>>> مانع مانع در فقه دارای احکامی است : ۱-بین امام جماعت و مأموم و همچنین بین مأمومین نباید مانع باشد. ولی چنانچه مأموم زن باشد پرده ومانند آن اشکال ندارد. (۱) ۲-این که بعضی از فقها می فرمایند چنانچه زن و مرد مشغول نمازند باید بین آنان فاصله باشد در صورتی است که مانع نباشد و اما اگر بین آنان مانعی مثل پرده باشد، فاصله لازم نیست. (۲) ۳- تاریک بودن مکان یا گرد وغبار یا نابینا بودن مأموم در نماز جماعت ، مانع اتصال به شمار نمی رود. (۳) ۴-هنگام غسل و وضو نباید در اعضاء مانعی از رسیدن آب وجود داشته باشد. (۴) ۵- اگر بین دست بی وضو و خط قرآن ، مانعی مثل نایلون باشد تماس اشکال ندارد زیرا دست به خود نوشته نمی رسد. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ۱ - توضیح المسائل محشی ،ج۱، ص ۷۸۲. ۲ - همان ، ص ۴۹۲. ۳ - جواهر الکلام ، ج ۱۳ ، ص ۱۵۸. ۴ - همان ، ص۱۷۶.

>>> تماس بدن با کلمات مقدس در مورد رساندن عضوی از بدن ، بدون وضو به کلمات مقدس ( نام خدا ، آیات قرآن و نام معصومین علیهم السلام ) ، به این نکات توجه کنیم : ۱- رساندن جایی از بدن به آیات قرآن و اسم خداو معصومین علیهم السلام که بر روی مهر یا انگشتر نقش شده بدون وضو جایز نیست . هم چنین است پلاک هایی که به گردن می اندازند و روی آن کلمات مقدس نوشته شده . در این صورت باید شخص همیشه با وضو باشد یا برروی آن نوشته مانعی قرار دهد. (۱) ۲- کسی که بوسیله صفحه کلید کامپیوتر ، آیات قرآن را تایپ می کند لازم نیست با وضو باشد ؛ زیرا دکمه های صفحه کلید ، نقش قلم را دارند ؛ نه این که خود حروف باشند. ۳- اگر بچه یا دیوانه عضوی از بدن را به خط قرآن یا دیگر کلمات مقدس بزند ، لازم نیست او را منع کنیم زیرا تکلیف ندارد. (۲) ۴- رساندن اعضای بدن بدون وضو به کلمات مقدسی که روی صفحه کامپیوتر و موبایل نقش می بندد اشکال ندارد ؛ زیرا آن عضو به خود خط برخورد نمی کند. ۵- اگر شک کنیم در صفحه کتاب ، کلمات مقدس وجود دارد یا نه ، رساندن اعضای بدن بدون وضو به آن خطها اشکال ندارد ؛ ولی اگر یقین داریم آیات قرآن هست ولی نمی دانیم کجای صفحه است ، نباید بی وضو دست بزنیم یا عضوی از اعضای بدن را به آن برسانیم . (۳) ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ۱ - توضیح المسا ئل محشی ،ج۱ ، ص۱۸۷. ۲ - همان . ۳ - به علت وجود علم اجمالی .

>>> شک در وضو شک در این که انسان وضو دارد یا نه به دو قسم تقسیم می شود : الف - قبلا وضو داشته و نمی داند وضویش باطل شده یا نه ؟ این شخص با همین حالت می تواند نماز بخواند ، چه این شک قبل از ورود در نماز پیش آید یا در بین نماز یا بعد از نماز . (۱) ب- قبلا وضو نداشته و نمی داند وضو گرفته یا نه ؟ این حالت به سه قسم تقسیم می گردد: ۱- قبل از این که وارد نماز شود ، شک می کند وضو گرفت یا نه ، این شخص باید برای نماز خود وضو بگیرد. (۲) ۲- درحال نماز شک می کند وضو گرفت یا نه ؟ این شخص بنا می گذارد که وضو ندارد یعنی باید نماز را بشکند و وضو بگیرد و نماز را از اول شروع کند. (۳) ۳- بعد از نماز شک کند وضو گرفته یا نه ( یعنی نمازی که خواند با وضو بود یا نه ) در این صورت نمازی که خوانده درست است ؛ ولی باید برای نماز بعد وضو بگیرد.مثلا بعد از نماز ظهر شک کرد نمازش را با وضوخوانده یا نه ، نماز ظهری که خوانده صحیح است ؛ ولی برای نماز عصرش باید وضو بگیرد. (۴) ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ۱ - توضیح المسا ئل محشی ، ج۱ ، ص ۱۷۹. ۲ - همان. ۳ - همان ، ص ۱۸۰. ۴ - همان.

