#بهای_بهشت 27 ؛ بیسیم خدا اول انقلاب یک جلسه خیلی مهمی تشکیل شده بود با حضور نخست وزیر که شهید رجایی باشد وسط جلسه وقتی بحث بسیار داغ شده بود شهید رجایی یک دفعه گفتند : « حضّار محترم اگر به من خبر بدهند از طرف مقامات بالا احضار شدم و باید بیست دقیقه جلسه را ترک کنم ناراحت می‌شوید؟ » گفتند : نه! حتماً جلسه مهمی است! شما بفرمایید ما منتظر می‌شویم تا برگردید. شهید رجایی خندیدند و فرمودند : بیسیمِ الهی الان خبر داده که موقع گفتگوی با خداوند متعال است. من بیست دقیقه می‌روم نماز می‌خوانم و برمی‌گردم. [1] شهید رجایی متوجه شده بود که معنای « حَیَّ عَلَی الصَّلاة » در اذان این است که هر جلسه مهمی که داری تعطیل کنی و بیا به جلسه گفتگوی با خدا. آب دستت است بگذار زمین و بیا با منِ خدا حرف بزن! [1] قصه عاشقان ؛ دعوت به نماز در سیره شهیدان ؛ ص 8.

#بهای_بهشت 28 ؛ استغفار عجیب مستحب است بین دو سجده وقتی می‌نشینیم استغفار کنیم. از خدا معذرت خواهی کنیم. بعضی‌ها معذرت خواهی می‌کنند به خاطر نماز صبحشان که قضا شده ، به خاطر دروغ‌هایی که گفتند و به خاطر گناهانی که کردند! شهید محراب آیت الله مدنی رضوان الله علیه شب قدر بالای منبر گفت : من آمده‌ام استغفار کنم به خاطرِ همه نمازها و قرآن‌ها و عبادت‌هایی که انجام دادم که شایسته درگاهِ خداوند نبوده![1] عابدان از گناه توبه کنند * عارفان از عبادت استغفار امام سجاد علیه السلام فرمودند : « إلهی أستَغفِرُک مِن کلِّ لَذَّةٍ بِغَیرِ ذِکرِک » [2]خدایا از همه لبخندها شادی‌ها و خوشی‌هایی که داشتم و در آن لحظه تو را فراموش کرده بودم از تو معذرت خواهی می‌کنم. خوشا خوبان درگاه خدا که جنسِ معذرت خواهی شان هم با دیگران متفاوت است. [1] نماز ابرار ؛ محمد صحتی سردرودی ، ص 22. [2] مفاتیح الجنان ، مناجات خمس عشر ، مناجات الذاکرین.

#بهای_بهشت 29 ؛ دقیقه دقیقه عمر یکی از بزرگترین عالمان شیعه شیخ مرتضی انصاری است که بیش از صد سال است که هر عالمی مثل آیت الله بروجردی ، امام خمینی ، آیت الله بهجت رضوان الله علیهم برای اینکه به درجه اجتهاد برسند کتاب رسائل و مکاسب ایشان را خواندند. ایشان آمدند کنار سفره غذا نشستند. دیدند چند دقیقه دیگر غذا آماده می‌شود ، بلند شد و گفت : « اَللّهُ اَکبر » و به نماز مشغول شد از او پرسیدند : چه نمازی خواندی؟ گفت : دیدم فرصتم دارد هدر می‌رود ، گفتم در این دقایق با خدا صحبت کنم و نماز بخوانم. [1] ایشان به این حدیث پیامبر رسیده بودند که در روز قیامت هیچ انسانی قدم از قدم بر نمی‌دارد مگر اینکه از او سؤال می‌کنند « عَنْ عُمُرِهِ فِیمَا أَفْنَاهُ‏ » تک تک دقایق عمرت را چه کردی؟ [2] خوشا آن‌هایی که برای تک تکِ دقایق عمرشان در روز قیامت پاسخ دارند. بنده برخی از علما را دیده‌ام وقتی داخل ماشین می‌شوند تسبیحی با خودشان دارند که در طول مسیر ذکر خدا را بگویند و از عمرشان بهترین استفاده را کرده باشند. [1] به نقل از استاد قرائتی. [2] ‏ لَا تَزُولُ قَدَمَا عَبْدٍ يَوْمَ الْقِيَامَةِ حَتَّى يُسْأَلَ عَنْ أَرْبَعٍ عَنْ عُمُرِهِ فِيمَا أَفْنَاهُ‏ وَ عَنْ شَبَابِهِ فِيمَا أَبْلَاهُ وَ عَنْ مَالِهِ مِنْ أَيْنَ اكْتَسَبَهُ وَ فِيمَا أَنْفَقَهُ وَ عَنْ حُبِّنَا أَهْلَ الْبَيْتِ. (الخصال ، ج‏1 ، 253)

