قرآن می‌خواهد انسان را بسازد و به او هدف و آرمان بدهد، و هدف و آرمانی که اسلام می‌خواهد بدهد فقط خداست و بس، و هر چیز دیگر جنبه مقدّمی دارد نه جنبه اصالت و استقلال و هدف اصلی. (هدفِ‌زندگی، ص۱۶) @motahari_nab

محور مسائل اخلاقی، خود را فراموش کردن و از خود گذشتن و از منافع خود صرف نظر کردن است. همان‏طور که در سلامت بدن یک اصل هست که به منزله مبدأ و منشأ همه خوبی‌هاست و آن مسئله‌ «حِمیه» یعنی ترک پرخوری است، در اخلاق هم یک مسئله‌ وجود دارد که اسّ اساس همه مسائل اخلاقی است و آن رهایی از خودی و رها کردن و ترک «منیت» است. (آزادی‌معنوی، ص۹۲) @motahari_nab

اسلام برای زن شخصیت میخواهد نه ابتذال. (حماسه‌حسینی، ج۱، ص۳۷۶) @motahari_nab

ما را از همه پرستش‌ها جز خداپرستی منع می‌کنند. هرچه را که ما بپرستیم همان چیز می‌شویم. اگر پول پرست شویم، پول جزء ماهیت ما و جزء وجود ما می‌شود. (انسانِ‌کامل، ص۲۷) تا در طلب گوهر کانی کانی/ تا در هوس لقمهٔ نانی نانی این نکتهٔ رمز اگر بدانی دانی/ هر چیز که در جستن آنی آنی ( مولانا ) @motahari_nab

انسانیت به درد داشتن است. گفت: الهی سینه‌ای درد آشنا ده غم از هر دل که بستانی به ما ده خداوندا دلی ده دردپرور کَرَم کن اشک سرخ و چهره‌ی زرد الهی سینه‌ای ده آتش‌افروز در آن سینه دلی، و آن دل همه سوز (میرسنجر کاشی) شک برای درد روح است. شک تنبل‌ها را نمی گویم که اگر در مسئله‌ ای شک می کند چهل سال در شکش می ماند؛ همیشه در خانه اش خوابیده یک خلجانی هم در ذهنش هست؛ بلکه شک افراد باغیرت، شک آدم غیور که تا حقیقت را کشف نکند از پای نمی‌نشیند. این شک را خوب است انسان داشته باشد. (پانزده‌گفتار، ص۲۲۰) @motahari_nab

حق و نظام حق، اصیل است و مثل آب در زیر جریان دارد و جامعه را به جلو می‌برد، امّا باطل‌ها بر روی آن قرار می‌گیرند و نمود پیدا می‌کنند. (نبردحق‌وباطل، ص۴۷) @motahari_nab

در منطق اسلام- و اگر بخواهیم به تعبیر امروز بگوییم، در نظام ارزش‌های اسلامی- ارزشِ ارزش‌ها عبادت است، اما عبادت اسلامی، عبادتِ با شرایط. قرآن به ما گفته است که نماز آن‌وقت نماز است که اثرش هویدا باشد، اثر خود را نشان دهد. چطور نشان می‌دهد؟ "انَّ الصَّلوةَ تَنْهی عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکرِ" خصلت نمازِ درست این است که انسان را از کارهای زشت باز می‌دارد. اگر دیدی نماز می‌خوانی و در عین حال معصیت می‌کنی، بدان که نمازت نماز نیست، پس نمازت را درست کن. نماز، تو را به همه ارزش‌های دیگر می‌رساند به شرط اینکه نمازت واقعاً نماز باشد. (انسان‌کامل، ص۹۱،۹۲) @motahari_nab

رکن عید قربان که ما مسلمین باید آن را عید بگیریم برای این است که یک یادگار و خاطره بزرگی از توحید دارد که نه تنها توحید فکری است، بلکه توحید عملی است. (حج،ص۱۱۸) @motahari_nab

زندگی یعنی دانایی و توانایی؛ و برنامه اسلام برنامه دانایی و توانایی است، همان برنامه‌ای که قرنها اسلام آن را در عمل پیاده کرد. پس آن طرز تفکری که نتیجه‌اش دانایی یا توانایی نباشد و نیز طرز تفکری که نتیجه‌اش سکون و عدم تحرّک و بی‌خبری و بی‏ اطلاعی باشد، از اسلام نیست. اسلام دین حیات است. دین حیات با بی‌خبری و با ناتوانی و عجز ناسازگار است. (احیای‌تفکراسلامی، ص۵۴) @motahari_nab

مبرم‌‏ترین نیاز بشرِ امروز به یک ایمان صحیح است. اشتباه کرد قرن نوزدهم که خیال می‌کرد علم و عقل و صنعت و فن و تکنیک می‌تواند جای دین و ایمان را بگیرد. اشتباه کرد که خیال کرد ایدئولوژی‌هایی که بشر از مغز خودش بیرون می‌دهد می‌تواند بشر را رهبری و هدایت کند. (پانزده‌گفتار، ص۱۷) @motahari_nab

علی در سیاست خودش شکست نخورد. اگر سیاست علی و هدفش این بود که چهار صباحی که می‌خواهم در دنیا زندگی کنم در نعمت و جاه باشم، آن وقت علی شکست خورده بود، اما چون علی مرد ایمان و عقیده و هدف بود شکست نخورده است. (اسلام‌و‌نیازهای‌زمان، ج۱، ص۴۶) @motahari_nab

واقعاً کار پیغمبر آسانتر از کار علی(علیه‌السلام)بود. تاریخ نشان می‌دهد هر وقت کفر یعنی کفر عریان، کفری که ماسکی به چهره ندارد با اسلام روبرو شده از اسلام شکست خورده است. اسلام هرگز از ناحیه کفر مطلق و صریح خطری نخواهد داشت. ولی آنجا که کفر لباس اسلام می‏‌پوشد خطرناک است. (پانزده‌گفتار، ص۷۱) @motahari_nab