#پرونده_علمی_2 #نسبت_دین_با_علوم_طبیعی_5 #آیت_الله_جوادی ✔ تا بدینجا در سه شماره، به ایده سه طیف و سه شخصیت از موطن دانشگاه اشاره شد. ایده مهندس بازرگان #توفیق_دین_علم بود، ایده سروش#تمایز_دین_علم بود و ایده دکتر گلشنی #تکمیل_علم_با_دین بود. از بین علمای دین هرچند فراوان هستند که درباره #علم_دینی صحبت کرده اند، اما آنچه که محل بحث است؛ نسبت دین با علوم طبیعی است. از این رو، بسیاری از آنان از موضوع بررسی بیرون می مانند و در این میان، آیت الله جوادی آملی هستند که با بیان نظریه ای خاص از نسبت میان دین و علوم طبیعی سخن رانده اند. 1⃣ نظریه ایشان را می بایست، نظریه #اصلاح_علوم_تجربی دانست که از طریق ضمیمه برخی مبانی و اصول به این علوم حاصل می شود، نه آنکه حاصل نظریه ایشان #تولید_علوم_تجربی باشد. 2⃣ در نظر ایشان یک نظریه علمی اگر بواقع علم باشد قطعاً اسلامی است چه صاحب نظریه مسلمان باشد چه غیرمسلمان. چرا که آن شخص فعل الهی را که همان تکوین و هستی است می کاود و اگر عالمانه نه با خیال و وهم به نظریه ای دست یابد اسلامیت آن نظریه تأمین است. 3⃣ از آنجا که در دوران کنونی می دانیم که، علوم تجربی موجود متأثر از مبانی هستند که امکان انتساب آنها به اسلامیت را مشکل می سازد، ایشان راهکاری اصلاحی برای #ترمیم_علوم_تجربی ارائه می کنند. راهکار ایشان در دو مبنا خلاصه می شود؛ #مبنای_دین_شناختی و #مبنای_علم_شناختی. ایشان معتقدند با ملاحظه این دو مبنا و ضمیمه آنها به نظریه علمی می توان اصلاح علوم تجربی را توقع داشت. @monir_ol_din

🔺 مقاله ای از آقای دکتر سوزنچی در تبیین نظریه علم دینی آیت الله جوادی آملی وجود دارد که در اختیار دوستان می گذارم. جناب آقای سوزنچی از کسانی هستند که مدافع نظریه ایشان می باشند. به همین دلیل از بین همه تبیین هایی که از نظریه ایشان صورت گرفته است، این مقاله را برای دوستان پیشنهاد می کنم. 🔺با مطالعه دقیق مقاله آقای سوزنچی می توان به نقدهایی دست یافت، لیکن مجال طرح آن نقدها در این پرونده وجود ندارد و ان شاءالله در فرصتی دیگر. 🔺 و تنها به این نکته اشاره نمایم که؛ ادعای اینکه هر آن چیزی که علمی است پس اسلامی است، یکی از مواضعی است که ایجاد سؤال و تأمل می نماید. @monir_ol_din

#تذکر 👌 شاید برخی از دوستان اینگونه اشکال کنند که، علمای مطرح دوران معاصر، مانند #علامه_طباطبائی، #علامه_مطهری،#علامه_مصباح،#علامه_جعفری و برخی دیگر درباره نسبت دین و علوم طبیعی بسیار سخن گفته اند. و اینطور نیست که فقط#آیت_الله_جوادی در این باره نظریه ای داشته باشند. ✔این سخن درست است. در مقطع قبل از انقلاب یکی از پرسشهای فکری جامعه، این بود که آیا دین با دستاوردهای بشری تعارض و تضاد دارد؟ پاسخ به این سؤال، چنین بود که؛ دین مشوق انسانها به علم و تحقیق است و هیچ مخالفتی با تلاش علمی بشر ندارد. هرچند با برخی نظریات مانند #نظریه_داروین تعارض جدی داشته باشد. این پاسخ، ایده مشترک غالب علما در آن دوران بوده است. ✔ حال که، تعارضی میان دین و علم وجود ندارد. سؤال این پرونده علمی مطرح می شود که؛ دین چگونه می تواند در علوم طبیعی مؤثر واقع شود؟ این سؤال نیز با الهام از کلام #آیت_الله_خامنه ای برجسته شد که، ایشان فرمودند؛ دین باید به علوم طبیعی جهت دهی کند. ✔ بنابراین در این میان، نظریه #آیت_الله_جوادی در مقام پاسخ به این سؤال برآمده است و ذیل مبحث #تعارض_علم_دین قرار نمی گیرد بلکه ذیل سؤال از #چگونگی_تأثیر_دین_بر_علوم قرار می گیرد. هرچند نمی توان انکار نمود که در کلام سایر عالمان حوزوی نیز رهیافتهایی وجود دارد، اما نه در قامت یک نظریه. @monir_ol_din

🔺در این تحقیق، به خوبی به نسبت میان دین با علم و فلسفه از منظر استاد متفکر شهید مطهری پرداخته اند.

