#بهای_بهشت 35 ؛ ادبِ بدنی ، ادبِ قلبی ما در نمازمان دو نوع ادب در مقابل پروردگار باید داشته باشیم : یک. خضوع ؛ یعنی ظاهر بدنمان در برابر خدا با ادب باشد. دو. خشوع ؛ یعنی قلب ما با ادب باشد در مقابل پروردگار و فقط به خدا توجه کند. ادبِ بدنی راحت‌تر است از ادبِ قلبی که حضورِ قلب باشد و به ما کمک می‌کند که حضور قلبمان در نماز بالاتر برود. چهار تا ادب بدنی که در روایات ما آمده خدمتتان عرض می‌کنم : یک. « لَا تَعْبَثْ بِلِحْیتِک »[1] با محاسنت بازی نکن « وَ لا بِما یشغَلُهُ عَن صَلاتِه‏ » [2] هر چیزی که توجه تو را از نماز به خودش جلب می‌کند به آن توجه نکن. مثلاً سرت را نخاران ، به ساعت مچی نگاه نکن ، به گوشی‌ات توجه نکن ، حتی گوشی‌ات را روی حالت پرواز بگذار که خیالت راحت باشد. دو. « وَ لَا تَلْتَفِتْ یمِیناً وَ شِمَالًا »[3] به سمت راست و چپ در نماز نگاه نکن. سه. « تَأْتِیهَا عَلَى‏ السُّکونِ‏ وَ الْوَقَارِ »[4] موقعی که ایستادی در نماز حرکت‌های جزئی هم نداشته باش. مثل سربازی که در مقابل فرمانده‌اش بدون حرکت می‌ایستد. چهار. « وَ لَا تُفَرْقِعْ أَصَابِعَک » [5] انگشتانت را نشکن و صدایشان را در نیاور. [1] (مستدرك الوسائل ؛ ج‏4 ؛ ص87) [2] الإمام عليّ عليه السلام : لا يَعبَثِ الرَّجُلُ في صَلاتِهِ بِلِحيَتِهِ ، ولا بِما يَشغَلُهُ عَن صَلاتِه‏. (شناخت نامه نماز ، ج‏2 ، ص : 436) [3] (مستدرك الوسائل ؛ ج‏4 ؛ ص87) [4] همان. [5] همان.

#بهای_بهشت ۳۶ ؛ انتخاب مکان در رابطه با مکان نمازگزار پیامبر عزیزمان فرمودند : « لَیسَ ینبَغی أن یکونَ فِی البَیتِ شَی‏ءٌ یشغَلُ المُصَلِّی‏ ». [1] انسان در جایی نایستد که چیزی ذهن او را به خودش مشغول می‌کند و حضور قلب او را از بین می‌برد. مثلاً روبروی آینه نایستیم. در اتاقی که تلویزیونِ روشن است و سریال یا فوتبال دارد پخش می‌کند نباشیم. اگر مهمانها در گوشه‌ای از اتاق دارند خاطر تعریف می‌کنند و ذهن ما مشغول آن خاطره می‌شود ، برویم در اتاق دیگری نماز بخوانیم. کنار خودمان گوشی موبایلمان را نگذاریم ، حتی آن را روی حالت پرواز بگذاریم که هیچ توجهی به آن موبایل‌مان نداشته باشیم. آن چیزی که ذهن ما را از غیر خدا به خودش جلب می‌کند از خودمان دور کنیم. [1] شناخت نامه نماز ، ج‏2 ، ص : 460.

