در زمان غیبت امام زمان(عجل الله فرجه) میتوانید آن حضرت را هم در عرصه زندگی فردی و هم در عرصه زندگی سیاسی و اجتماعی الگوی خود قرار داد، زیرا معنای غیبت آن نیست که حضرت در میان ما نیست.-حضرت به حسب ظاهر در میان ما نیست،- اگر صر ف غیبت را موجب عدم الگوی قرار دهیم انبیا و امامان را نمی توان الگو قرار داد زیرا آنان نیز میان ما نیستند . آنچه که در الگو پذیری محوریت دارد، اعمال وگفتار بزرگان است ،خواه حاضر باشند خواه غایب.
در برخی روایات دیگر از حکومت آرمانی و حکومت جهانی حضرت سخن گفته شده است. گرچه حکومت جهانی حضرت هنوز تشکیل نشده است؛ ولی در آیات و روایات مؤلفههای آن مانند عدالت، امنیت، صلاح امید، رفاه ذکر شده است. میتوانید با خواندن تاریخ زندگی امام زمان، جامعه او را الگو قرار دهید؛ زیرا ظهور امام زمان(عجل الله فرجه) و تحقق جامعة آرمانی حضرت قطعی است و خداوند وعده آن را داده و وعدة الهی تخلّف ناپذیر است . شخصیت و جامعه امام را در ذهن خود ترسیم و الگو قرار دهید.
افزون بر آن در برخی روایات از وظایف منتظران سخن به میان آمده، معنای آن این است که اگر کسی در زمان غیبت به وظایف خود عمل کند، رفتار و گفتار امام زمان (عجل الله فرجه) و حکومت جهانی حضرت را الگو قرار داده است.
وظایف منتظران در ابعاد مختلف اعتقادی ، فکری و عملی:
ابعاد اعتقادی و نظری:
1. بُعد توحید
منتظر همواره چشم به راه فرجی است که به قدرت الهی تحقق خواهد یافت.
منتظران باید همیشه متوجّه درگاه کبریای الهی باشند و روی دل به سوی خدا کنند و از پیشگاه ازلی، طلب گشایش و فرج نمایند. "افضل اعمال امتی انتظار الفرج من اللَّه؛(1) بهترین اعمال امّت من انتظار فرج خدا است".
2. بُعد نبوّت
مهدی(عجل الله فرجه) از اهل بیت است، او دوازدهمین وصی و جانشین پیامبر است، آن گاه که ظاهر گردد پرچم پیامبر را در دست گیرد . به سنّت او عمل می کند. شخص منتظر خود را مسئول عمل به سنّت پیامبر از طریق اهل بیت میداند و در برقراری حاکمیّت سنّت رسول تلاش میکند.
امام صادق{علیه السلام} میفرماید: "هر کسی از شما در حال انتظار ظهور حاکمیّت دین خدا بمیرد، مانند کسی است که خدمت قائم باشد در خیمه او... نه بلکه مانند کسی است که در رکاب قائم بجنگد؛ نه به خدا سوگند بلکه مانند کسی است که در رکاب پیامبر شهید شده باشد".(1)
3. بُعد قرآن
امر مهم دیگری که هر منتظری باید متوجّه آن باشد ، قرآن کریم است. مهدی(عجل الله فرجه) زنده کننده همه احکام قرآن است. منتظران در احیای احکام قرآن و علوم قرآنی در ابعاد مختلف تلاش میکنند و عمل کننده به آن هستند.
4. امامت
همچنین در احادیث و آموزههای ائمه طاهرین{علیهم السلام} تأکید شده است در عصر غیبت راه امامان را بپیمایند . از تعالیم و احکام آن پیروی کنید . از قرار گرفتن در خط مخالفان تبرا و بیزاری جویید . اصل تولی و تبری را در شئون زندگی حاکم کنید تا از منتظران واقعی باشید.
5. عدل
انتظار یعنی چشم به راه امامی داشتن که تصمیم دارد جهان را از عدل و داد پر سازد، پس از آن که ظلم و جور همه امور را فرا گرفته است. شخصی که در انتظار عدل است، به عدل روی میآورد و به رعایت آن مقیّد بوده و برای حاکمیّت آن جهاد میکند.
6. معاد
انتظار موعود روابطی بسیار عمیق با اصل اعتقادی معاد دارد . انتظار نمایانگر ابعاد عقاید حقّ است. تا او نیاید و حکومت عدل را در جهان برپا ندارد، عمر جهان به سرنمیرسد و قیامت برپا نمیگردد.
ابعاد عملی مکتب
1. دینداری
از ویژگی های انسان منتظر دینداری است. انسان در دوران غیبت باید مواظب دین خود و دینداری و درستی کردار خود باشد.
امام صادق{علیه السلام} میفرماید: "برای صاحب الامر غیبتی طولانی است. در این دوران هر کسی باید تقوا پیشه سازد و به دین حق تمسک بجوید. "(3)
2. پارسایی
منتظر علاوه بر دینداری باید پارسا باشد و خود را چنان که آن پیشوا دوست دارد بسازد.
امام صادق{علیه السلام} میفرماید: "هر کس در شمار اصحاب قائم باشد، باید چشم به راه باشد و پارسایی پیش گیرد و کردار با ورع داشته باشد."(4)
3. پایبندی مکتبی
انسانیّت و رعایت ارزش ها تنها در تعالیم علی{علیه السلام} و آل علی جلوهگر است. منتظر مهدی چنین است، یعنی در خط آنان و بلکه خصم هر راه غیر آل محمّد است.
