🔸سواد رسانه‌ای؛ سواد چیست، رسانه کدام است؟
حتما شما هم این روزها به عبارت #سواد_رسانه‌ای برخورده‌اید و تلاش‌های گوناگون را در تبیین این عبارت دیده‌‌اید. آنچه الان هم شاهد آن هستید یکی از همان تلاش‌هاست، شاید سویه اصلی این مطلب، بر کاربردی ساختن این مفهوم باشد.
سواد رسانه‌ای را می‌توان یک نوع فهم انتقادی قلمداد کرد؛ درکی متکی بر مهارت‌هایی که بر اساس آنها بتوان انواع #رسانهها را و انواع تولیدات آنها را شناخت.
سواد رسانه‌ای مثل یک رژیم غذایی است که هوشمندانه مراقب است کدام مواد غذایی مناسب هستند و چه موادی مضر؛ چه چیزهایی را باید مصرف و از چه چیزهای باید پرهیز کرد.
سواد رسانه‌ای می‌تواند به #مخاطبان رسانهها بیاموزد که از حالت انفعالی و مصرفی محض خارج شده و کنشگرانه به معادله فعالانه‌ای وارد شوند که در نهایت به نفع خود آنان باشد. به دیگر سخن، سواد رسانه‌ای به شما کمک می‌کند تا از آورده‌های رسانهها به گونه‌ای هوشمندانه و مفید بهره‌مند شوید.
این پنج نکته که در پی می‌آیند، نقاط اصلی پرش به فضای فهم منتقدانه از رسانهها هستند و به عبارت بهتر؛ این پنج مورد اصلی‌ترین موارد مطروحه برای درک رسانهها یا فهم همین تعبیر موسوم به سواد رسانه‌ای به شمار می‌آیند:
۱🔹خالقان پیام‌ها؛
از خودتان بپرسید کدام نویسنده یا افراد، یا نهادها و سازمان‌ها خالق این پیام‌ها برای شما هستند. آنچه شبکه‌های تلویزیونی یا رسانه‌های چاپی آمریکا درباره روسیه می‌گویند؛ شبیه آنچه رسانه‌های روسیه درباره کشورشان می‌گویند؛ نیست. حتی آنچه سی‌ان‌ان درباره دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا می‌گوید؛ شبیه آنچه فاکس نیوز در مورد ترامپ می‌گوید نیست. اهداف خالقان پیام‌ها یکسان نیست.
۲🔹تکنیک‌های خالقان پیام‌ها برای جلب توجه شما؛
ببینید خالق پیام برای جلب توجه شما از چه تکنیک‌هایی استفاده کرده است و به عبارت بهتر چگونه ذهن شما را اسیر خودش ساخته است، رنگ، موزیک، نوع واژگان، عکس، گرافیک، بزرگنمایی،... و بسیاری موارد دیگر دست اندرکار شکار توجه شما هستند.
۳🔹تفاوت برداشت‌های شما از پیام‌ها با برداشت‌های دیگران از همان پیام‌ها؛
تردیدی به خود راه ندهید، سن شما، میزان تحصیلات شما، جنسیت شما، تخصص شما، محل تولد شما، فرهنگ شما، جایگاه اجتماعی و خانوادگی شما و بسیاری از موارد دیگر بر برداشت‌های شما از رویدادهای اطراف شما و یا بر برداشت‌های شما از محتواهای رسانه‌های مورد مصرف شما تاثیرات بسیار مهمی دارند. مراقب علل این تفاوت‌ها در خبرها و گزارش‌های رسانهها باشید و گمان هم نکنید برداشت شما از محتوای رسانه معرف برداشت‌های سایر مخاطبان هم هست.
۴🔹دیدگاه‌ها و ارزش‌های موجود در پیام‌ها و یا حذف شده از پیام‌ها؛
محتوایی که مصرف می‌کنید یا با چاشنی‌ها دیدگاه‌های ارزشی سرو می‌شود یا اینکه فاقد چاشنی است و هر دو نوع ارائه هم دلایل خاص خود را دارند. چقدر متوجه نقش و تفاوت‌های این چاشنی‌ها هستید؟ برجام را در نظر بگیرید، آمریکا از این پیمان خارج شد، اروپا هنوز حضور نیم‌بندی دارد. آمریکا در پی خروج از برجام، شدیدترین تحریم‌های تاریخ اقتصاد را علیه ایران وضع کرد. حالا همه‌گیری کرونا در جهان به وقوع پیوسته است. آیا پوشش خبری آمریکا و اروپا درباره کرونا در ایران شبیه یکدیگر است؟ در خبرهای کدامیک از این دو کانون خبری به نقش مخرب تحریم‌های اقتصادی در مبارزه ایران علیه کرونا هیچ اشاره‌ای نمی‌شود؟
۵🔹و بالاخره به چه دلیل یا دلایلی این پیام یا پیام‌ها برای شما ارسال می‌شوند؟
در جهان آکادمیک ارتباطی معاصر دو پاسخ مهم به این پرسش داده می‌شود: به دلایل متعدد اقتصادی و سیاسی.
