چشم برزخی چیست؟
در این دنیا اموری وجود دارد که چشم ما به دلیل پوشش دنیوی اش قادر به دیدن آنها نیست و اگر این پرده از جلوی چشمان ما کنار برود قادر خواهیم بود از آینده و گذشته دیگران باخبر شویم.
چشم برزخی مربوط به زمانی است که این پرده برداشته شده باشد که قرآن به آن چشم حدید و تیزبین میگوید.
خداوند در آیه ۲۲ سوره قاف میفرماید:
«لَقَدْ کُنْتَ فی غَفْلَةٍ مِنْ هذا فَکَشَفْنا عَنْکَ غِطاءَکَ فَبَصَرُکَ الْیَوْمَ حَدیدٌ»
«(به او خطاب میشود:) تو از این صحنه (و دادگاه بزرگ) غافل بودی و ما پرده را از چشم تو کنار زدیم و امروز چشمت کاملًا تیزبین است.»
در این آیه خداوند درباره امری سخن میگوید که وجود دارد، اما چشم انسان قادر به دیدن آن چیز نیست؛ مانند بهشت و دوزخ.
جایگاه چشم برزخی در علوم
دانشمندان اسلامی چند ابزار را برای شناخت، ضروری میدانند: حس، عقل و دل؛ بنابراین ما دارای چند نوع شناخت خواهیم بود:
شناخت حسی (که به وسیله حواس پنج گانه دریافت میشود)
شناخت عقلی (مانند منطق و فلسفه)
شناخت شهودی (که از راه عرفان و شهود به دست میآید)
چشم برزخی در دسته سوم شناختها قرار میگیرد و راه رسیدن به آن فقط تزکیه دل و تقوای الهی میباشد.
ملاصدرا در این باره میگوید: «علم مکاشفه نوری است که بعد از پاک کردن قلب و دل از زنگار صفات ناپسند در قلب انسان ظاهر میشود»
عالم برزخ چیست؟
عالم برزخ عالمی فراتر از دنیاست و هر چه دلبستگی و وابستگی ما به مادیات کم شود به آن عالم نزدیکتر خواهیم شد.
بر اساس آنچه در روایات آمده یکسری کارهای میتواند انسان را به عالم برزخ نزدیکتر کند و چشم برزخی مان را بینا کند.
برخی از این اعمال عبارتند از:
عمل به واجبات
ترک محرمات
انجام نوافل
رعایت بیش از حد معمول تقوا
با این حال باید متذکر شد که چشم برزخی با چند توصیه معمولی باز نمیشود بلکه این کار نیازمند تلاش پیگیر و جهاد مداوم با نفس است تا این که روح انسان به تزکیه کامل برسد و آمادگی درک حقایق عالم هستی را داشته باشد.
آیت الله مولوی قندهاری نقل میکند:
در سن جوانی به آیت الله العظمی سیّد ابوالحسن اصفهانی عرضه داشتم: آقاجان! چه کنیم چشم برزخیمان باز شود؟
ایشان فرمودند: آسیّد محمّدحسن!
من انتظار داشتم تو بگویی: چه کنم چشم قیامتی و اُخروی ام باز شود؟ این فقط با اخلاص است.
اگر اخلاص باشد، در همین دنیا آن شعبههای نور کار خودش را انجام میدهد. کاری میکند که انسان به آن مقام والا و عالی میرسد.
میزان قدرت چشم برزخی
مقدار و نوع دامنه دید چشم برزخی به میزان معرفت و مقدار فاصلهای که انسان از عالم ماده میگیرد و توجه او به عالم مجردات و حقایق بستگی دارد. با این تفاسیر میتوان نتیجه گرفت که دامنه دید برزخی انبیا و اولیا از سایر انسانها بیشتر است و دیگران به میزان درجه شناخت و اطاعت شان از خداوند از دامنه دید محدودتری برخوردار خواهند بود.
راه باز شدن چشم برزخی
آیت الله کشمیری ذکرهای زیر را برای تقویت چشم برزخی توصیه کرده اند:
قرائت ذکر یونسیه در سجده و ادامه آن تا یک سال
قرائت یک حمد و ۱۱ بار سوره توحید و هدیه آن به ارواح مومنین
قرائت سوره فتح
مداومت بر قرائت سوره توحید
علایم و نشانههای کسی که دارای چشم برزخی و چشم بصیرت
ما برای شناخت محیط اطراف خود نیاز به ابزارهایی داریم، در بین دانشمندان اسلامی چند ابزار برای شناخت مسلم است. اول حس؛ مانند حس بینایی، حس شنوایی و .... دوم؛ عقل. سوم؛ دل.
تمام راههای به دست آوردن علوم، از طریق کشفیات درونی و مکاشفات و چشم برزخی که نوعی از انواع مکاشفات است، مربوط به شناخت شهودی است که ابزار آن دل است. شخصی که چشم برزخی دارد باید شخص وارسته و پاک باشد، تا بتوان این احتمال را برای او داد. اضافه بر این که هیچ گاه از این ابزار سوء استفاده نکند و در صدد ضربه زدن به اشخاص نباشد و پایبند به مسائل شرعی باشد.