پیامبر میفرماید: "خوشا به حال منتظرانی که به حضور قائم برسند. آنان که پیش از قیام او پیرو اویند، با دوست او عاشقانه دوستند و موافق، و با دشمن او خصمانه دشمنند و مخالف."(5)
4. امر به معروف و نهی از منکر
یکی از تکالیف عمده دینی امر به معروف و نهی از منکر است. با این دو عمل است که احکام و واجبات الهی برقرار میماند. منتظر نمیتواند در این باره بیاعتنا باشد. پیامبر اکرم {صلی الله علیه وآله}فرمود: "طوبی لمن ادرک قائم اهل بیتی و هو مقتدٍ به قبل قیامه؛ خوشا به حال کسی که قائم اهل بیت مرا دریابد و پیش از قیامش ،از او پیروی کرده باشد". شاخص مهم اقتدا انجام فریضه امر به معروف و نهی از منکر است
یکی از تکالیف عمده دینی امر به معروف و نهی از منکر است. با این دو عمل است که احکام و واجبات الهی برقرار میماند. منتظر نمیتواند در این باره بیاعتنا باشد. پیامبر اکرم {صلی الله علیه وآله}فرمود: "طوبی لمن ادرک قائم اهل بیتی و هو مقتدٍ به قبل قیامه؛ خوشا به حال کسی که قائم اهل بیت مرا دریابد و پیش از قیامش ،از او پیروی کرده باشد". شاخص مهم اقتدا انجام فریضه امر به معروف و نهی از منکر است.
5. اخلاق اسلامی
انسان منتظر بایددارای اخلاق اسلامی باشد و جامعه اسلامی بایدمظهر اخلاق اسلامی باشد.امام صادق{علیه السلام}فرمود: "هر کس خوش دارد در شمار اصحاب قائم باشد، باید در عصر انتظار، مظهر اخلاق نیک اسلامی باشد. چنین کسی اگر پیش از قیام قائم بمیرد، پاداش او مانند کسانی باشد که قائم را درک کنند و به حضور او برسند. پس در دینداری و آراستگی به اخلاق اسلامی بکوشید . در حال انتظار ظهور حق به سر برید. این(کردار پاک و افکار تابناک) گوارا باد بر شما. ای گروهی که رحمت خدا شامل حال شماست".(6)
6. آمادگی نظامی
مسلمان باید همیشه آمادگی نظامی و نیروی سلحشوری داشته باشد تا به هنگام پیدایش حق، به صف پیکارگران مهدی(عجل الله فرجه) بپیوندد.
امام صادق{علیه السلام} فرمود: " هر که از شما برای خروج قائم اسلحه تهیه کنید، اگر چه یک نیزه باشد، چون وقتی که خداوند ببیند کسی به نیّت یاری مهدی اسلحه تهیه کرده، امید است عمر او را طولانی کند تا ظهور را درک نماید و از یاوران مهدی باشد".(7)
7. نگهبان ایمان
در روزگار غیبت امام و طولانی شدن عصر انتظار ممکن است شبهه هایی در ذهن برخی به وجود آید، یا شیاطین پنهان و آشکار، به سست کردن پایههای اعتقادی افراد به ویژه جوانان برخیزند. منتظر باید در رفع شبهات و روشن کردن پوچی آنها بکوشد. در احادیث و تعالیم از اهمیّت ایمان در عصر غیبت به گونه هایی عجیب یاد شده است . منتظران مؤمن دارای مقام و منزلت، شمشیر زنان در رکاب پیامبر دانسته شدهاند، از این بالاتر پیامبر آنان را برادران خود خوانده است.
8. انتظار، تمرین و ریاضت
منتظران با اخلاص در مرحله تربیت نفس و خودسازی به امر دیگر پرداخته و آن دور بودن از رفاه و تن پروری است. امام صادق میفرماید: "درباره خروج قائم خیلی عجله دارید؟! به خدا سوگند! او جامه مویین میپوشد و نان جوین میخورد . روزگار قیام او روزگار به کار بردن شمشیر است و(جنگ با فاسدان و مفسدان و جباران) نیز مرگ در سایه شمشیر.او شبانگاهان به دردمندان و نیازمندان سرمیزند و روزها به نبرد در راه دین میپردازد".(8)
9. انتظار عدل و احسان
منتظر باید در گسترش عدل و احسان بکوشد . در معاملات و حقوق و قوانین خود عدالت را عملی سازد. اگر چنین نباشد صدق این گونه مردم در انتظار از کجا نمودار خواهد گشت؟!
10. انتظار شناخت و موضع
هر عقیده ای که انسان دارد، باید از روی شناخت و بصیرت باشد. این مسئله در عصر غیبت بیشتر از وقت های دیگر اهمیّت پیدا میکند. دختر رُشید هَجَری شیعه معروف میگوید: به پدرم گفتم: چه بسیار در عبادت خدا رنج میبری و کوشش میکنی! گفت: دخترم پس از ما مردمی میآیند که بصیرت و شناختی که در دین دارند، از این کوشش ها و رنج ها برتر است(9).
11. تحمّل و پایداری
اگر انسان به درستی حق و راه حق را شناخت، در راه آن پایداری میکند. امام جعفر صادق{علیه السلام} از پیامبر روایت کرده: "پس از شما مردمی خواهند آمد که به یک تن از آنان اجر پنجاه تن از شما را خواهند داد". اصحاب گفتند: در جنگ های بدر و اُحُد و حُنیَن با تو بودهایم و درباره ما آیاتی نازل شده است. این امر چگونه خواهد بود ، فرمود: اگر شما در وضعی که آنان قرار میگیرند، قرار بگیرید تحمّل و شکیبایی را که آنان دارند نخواهید داشت