مسلمنا muslimnair
💠 فقه مقاصدی، حلقه اتصال اسلام سنّتی با اسلام روشنفکری
🔹 به بهانه انتشار کتاب «رویکرد تعلیل مداری در اجتهاد»
✍ به قلم: سیّدعلی بطحائی
➣ https://eitaa.com/muslimnair مُسْلِمْنا
✂️برشهایی از متن:
📚 انتشار کتاب «رویکرد تعلیل مداری در اجتهاد» پژوهشِ حجه الاسلام والمسلمین سیّد ابوالحسن نوّاب را می توان در راستای تعمیق، توسعه و تداوم ایده امام موسی صدر در ارائه مقاله «روح الشریعه الاسلامیه و واقع التشریع الیوم فی العالم الاسلامی» در هشتمین کنگره «التعرف علی الفکر الاسلامی» در سال ۱۹۷۳میلادی/۱۳۵۱شمسی الجزایر دانست.
📚 ارائه آن مقاله سبب شد تا امام موسی صدر به عنوان «نجم مؤتمر» معرفی شود و بر همین اساس می توان این اثر را به عنوان «نجم آثار» و پژوهش های دانشگاه ادیان و مذاهب در سال ۱۴۰۱ معرفی کرد. به همین مناسبت در یادداشت پیش رو به معرفی این نظریه و مفاد این کتاب خواهیم پرداخت.
📚 شریعت، از ارکان اصلی دین است که از طرفی به اوامر آسمانیان وابسته و از سویی دیگر با نیازهای سیّال زمینیان پیوند خورده است. شریعت اسلام هدفمند است و احکام آن، داراى مقاصد و عللى است. در موارد متعددی در منابع دینى مقاصد و علل احکام شرعی اشاره شده است. عقل، بناى عقلا، شئون بیان نصوص قرآن و روایات، از راه هاى تشخیص مقاصد شریعت شمرده شده اند. رابطه تنگاتنگ شریعت و مقاصدش، این پرسش را ایجاد مىکند که مجتهد در مقام استنباط تا چه حدّ می تواند به مقاصد شریعت تکیه کند؟
📚 مهمترین کارکرد اجتهاد پویا و تمایز آن با اجتهاد راکد دقیقاً در کاربست نظریه تعلیل گرایی وجود دارد. به عبارتی دیگر اجتهاد پویا در نسبت سنجی میان قوانین ثابت و متغییر در بستر تعلیل گرایی و فقه المقاصد نهفته شده است. رسالت اصلی اجتهاد تعلیل گرا، نو به نوکردن احکام دین در پرتو مقتضیات زمانه و ارائه نسخه ای کارآمد از فقه در دنیای معاصر است. از جهت تشبیه معقول به محسوس، گزافه نیست اجتهاد تعلیل گرا را به عنوان قلب ایده «فقه نظام ساز» معرفی کرد.
💠 چنانچه جریان شناسان تصریح کرده اند: «التقاط» و «مُدگرایی» دو آسیب روشنفکری هستند. این دو آفت، بیماری صنفی روشنفکرانند؛ چنانچه «سِل» بیماری حرفه ای معدن کاران و «کرونا» بیماری صنفی مدافعان سلامت. اسلام سنّتی با حرکت در ظِلّ فقه المقاصد می تواند این دو آفت روشنفکری را به حداقل برساند.
📚 اتّخاذ رویکرد تعلیل مداری در شریعت همچنین می تواند زمینه همگرایی و تفاهم بیشتر دو جریان روشنفکر و سنّتی را فراهم آورد. اگر مدّت ها پیش تقریری جامع از تعلیل گرایی در اجتهاد ارائه می شد؛ شاید زمینه تعارض دو طیف اسلام شناس به حداقل می رسید. اینجاست که می توان جایگاه تعلیل مداری در جریان شناسی اجتهاد را در مرتبه «التیّار بین التیّارین» معرفی کرد. امروزه سخن گفتن از المنزله بین المنزلتین واصل بن عطا رنگ و لعابی ندارد و شاید برترین مصداق منزله بین المنزلتین در دوران معاصر را در منزلت تعلیل گرایی بین دو طیف سنّتی و روشنفکر معرفی کرد. فقه المقاصد - چنانچه در این اثر منقح شده است - به عنوان حلقه پیوند عمیق بین دو جریان روشنفکری وسنّتی است و موجب همپوشانی بیشتر این دو جریان خواهد شد.
📚 هر چند روشنفکران می توانند ارتباط خوبی با داده های این کتاب برقرار کنند؛ ولی سبک و سیاق نظریه پردازی کتاب «رویکرد تعلیل گرایی در اجتهاد» در چارچوب قواعد فقه سنّتی یا جواهری است.