اما اگر بخواهیم بصورت اجمالی به این موضوع بپردازیم باید ابتدا برای این که ببینیم، بحثی مانند چشم برزخی، در کجای معارف ما قرار دارد، به سراغ مقدمهای کوتاه برویم:
در عالم واقع و خارج، ما برای شناخت محیط اطراف خود و غیر محسوسات، نیاز به ابزارهایی داریم؛ مثلا اگر چشم یا گوش نداشته باشیم از داشتن برخی از علوم و فهمها محروم هستیم. تعداد این ابزار بین همه دانشمندان اتفاقی نیست.
افلاطون فقط عقل را ابزار شناخت میداند.
بنابراین، طبق این ابزار ها، ما دارای چند نوع شناخت هستیم:
۱. شناخت حسی؛ همۀ علومی که به وسیلۀ حس به دست میآید.
۲. شناخت عقلی؛ مانند منطق و فلسفه.
۳. شناخت شهودی؛ علومی که از راه عرفان و شهود به دست میآیند.
تمام راههای به دست آوردن علوم، از طریق کشفیات درونی و مکاشفات و چشم برزخی که نوعی از انواع مکاشفات است، مربوط به شناخت شهودی است.
شناخت شهودی از مسلمات معارف اسلامی و قرآنی ما است. رسیدن به این مرحله فقط با تزکیۀ دل و تقوای الاهی و شدت ورع به دست میآید، به طوری که ملاصدرا در تعریف علم مکاشفه میگوید: "علم مکاشفه، نوری است که بعد از پاک کردن قلب و دل؛ از زنگار صفات ناپسند، در قلب انسان ظاهر میشود.
قرآن کریم در این باره میفرماید: "ای کسانی که ایمان آوردهاید! اگر از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید، برای شما وسیلهای جهت جدا ساختن حق از باطل قرار میدهد (روشنبینی خاصّی که در پرتو آن، حق را از باطل خواهید شناخت) و گناهانتان را میپوشاند و شما را میآمرزد و خداوند صاحب فضل و بخشش عظیم است.
یا میفرماید: "و آنها که در راه ما (با خلوص نیت) جهاد کنند، قطعاً به راههای خود، هدایتشان خواهیم کرد و خداوند با نیکوکاران است.
همان طور که بیان شد تنها راه به دست آوردن این نو ع. شناخت، فقط از راه تزکیۀ دل از ناپاکیها به دست میآید، تا بعد از آن نور حقیقت بتواند در آن بتابد. ادلۀ اثبات این نوع شناخت فراوان و گسترده است که از حوصلۀ این سؤال خارج است، ولی همین مقدار باید گفت که در میان فلاسفۀ اروپایی هم کسانی؛ مانند "ویلیام جیمز" و عده زیاد دیگری، شناخت شهودی را قبول دارند.
واردات (آنچه بر قلب انسان الهام میشود) قلبی و مکاشفات به چهار دسته تقسیم میشوند:
۱. وارداتی که به علوم و معارف مربوط اند. این نوع واردات "ربانی" نامیده میشوند.
۲. وارداتی که به خیرات و ملکات فاضله فرا میخوانند. این دسته، "مَلَکی" خوانده میشود.
۳. وارداتی که به لذّتهای نفسانی دعوت میکنند. این قسم، "نفسانی" نامیده میشوند.
۴. وارداتی که به تمرّد و عصیان از حق فرا میخوانند. این نوع "شیطانی" خوانده میشوند.
با توجه به این مطالب، مشخص شد که هر امر غیر حسی را نمیتوان الهام ربانی دانست؛ زیرا در این مرحله، بسیار اتفاق میافتد که واردات نفسانی و شیطانی بر عدهای با واردات ربانی اشتباه میشود.
رشید الدین میبدی دربارۀ ظرافت تشخیص واردات قلبی از قول عارفی میگوید: "اگر شخصی وارد بوستانی شد و دید همۀ پرندگان بر روی شاخهها به او میگویند: سلام برتو ای، ولی خدا، اگر نترسد که این مکر و حیله باشد، البته که مورد نیرنگ واقع شده است.
🔺 کلامی از علما
⭕️ آیتالله ناصری
❓اولین وظیفه شخص منتظر چیست؟
#کلام_علما
🌹 نماز ساده شب نهم ماه شعبان
عَنِ النَّبِيِّ صلّی الله علیه وآله قَالَ: مَنْ صَلَّى فِي اللَّيْلَةِ التَّاسِعَةِ أَرْبَعاً، بِالْحَمْدِ وَ النَّصْرِ عَشْراً؛ حَرَّمَ اللَّهُ جَسَدَهُ عَلَى النَّارِ، وَ أعْطاهُ بِكُلِّ آيَةٍ ثَوابَ اثْنَيْ عَشَرَ شَهيداً مِنْ شُهَداءِ بَدْرٍ وَ ثَوابَ الْعُلَماءِ.
(البلدالأمين، ص172)📕
رسول خدا صلّی الله علیه وآله فرمود: هرکس در شب نهم ماه شعبان 4 رکعت نماز بخواند ؛ در هر رکعت یک بار سوره حمد و ده بار سوره نصر ؛ خداوند بدنش را بر آتش حرام می سازد، و به ازای هر آیه پاداش دوازده شهید از شهدای بدر و پاداش همه دانشمندان را به وی اعطا می کند.
#نماز_شبهای_ماه_شعبان