و در نهایت اینکه باز تأکید می کنم که از بیان نقطه نظرات بی نیاز نیستم و تقاضا می کنم که با بیان نقطه نظرات خود بنده را در انجام بهتر وظائفم یاری فرمایید. 🔶 مقدمه 🔷 در اغاز مطالب باید بگویم : اگر بخواهیم تکالیف الهی به صورت عقلانی و عرفی تبدیل کنیم که برای ما کاملا ملموس باشد و با تمام وجودمان آنرا لمس کنیم باید نسبت به فرائض دینی با نگاه عقلی و عرفی آنهم از نوع عرفی عامیانه نگاه کنیم تا هضمش برای ما آسان باشد چون بهتر می توانیم فهم و درک لازم و بعد تشنه و در نهایت بعلت تشنگی بوجود آمده بدنبال آب و سیراب شدن از خرمن معرفت الهی باشیم تا جان و دلمان را از آن سیراب کنیم و به سوی سعادت ابدی یعنی قرب الهی برسیم. (4)

لذا اگر بخواهیم به لحاظ عرفی اگر به مسئله نگاه کنیم در روابط اجتماعی با دیگران از قبیل انتخاب دوست و همراه، نیاز به رعایت یکسری پارامترهای مهم می باشیم تا دوستی ها، مستحکم و پایدار بماند و با اندک تلنگری از هم نپاشد و یا دچار تزلزل نشود. این پارامترها عبارتند از : 🔹۱ - شناخت این اشخاص 🔹۲ - زبان به مدح و ستایش آن 🔹3 - دادن دست بیعت و رفاقت (عهد و پیمان) 🔹4 - درخواست کمک و همراهی چه مادی و چه معنوی. که همه این موارد در سوره مبارکه حمد قابل پیاده است. که به مرور بیان خواهیم کرد. (5)

🔹دلایلی که این موضوع انتخاب و نامیدم : 🔸اول : هر چند هر عملی که برای انجام فرمان الهی و به قصد قربت انجام شود، عبادت محسوب، و رساننده به خداست. اما بر حسب حدیث شریف که حضرت حق فرمودند : هر وقت می خواهی با من سخن بگویی" نماز" بخوان، و از طرفی ستون دین و شرط قبولی اعمال عبادی نماز است (الصلاة عمود دینکم ان قبلت قبل ما سواها و...) لدا نماز بعنوان شاه راه ارتباطی با خدا و خود حضرت حق نیز با گنجاندن سوره حمد در جزء نماز، او را بعنوان راه ارتباطی بین خود و بندگانش قرار داد و من به همین خاطر نماز را در عنوان بحثم «دریچه ای به سوی آسمان و مهمترین راه ارتباطی با خداوند»، نامیدم. (6)

🔸 دوم : دلیل انتخاب شدن نماز و نامیدن آن بعنوان مهمترین راه ارتباطی : یکی از آن مسائل نماز و سوره مبارکه حمد است که معروف به ام الکتاب می باشد. که دربر دارنده همه اعتقادات : از قبیل توحید، امامت، معاد، و نبوت و دعا و درخواست از خداست. شاید برای شما عزیزان این سوال پیش بیاید که چرا از میان اینهمه مطالب، نماز انتخاب شده و انگیزه شما برای انتخاب این عنوان چه بوده است؟ 🔸سوم : اینکه چرا به بحث نماز پرداختم و انتخاب نمودم این است که؛ به این نتیجه رسیدم که اکثر کجروی ها و انحرافات و بی تقوائی ها چه در زمینه فردی و چه اجتماعی و سیاسی و فرهنگی به دو عامل مهم و اصلی بر می گردد : (7)

۱- قطع شدن و فاصله گرفتن از مبدأ ۲- بی اعتقادی و یا فراموشی معاد. چرا که اگر این اتصال با مبدا یعنی توحید بر قرار باشد و تحت فرمان اوامر و نواهی او باشیم و یاد مرگ و معاد و پاسخگویی و حساب باشیم همین امر موجب مواظبت از اعمال و کردار ما چه در زمینه های فردی و چه اجتماعی خواهد شد. من در آن اوایل تبلیغم این توفیق را داشتم که یک دوره مباحث اعتقادی ؛ خداشناسی، عدل الهی، نبوت و امامت و معاد صحبت کنم. برخی از مستمعین گرامی انتقاد می کردند که با وجود اینهمه فساد اخلاقی مثل دروغ، دزدی، زنا، غیبت و ... در جامعه وجود دارد آن وقت شما به مباحث توحید و خداشناسی چسبیدی؟! مگر مردم خداشناس نیستند که شما می خواهی آنها را خداشناس کنی؟! (8)

من هم واقفم منتهی ما باید به دنبال سر منشا نافرمانی و گناه و عصیان باشیم و اینکه داریم از چه کسی نافرمانی می کنیم. که امام رضا (ع) می فرماید : به کوچکی و یا بزرگی گناه نگاه نکن ببین ازچه کسی نافرمانی می کنی. لذا سر منشا همه این بدبختی ها نشناختن خدا و عظمت او و در نتیجه عدم تابعیت فرامین ونواهی اوست. اگر کسی خدا را به معنای واقعی کلمه بشناسد دیگر دور برگناه و فساد بی بندباری نمی رود می شود امام سجادی که وقتی صدای اذان را می شنود رنگ از رخسار مبارکش می پرد و زرد می شود یا علی بن ابیطالبی که از خوف خدا غش می کند. (9)