🔺 شاید این تحقیق برای دوستان راضی کننده نباشد، اما تا حدودی می تواند رهنمون به نظریه علامه طباطبائی و آغاز پژوهش پیرامون نظر ایشان باشد.

🔺این تحقیق به خوبی و باتفصیل نظریه علامه مصباح را در رابطه میان دین و علوم طبیعی توضیح میدهد و به صورت حداقلی نظریه ایشان را درباره چگونگی بیان میکند.

#پرونده_علمی_2 #نسبت_دین_با_علوم_طبیعی_6 #تاملات_احتمالات_1 ✔ وقت آن رسیده است که، بعد از گزارش از اقوال و نظریات، تأملاتی به اندازه بضاعت نگارنده، پیرامون کلام مقام معظم رهبری صورت بگیرد. متن مورد نظر از کلام ایشان، قبلاً ذکر شده است و نیازی به تکرار ندارد، اما یکی از دوستان همراه کانال متنی دیگر را برایم ارسال کرده اند، که به نظر ایشان مقصد و مقصود آیت الله خامنه ای را روشن می سازد: 🔸 «ممکن است در اینجا یک شبهه‌ای پیش بیاید - گاهی یک شبهاتی مطرح میکنند، مغالطه‌هائی میکنند - مغالطه‌ی بی‌طرف بودن علم، که آقا علم را با سیاست مخلوط نکنید؛ علم بی‌طرف است! بله، علم در مرحله‌ی کشف حقایق، بی‌طرف است؛ دانش وقتی میخواهد یک حقیقتی از حقایق عالم هستی را، چه حقایق مادی، چه حقایق غیرمادی را کشف کند، طبعاً با پیشداوری نمیتواند؛ باید برود و کشف کند؛ اینجا علم بی‌طرف است؛ اما علم وقتی میخواهد در خدمت یک جهتگیری قرار بگیرد، به هیچ وجه بی‌طرف نیست.» 22/5/91- دیدار با اساتید دانشگاه ها 🔺با کلام فوق، برخی از دوستان می توانند ادعا کنند که مقصود ایشان از آنچه که گفته بودند: «دین باید علوم تجربی را جهت دهی کند.» روشن می شود.یعنی دین، علوم تجربی را در خدمت جهتگیری الهی قرار می دهد. و به عبارتی، دین #جهت_مصرف_علم را تبیین می کند. 🔺کلام ایشان، بهانه ای بود برای تأمل در نسبت میان دین و علوم طبیعی، و نیز اینکه با دقت در این نسبت، به «حاق معرفت شناختی» چنین توصیه ای دست یابیم. به کلام دیگر، هر چند در ظاهر اولیه، مقصود ایشان روشن است اما می توان با دقت در مغز و لب ایده ایشان به نکات دیگری دست یافت که از معقولیت و منطقیت برخوردار باشند. این مطلب ادامه دارد...... @monir_ol_din

