🌷🌷🍃🌷🌷🍃🌷🌷🍃
🌀 #شرایط امر به معروف و نهی از منکر:
🌀با بودن ۴ شرط، امر به معروف و نهی از منکر واجب می شود:
✔️ ١ ــ علم به معروف و منکر: چیزی را که می خواهد به دیگری امر کند و وادارد که بجا آورد، باید یقین به واجب بودنش داشته باشد. مثل اینکه از ضروریات دین یا موارد اتفاق تمام علما و مجتهدین باشد و اگر مسئله اختلافی باشد، امر به آن واجب نیست. زیرا ممکن است کسی که آن را ترک می کند، از کسی که آن را واجب نمی داند #تقلید کند. و نیز در صورتی که احتمال دهد ترک کنندۀ واجب، عذر شرعی یا عقلی داشته واجب نیست به آن امر کند. و همچنین در نهی از منکر، باید حرام بودن چیزی که می خواهد از آن نهی کند، مسلّم باشد. مثلاً اگر ببیند کسی غیبت مسلمانی را می کند و احتمال دهد این غیبت نزد او از مواردی است که شرعاً اذن داده شده، نهی کردنش واجب نیست، بلکه اگر موجب #هتک او شود، جایز نیست. بالجمله چیزی را که می خواهد به آن امر کند باید معروف بودنش را بداند. و چیزی را که می خواهد از آن نهی کند، منکر بودنش مسلّم و قطعی باشد.
✔️ ٢ ــ احتمال فایده و اثر بر امر و نهی باشد. پس اگر یقین دارد که امر و نهیش فایده ندارد واجب نیست.از حضرت صادق «علیه السّلام» پرسیده شد از معنی فرمایش پیغمبر اکرم «صلّی اللّه علیه و آله» که برترین اقسام #جهاد، گفتن کلمۀ حقّی نزد پیشوای ستمکار است. امام «علیه السّلام» فرمود: «در موردی است که امر کند او را بعد از شناسائی و از او هم بپذیرد و اگر می داند نمی پذیرد پس نگوید» ١. و ظاهر این حدیث آن است که گمان به تأثیر داشته باشد. و نیز می فرماید: «امر به معروف و نهی از منکر باید نسبت به مؤمن پندپذیری باشد تا پند گیرد، یا جاهل دانش طلبی باشد تا دانا شود. امّا صاحب قدرتی که حاضر به پند شنیدن و یاد گرفتن نیست پس لازم نیست او را امر و نهی کرد (چون فایده ندارد) ٢».
✔️ ٣ ــ کسی که معروف را ترک کرده یا منکر را مرتکب شده، در ترک واجب یا فعل حرام، مُصِرّ و مستمرّ باشد پس اگر از کار خود پشیمان شده و از آن معصیت دست برداشته، امر و نهی او ساقط است و جمعی از فقها فرموده اند: در صورتی که نشانۀ پشیمانی از او ظاهر باشد و عزم بر ترک آن گناه هویدا گردد، باز هم ساقط است. هرچند ترک حرام یا فعل واجب از آن شخص معلوم نباشد.
✔️ ۴ ــ مفسده و ضرری بر امر و نهی نباشد. بنابراین اگر در امر به معروف یا نهی از منکری گمان ضرری بر جان، یا آبرو، یا مال خود، یا مسلمانی داده شود، وجوبش #ساقط می شود. امّا حدیثی که رسیده: «گرامی ترین شهیدان کسی است که سخن حقی نزد ظالمی بگوید و آن ظالم او را بکشد» حمل شده در صورتی که ابتدا، ظنّ ضرر و مفسده نداشته بلکه گمانش این است که ضرری متوجّهش نیست پس حق را می گوید و کشته می شود.
🌷🌷🍃🌷🌷🍃🌷🌷🍃