#بهای_بهشت 30 ؛ مسلمان مشرک کسانی که برای خدا شریک قرار می‌دهند و مشرکند دو دسته هستند : دسته اول شرکشان آشکار است مثل بت پرستانی که در زمان‌های قدیم بت هایی از طلا ، چوب و سنگ درست می‌کردند و برای آنها خم می‌شدند و به زمین می‌افتند و آنها را عبادت می‌کردند. دسته دوم شرکشان مخفی است به ظاهر مسلمانند ولی به جای « بُت » ، « آدم » می‌پرستند وقتی داخل نماز قرار می‌گیرند یعنی به جای اینکه برای خوشایند خدا رکوع و سجده انجام بدهند ، برای خوشایند همسرشان ، همسایه شان همکارشان ، رفیقشان ، عبادتشان را طولانی‌تر انجام می‌دهند که به این می‌گویند شرکِ خفی. خداوند می‌فرماید « أَنَا خَیرُ شَرِیک » من بهترین شریک هستم. اگر کسی عبادتی را ۹۰ درصدش را برای من انجام بدهد ولی ۱۰ درصدش را برای خوشایند کس دیگری انجام بدهد ، « فهو لشریکی دونی » من ۹۰ درصد خودم را به آن شریک می‌دهم و می‌گویم : صد درصد عبادت شما باشد برای آن شریک! [1] برو و از آن آدمی که برایش سجده و رکوعت را طولانی‌تر کردی پاداش دریافت کن. مواظب باشیم به شرکِ خفی دچار نشویم. [1] يَقُولُ اَللَّهُ تَعَالَى أَنَا خَيْرُ شَرِيكٍ وَ مَنْ أَشْرَكَ مَعِي شَرِيكاً فِي عَمَلِهِ فَهُوَ لِشَرِيكِي دُونِی. (مجموعة ورّام ، ج ۲ ، ص ۲۳۴)

#بهای_بهشت 31 ؛ راه جبران حضور قلب خیلی از نمازخوان ها هستند از اینکه داخل نمازشان حضور قلبشان کم است ناراحت و شرمنده هستند. گاهی اوقات به فکرشان می‌رسد که نمازشان را دوباره بخوانند تا دفعه دوم حضور قلبِ بیشتری در نماز داشته باشند. از آیت الله بهجت رضوان الله علیه سؤال پرسیدند : که نمازهایی که حضور قلبمان در آن کم است می‌توانیم دوباره بخوانیم تا حضور قلب بالاتری داشته باشیم؟ ایشان فرمودند : چنین دستوری در اسلام به ما داده نشده راهکار دیگری را اسلام به ما معرفی کرده و آن هم خواندن نمازهای مستحبی است مثل نافله صبح ، نافله ظهر ، نافله شب و نمازهای مستحبی دیگر. [1] آقا امام باقر علیه السلام فرمودند : خداوند نمازهای مستحبی را قرار داد تا نقص حضور قلب در نمازهای واجب را به این واسطه جبران کرده باشیم. [2] [1] صدای سخن عشق ؛ مجموعه ای از حکمت ها و حکایت های نماز از زبان آیت الله العظمی بهجت رضوان الله علیه ، ص 45. [2] إِنَّمَا أُمِرْنَا بِالنَّافِلَةِ لِيَتِمَّ لَهُمْ بِهَا مَا نَقَصُوا مِنَ‏ الْفَرِيضَةِ. (الكافي ، ج‏6 ، 292)