#پرونده_علمی_2 #نسبت_دین_با_علوم_طبیعی_7 #تاملات_احتمالات_2 #احتمال_اول این است که؛ دین #بعد_از_تولید_دانش_تجربی نسبت به آن اعمال نظر نماید. حال یا به ابزار فتوا و فقه حکم به جواز و عدم جواز استفاده از آن دانش نماید، مانند موضع گیری فقهی دین درباره اعمال شبیه سازی در انسانها. یا اینکه، با ابزار اعتقادات و کلام، حکم به صحت و غلط یک نظریه تجربی نماید، مانند موضع گیری دین در برابر نظریه تکاملی داروین. یا اینکه با ابزار اخلاقیات و ارزشهای الهی_انسانی حکم به خوبی و بدی یک نظریه می کند. مانند موضع گیری دین در برابر برخی فوائد شرابخواری. 🔺 همانطور که پیداست، در این احتمال، تمام نقش دین بعد از تولید دانش تجربی است و گویا دانشمندان تجربی مسیر تحقیقاتی خود را با #روش_تجربی انجام داده و هیچ سهمی در این میان برای دین در نظر نگرفته اند و بعد از آنکه دانش تولید شد، به سراغ دین رفته و نظریه دین را جویا می شوند. روشن است که، دین در چنین احتمالی هیچ جهت دهی به علم نمیکند. 🔺 ان قلت: ممکن است گفته شود، اگر دین به دانشمندان هسته ای توصیه نماید که این دانش را در خدمت بشریت و برای پیشرفت دانش پزشکی و سلامت انسان ها به کار بگیرند، همین توصیه جهت دهی به علم محسوب می شود. ➖ قلت: پاسخ ما این است که، اولاً چنین توصیه هایی نیازی به حضور جدی دین ندارد و عقل هر انسانی میداند بکارگیری علم و دانش باید در امور نافع برای بشریت باشد نه در امور ضار و مضر. و اگر دانشمندان از متشرعه باشند با همان ارتکازات شرعی حداقلی خود می دانند که علوم خود را باید در مسیر انسانیت و عدالت به کار گیرند. ثانیاً این توصیه در حقیقت مواضع مصرف و کاربرد علم را مشخص می کند، نه آنکه به علم جهت دهی کند. #مصرف_کاربرد_علم غیر از #تولید_علم است. تولید دانش هسته ای غیر از به کارگیری آن دانش در امور پزشکی است.❓ سؤال این است که، دین چه نقشی در تولید دانش هسته ای دارد؟ آیا دین در این مرحله هم جهت دهی به علم دارد یا خیر؟ ❓ 🔺باز هم تأکید میکنم، اگر کسی اصرار بورزد که مقصود مقام معظم رهبری از جهت دهی به علم یعنی نقش دین در #جهت_مصرف_علم است، این تأملات در اینجا متوقف نمی شود. احتمالات دیگری نیز برای جهت دهی علم توسط دین می تواند مطرح شود که به آنها خواهیم پرداخت. این مطلب ادامه دارد...... @monir_ol_din

#پرونده_علمی_2 #نسبت_دین_با_علوم_طبیعی_8 #تاملات_احتمالات_3 #احتمال_دوم این است که؛ دین #قبل_از_تولید_دانش_تجربی با دانشمندان علوم تجربی تعامل نماید. به این صورت که عالمان دینی همانطور که احکام و ضوابط فقهی را برای بازاریها قبل از انجام معاملات آموزش می دهند، به اهل علم نیز آموزش دهند که در تحقیقات تجربی خود مراقب حلال و حرام الهی باشند. 🔺روشن است که، این احتمال به هیچ وجه #جهت_دهی_به_علم محسوب نمی شود و برای انجام این تکلیف هم مراجعه به رساله های عملیه کفایت می کند و نیازی به ورود حوزه های علمیه نیست. #احتمال_سوم این است که؛ دین #قبل_از_تولید_دانش_تجربی با آن علم تعامل داشته باشد. به این صورت که، عالمان دینی با استناد به متون دینی، مشکلاتی را که جامعه اسلامی با آن درگیر است فهرست نمایند و حل آن مشکلات را در تعامل با دانشمندان تجربی پیگیری نمایند. به عنوان مثال، تکثیر نسل برای شارع مقدس امری مطلوب است، عالم دینی با استناد به متون دینی چنین مطلوبیتی را فراروی دانشمند تجربی قرار دهد و به او توصیه نماید که، مشکل ناباروری و عقم در زنان و مردان مسلمان را با استفاده از دانش تجربی خود حل نماید. او با این توصیه، برای دانشمند تجربی یک مسئله آفریده و هدفی را برای او ترسیم نموده است اما توصیه ای که می کند مطلق و بدون قید و شرط است. و صرفا به گفتن «توالد نسل مطلوب شرع مقدس است» بسنده می کند. 🔺این احتمال می تواند حامل معنای #جهت_دهی_به_علم باشد اما مشکله آن این است که، چنین جهت دهی نیاز به حضور جدی دین در قامت حوزه علمیه نمی باشد و دانشمندان مسلمان با تکیه بر فرهنگ متشرعه خود درمی یابند که مشکل ناباروری را برای جامعه اسلامی باید حل نمایند مانند اتفاقی که در #پژوهشکده_رویان صورت گرفت. #احتمال_چهارم این است که؛ دین #قبل_از_تولید_دانش_تجربی با آن علم تعامل نماید. در این صورت، عالم دین در مواجهه ای که با جامعه خود دارد و مشکلات را می بیند و با غور در متون دینی به اولویت هایی دست می یابد، سپس آن اولویت ها را به صورت مسئله تحقیقاتی تجربی تحت عنوان «مطلوب شارع» فراروی دانشمند تجربی می گذارد. اما این مسئله نگاری برای تحقیقات تجربی در این احتمال به صورت مطلق و کلی نمی باشد - همانگونه که در #احتمال_سوم مطرح شد- بلکه عالم دینی با استناد به متون دینی، شرایط و قیود مورد نظر شارع مقدس در دستیابی به آن هدف مطلوب را هم ترسیم می نماید. چرا که شارع اقدس از هر راهی و به هر وسیله ای خواهان تحقق اهداف و مطلوبیتهای خویش نیست. در همان مثال ناباروری، اینگونه نیست که حل این معضل به هر صورتی با هر وسیله ای مطلوب شارع باشد. عالم دین شرایط و قیود و زمینه های شرعی تحقق این هدف را از دین استخراج می کند و به دانشمند تجربی توصیه می کند که دستیابی به آن هدف با ملاحظه آن شرایط صورت بگیرد. کثیراً ما اتفاق افتاده است که افرادی با اغراض مقدس بدون در نظر گرفتن جوانب - قیود و شرایط- به نتایج نامطلوبی رسیده اند. مانند توصیه به زادوولد کمتر در دهه 60 که امروز مشکل #پیری_جمعیت برای کشور ایران رقم زده است. 🔺این احتمال، علاوه بر اینکه، #جهت_دهی_به_علم محسوب می شود، وظیفه ای برای دین ترسیم می نماید که، لازمه آن حضور پردامنه دین در تعامل با علم تجربی است. و دانشمند تجربی نمی تواند با مراجعه به ارتکازات شرعی خود به آن #هدف_گذاری_تفصیلی که مورد نظر دین است دست یابد. در این احتمال، حضور دین به عنوان ترسیم گر مسئله و هدف در فرآیند تحقیقاتی بیشتر می شود و دانشمند تجربی حضور «مُقَیِّد و مُخَصِّص» دین را در پژوهش تجربی خود بالوجدان می یابد. این مطلب ادامه دارد..... @monir_ol_din