>>> اعضای شستنی و مسح کردنی وضو وضو شامل دو بخش است : شستنی ها (صورت و دستها ) و مسح کردنی ها (سر و پاها ) بین اعضای شستن و مسح کردن سه فرق است : ۱- در شستنی های وضو ، لازم نیست اعضای آن ، قبل از وضو خشک باشند ؛ ولی اعضای مسح ، باید قبل از مسح کردن خشک باشند یا رطوبت بسیار کمی داشته باشند که تری دست بر آن غالب شود. (۱) ۲- در اعضای شستنی ، تمام آنها باید شسته شود ؛ مثلا تمام پهنای صورت باید شسته شود ؛ اما اعضای مسح ، لازم نیست همۀ آن ها مسح گردد مثلا در مسح سر، لازم نیست همۀ جلوی سر، مسح شود ؛ بلکه مقداری از جلوی سر، مسح شود کافی است. (۲) ۳- در اعضای شستنی، نباید مانع باشد مثلا گوشه های چشم نباید جِرم داشته باشد و همچنین در دستها نباید مانع وجود داشته باشد . اما در اعضای مسح ، اگر مقدار کمی مانع باشد اشکال ندارد ؛ مثلا اگر مقدار کمی روی پا مانع باشد به طوری که بتوان بقیه پا را از سرانگشت تا مفصل ( یا برآمدگی روی پا ) مسح کرد کافی است. (۳) ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ۱ - قواعد الاحکام ، ج۳ ، ص۱۵۸؛ جامع المسائل ، ج۱ ، ص۹۴. ۲ - توضیح المسائل محشی ، ج۱ ، ص ۱۵۶. ۳ - نجاة العباد ، ص۲۳.

>>> سید سید دارای احکامی است: ۱-پرداخت صدقه مستحبی به سید اشکال ندارد. (۱) البته مشروط به این که همراه با ذلت و تحقیر نباشد. ۲- غیر سید نباید صدقه واجب خود را مانند زکات ( اعم از زکات مال و فطرة ) به سید بپردازد. ولی سید می تواند زکات مال خود را به سید فقیر بدهد. (۲) ۳-خُمس، به دو قسمت تقسیم می شود نیمی از آن سهم سادات است که به سید فقیر می رسد ، مقصود از فقیر کسی است که مخارج سال خود را ندارد . نیم دیگر خمس ، سهم امام علیه السلام است که در ترویج دین صرف می گردد. (۳) لازم به ذکر است که ولایت خمس با مجتهد جامع الشرایط است . بر این اساس ، باید تمام خمس به او تحویل شود و یا با اجازه وی در سهم امام یا سادات مصرف گردد . ۴-زن قرشی ( که سیده هم از این گروه است ) از۶۰ سال به بعد یائسه می شود، درحالی که زن غیرسیده از۵۰ سالگی به بعد، احکام یائسگی برآن مترتب می گردد. البته برخی از مراجع می فرمایند: اگرزن بعد۶۰ یا۵۰ سالگی خود خونی را می بیند که با همان اوصاف حیض است، احکام حیض را برآن مترتب نماید. پس در این زمینه هر شخصی لازم است به رسالۀ مرجع تقلید خود مراجعه نماید . (۴) ۵- ازدواج سید با غیر سید اشکال ندارد. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ۱ - نجاة العبا د، ص ۳۰۹. ۲ - توضیح المسائل ‏محشى ، ج‏۲، ص ۱۵۵. ۳ - همان ، ص۵۹. ۴ - همان ،ج۱، ص ۲۵۲.