#بهای_بهشت ۳۷ ؛ پنج شهوت حرام می خواهم پنج نوع خواهش دل و شهوت که انسان‌ها را از خدا دور می‌کند برایتان بیان کنم ؛ یک. ثروت : بعضی‌ها می‌خواهند دو تومنشان بشود چهار تومن و چهار تومنشان بشود شش تومان و کاری به حرام و حلالش هم ندارند و سیرامونی هم ندارند. دو. شهوت قدرت : بعضی‌ها می‌خواهند شورای شهر شوند ، نماینده مجلس شوند ، بعدش وزیر شوند ، بعد رئیس جمهور شوند ، هر مقامی دارند می‌خواهند به مقام و قدرت بالاتر برسند و باز هم سیرامونی ندارند. سه. شهوت محبوبیت : دوست دارند همه آنها را دوست داشته باشند و برای اینکه به محبوبیت برسند حاضرند هر کاری را بکنند. چهار. شهوت شکم : دوست دارند معده‌شان را پُر از خوراکی‌های خوشمزه کنند به حلال و حرامش هم کاری ندارند. پنج. شهوت ارتباط با نامحرم. طبق آیات قرآن دشمنِ شهوات ، نماز است. نماز خوب انسان را از همه‌ی این شهوت‌ها دور می‌کند. « إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى‏ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکر ». [1] خداوند می‌فرماید : گروهی از یهودی‌ها اولین اقدامی که انجام دادند نمازهایشان را ضایع کردند و بعد به دنبال این شهوات رفتند « أَضَاعُوا الصَّلَاةَ وَاتَّبَعُوا الشَّهَوَاتِ » [2]و بعد از دنبالِ شهوت رفتن نابود شدند. [1] سوره عنکبوت ، آیه 45. [2] سوره مریم ، آیه 59.

#بهای_بهشت ۳۸ ؛ ترجمه واژه « اَللّه » علمای لغت شناس عرب می‌گویند : واژه « اَللّه » از یکی از این شش کلمه گرفته شده ؛ یک. وِلاه : یعنی موجودی که محبوب و دوست داشتنی است. دو. لاه : یعنی موجودی که از دیگران مخفی است. سه. وَلَهَ : یعنی موجودی که دیگران به او به شدت علاقه دارند. چهار. وَلِهَ : موجودی که عقل‌ها از شناخت او حیران و سرگردان است. پنج. اَلِهَ : موجودی که مورد پرستش و عبادت قرار می‌گیرد. شش. اَلَهَ : موجودی که مردم در گرفتاری‌ها به او پناه می‌برند. هر شش ویژگی را خدا دارد. ولی به طور قطع و یقین نمی‌توانیم بگوییم که ریشه این کلمه کدام است. به همین خاطر ترجمه دقیق تک تکِ واژگان نماز تقریباً غیر ممکن است.

#بهای_بهشت ۳۹ ؛ مراقبت ۲۴ ساعته از علّامه طباطبایی پرسیدند : چه کنیم در نماز قلبمان به یاد خدا باشد و حضور قلبمان بیشتر شود؟ ایشان در یک کلمه فرمودند : « مراقبه ». [1] آیت الله بهجت رضوان الله علیه « مراقبه » را این‌طور توضیح دادند : که چشم ، گوش ، فکر ، و زبان ما ورودی‌های قلبمان است در طول ۲۴ ساعت مواظب باشیم نگاهِ حرام و لغو نداشته باشیم. شنیدنیِ حرام و لغو نداشته باشیم. گفتنیِ حرام و لغو نداشته باشیم. فکری که به ذهن ما می‌رسد و فکرِ خوبی نیست از ذهنمان دور کنیم تا قلبمان در نماز به یاد خدا باشد. [2] به طواف کعبه رفتم به حرم رَهم ندادند * که تو بُرون در چه کردی که درون خانه آیی؟ مراقبت در طول شبانه روز از ورودی‌های قلب سبب می‌شود قلب ما در نماز به یاد خدا باشد. [1] نماز خوبان ، علی احمدپور ، داستان 156. [2] برگی از دفتر آفتاب ، شرح حال شیخ السالکین آیت الله بهجت ، ص 139.