#بهای_بهشت 32 ؛ بهترین لذت بهشت آیا می‌دانید در بهشت بالاترین لذت چیست؟ استفاده از کاخ‌ها و نهرهای بهشتی نیست! همنشینی با حورالعین نیست! درخت‌ها و میوه‌های بهشتی نیست! همنشینی مؤمنین با یکدیگر و با پدر و مادرشان و همنشینی و همسایگی با پیامبر خدا صلّی الله علیه و آله هم نیست! بالاترین لذت بهشت گفتگوی مستقیم با خود خداست که توی هر گفتگو فیض و رحمت جدیدی را اهل بهشت دریافت می‌کنند. حالا ، برترین لذتِ دنیا چیست؟ همین گفتگوی با خدا. خدا در قرآن فرمودند « فَاذْکرُونی‏ أَذْکرْکم‏ »[1] مرا یاد کنید تا من هم شما را یاد کنم! وقتی خداوند انسان را یاد می‌کند انسان به لذت فوق العاده می‌رسد. آیت الله بهجت رضوان الله علیه به این لذت بزرگ رسیده بودند ، که می‌فرمودند : اگر سلاطین عالم که همه جور لذتی می‌توانند ببرند ، مثلِ استفاده از همسران زیبا ، کاخ‌های مجلل ، خوراکی‌های خوشمزه لذت نماز را می‌فهمیدند ، همه آن لذت‌ها را به کنار می‌گذاشتند![2] ما هم از خدا بخواهیم لذت نماز را به ما بچشاند « إلهی أَذِقْنِی. .. حَلَاوَةَ ذِکرِک ». [3] [1] سوره بقره ، آیه 152. [2] زمزم عرفان ؛ محمدی ری شهری ، ص 90. [3] مصباح المتهجد و سلاح المتعبد ، ج‏2 ، ص : 835.

#بهای_بهشت 33 ؛ مثل آزادگان نماز خوان‌ها سه دسته هستند : دسته اول نمازِ بردگان را می‌خوانند ، یعنی از ترسِ شلاق‌های جهنم نماز می‌خوانند ، اگر جهنمی نباشد نماز نمی‌خوانند. دسته دوم نمازِ تاجران را می‌خوانند یعنی به شوق حورالعین ، نهرها ، باغ‌ها و میوه‌های بهشتی نماز می‌خوانند. هر دو گروه نمازشان صحیح است و خداوند نماز آنها را می‌پذیرد اما دسته سوم نمازِ آزادگان را می‌خوانند به عشق روی دوست نماز می‌خوانند.[1] امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند : من نماز می‌خوانم ، نه از ترس جهنم و نه به طمع بهشت ، « بَلْ وَجَدْتُک اَهْلًا لِلْعِبادَة فَعَبْدتُک » [2] یعنی خدا تو شایسته پرستیدن هستی برای تو سر خم می‌کنم و برای تو به خاک می‌افتم. این نماز ، نماز آزادگان است. درضمیر ما نمی‌گنجد به غیر از دوست کس * هر دو عالم را به دشمن ده که ما را دوست بس خوشا به حال آن‌هایی که در گروه سوم هستند. [1] امیرالمؤمنین علیه السلام : انَّ قَوماً عَبَدوُا اللَّهَ رَغْبَةً فَتِلْك عِبادَةُ التُّجارِ وَ انَّ قَوْماً عَبَدوُا اللَّهَ رَهْبَةً فَتِلْك عِبادَةُ الْعَبيدِ و انَّ قَوماً عَبَدوُاللَّهَ شُكْراً فَتِلْك عِبادَةُ الْاحْرارِ «بحار ، ج 41 ، ص 14» [2] الهى‏ ما عَبَدْتُك خَوْفاً مِنْ نارِك وَ لا طَمَعاً فى‏ جَنَّتِك بَلْ وَجَدْتُك اَهْلًا لِلْعِبادَة فَعَبْدتُك. «بحار ، ج 70 ، ص 186»