>>> پیامبر (ص) در مورد پیامبر خدا(ص)باید به احکامی توجه نمود : ۱- مستحب است نامگذاری فرزند به نام محمد . در روایتی وارد شده خانه ای که در آن نام محمد ،علی و فاطمه باشد فقر وارد آن نمی گردد . (۱) ۲- مستحب است وقتی نام پیامبر(ص) برده می شود ، هر کس این نام را می شنود صلوات بفرستد . (۲) ۳- مستحب است کسی که حج یا عمره مشرف می شود ، به زیارت قبر رسول خدا(ص)برود ، در غیر این صورت بر ایشان جفا کرده است. (۳) ۴- جنب ، حائض و نفسا نباید حتی از مسجد النبی (ص) و مسجد الحرام عبور کنند ؛ ولی در مورد مساجد دیگر ، عبور این افراد اشکال ندارد ؛ یعنی از یک در وارد شوند و از در دیگر خارج گردند . (۴) ۵- به فتوای بیشتر فقها در مسجد النبی (ص)، مسجد الحرام ، حرم امام حسین (علیه السلام) و مسجد کوفه ، مسافر مخیر است نماز های چهار رکعتی خود را دو رکعت یا چهار رکعت بخواند . (۵) ۶- بنا به فتوای بسیاری از مراجع تقلید، بی وضو دست زدن به نام پیامبر(ص) جایز نیست. (۶) ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ۱ - ریاض المسائل ، ، ج۱۲ ، ص۱۳۱. ۲ - توضیح المسائل محشی ، ج۱ ، ص۶۰۷. ۳ - الهدایه فی الاصول و الفروع ، شیخ صدوق ، ج۱ ، ص۲۵۶. ۴ - توضیح المسائل محشی ، ج۱ ، ص۲۱۲. ۵ - همان ، ص۷۲۸. ۶ - تو ضیح المسلئل محشی ، ج۱ ، ص ۱۸۷.

>>> لقب و نام ائمه علیهم السلام نام گذاری اشخاص، به نام و لقب ائمه علیهم السلام به سه قسم تقسیم می شود: ۱-واجب : کسی نذر کرده اگر خدا به او فرزندی عنایت کرد، نام او را علی، محمد، فاطمه و امثال اینها بگذارد که در این صورت موظف است طبق نذر خود عمل نماید. (۱) البته این تکلیف ، مربوط به والدین است و فرزند هیچ گونه وظیفه ای در این بین ندارد بدین معنی که او بعداً می تواند نام خود را تغییر دهد . ۲- حرام : و آن لقب « امیرالمؤمنین » است. زیرا این لقب مختص حضرت علی (علیه السلام) است و به هیچ کس حتی ائمه دیگرنباید امیر المؤمنین گفته شود. (۲) ۳- مستحب : از حقوق فرزندان ، گذاردن نام نیک برایشان است، بنابراین شایسته است اسماء مقدسی چون: محمد، علی، فاطمه و امثال آن برای فرزند انتخاب شود. به ویژه که در روایت وارد شده در خانه ای که در آن نام محمد، علی و فاطمه باشد فقر وارد نمی شود و آن خانواده فقیر نمی گردند. (۳) براین اساس، کسانی که نام های نامناسب برای آن ها انتخاب شده، شایسته است نام خود را تغییر دهند، و همین طور اشخاصی که نام ترویج دهنده فرهنگ کفر و الحاد بر آن ها گذارده شده. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ۱ - قواعد الاحکام فی معرفة الحلال و الحرام ، علامه حلی ، ج۳ ، ص۶۶۹. ۲ - این مطلب مورد تأیید همه فقها ست و حتی برخی از فقهای شیعه مانند عبد علی بن جمعة العروسی صاحب کتاب نورالثقلین ( متوفای ۱۰۷۵ق ) کتابی مستقل در این زمینه نوشته اند ر. ک تاریخ الفقهاء والرواة ص ۴۷ - از مرحوم آیة الله تبرزی ( میرزا جواد بن علی ، متوفای ۱۴۲۷ ، ق ) در این زمینه سؤال شده است : هل یجوز إطلاق لقب أمیر المؤمنین على غیر الإمام علی بن أبی طالب علیه السلام من الأئمة المعصومین؟ ایشان در پاسخ فرموده اند : هذا من ألقاب أمیر المؤمنین علیه السلام المختصة به، فلا یصح إطلاقه على أحد حتّى سائر الأئمة علیهم السلام، و الله العالم ( صراط النجاة ، ج ۹ ، ص ۷ ) ۳ - قواعد الاحکام ، ج۳ ، ص ۶۶۹.