شاید این عبارت را بهتر به خاطر بسپارید: #اقتصاد_سیاسی_رسانهها
هر رسانه‌ای را بر روی نقشه سیاست و قدرت بگذارید تا بتوانید نقش آن را بهتر درک کنید. از خودتان بپرسید رد پاهای این رسانه را در کجای این نقشه ثروت و قدرت باید جست؟ پشت این رسانه کدام مراکز ثروت و قدرت ایستاده‌اند؟ چه کسانی حامی دیدگاه‌های این رسانه هستند؟ چه کسانی به آن پول و آگهی می‌دهند؟
صرف خواندن یک رسانه به معنی سواد رسانه‌ای نیست، شما الفبای زبان عربی را می‌شناسید؛ آیا شناختن این الفبا به این معناست که شما زبان عربی هم بلد هستید؟
✅ با ما باسواد شوید
🌐 @nasragilan
💢 10 ویژگی #رسانه‌های_اجتماعی:
1️⃣ گفت و گوی #دوطرفه: اساس رسانه‌های اجتماعی بر پایه گفت‌و‌گو بنا نهاده شده است. ایجاد دیالوگ‌ها به وسیله #مخاطبان (کاربران) همیشه مولد یک گفت‌و‌گو به شمار می‌روند.
2️⃣ ایجاد #درگیری: درگیر بودن کاربران در رسانه‌های اجتماعی، یکی از راه‌های بازگشت آنها به این رسانهها است.
3️⃣ تشویق به #مشارکت: در رسانه‌های اجتماعی همیشه کاربران را تشویق به مشارکت در فرایندها می‌کنند.
4️⃣ فعال کردن #همکاری: همکاری و کمک کردن مخاطبان به یکدیگر یکی از عوامل توسعه کاربران رسانه‌های اجتماعی است.
5️⃣ #برانگیختن_شخصیت: هویت کاربران در رسانه‌های اجتماعی استحکام می‌یابد.
6️⃣ #گران_نبودن: تولید محتوا در رسانه‌های اجتماعی در قیاس با رسانه‌های جمعی، بسیار ارزان تمام می‌شود؛ به عبارت بهتر، تولید محتوا رایگان است.
7️⃣ از وظایف کم تا وظایف زیاد: #وظایف کاربران در رسانه‌های اجتماعی از وظایف آسان و کوچک، به وظایف بزرگ و پیچیده تبدیل می‌شود.
8️⃣ #افزایش_اعتبار: رسانه‌های اجتماعی، فضایی برای ایجاد اعتبار توسط اشخاص، شرکت‌ها و سازمان‌ها است.
9️⃣ اعتدال و #برابری: امکانات رسانه‌های اجتماعی برای تمام کاربران یکسان است.
🔟 #تولید_محتوا توسط کاربر: بنیان اصلی رسانه‌های اجتماعی بر تولید محتوا توسط #کاربران قرار گرفته است.
✏️ منبع: مقاله "بازی وار سازی و نقش آفرینی آن در فضای مجازی" به اهتمام سیاوش صلواتیان
✅ با ما باسواد شوید
🌐 @nasragilan
🔻🔻ویژگی‌های رسانه
⭕️ برخی از ویژگی‌های #رسانه عبارت‌اند از:
۱- دقت: دقت در محتوا و شکل ظاهری.
۲- شفافیت: ساده‌نویسی پیام.
۳- عدم تناقض و یکپارچگی: هماهنگی محتوای پیام یا اهداف مدنظر و عدم تناقض مطالب یا منابع معتبر.
۴- مناسبت داشتن: محتوای رسانه تا چه حد با خصوصیات دموگرافیک، #فرهنگی و #مخاطبان تناسب دارد.
۵- جذابیت: محتوای رسانه تا چه اندازه جذاب و جلب کننده است.
۶- مقبولیت: تولیدکنندگان رسانه تا چه اندازه از نظر #علمی، #اجتماعی، #فرهنگی و ... مورد قبول مخاطب هستند.
۷- خلاقیت: تولید حاضر تا چه اندازه از نظر ساختار با نمونه‌های مشابه متفاوت است.
