🔰 بر کرانه آیه‌ها 5️⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/4) 💢 «بِالآخرة»: همه ما در اولین آموزش‌های نگارش فارسی آموخته‌ایم که صدای «آ» -که در قرآن، اصطلاحا به آن #الف_مدی گفته می‌شود-؛ بعد از هر حرفی از حروف الفبا بیاید صدای «آ» را به آن حرف می‌دهد؛ مانند «ب+آ» که می‌شود «با»؛ یا «ج+آ» که می‌شود «جا» و ... ✓ در همین راستا حرف #همزه هم که خود، یکی از حروف الفباست می‌تواند با صدای الف مدی آمیخته و تلفظ شود. بنا بر این می‌توانیم بگوییم که «ء + آ» می شود «ءا». ✓ از آنجا که علامت بالای الف در فارسی شبیه به علامت مد در عربی است، امکان اینکه از همین علامت (آ با کلاه) برای نشان دادن صدای الف مدی در قرآن استفاده شود وجود ندارد، خصوصا در کلماتی که #الف_مدی آن، دارای علامت #مد هم باشد؛ البته اخیرا #مرکز_طبع_و_نشر_قرآن در حال بررسی و مطالعه طرحی است که در آن، با ایجاد #تغییر و #تفاوت در شکل «آ با کلاه» و «علامت مد» بتوان از علامت «آ با کلاه» در قرآن به جای «الف مدی» استفاده کرد. [برای اعلام نظر در این زمینه می‌توانید با ارتباط با ادمین کانال، نظر خود را بیان فرمایید.] نظرات شما مخاطبان محترم، توسط کارشناسان مرکز، بررسی خواهد شد ان شاء الله ✓ از این نکته نباید غافل شویم که به لحاظ خوشنویسی و شکل خاص ترکیب لام و الف (لا) که اصطلاحا به آن «لام و الف قیچی» گفته می‌شود، حرف همزه در این ترکیب، جایی برای قرار گرفتن روی خط کرسی ندارد و مانند حروف دیگر مثلا میم (لما) یا نون (لنا) یا هاء (لها) و ... که بر خط کرسی نوشته می‌شوند نیست لذا ناگزیر، همزه باید بالاتر قرار گیرد. ✓ حال ببینیم علامت‌گذاری این ترکیب در کلمه «بِالآخرة» و دیگر کلمات مشابه در ضبط‌های پنجگانه به چه شکل انجام شده است: • در ضبط #مصری (خط عثمان‌طه) علامت همزه در میان لام و الف قرار گرفته و روی آن، حرکت *تحه نوشته شده است. • در ضبط #هندی ، #ترکی و #ایرانی به‌جای همزه، الف کوچک در میان لام و الف قرار گرفته است. • طبق آنچه در ابتدای مطلب گفته شد، همزه نیز مانند هر حرف دیگری هنگامی که در کنار الف مدی قرار می‌گیرد صدای مدی «آ» گرفته و تلفظ می‌شود؛ لذا در ضبط #کم_علامت ، همزه در میان لام و الف نوشته شده و روی آن هیچ حرکتی وجود ندارد. ← نکته: برای مشاهده شکل دقیق این ضبط‌ها و مقایسه، تصویر پیوست را ملاحظه فرمایید. 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 4️⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/6) 💢 «کَفَروا»: در زبان عربی، کلماتی شبیه به این کلمه که صیغهٔ سوم افعال غایب یا مخاطب هستند و انواع گوناگونی از لحاظ زمان دارند، بنا بر دلایلی به حرف الف ختم می‌شوند؛ مانند «فعلوا»، «اَنکِحوا»، «تکفروا»، «یکونوا» و ... ✓ قاعدۀ ثابت در این‌گونه کلمات، #ناخوانا بودن الفِ بعد از واوِ آخر کلمه است که در مصاحف، با