اجازۀ اعتکاف
مسأله: افراد زیر بدون اجازه نمی توانند معتکف شوند:
1.زن بدون اجازۀ شوهر در صورتی که اعتکاف موجب از بین رفتن حق او باشد.
آیت الله مکارم: زن بنا بر احتیاط واجب از همسرش اجازه بگیرد ولی فرزندان بالغ احتیاج به اجازه ولی ندارند.
2. فرزند بدون اجازۀ والدین در صورتی که اعتکاف او موجب اذیت و آزار آنان باشد.
3. کسی که در استخدام دیگری است مانند برخی از کارگران و کارمندان در صورتی که قرارداد اجاره به گونه ای است که منفعت او زمان اعتکاف را نیز در بر می گیرد.
پرسش: آیا زن برای رفتن به اعتکاف، نیاز به اجازۀ شوهر دارد و اگر بدون اجازه برود، آیا اعتکافش صحیح است؟
پاسخ: امام: زن باید با اجازۀ شوهرش به اعتکاف برود و اگر اجازه ندهد – چنانچه باعث تضییع حق (زناشویی) او شود- بنا بر احتیاط واجب اعتکافش باطل است و اگر با حق او منافات نداشته باشد، اعتکافش صحیح است.
آیات عظام فاضل و وحید: زن باید با اجازۀ شوهرش به اعتکاف برود و اگر اجازه ندهد – چنانچه باعث تضییع حقوق (زناشویی) او شود- اعتکافش باطل است و اگر با حق او منافات نداشته باشد، اعتکافش صحیح است.
آیات عظام بهجت و تبریزی: زن باید با اجازۀ شوهرش به اعتکاف برود و اگر اجازه ندهد – چنانچه باعث تضییع حقوق (زناشویی) او شود- اعتکافش باطل است و اگر با حق او منافات نداشته باشد، بنا بر احتیاط واجب اعتکافش باطل است.
آیات عظام سیستانی و صافی: زن باید با اجازۀ شوهرش به اعتکاف برود و اگر اجازه ندهد اعتکافش باطل است (هرچند باعث تضییع حقوق زناشویی او نشود).
آیت الله مکارم: بنا بر احتیاط واجب زن باید با اجازۀ شوهرش به اعتکاف برود و اگر اجازه ندهد – چنانچه باعث تضییع حقوق (زناشویی) او شود- بنا بر احتیاط واجب اعتکافش باطل است.
آیت الله نوری: زن باید با اجازۀ شوهرش به اعتکاف برود و اگر اجازه ندهد – چنانچه باعث تضییع حقوق (زناشویی) او شود- اعتکافش باطل است و اگر با حق او منافات نداشته باشد، اعتکافش صحیح است.
پرسش: استفاده از افطاری و سحری معتکفان، برای دیگران چه حکمی دارد؟
پاسخ: بدون اجازۀ دهندگان، جایز نیست.
( آداب و احکام اعتکاف، صفحه 48)
#مناسبت
#اعتکاف
#احکام
قطع اعتکاف
مسأله: قطع و رها کردن اعتکاف مستحبی در روزهای اول و دوم جایز است؛ ولی پس از تمام شدن دو روز، ماندن روز سوم واجب می شود و قطع اعتکاف جایز نیست.
مسأله: اگر اعتکاف مستحبی را بعد از روز دوم باطل کند باید قضای آن را بجای آورد؛ ولی اگر قبل از اتمام روز دوم باطل کند چیزی بر عهدۀ او نیست.
مسأله: انسان می تواند از آغاز اعتکاف هنگام نیت شرط کند که اگر مشکلی پیش آمد مثلاً اگر هوا سرد شد اعتکاف را رها کند، در صورت پیش آمدن مانع، رها کردن اعتکاف اشکال ندارد؛ حتی روز سوم.
پرسش: آیا قطع اعتکاف گناه دارد؟
پاسخ: همۀ مراجع: اگر اعتکاف واجب باشد و یا دو روز اعتکاف مستحبی را گذرانده باشد و بخواهد اعتکاف را بر هم بزند معصیت کرده است.
بعضی از اسباب به صورت طبیعی موجب قطع اعتکاف می شوند. همچون حرام شدن روزه و توقف در مسجد مانند حیض شدن زن.
( آداب و احکام اعتکاف، محمود اکبری، صفحه 51)
#مناسبت
#اعتکاف
#احکام
خروج از مسجد
مسأله: در هنگام اعتکاف، خارج شدن از مسجد جایز نیست مگر برای کارهای ضروری.
مسأله: در مدت اعتکاف، خروج از مسجد، تنها در حد پرداختن به ضرورتهای عرفی، عقلی و شرعی واجب یا مستحب جایز است. ضرورت شرعی همچون غسل جنابت، اداء دین، نماز جمعه، ادای شهادت و نیاز به تطهیر؛ ضرورت های عرفی همچون تشییع جنازه، عیادت از بیمار، تهیۀ خوراک و شستن ظروف؛ ضرورت های عقلی همچون نیاز به دکتر و درمان و قضای حاجت.