مطالعه کامل یادداشت⬅️↙️
yun.ir/m0s41c
🏷#اسلام_سنتی #اسلام_روشنفکری #فقه_سنتی #رویکرد_تعلیل_گرایی #تازه_های_نشر #سید_ابوالحسن_نواب
🌐 آدرس کانالهای علمی - تخصصی مسائل جهان اسلام(مُسْلِمْنا)
➣ تلگرام:
➣ https://t.me/Muslimnair
➣ ایتا:
➣ https://eitaa.com/muslimnair
➣ سروش پلاس:
➣ https://splus.ir/muslimnair
➣ روبیکا:
➣ https://rubika.ir/Muslimnair
➣ بله:
➣ https://ble.ir/muslimnair
➣ واتس اَپ:
https://chat.whatsapp.com/H7nizlXGUrP2CtEK6UrE2J
مسلمنا muslimnair
⚡️صف آرایی دو انتشارات برای سنجش عیار مقاصد الشریعه
✍️ به قلم: سید علی بطحائی
➣ https://eitaa.com/muslimnair مُسْلِمْنا
💠 گزافه نیست اگر زمستان سرد و برفی ۱۴۰۱ قم، برای بررسی ایده «فقه المقاصد» را یک فصل داغ علمی تابستانی نامید. از طرفی انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب در اواسط بهمن خبر از انتشار کتاب «رویکرد تعلیل مداری در اجتهاد» نوشته حجه الاسلام والمسلمین سیّد ابوالحسن نواب ریاست دانشگاه ادیان و مذاهب را رسانه ای و از سویی در اواخر بهمن انتشارات مرکز فقهی ائمه اطهار (علیهم السلام) درس گفتارهای مدرس بلندپایه سطوح عالی حوزه علمیه قم استاد محمد جواد فاضل لنکرانی را با عنوان «نگاهی به فقه المقاصد» را روانه بازار نشر کرد.
💠 استاد محمدجواد فاضل لنکرانی بر آن است که مقاصدیون در کشف تعداد ملاکات دچار تزلزل هستند و خلط مبحث در ارائه ملاکات احکام وجود دارد. همچنین در بررسی ملاکات احکام، با ملاکات دین در مواردی تعارض وجود دارد. عدم وجود دلیل معتبر از قرآن و حدیث دال بر مشروعیت مقاصد الشریعه از موانع جدی مراجعه به فقه المقاصد است. از آن سو استاد سید ابوالحسن نواب بر آن است که در فقه امامیه عناوینی مانند علل الشرایع، حکمت احکام، ملاکات شریعت، تنقیح مناط و... وجود دارد و فقها می توانند با استفاده از ظرفیت بلااستفاده از این مجوزهای شرعی، راهکارهای جدید فقهی را پیش روی مکلفین قرار دهند و تاکنون از این پتانسیل مشروعِ مغفول استفاده کافی نشده است. اهمّیت مقاصد الشریعه تا جایی است که حتّی برخی از بزرگان جهان اسلام در صورت تعارض مقاصد با آیات الهی و روایات، مقاصد را مقدّم دانسته اند.
🔸به مناسبت انتشار این دو اثر در زمستان جاری، در یادداشت پیش رو به معرفی کتاب «نگاهی به فقه المقاصد» و نگاهی به نقدهای وارده بر نظریه مقاصد الشریعه استاد فاضل لنکرانی خواهیم داشت.
🔹مصنف در فصل اول، نخستین جرقه تاریخی فقه المقاصد را در کتاب «البرهان فی اصول الفقه» امام الحرمین جوینی متکلم اشعری و فقیه شافعی (متوفی ۴۸۷قمری) ردگیری می کند. از نظر تاریخی، دفتر فقه المقاصد جوینی با اذن حاکم بر دریافت وجوهی غیر از زکات و مالیات متعارف در دوران عسر کشورداری باز شده است.
🔸مطالعه موردی (Case study) در بخش بعدی این کتاب تقریر شده است. ملاک های عدم قتل منافق شهیر مدینه «عبدالله بن اُبَیّ معروف به ابنسَلول» توسط رسول خدا (صلی الله علیه وآله و سلم) و بررسی علل تحریم خمر وقمار و ارتباط آن با عدوات منصوص در قرآن و ... از نمونه هایی هستند که در این کتاب بررسی شده اند.
1️⃣ مطالعه کامل یادداشت معرفی کتاب «نگاهی به فقه المقاصد» ⬅️↙️
yun.ir/gzcub3
2️⃣ مطالعه کامل یادداشت معرفی کتاب «رویکرد تعلیل مداری در اجتهاد» ⬅️↙️
yun.ir/m0s41c
🏷#اسلام_سنتی #فقه_سنتی #رویکرد_تعلیل_گرایی #تازه_های_نشر #سید_ابوالحسن_نواب #نگاهی_به_فقه_المقاصد #محمد_جواد_فاضل_لنکرانی
🌐 آدرس کانالهای علمی - تخصصی مسائل جهان اسلام(مُسْلِمْنا)
➣ تلگرام:
➣ https://t.me/Muslimnair
➣ ایتا:
➣ https://eitaa.com/muslimnair
➣ سروش پلاس:
➣ https://splus.ir/muslimnair
➣ روبیکا:
➣ https://rubika.ir/Muslimnair
➣ بله:
➣ https://ble.ir/muslimnair
➣ واتس اَپ:
https://chat.whatsapp.com/H7nizlXGUrP2CtEK6UrE2J