#درس_رسانه
✅ با ما باسواد شوید
🌐 @nasragilan
🔸نظریه‌های دوگانه درباره رسانهها و مخاطبان
▫️درادبیات ارتباطى درباره قدرت یا ضعف رسانهها درقبال #مخاطبان دومجموعه تئوری مطرح است:
١. تاثیرات پرشدت رسانهها (powerful effects)، یعنی رسانهها در قبال مخاطبان قادر به هر كاری هستند (#دروازه‌بانی جواب می‌دهد)
٢. تأثیرات كم شدت رسانهها (limited effects) یعنی رسانهها در قبال مخاطبان قادر به هر كاری نیستند (دروازه‌بانی جواب نمی‌دهد)
▫️از نظر زمانی، نظریه تاثیرات پرشدت مقدم بر نظریه تأثیرات كم شدت است. یعنی تئوریسین‌ها ابتدا قائل به عدم قدرت مخاطبان در برابر رسانهها بودند و سپس عده دیگری از تئوریسین‌ها این نكته را مطرح ساختند كه خیر؛ بر خلاف آنچه مطرح می‌شده؛ این مخاطبان هستند كه در برابر رسانهها از قدرت برخوردار می‌باشند و لذا به راحتی تحت تاثیر آنها قرار نمی‌گیرند (دوره غلبه نظریه‌های مبتنی بر تأثیرات كم‌شدت بر نظریه‌های مبتنی بر تاثیرات پرشدت)
🔅اما چرا دوباره شاهد توجه به نظریه تاثیرات پرشدت شده‌ایم؟
🔺به این دلیل كه برخی از نظریه‌پردازان ارتباطی مثل #هربرت_شیلر (Herber schiller) این نكته را طرح كردند كه نظریه‌هایی چون نظریه تأثیرات كم شدت اساسا به نفع #دروازه‌بانان طراحی شده و هدف این نظریه‌ها القای این نكته به مخاطبان است كه از رسانهها نترسید آنها نمی‌توانند هیچ كاری با شما بكنند و علی‌القاعده اگر مخاطبان گول این حرف‌ها را بخورند گارد خود را در برابر رسانهها باز خواهند كرد و لذا تاثیر پذیری آنها از رسانهها بیشتر خواهد شد. و به این ترتیب بود كه نظریه‌های مبتنی بر تاثیرات پرشدت دوباره طرف توجه قرار گرفت.
▫️توجه به رسانهها از جنبه #ژئوپلیتیك یا جغرافیایی سیاسی (Geo-political) مثل دیدگاههاى دهه پنجاه موجود در كتاب چهار تئورى مطبوعات (Siebert et.al 1956) و یا توجه به رسانهها از جنبه نقش آنها در #نوگرایی در دهه شصت كه #دانیل_لرنر (Daniel Lerner) آن را مطرح ساخت و یا توجه به جنبه #امپریالیسم_رسانهاى (Media imperialism) كه از دهه شصت به بعد مطرح شد (دیدگاههاى هربرت شیلر) همه جزو نظریه‌هایی هستند كه با نام‌های مختلف از نظریه تاثیرات پرشدت دفاع می‌كنند.
🔺اما در دهههاى هشتاد و نود نیز شاهد طرح یك دیدگاه نئولیبرالى بودیم كه با این سه جنبه ژئوپلیتیك، نوگرایی و امپریالیسم رسانهاى منتقدانه برخورد كرد. شاخص این تلقى تازه #آنتونى_گیدنز (Giddens-1999) بود كه معتقد است در عصرجهانی‌ىشدن، مبانى #ارتباطات و تعامل فرهنگى رو به گسترش است و هیچ كس بر دیگری كنترل ویژه‌ای ندارد. از این منظر نئولیبرالى رسانه هاى فرامرزى و فراملى امكان دسترسى به اطلاعات را آسان ساختهاند (به ضرر دروازه‌بانی)
🔻🔺در هر صورت نباید فراموش كرد كه دیدگاه معتقد به دروازهبانى دیدگاهى است كه اصلا به تعامل رسانه و مخاطب باور ندارد و معتقد است این رسانهها، روزنامه نگاران، مالكان رسانهها و دولتها هستند كه با دروازه بانى به مدیریت تضادها پرداخته و اهداف خود را محقق میسازند.
نگاه منطقی تر به دو نظریه تاثیرات پرشدت و تأثیرات كم شدت می‌تواند این باشد كه هر دو آنها نسبت به رسانه و مخاطب بسیار مطلق گرایانه برخورد می‌كنند. به این معنی كه یكی از آنها نقش رسانه را مطلق می‌انگارد و دیگری نقش مخاطب را، حال آنكه در ارتباطات، گاه این رسانه است كه به سرمنشا ارتباط و تاثیر گذاری تبدیل می‌شود و گاه این مخاطب است كه چنین نقشی را ایفا می‌كند.
#عرصه_های_ارتباطی
✅ با ما باسواد شوید
🌐 @nasragilan
🌐 جریان سازی رسانه ای و خبری
🔸جریان سازی رسانه‌ای می‌تواند اهدافی همچون راه اندازی و اجرای هجمه‌های فرهنگی را دنبال کند. از طرف دیگر می‌تواند به منظور نهادینه شدن یک تفکر استفاده شود.
