاهى به كمك ديگر علوم پديد مى‌آيد. 🔹ولى اين رابطه بين علوم طبيعى و فلسفه، به معناى نقض مطلبى نيست كه قبلا بيان كرديم، يعنى منافاتى با بى‌نيازى فلسفه از ساير علوم ندارد، زيرا راه اثبات مسائل نامبرده، منحصر در اينگونه برهانها نيست، و براى هر يك از آنها برهان فلسفى خالصى هست، كه از بديهيات اوليه و وجدانيات، قضاياى حاكى از علوم حضورى تشكيل مى‌يابد، چنانكه در جاى خودش بيان خواهد شد ان شاء الله تعالى، و در واقع اقامه براهين مشتمل بر مقدمات تجربى، براى ارفاق به كسانى است كه ذهنشان ورزيدگى كافى، براى درك كامل براهين فلسفى خالص ندارد، براهينى كه از مقدمات عقلى محض، و دور از ذهن آشنا به محسوسات تشكيل مى‌يابد.» 📙آموزش فلسفه، ج۱ص ۱۰۹ 🔹به انتهای گزارش آراء فلاسفه رسیدیم، در متنی دیگر به جمع‌بندی خواهیم پرداخت. @monir_ol_din

🔹این، وضعیت موجود فلسفه هم در جامعه ما و هم در سطح جهان است. فلسفیدن، پوششی برای الحاد شده است. 🔹فلسفه اسلامی، باید از انزوا بیرون بیاید و به سنت بزرگانی چون شهیدمطهری و مصباح یزدی (رضوان الله علیهما) با بیرون از مرزها و در افقی اوسع، هم‌آوردی کند. و الا، کوچک و‌ حقیر خواهد ماند و در توهم. @monir_ol_din

#معرفی_مقاله عنوان: نسبت فرد، جامعه و تاریخ از منظر متفکرین مسلمان و غربی با تاکید بر آراء مرتض مطهری، سیدمنیرالدین حسینی و امیل دورکیم نویسندگان: محمدرضا قائمی‌نیک، محمد متقیان ارائه: در ششمین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی_ ۱۴۰۰ @monir_ol_din

👇👇👇 🔊🔊🔊🔊 عنوان جلسه: بررسی امکان امتداد حکمت اسلامی ارائه کننده: استاد محمدتقی سبحانی در کانال امتداد حکمت و فلسفه 👇👇👇 @monir_ol_din

🔊جلسه اول ▫️عنوان جلسه: بررسی امکان امتداد حکمت اسلامی ▫️ارائه کننده: استاد محمدتقی سبحانی ▫️موضوعات: ➖عدم امکان حذف فلسفه اسلامی از مجموعه فرهنگ و تمدن اسلامی ➖فقدان ظرفیت امتداد عینی اجتماعی در فلسفه اسلامی @monir_ol_din