پرسش: اگر کسی به جهت ندانستن مسأله از اعتکاف خارج شود، اعتکافش باطل می شود؟
پاسخ: همۀ مراجع: آری، اعتکافش باطل می شود.
پرسش: اگر کسی از روی فراموشی از اعتکاف خارج شود، چه حکمی دارد؟
پاسخ: آیات عظام امام، بهجت، فاضل و نوری: اعتکافش باطل نمی شود.
آیات عظام تبریزی و سیستانی: اعتکافش باطل می شود.
آیات عظام صافی، مکارم و وحید: بنا بر احتیاط واجب باطل می شود.
پرسش: آیا در ایام اعتکاف، رفتن به کلاس و شرکت در درس ها جایز است؟
پاسخ: خروج از مسجد و شرکت در کلاس های درسی، اشکال دارد.
پرسش: برای رفتن به نماز جمعه، می توان از محل اعتکاف خارج شد؟
پاسخ: همۀ مراجع (به جز تبریزی، نوری و وحید): آری، جایز است.
آیات عظام تبریزی و وحید: بنا بر احتیاط واجب جایز نیست.
آیت الله نوری: جایز نیست.
پرسش: خارج شدن معتکف از مسجد، در موارد ذیل چه حکمی دارد؟
الف) برای وضو و غسل مستحبی و مسواک زدن؛ ب) جهت تلفن زدن به خانواده در موارد غیرضروری و امور متعارف؛ ج) جهت دیدار با خانواده در بیرون و در حیاط؟
پاسخ: آیت الله خامنه ای: الف) جایز است اما زیاد معطل نشود؛ ب) در موارد ضروری اشکالی ندارد و در موارد غیرضروری اگر امور مستحبی را در بر گیرد و طول هم نکشد اشکال ندارد؛ ج) در بعضی موارد اشکالی ندارد، مثل رسیدگی به امور خانواده و دیدن فرزندان که عدم دیدار باعث مفسده شود.
آیت الله بهجت: هر کاری که خروج برای آن عقلاً یا شرعاً یا عادتاً لازم است و از امور واجبه باشد یا راجحه، چه متعلق به امور دنیا باشد یا امور آخرت ولی باید نزدیک ترین راه ها را انتخاب نماید.
آیت الله سیستانی: به احتیاط واجب جایز نیست مگر در مورد حتجت ضروری.
آیت الله تبریزی: خارج شدن معتکف از مسجد در موارد مذکور جایز نیست.
آیت الله فاضل: مانعی ندارد، ولی تلاش کند این امور با سرعت انجام شده و هرچه سریع تر به مسجد برگردد.
آیت الله مکارم: الف) برای وضو و غسل مستحبی اشکال ندارد، برای مسواک کردن نیز اشکال ندارد؛ ب) اشکال ندارد؛ ج) اشکال دارد.
آیت الله سبحانی: خروج برای تطهیر یا مسواک زدن اشکال ندارد.
مسأله: برای هر کار ضروری شرعی یا عرفی مانند رفتن به دستشویی، غسل واجب، تهیۀ ضروریات و همچنین برای گواهی دادن در دادگاه، نماز جمعه، تشییع جنازه و عیادت مریض می توان از مسجد خارج شد.
برای گرفتن وضو و غسل مستحبی، در مجموع دو نظریه وجود دارد:
1.آیات عظام مکارم، بهجت، فاضل، خامنه ای و صافی فرموده اند: اشکال ندارد.
2. آیات عظام نوری، سیستانی، تبریزی و وحید: احتیاط واجب در ترک است.
کسانی که از مراجع دستۀ دوم پیروی می کنند می توانند به مراجع دیگر مراجعه کنند.
پرسش: ملاقات نزدیکان در چند دقیقه در خارج از مسجد آیا به پیوستگی اعتکاف خدشه وارد می سازد؟
پاسخ: خیر.
مسأله: فرقی بین حالات مختلف معتکف در مسجد نیست و لازم است که او در مدت معین، در مسجد ساکن باشد چه آن مدت در حال ایستادن، نشستن، خوابیدن یا راه رفتن باشد، چه در حال دیگر.
پرسش: با توجه به مشکلاتی که صرف غذا در مسجد دارد، آیا صرف عذا در سالن غذاخوری در محوطۀ مسجد برای معتکفین جایر است؟
پاسخ: صرف غذا در محوطۀ مسجد به مقدار ضرورت جایز است.
(آداب و احکام اعتکاف، صفحه 52)
#مناسبت
#اعتکاف
#احکام
موارد وجوب خروج از مسجد
1.برای انجام غسل جنابت.
2. برای پرداخت طلب دیگران در صورتی که نتواند در مسجد بپردازد.
پرسش: اگر معتکف بدهکار باشد و برای پرداخت بدهی از مسجد خارج شود، اعتکافش چه حکمی دارد؟
پاسخ: اشکالی ندارد.