لذا انسانی که خدای خودش را به معنای واقعی کلمه بشناسد که دیگر نافرمانی نمی کند. مثل داستان بُشر که وقتی امام کاظم (ع) نغمه گناهی را از خانه او می شنود و برای امر به معروف به در خانه اش می رود کنیزکی دم درب حاضر می شود. امام سوال می کند که آیا این خانه عبد است یا آزاد؟ و کنیز می گوید آزاد است بعد امام می فرماید; الحق که آزاد است چرا که اگر عبد بود تابع اوامر مولایش بود و .... یا آن عالم مجاهدی که در نجف اشرف رفت بالای منبر گفت : مردم به صاحب این قبر امیرالمومنین قیامتی در کار است. (10)

🔹سوال : آیا تطبیق تفسیر سوره حمد با مسائل عرفی ونسبت دادن به خداوند نوعی تفسیر به رای نیست؟ از کجا معلوم که خداوند منظورش این بوده است؟ سوال و اشکالی عالمانه است. در پاسخ به این سوال چنین می توان گفت، آنچه که بزرگان ما فرمودند اینست که ؛ تفسیر به رای یعنی اینکه ما مطلبی را بدون توجه به ظواهر قرآن و روایات بیان کنیم و آنرا به طور حتم و یقین به خدا نسبت بدهیم. بگوییم به طور حتم منظور خداوند همانی بود که من فهمیدم. و این تفسیر به رأی و درست نیست. اما هدف ما در این جا این نیست که بخواهیم فهم خودمان را بطور حتم به خدا نسبت بدهیم. (11)

اما هدف ما در این جا این نیست که بخواهیم فهم خودمان را بطور حتم به خدا نسبت بدهیم. بلکه ما بدنبال برداشت نکته ای مان از آیات و تطبیق آن به مسائل عرفی برای بهتر فهمیدن و فهماندن آنست و آنهم بطور ظنی است. یعنی احتمال می دهیم خدا منظورش این بوده. نه اینکه اصرار و پافشاری داشته باشیم که به طور قطع و یقین منظور خداوند همانی است که من فهمیدم. و این برداشت مطابقی، تفسیر به رای محسوب نشده و گناه و بدعت نیست. لذا بعد از بیان این مطالب به سراغ موضوع اصلی بحث یعنی : «نماز دریچه ای به سوی آسمان و مهمترین راه ارتباطی با خداوند» می رویم. (12)

🌸 نماز دریچه ای به سوی آسمان و مهمترین راه ارتباطی با خداوند 🌸 همانطور که در مقدمه ذکر شد؛ یکی از راه های ارتباطی و ایجاد حلقه وصل با خدا و جلوه ایمان و ستون دین و شرط قبولی اعمال و استجابت دعا، نماز است. چرا که در نماز است که خود خدا به بندگانش یاد داده که چه جوری با او تکلم کنند و همه آیاتی که در نماز بیان می شود را خود او از زبان بندگانش بیان می فرماید که در آیات دیگرش کمتر اینگونه و به این گسترگی و اوج عرفانی آنهم از زبان بنده اش بیان فرموده است. (13)

واین ناشی از محبت و مهربانیت خداوند بر بندگان است.که نقطه اوج این عرفان تکلمی، درسوره مبارکه حمد و اوج عرفان عملی، درسجده و در موقع به خاک افتادن بندگان در برابر عظمت پروردگار عالم است. شاهد کلام ما اوج عرفان تکلمی و زبانی یعنی قرائت سوره حمد در نماز است. اگر بیاد بیآورید در اوایل مقدمه بیان کردیم که انتخاب و آوردن سوره مبارکه حمد در ابتدای نماز به مثال مراحل انتخاب دوست است که دارای مراحل چهارگانه بود. لذا اگر بخواهیم همان مراحل عرفی قابل لمس را در نماز و درسوره حمد پیاده کنیم این چنین می شود که در ذیل خواهد آمد : (15)

🌼 ۱- اولین مرحله شناخت 🌸 در مسأله شناخت به لحاظ نگاه فلسفی در اجسام و افراد دارای مراحلی است : نخست تصور، دوم : شوق ، سوم ; شوق موکد ; چهارم ; میل و رغبت، پنجم ; درک و ادراک و فهم، و در نهایت به تصدیق آن شی و یا فرد حاصل می شود. یعنی با درکنار هم قرار گرفتن چند تصور، تصدیق آن درست خواهد شد.که نتیجه همه این مراحل، منجر به شناخت خواهد شد. تازه این مراحل از شناخت فقط در عالم جسمانیت و مادیت قابلیت تصور دارد. لذا اینگونه شناخت اصلا در خداوند راه و تصور ندارد. (16)