#بهای_بهشت ۴۰ ؛ نفَس‌های مقدس آدم‌ها چه بخواهند ، چه نخواهند ، چه خواب باشند ، چه بیدار باشند ، نفَس می‌کشند. می‌خواهم چهار مورد را که خداوند از انسان به شدت خوشحال می‌شود و در عوض این خوشحالی ‌نَفَس‌های او را عبادت حساب می‌کند خدمتتان عرض کنم : یک. مهمان خدا باشی ، در ماه خدا یعنی ماه رمضان « أَنْفَاسُکمْ فِیهِ تَسْبِیح‏ ». [1] دو. مهمان خدا باشی ، در خانه خدا یعنی مسجد. « یکتَبُ لَک بِکلِّ نَفَسٍ تَنَفَّستَ فیهِ عَشرُ حَسَناتٍ ». [2] سه. یاد مظلومیت اهل بیت بیفتی و ناراحت شوی « نَفَسُ الْمَهْمُومِ لِظُلْمِنَا تَسْبِیحٌ ».[3] چهار. وضو بگیری و با وضو به رختخوابت بروی « مَنْ تَطَهَّرَ ثُمَّ أَوَى إِلَى فِرَاشِهِ بَاتَ وَ فِرَاشُهُ کمَسْجِدِه‏ ‏ ».[4] امام صادق علیه السلام فرمودند حتی اگر در رختخواب متوجه شدی وضو نداری که به همان پتو تیمم کن که به یاد من باشی و با طهارت خوابیده باشی من خُر و پف و نفَس‌های تو را تا صبح ذکر و عبادت حساب می‌کنم. [5] [1] بحار الأنوار ، ج‏93 ، ص : 356. [2] بحار الأنوار : ج 77 ص 85. [3] بحار الأنوار ، ج‏2 ، ص : 65. [4] من لا يحضره الفقيه ، ج‏1 ، ص : 469. [5] فَإِنْ ذَكَرَ أَنَّهُ لَيْسَ عَلَى وُضُوءٍ فَتَيَمَّمَ مِنْ دِثَارِهِ كَائِناً مَا كَانَ لَمْ يَزَلْ فِي صَلَاةٍ مَا ذَكَرَ اللَّهَ. (من لا يحضره الفقيه ، ج‏1 ، ص : 469)

#بهای_بهشت ۴۱ ؛ راه آسان شدن نماز از آیت الله بهجت رضوان الله علیه پرسید : که نماز خواندن برایم مثل جریمه دادن است دو رکعت نماز که می‌خوانم انگار که جانم دارد بالا می‌آید. چه کنم که نماز برایم آسان شود؟ ایشان فرمودند : زیاد بگو « وَ رَبُکَ الغَنیُّ ذُو الرَّحمه »[1] این عبارت در آیه ۱۳۳ سوره انعام است. یعنی توجه داشته باش به بی‌نیاز بودن خدا که با نماز تو یک اتم به حکومتش ، یک وات به قدرتش و یک حرف به عِلم خدا اضافه نمی‌شود. من نکردم خلق تا سودی کنم * بلکه تا بر بندگان جودی کنم من نگردم پاک از تسبیحشان * پاک هم ایشان شوند در و فشان گر نماز و روزه ات فرموده‌ام * ره به سوی خویشتن بنموده‌ام. ما نماز را برای خودمان می‌خوانیم و توجه داشته باش که نماز رحمت خدا را نازل می‌کند. « اَلصَّلاةُ تَستَنزِلُ الرَّحمَةَ » [2] و به واسطه نماز است که آبشار رحمت خدا بر تو می‌بارد. [1] صدای سخن عشق ؛ مجموعه ای از حکمت ها و حکایت های نماز از زبان آیت الله العظمی بهجت رضوان الله علیه ، ص 103. [2] غرر الحکم ؛ ج 2 ؛ ص 166.