‌✨✨اسعدالله ایامکم سعیدا✨✨ 🌹🌹 آمد بگذرد، دید یک غلام سیاهی یک گرده‌ی نان دارد، یک سگی هم مقابلش؛ یک لقمه از این نان را خودش می‌خورد و یک لقمه را به سگ می‌دهد. حضرت ایستاد تا گرده‌ی نان تمام شد، غلام را خواست؛ فرمود: این رفتاری که کردی که یک لقمه خودت خوردی و یک لقمه به این سگ دادی، این رفتار از کجا بود؟ چجور بین خودت و این سگ این گرده‌ی نان را قسمت کردی؟ گفت: یابن رسول الله! وقتی نگاه به چشمانش می‌کردم، حیا مرا گرفت؛ شرم کردم از این حیوان که نگاهش به این گرده‌ی نان دوخته بود و من خودم بخورم و او را نادیده بگیرم؛ لذا باعث شد یک لقمه خودم بخورم یک لقمه به این سگ بدهم. حضرت پرسید: تو که هستی؟ گفت: من غلامی هستم. ️پرسید: غلام چه کسی هستی؟ گفت: غلام ابان بن عثمان. فرمود: تو را به خدا قسم می‌دهم از همین‌جا نرو تا من برگردم؛ غلام نشست، حضرت رفت و بعد از اندکی برگشت. فرمود: من تو را از مولایت خریدم، در راه خدا آزادت کردم، این باغ را هم از مولایت خریدم به تو بخشیدم. 🔸 ️حالا کرَم را ببین، عنایت را ببین، از همه کار دست می‌کشد تا برود مولای این غلام را پیدا کند، غلام را بخرد، آزاد کند، آن باغ و مزرعه را هم بخرد، همان‌جا به این غلام ببخشد! 🔸 ️اگر کسی برای چنین کسی قدمی بردارد، با او چه معامله‌ای خواهد کرد؟ ️ما نمی‌دانیم خدمت به #امام_مجتبی علیه‌السلام چقدر عظمت دارد. ✔️مرمرجع عالیقدر شیعه حضرت آیت الله العظمی #وحید_خراسانی مدظله العالی 📆 ۲۶/ شهريور/ ۱۳۸۷ @monir_ol_din