احكام آسان‏ احكام اسلامى سهل و آسان است. به چند نمونه از آنها اشاره مى‏شود: 1. تكليف در حد توانايى و قدرت. 2. آسان گرفتن بر مضطر و بيمار در نماز، روزه و ... 3. تخفيف در نماز مسافر. 4. بيمارى موجب سقوط برخى از تكاليف همچون روزه دارى، انجام غسل، شركت در نماز جمعه، شركت در جهاد و ... است. 5. زنان در عادت ماهانه نبايد نماز بخوانند. 6. ملاك نجاست اشياء علم و يقين است و تحقيق از نجاست اشياء لازم نيست. 8. در برخى از احكام براى آسان شدن تكليف اجازه تبديل داده شده است مانند كسى كه آب براى او ضرر دارد، اجازه تيمم بدل از وضو يا غسل داده شده است. 9. كسى كه روزه سال قبل را به دليل بيمارى نگرفته است، اگر تا سال بعد بيماريش طول بكشد، قضا نمى خواهد. 10. سخت نگرفتن بر بدهكار تنگ دست. 11. آب استنجاء (آبى كه براى شستن خود در دستشويى استفاده مى‏شود) با شرايطى پاك است، ولو آب قليل باشد. 12. شستن زخم‏هاى خونى بدن در صورتى كه شستن آن مشكل باشد، نياز نيست. 13. مجموعه احكامى كه در رساله‏ها به صورت تدريجى آمده است و در هر مرحله تخفيفى داده شده است. مانند كسى كه نمى تواند ده نفر را سير كند، سه روز روزه بگيرد و ... منبع احکام از این به بعد کتاب احکام دو دقیقه ای آقای محمود اکبری است.

در فقه چهار اصل آسان وجود دارد: الف) اصالة الطهارة: به صورت طبيعى همه چيز پاك است مگر آنچه را كه علم داريم نجس است. ب) اصالة الحلية: قانون ديگر اين است كه همه چيز حلال است مگر آنچه را كه بدانيم حرام است. ج) اصالة الصحة: در كارهاى انجام شده‏اى كه انسان شك دارد صحيح انجام شده يا خير بايد بنا بر صحت بگذارد. د) اصالة البرائة: شخصى كه شك دارد عبادتى از او فوت شده و يا به ديگران بدهكار است بنا مى‏گذارد بر اين كه بدهى ندارد.

وظيفه يا سليقه‏ در احكام مجموعه‏اى از مسائل شرعى مطرح است كه بايد طبق وظيفه عمل نمود نه سليقه، در اينجا به سه نمونه اشاره مى‏شود: 1. وظيفه نمازگزار گرفتن وضو است و در شرايط خاص بايد تيمم نمايد. 2. نمازگزار بايد ايستاده نماز بخواند و در شرايط اضطرار با ترتيب اولويت به صورت نشسته يا خوابيده مى‏تواند بخواند. 3. نمازگزار بايد در سجده پيشانى‏اش را بر مهر بگذارد و در شرايط خاص مى‏تواند پيشانى را بر پشت دست قرار دهد و براى هريك از نمونه‏هاى فوق ترتيب و شرايطى در توضيح المسائل آمده است.

سه ويژگى آب مضاف‏ 1. پاك كننده نيست. 2. با برخورد به نجاست، نجس مى‏شود. 3. وضو و غسل با آن باطل است.

ويژگى‏هاى آب قليل‏ 1. با برخورد به نجاست نجس مى‏شود. 2. غساله آب قليل نجس است. 3. زمين نجسى را كه آب بر آن جارى نمى‏شود را پاك نمى‏كند.