#بهای_بهشت 34 ؛ راه افزایش محبت برای اینکه یک ارتباطِ خوبی با همسر ، همسایه و همکارمان داشته باشیم و محبت و صمیمیت بین ما افزایش پیدا کند باید دو تا کار را انجام بدهیم : یک. کشف کنیم از چه چیزهایی خوششان می‌آید و از چه چیزهایی بدشان می‌آید. دو. آن رفتارهایی را که دوست دارند انجام بدهیم و از رفتار و گفتاری که بدشان می‌آید دوری کنیم. از آیت الله بهجت رضوان الله علیه سؤال پرسیدند : چه کنیم محبت ما به امام زمان بیشتر شود و حضرت هم بیشتر ما را دوست داشته باشند؟ ایشان دو کار را فرمودند : یک. گناه را ترک کنید. خداوند از گناه بدش می‌آید ، نماینده خدا هم که امام زمان باشد ، از گناه بدش می‌آید. دو. نمازتان را هم اول وقت بخوانید. [1] چون در روایت داریم که « أوَّلُ الوَقتِ رِضوانُ اللَّهِ » [2]نماز اول وقت سبب خوشنودی خدا می‌شود سبب خشنودی نماینده خدا هم می‌شود. این دو تا کار سبب می‌شود ما به امام زمان نزدیک‌تر شویم. [1] صدای سخن عشق ؛ مجموعه ای از حکمت ها و حکایت های نماز از زبان آیت الله العظمی بهجت رضوان الله علیه ، ص 107. [2] بحار الانوار ؛ ج 83 ؛ ص 25.

#بهای_بهشت 35 ؛ ادبِ بدنی ، ادبِ قلبی ما در نمازمان دو نوع ادب در مقابل پروردگار باید داشته باشیم : یک. خضوع ؛ یعنی ظاهر بدنمان در برابر خدا با ادب باشد. دو. خشوع ؛ یعنی قلب ما با ادب باشد در مقابل پروردگار و فقط به خدا توجه کند. ادبِ بدنی راحت‌تر است از ادبِ قلبی که حضورِ قلب باشد و به ما کمک می‌کند که حضور قلبمان در نماز بالاتر برود. چهار تا ادب بدنی که در روایات ما آمده خدمتتان عرض می‌کنم : یک. « لَا تَعْبَثْ بِلِحْیتِک »[1] با محاسنت بازی نکن « وَ لا بِما یشغَلُهُ عَن صَلاتِه‏ » [2] هر چیزی که توجه تو را از نماز به خودش جلب می‌کند به آن توجه نکن. مثلاً سرت را نخاران ، به ساعت مچی نگاه نکن ، به گوشی‌ات توجه نکن ، حتی گوشی‌ات را روی حالت پرواز بگذار که خیالت راحت باشد. دو. « وَ لَا تَلْتَفِتْ یمِیناً وَ شِمَالًا »[3] به سمت راست و چپ در نماز نگاه نکن. سه. « تَأْتِیهَا عَلَى‏ السُّکونِ‏ وَ الْوَقَارِ »[4] موقعی که ایستادی در نماز حرکت‌های جزئی هم نداشته باش. مثل سربازی که در مقابل فرمانده‌اش بدون حرکت می‌ایستد. چهار. « وَ لَا تُفَرْقِعْ أَصَابِعَک » [5] انگشتانت را نشکن و صدایشان را در نیاور. [1] (مستدرك الوسائل ؛ ج‏4 ؛ ص87) [2] الإمام عليّ عليه السلام : لا يَعبَثِ الرَّجُلُ في صَلاتِهِ بِلِحيَتِهِ ، ولا بِما يَشغَلُهُ عَن صَلاتِه‏. (شناخت نامه نماز ، ج‏2 ، ص : 436) [3] (مستدرك الوسائل ؛ ج‏4 ؛ ص87) [4] همان. [5] همان.