علامت‌گذاری گوناگون به نوعی نشان داده شده است. ✓ در ضبط #مصری روی حرف راء، حرکت ضمّه و روی این الف -که همواره ناخواناست- علامت #دایره_کوچک گذاشته شده که یکی از نشانه‌های ناخوانا بودن حروف است (همان علامت شبیه به صفر بر روی واو کلمه «اولئك» کهدر آیه 5 توضیح داده شد). ✓ در ضبط #هندی که شلوغ‌ترین و پرعلامت‌ترین مصحف در میان مصاحف است، علاوه بر ضمه که روی راء گذاشته شده، یک علامت سکون هم بر روی حرف واو آمده، اما روی حرف الف ناخوانای آخر کلمه، هیچ علامتی نوشته نشده است. ✓ در ضبط #ترکی و #ایرانی ، حرکت ضمّه بر روی حرف واو نوشته شده است و علامتی روی راء و الف وجود ندارد. ✓ در ضبط #کم_علامت ، هیچ علامتی بر روی الف به‌عنوان حرف ناخوانا گذاشته نشده است. برای آگاهی از منطق علامت‌گذاریِ «الف بعد از واو آخر کلمه»، روی عبارت «توضیح» ضربه بزنید. 💢 «ءَاَنذَرتَهُم»: به نظر برخی از صاحب‌نظران علم تجوید، حرف همزه، یکی از حروف سنگین برای تلفظ است؛ حتی گاهی در برخی قرائات، همزه، #تسهیل می‌شود یعنی در هنگام تلفظ، اندکی از تیزی و سنگینی آن گرفته می‌شود. در کلمۀ «ءَاَنذَرتَهُم» دو حرف همزه، بلافاصله در کنار هم قرار گرفته‌اند که این موجب سنگینی بیشتر در تلفظ این حرف شده است، لذا در هنگام قرائت می‌بایست به این موضوع توجه داشته و مراقب از بین نرفتن صفت ذاتی حرف همزه -که اصطلاحا در تجوید به آن «نَبر» گفته می‌شود- باشیم. ✓ نکته: باید توجه داشته باشیم که در این کلمه، دو همزه‌ای که در کنار هم آمده‌اند هرچند به ابتدای کلماتی مانند «ءامنوا» شبیه هستند اما در «ءَاَنذرتهم»، هر دو حرف اول کلمه، #همزه است و هر دو با حرکت #فتحه تلفظ می‌شوند اما در کلمه «ءامنوا»، حرف دوم، با صدای الف مدی، تلفظ می‌شود. 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 5⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/9) 💢 «یُخـٰدِعونَ»: بر اساس نظر همه علمای رسم‌المصحف و کاتبان مدینه، کوفه، بصره و شام، کتابت این کلمه با حذف الف بعد از حرف خاء، صحیح بوده و بر آن، اتفاق نظر دارند. بنا بر آنچه در کتاب «نثر المرجان في رسم نظم القرآن» که یکی از کتب مرجع در زمینۀ رسم‌المصحف است نوشته شده، دلیل دیگر #حذف_الف در این کلمه و برخی کلمات مشابه در قرآن، #کوتاه و #سبُک کردن آنهاست. ✓ در شیوۀ علامت‌گذاری #مصری -همانطور که در آیات گذشته نیز توضیح داده شد- در کنار الف کوچک روی حرف خاء، حرکت #فتحه نیز نوشته شده است، همچنین بر روی حرف «ع»، حرکت #ضمه آمده است (یُخَـٰدِعُون). ✓ در شیوۀ علامت‌گذاری #هندی ، روی حرف خاء، فقط یک الف کوچک نوشته شده اما در حروف پایانی کلمه، هم روی حرف «ع»، حرکت #ضمه و هم روی حرف واو مدی، علامت #سکون گذاشته شده است (یُخـٰدِعُوْن). ✓ در ضبط #ترکی که رسم‌المصحف را رعایت نکرده و خاء را با الف آورده است، مانند ضبط مصری