واجب ترین تکالیف مردم نسبت به امام زمان – عجل الله تعالی فرجه الشریف- تحصیل معرفت و شناخت آن حضرت است که ادله عقلیه و نقلیه بر آن دلالت می کند.
بنابر این باید صفات و خصوصیات امامی را که اطاعت از او بر همه واجب است، با دیگران اشتباه نگرفته و او را از مدعیان مقام و منصب آن حضرت تمیز و تشخیص داد. روایات بسیاری بر ضرورت و وجوب معرفت به امام زمان(ع) دلالت دارند. از امام صادق(ع) روایت شده است که آن حضرت فرموده اند:
رسول خدا(ص) فرموده است: «من مات و لم یعرف امام زمانه مات میته الجاهلیه» هر کس بمیرد و امام زمان خویش را نشناسد به مرگ جاهلیت مرده است .در جای دیگر امام حسن عسگری(ع) فرمودند:
زمین از حجت خدا بر خلقتش خالی نخواهد ماند و همانا هر کس از دنیا رفت و امام زمان خود را نشناخت به مرگ جاهلیت مرده است،
این مطلب حقیقت دارد همان گونه که روز حقیقت دارد.به آن حضرت عرض شد: ای فرزند رسول خدا! چه کسی بعد از تو حجت و امام است؟ فرمودند:
فرزندم محمد، امام و حجت خدا بعد از من است پس هر کس بیمرد و او را نشناسد، به مرگ جاهلیت مرده است.بی شک مقصود ائمه طاهرین(ع) از معرفت واجب در حق امام زمان این است که مردم و اهل ایمان امام خود را آنگونه که هست بشناسند، در حدی که موجبات سعادت دنیا و آخرت آنان فراهم آید و راه شبهات و ضلالت بر ایشان بسته شود،
ویژگى هاى این شناخت آن است که: اولاً، از منابع معتبر و موثق و مستند اخذ شود. ثانیاً، گستره اش شامل آموزه هاى اعتقادى، اخلاقى و عبادى گردد. ثالثاً، از آن جا که امام الگوى عملى براى انسان ها است،
به ابعاد فکرى، عملى و روحى امام نیز ناظر باشد. اندیشمندان دینی در اینباره، دو گفته دارند؛ یکی شناسایی امام به اسم، نسب و لقب، و دیگری معرفت به صفات و خصوصیات ظاهری و باطنی امام و تمایز وی از دیگر افراد بشر. درباره شناخت قسم اول، پیامبراکرم(ص) و ائمه هدی، بارها در حضور اصحاب و یارانشان به ویژگیها و صفات امام عصر(عج) اشاره کردهاند.
رسول خدا(ص) فرمود: مهدی از فرزندان من است. نامش نام من و شبیهترین مردم به من از جهت اخلاق و خلقت است. غیبتی خواهد داشت که امتها در آن گمراه میشوند. مانند ستاره شهاب میآید و زمین را از عدل و داد پر میکند، همچنانکه از ظلم و جور، پر شده بود.
در روایتی به نقل از یونس بن عبدالرحمن آورده شده که گفت: به محضر امام هفتم موسی بن جعفر(ع) مشرف شدم و عرض کردم: یابن رسول الله، آیا شما قائم به حق هستی؟ فرمود: آری، ولیکن آن قائمی که زمین را از دشمنان خدای متعال پاک و آن را از عدل و داد پر کند، پنجمین فرزند من است که غیبتی طولانی دارد.
خوشا به حال شیعیان که در غیبت وی به رشته ولایت ما چنگ زده و به دوستی ما ثابت و استوار ماندهاند و از دشمنانمان بیزارند، آنها از ما و ما از آنهاییم. ایشان ما را به امامت پسندیدهاند و ما هم آنها را به شیعه بودن پذیرفتهایم.