#بهای_بهشت ۴۲ ؛ معجون مقوی خوشمزه‌ترین و مقوی‌ترین نوشیدنی‌های داخل آبمیوه فروشی‌ها معجون است. چون بهترین مغزها و نوشیدنی‌ها را با هم قاطی می‌کنند و داخلش می‌ریزند. بهترین و مقوی‌ترین معجونِ یاد خدا ، نماز است. چون خداوند بهترین‌ها را داخل نماز قرار داد. بهترین سوره‌ی قرآن یعنی «سوره حمد» داخل نماز است. بهترین مکان روی کره زمین «کعبه» است ، که باید رو به کعبه بایستیم. پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند : که بهترین رنگ‌های شما «رنگ سفید» است با لباس سفید به درگاه خدا بیایید.[1] بهترین تواضع «سجده» است ، که در یک شبانه روز حداقل ۳۴ بار این تواضع را در مقابل پرودگار انجام می‌دهیم. بهترین ذکرها «تسبیحات اربعه» است ، که در رکعت سوم و چهارم نمازمان « سُبحانَ اللّهِ وَ الحَمدُلِلّهِ وَ لا اِلهَ اِلّا اللّهُ وَ اللّهُ اَکبر » را می‌گوییم ، بهترین انسان روی کره زمین حضرت محمد صلّی الله علیه و آله است که در نمازمان به ما گفته‌اند واجب است در تشهد بر او و خاندانش صلوات بفرستیم. [1] إنَّ مِن أحَبِّ ثِيابِكُم إلَى اللَّهِ البَياضَ ، فَصَلّوا فيها. (شناخت نامه نماز ، ج‏1 ، ص : 232)

#بهای_بهشت ۴۳ ؛ شمش طلا کسی که شمش‌های زیاد بانک مرکزی را دیده باشد طلا و جواهر چهار تا طلا فروش توی خیابان به چشمش نمی‌آید و آنها را کم و کوچک می‌بیند. امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند : کسی که خدای بزرگ را در نظرش بیاورد غیر خدا و دنیا برایش حقیر و کوچک می‌شود. « عَظُمَ الخالِقُ فی أنفُسِهِم ؛ فَصَغُرَ ما دونَهُ فی أعینِهِم‏ ». [1] خدا یک عبادت قرار داده به نام « نماز » برای اینکه عظمت خالق در نظر ما بیاید. در نماز بیشترین ذکری که تکرار می‌کنیم « اَللّهُ اَکبر » است ، یعنی خدا بزرگتر و برتر است از هر چه که فکرش را بکنی ، از هر چه که به خیال و ذهنت بیاید. در نماز به ما گفته‌اند : خم شوید و بگویید : « سُبحانَ رَبّیَ العَظیم » از عظمت خدا گفتگو کنید. به زمین بیفتید و بگویید « سُبحانَ رَبّی الاَعلی » از برتری و بزرگی خدا سخن بگویید. فرمودند : تا صدای اذان را شنیدید کسب و کار و زندگی را رها کنید و به سوی خدا بیایید چون همین نمازِ اول وقت سبب می‌شود که عظمت خالق در نظر شما بیشتر جلوه کند. حرکات و جملات نماز ، تلقینِ بزرگی و کبریایی خدا به انسان است. [1] نهج البلاغه ، خطبه 193.

#بهای_بهشت ۴۴ ؛ پیام سلام نماز نمازگزاران با سلام دادن از نماز خارج می‌شوند ، می‌گویند : « اَلسّلامُ عَلیکُم وَ رَحمَةُ اللّهِ وَ بَرکاتُه ». امام صادق علیه السلام فرمودند : « التَّسلیمُ عَلامَةُ الأَمنِ »[1] این سلام دادن معنایش امنیت دادن است. یعنی خودت ، مالت ، آبروت ، در نظر من امنیت دارد و از طرف من به تو ضرری نمی‌رسد. اگر کسی در زمان قدیم جواب سلام کسی را می‌داد یا به او سلام می‌داد معنایش این بود که من قصد ضرر رساندن به تو را ندارم. امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند : در پایان نماز جماعت ، امام جماعت از طرف خداوند اذن دارد به تمام نمازگزاران سلام کند یعنی اینکه « أمانٌ لَکم مِن عَذابِ اللَّهِ یومَ القِیامَةِ ».[2] منِ خدا به شما امنیت می‌دهم در روز قیامت که به واسطه اقامه نماز از عذابِ من در امان باشید. « سلام » پیامی است که ما در انتهای نماز پس از گفتگوی با خدا از خداوند دریافت می‌کنیم. [1] بحار الانوار ؛ ج 85 ؛ ص 307. [2] بحار الانوار ؛ ج 85 ؛ ص 309.