قبل از الف، روی حرف خاء، حرکت #فتحه گذاشته شده، همچنین بر روی حرف «ع»، حرکت #ضمه آمده است (یُخَادِعُون). ✓ در ضبط #کم_علامت اما -همانطور که قبلا نیز گفته شد- از حرکت و علامت غیرضروری پرهیز شده است، بنا بر این در علامت‌گذاری این کلمه -بر مبنای آنچه در نگارش فارسی آموزش داده می‌شود- بر روی حرف خاء فقط یک #الف_کوچک (بدون حرکت همراه) قرار داده شده و بر روی حرف «ع» و «واو»، علامتی نوشته نشده است (یُخٰدِعون). 💢 «ءامَنوا»: روز گذشته در توضیح کلمهٔ «ءَاَنذَرتَهُم» (بقره/6)، در خصوص #همزه بودن هر دو حرف ابتدای آن، مطالبی ارائه شد. اکنون در کلمۀ «ءامَنوا» هرچند از لحاظ شکل کلمه و نگارشی، ابتدای هر دو کلمه شبیه به هم هستند اما شرایط متفاوت است. ✓ #تفاوت دو حرف ابتدای این دو کلمه در آن است که در «ءامنوا» ابتدا #همزه آمده و سپس حرف #الف_مدی ، صدای کشیدۀ حرف همزه شده است، در حالی که در کلمۀ «ءَاَنذَرتَهُم» دو حرف #همزه با حرکت #فتحه آمده است که هیچ‌کدام از آنها مدّی نیستند. ❓ شاید در اینجا این سؤال مطرح شود که «چرا در "ءانذرتهم" همزۀ دوم (ا) شبیه به همزۀ اول (ء) نوشته نشده و شبیه به الف است؟» ✅ پاسخ این است که علمای رسم‌المصحف در مواضع استفهام (جملۀ سؤالی که در عربی با همزۀ مفتوح شروع می‌شود)، از نگارش دو بار از یک حرف در کنار هم خودداری نموده و در این‌گونه کلمات، به نگارش یک همزه اکتفا کرده‌اند که در مصاحف مختلف، گاه همزۀ اول به صورت کوچک (رأسُ العَین) نوشته شده است و گاه همزۀ دوم. ✓ این رویه در کلمات مشابه در قرآن نیز دیده می‌شود، مانند: «ءَاَشفَقتُم»، «ءَاَنتُم»، «اَءِلـٰهٌ» یا «اَءُلقِیَ». 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 1️⃣ #معرفی_نسخه (تصویر مربوط به مطالب آیه 50 سوره مبارکه بقره) 💢 شماره نسخه: Ma VI 151 ✓ محل نگهداری: دانشگاه توبینگن آلمان ✓ نوع خط: #کوفی نوین، فرانسوا دروش این سبک را جدید (New style) می‌نامد. ✓ تعداد برگه‌ها: 38 برگه ✓ ابعاد برگه‌ها: 14.5*21 سانتی‌متر ✓ جنس برگه: پوست ✓ تعداد سطور: 15 سطر ✓ نشان پایان آیات: گل طلایی‌رنگ ✓ علامت تخمیس: ندارد. ✓ علامت تعشیر: گل طلایی‌رنگ 8پر بزرگ همراه با نقطه‌های قرمزرنگ ✓ نام سوره‌ها و تعداد آیات: به خط #کوفی و با قلم زر ✓ نقط الاعجام: در اصل، فاقد نقطه برای حروف است مگر در مواضع بسیار معدود که با قلم لاجورد به صورت نقط مستطیل، اعجام شده است. ✓ روش علامت‌گذاری: استفاده از نقاط قرمزرنگ مدوّر به شیوه #ابوالاسود ✅ نمایش #همزه با استفاده از نقاط مدوّر زردرنگ ❇️ صفحات زیادی از نسخه در دوران متأخر #بازنویسی شده است بدین صورت که در صفحات داخلی پوست (لایه‌ای که به گوشت متصل بوده است) به جهت رنگ‌پریدگی مرکب، توسط قاریان یا کاتبان دوره‌های بعد دوباره با مرکب جدیدی بازنویسی و پررنگ شده است. 