#بهای_بهشت ۳۶ ؛ انتخاب مکان در رابطه با مکان نمازگزار پیامبر عزیزمان فرمودند : « لَیسَ ینبَغی أن یکونَ فِی البَیتِ شَی‏ءٌ یشغَلُ المُصَلِّی‏ ». [1] انسان در جایی نایستد که چیزی ذهن او را به خودش مشغول می‌کند و حضور قلب او را از بین می‌برد. مثلاً روبروی آینه نایستیم. در اتاقی که تلویزیونِ روشن است و سریال یا فوتبال دارد پخش می‌کند نباشیم. اگر مهمانها در گوشه‌ای از اتاق دارند خاطر تعریف می‌کنند و ذهن ما مشغول آن خاطره می‌شود ، برویم در اتاق دیگری نماز بخوانیم. کنار خودمان گوشی موبایلمان را نگذاریم ، حتی آن را روی حالت پرواز بگذاریم که هیچ توجهی به آن موبایل‌مان نداشته باشیم. آن چیزی که ذهن ما را از غیر خدا به خودش جلب می‌کند از خودمان دور کنیم. [1] شناخت نامه نماز ، ج‏2 ، ص : 460.

#بهای_بهشت ۳۷ ؛ پنج شهوت حرام می خواهم پنج نوع خواهش دل و شهوت که انسان‌ها را از خدا دور می‌کند برایتان بیان کنم ؛ یک. ثروت : بعضی‌ها می‌خواهند دو تومنشان بشود چهار تومن و چهار تومنشان بشود شش تومان و کاری به حرام و حلالش هم ندارند و سیرامونی هم ندارند. دو. شهوت قدرت : بعضی‌ها می‌خواهند شورای شهر شوند ، نماینده مجلس شوند ، بعدش وزیر شوند ، بعد رئیس جمهور شوند ، هر مقامی دارند می‌خواهند به مقام و قدرت بالاتر برسند و باز هم سیرامونی ندارند. سه. شهوت محبوبیت : دوست دارند همه آنها را دوست داشته باشند و برای اینکه به محبوبیت برسند حاضرند هر کاری را بکنند. چهار. شهوت شکم : دوست دارند معده‌شان را پُر از خوراکی‌های خوشمزه کنند به حلال و حرامش هم کاری ندارند. پنج. شهوت ارتباط با نامحرم. طبق آیات قرآن دشمنِ شهوات ، نماز است. نماز خوب انسان را از همه‌ی این شهوت‌ها دور می‌کند. « إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى‏ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکر ». [1] خداوند می‌فرماید : گروهی از یهودی‌ها اولین اقدامی که انجام دادند نمازهایشان را ضایع کردند و بعد به دنبال این شهوات رفتند « أَضَاعُوا الصَّلَاةَ وَاتَّبَعُوا الشَّهَوَاتِ » [2]و بعد از دنبالِ شهوت رفتن نابود شدند. [1] سوره عنکبوت ، آیه 45. [2] سوره مریم ، آیه 59.

#بهای_بهشت ۳۸ ؛ ترجمه واژه « اَللّه » علمای لغت شناس عرب می‌گویند : واژه « اَللّه » از یکی از این شش کلمه گرفته شده ؛ یک. وِلاه : یعنی موجودی که محبوب و دوست داشتنی است. دو. لاه : یعنی موجودی که از دیگران مخفی است. سه. وَلَهَ : یعنی موجودی که دیگران به او به شدت علاقه دارند. چهار. وَلِهَ : موجودی که عقل‌ها از شناخت او حیران و سرگردان است. پنج. اَلِهَ : موجودی که مورد پرستش و عبادت قرار می‌گیرد. شش. اَلَهَ : موجودی که مردم در گرفتاری‌ها به او پناه می‌برند. هر شش ویژگی را خدا دارد. ولی به طور قطع و یقین نمی‌توانیم بگوییم که ریشه این کلمه کدام است. به همین خاطر ترجمه دقیق تک تکِ واژگان نماز تقریباً غیر ممکن است.