#بهای_بهشت ۴۵ ؛ نصیحت جبرئیل بهترین پیامبر خدا یعنی حضرت محمد صلّی الله علیه و آله از بهترین فرشته خدا یعنی جبرئیل درخواست نصیحت کرد. جبرئیل گفت : « أَحْبِبْ مَا شِئْتَ فَإِنَّک مُفَارِقُه‏ »[1] هر چه را می‌خواهی دوست داشته باش ولی بدان یک روز از آن جدا می‌شوی. مثل همسر ، فرزند ، ثروت ، قدرت ، سریال ، ورزش ، ماشین ، خانه. ما یک جدایی دائمی داریم که لحظه‌ی مرگ اتفاق می‌افتد. یک جدایی موقت داریم که لحظه‌ی اذان اتفاق می‌افتد که تمرینی است برای آن جدایی دائمی. امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند : به محض اینکه صدای اذان بلند می‌شد پیامبر عزیزمان از مخلوق می‌برید و به خالق وصل می‌شد. « کأَنَّهُ لا یعرِفُ أهلًا ولا حَمیماً » [2] گویا حتی فرزندان عزیزش و نوه‌های دلبندش مثل امام حسن و امام حسین را نمی‌شناسد. نماز اول وقت تمرین جدایی موقت جسم و روح ماست از دوست داشتنی‌هایمان. [1] وسائل الشيعة ، ج‏8 ، ص : 146. [2] بحار الانوار ؛ ج 83 ؛ ص 66.

#بهای_بهشت ۴۶ ؛ عاشق نماز عصر تاسوعا امام حسین علیه السلام در جلوی خیمه‌ها به حالت نشسته خواب مختصری کردند ، که از صدای نیزه و شمشیر و شیهه‌ی اسبان سی هزار نفر از دشمن از خواب بیدار شدند. به حضرت ابالفضل علیه السلام فرمودند : برو ببین چه خبر است؟ حضرت ابوالفضل علیه السلام برگشتند و گفتند : این‌ها آماده‌ی جنگ شدند. امام حسین علیه السلام فرمودند : اگر می‌توانی آنها را منصرف کن امشب با ما نجنگند و فردا صبح جنگ را شروع کنند. برای اینکه مردم خیال نکنند سیدالشهدایِ عاشق شهادت از جنگ ترسیده است فرمودند : خدا می‌داند که من عاشق نماز و قرآن خواندنم. « فَهُوَ یعْلَمُ أَنِّی قَدْ أُحِبُّ الصَّلَاةَ لَهُ وَ تِلَاوَةَ کتَابِهِ » ما فرصت بگیریم از دشمن تا یک شب دیگر هم به نماز بایستیم. [1] امام حسین علیه السلام آنقدر عاشق نماز بود که حاضر بود به دشمن خودش برای یک شب بیشتر نماز خواندن رو بزند. [1] فَإِنِ اسْتَطَعْتَ أَنْ تُؤَخِّرَهُمْ إِلَى الْغُدْوَةِ وَ تَدْفَعَهُمْ‏ عَنَّا الْعَشِيَّةَ لَعَلَّنَا نُصَلِّي لِرَبِّنَا اللَّيْلَةَ وَ نَدْعُوهُ وَ نَسْتَغْفِرُهُ فَهُوَ يَعْلَمُ أَنِّي قَدْ أُحِبُّ الصَّلَاةَ لَهُ وَ تِلَاوَةَ كِتَابِهِ وَ الدُّعَاءَ وَ الِاسْتِغْفَارَ. (الإرشاد شیخ مفید ، ج‏ 2 ، ص 91)