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 5⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/62) 💢 «الـٔاخِرِ»: ترکیب دو حرف «لام» و «الف» به شکلی که اصطلاحا به آن «لام و الف قیچی» گفته می‌شود به همراه علامت «رَأسُ العین» (ء) که در اصطلاح عامّ، به‌اشتباه به آن همزه گفته می‌شود و در میان این دو برای نشان دادن صدای مدی «آ» نوشته شده است؛ یکی از چالشی‌ترین موضوعات آموزش در آموزش روخوانی قرآن به حساب می‌آید. ← از طرفی ترکیب «لام و الف قیچی»، کاملا در چارچوب قواعد #خوشنویسی بوده و صحیح است و از سویی دیگر نگارش این دو حرف به این شکل، موانعی را بر سر راه #تلاوت_روان و صحیح قرآن برای بسیاری از تلاوت‌کنندگان قرآن ایجاد می‌کند؛ در این بین، وجود علامت «رأس‌العین» در میان این دو حرف، به عامل سوم برای تشدید این چالش تبدیل شده است؛ چرا که بر اساس اصول ضبط #مصری -که امروزه بیش از مصاحف دیگر در بلاد اسلامی رواج دارد- همواره #همزه_قطع با این علامت در زیر یا روی آن نوشته می‌شود (أَ ، إِ ، أُ) و نیز برای نشان دادن صدای مدی «آ» در شیوه‌های #مصری و #کم_علامت ، رأس‌العین در کنار حرف الف نوشته می‌شود (ءا). حال در اینجا علامت #رأس_العین در #میان ترکیب لام و الف قیچی به‌منظور نشان دادن صدای مدی «آ» آمده است در حالی که شباهت بسیاری به مواردی دارد که این علامت بر #روی حرف همزه با یک حرکت کوتاه آمده است مانند «الأَرضُ». ✓ چنانکه مشاهده می‌کنید این دو شکل «لـٔا» و «لأ» شباهت بسیاری به هم داشته و در مواقع زیادی موجب اشتباه در تلاوت می‌شود. ← نکته: به دلیل محدودیت فونت در فضای رسانه، امکان نوشتن شکل دقیق «لـٔا» که به‌صورت ضربدری است وجود ندارد. ✅ پیشنهاد: برای رفع این مسئله، مرکز طبع و نشر قرآن کریم در حال بررسی و تحقیق در خصوص استفاده از شکل «آ با کلاه» برای صدای مدی «آ» است تا در مقایسه با مورد مشابه آن که یکی از حرکات کوتاه را دارد کاملا متفاوت بوده و از امکان دچار شدن به اشتباه، تا حد زیادی کاسته شود. البته قطعاً در این پیشنهاد برای استفاده از علامت «آ» به جای «ءا»، #تفاوت_اساسی در شکل آن با علامت #مد ایجاد خواهد شد. 💢 «الصّٰبِـٔینَ»: حرف #همزه در میان این کلمه، به دلیل رعایت قواعد رسم المصحف به شکل علامت #رأس_العین و در حوزۀ قواعد #ضبط_المصحف آمده است. به این معنی که از نظر قواعد رسم المصحف، این کلمه می‌بایست با دو دندانه که یکی مربوط به حرف باء و دیگری حرف یاء است نگارش شود و نوشتن دندانۀ دیگری برای حرف همزه، خلاف اصول #رسم_المصحف است (ـبئیـ). ✓ همچنین الف بعد از صاد در مصاحف، پایبند به رسم المصحف حذف شده و صدای آن با الف کوچک (مربوط به ضبط المصحف) نشان داده می‌شود، هرچند که معمولا در شیوه‌های علامت‌گذاری #ایرانی و #ترکی ، این نکات، مورد توجه قرار نگرفته و رعایت نشده است. 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