🔸جریان سازی رسانه‌ای فرآیندی است که رسانهها از آن به منظور همراه کردن #مخاطبان استفاده می‌کنند.جریان سازی می‌تواند هم با هدف مثبت و هم با هدف منفی انجام گیرد. به همین دلیل می‌توان آن را یک شمشیر دو لبه دانست.
💢در رابطه با جریان سازی رسانه‌ای به چند نکته باید توجه داشت:
1⃣ هدف از جریان سازی تغییر یا تثبیت نگرش و افکار عمومی نسبت به یک مقوله به طور دلخواه است
2⃣ وسایل ارتباط جمعی همانند تلویزیون، رادیو، خبرگزاری‌ها، شبکه‌های اجتماعی و … ابزارهای ایجاد و انتشار جریان سازی هستند
3⃣ مالکان رسانهها، حکومت‌ها، سیاست گذاران، بنگاه‌های تبلیغاتی و … می‌توانند منبع جریان سازی باشند
4⃣ جریان سازی در قالب‌های رسانه‌ای ارائه می‌شود مانند برنامه‌های آموزشی، تفریحی، خبری و … . در این زمینه پیام رسانه، نقش ویژه‌ای را دارد
5⃣ جریان سازی در طول یک فرآیند و به صورت تدریجی، نظام مند و غیر مستقیم ارائه می‌شود.
💠 مراحل جریان سازی رسانه‌ای
🔺"شناخت مخاطب" و تفسیر نگرش او برای برنامه ریزی فرآیند جریان سازی
🔺"اقناع مخاطب"
🔺"تثبیت ایجاد جریان" به عنوان حساس‌ترین مرحله جریان سازی.
📍باید توجه داشت که جریان سازی رسانه‌ای تا زمانی که در خدمت اهداف مثبت و مبارزه با هجمه‌های دشمنان قرار گیرد، می‌توان به آن به عنوان یکی از مزیت‌ها و فرصت‌های رسانه نگاه کرد.
✅ با ما باسواد شوید
🚩 نهضت سواد رسانه ای انقلاب اسلامی استان گیلان
🌐 @nasra_guilan
🌐 جریان سازی #رسانه‌ای و خبری
🔸جریان سازی رسانه‌ای می‌تواند اهدافی همچون راه اندازی و اجرای هجمه‌های فرهنگی را دنبال کند. از طرف دیگر می‌تواند به منظور نهادینه شدن یک تفکر استفاده شود.
🔸جریان سازی رسانه‌ای فرآیندی است که رسانهها از آن به منظور همراه کردن #مخاطبان استفاده می‌کنند. جریان سازی می‌تواند هم با هدف مثبت و هم با هدف منفی انجام گیرد. به همین دلیل می‌توان آن را یک شمشیر دو لبه دانست.
💢در رابطه با جریان سازی رسانه‌ای به چند نکته باید توجه داشت:
1⃣ هدف از جریان سازی تغییر یا تثبیت نگرش و افکار عمومی نسبت به یک مقوله به طور دلخواه است
2⃣ وسایل ارتباط جمعی همانند تلویزیون، رادیو، خبرگزاری‌ها، شبکه‌های اجتماعی و … ابزارهای ایجاد و انتشار جریان سازی هستند
3⃣ مالکان رسانهها، حکومت‌ها، سیاست گذاران، بنگاه‌های تبلیغاتی و … می‌توانند منبع جریان سازی باشند
4⃣ جریان سازی در قالب‌های رسانه‌ای ارائه می‌شود مانند برنامه‌های آموزشی، تفریحی، خبری و … . در این زمینه پیام رسانه، نقش ویژه‌ای را دارد
5⃣ جریان سازی در طول یک فرآیند و به صورت تدریجی، نظام مند و غیر مستقیم ارائه می‌شود.
💠 مراحل جریان سازی رسانه‌ای؛
🔺"شناخت مخاطب" و تفسیر نگرش او برای برنامه ریزی فرآیند جریان سازی
🔺"اقناع مخاطب"
🔺"تثبیت ایجاد جریان" به عنوان حساس‌ترین مرحله جریان سازی.
📍باید توجه داشت که جریان سازی رسانه‌ای تا زمانی که در خدمت اهداف مثبت و مبارزه با هجمه‌های دشمنان قرار گیرد، می‌توان به آن به عنوان یکی از مزیت‌ها و فرصت‌های رسانه نگاه کرد.
✅ با ما باسواد شوید
🚩 نهضت سواد رسانه ای انقلاب اسلامی استان گیلان
🌐 @nasra_guilan