مسأله: کسی که خارج شدن از مسجد بر او واجب شده باشد، ولی تخلف کند و خارج نشود، هرچند گناه کرده ولی اعتکاف او باطل نیست، مگر کسی که با حال جنابت در مسجد توقف کند.
اگر معتکف به جهت ضرورت از مسجد خارج شد این امور را باید مراعات کند:
1.بیش از مقدار ضرورت و نیاز، بیرون مسجد نماند.
2. در صورت امکان زیر سایه ننشیند.
3. بنا بر احتیاط واجب نزدیک ترین راه را انتخاب کند.
مسأله: اگر در مسجد (در حال اعتکاف) جنب شود و امکان غسل کردن برای او نباشد، واجب است از مسجد خارج شود و اگر خارج نگردد، اعتکاف او به جهت توقف در مسجد (با حال جنابت) باطل است.
مسأله: اگر خروج از مسجد برای پرداختن بدهی و همچنین به جهت رفتن به سوی واجبی دیگر که ادای آن متوقف بر خارج شدن از مسجد است، بر او واجب باشد؛ ولی از مسجد خارج نگردد، معصیت کرده ولی اعتکاف او باطل نیست.
( آداب و احکام اعتکاف، صفحه 57)
#مناسبت
#اعتکاف
#احکام
مبطلات اعتکاف
1.هر آنچه روز را باطل می کند، اعتکاف را نیز باطل می کند.
پرسش: اگر معتکف در روز به جهت حالت تهوع، قی کند، حکم اعتکافش چیست؟
پاسخ: اگر بی اختیار باشد، روزه و اعتکافش صحیح است.
2. خروج عمدی از مسجد، اعتکاف را باطل می کند.
مسأله: اگر معتکف به جهت ضرورت از مسجد خارج شود و به قدری طول بکشد که صورت اعتکاف بر هم بخورد، اعتکافش باطل می شود.
3. انجام محرمات اعتکاف مانند خرید و فروش، بوییدن عطر و گیاهان خوشبو.
مسأله: اگر معتکف، اعتکاف واجب را با آمیزش (جماع) باطل کند، کفاره بر او واجب می شود و در سایر محرمات اعتکاف کفاره واجب نیست؛ هرچند احتیاط مستحب است.
مسأله: اگر معتکف در حال اعتکاف خرید و فروش کرد گرچه اعتکافش باطل می شود، اما معامله او باطل نیست.
پرسش: ارتکاب سهوی محرمات چه حکمی دارد؟
پاسخ: آیت الله مکارم: خالی از اشکال نیست.
آیت الله فاضل: غیر از جماع ضرری به اعتکاف نمی زند.
آیت الله بهجت: ارتکاب سهوی حرام، مبطل نیست.
پرسش: بعد از نماز صبح محتلم شدم، اما غسل را تا ظهر به تأخیر انداختم، آیا اعتکاف اشکال پیدا کرده است؟
پاسخ: توقف جنب در مسجد حرام است و پس از احتلام باید فوری از مسجد خارج شوید و غسل کنید. چنانچه در انجام دادن غسل تأخیر کنید و با حال جنابت در مسجد بمانید، اعتکاف شما باطل است.
4. غصب مکان اعتکاف: اگر شخصی جای کسی را که جلوتر از او گرفته غصب کند، اعتکافش اشکال دارد.
پرسش: اگر شخصی جای کسی را که معتکف بوده غصب کند، آیا اعتکافش صحیح است؟
پاسخ: اگر جاهل به موضوع باشد، اعتکاف او صحیح است ولی اگر غصب بودن را می دانسته و حکم اعتکاف را نمی دانسته، اعتکاف او صحیح نیست.
5. حائض شدن زن در روزهای اعتکاف.
پرسش: زنی در روز سوم اعتکاف حائظ می شود، آیا قضای آن روز برای او واجب است؟
پاسخ: در صورتی که اصل اعتکاف بر او واجب نباشد، قضا ندارد.
پرسش: چنانچه اعتکاف مستحبی را به جهتی به هم بزند، آیا قضای آن واجب می شود؟
پاسخ: اگر بعد از روز دوم باطل کند، باید قضای آن را به جا آورد.
آیات عظام تبریزی، سیستانی و وحید: اگر بعد از روز دوم باطل کند، بنا بر احتیاط واجب باید قضای آن را به جا آورد و اگر پیش از آن باشد، چیزی بر عهدۀ او نیست.
مسأله: اگر معتکف به یکی از مبطلات اعتکاف، اعتکاف خود را به هم بزند؛ اگر اعتکافش واجب و در زمان معین بوده باید اعتکاف خود را قضا کند.
مسأله: قضا نمودن اعتکافی که باطل شده و زمان آن گذشته است به صورت فوری نیست؛ گرچه بهتر است هرچه زودتر آن را قضا کند.
مسأله: اگر معتکف در اثنای اعتکاف واجب بمیرد، بر ولی او لازم نیست اعتکاف او را قضا کند.
مسأله: اگر انسان در جایی به اعتقادی که مسجد جامع است معتکف شود و بعد معلوم شود مسجد نیست، مثلاً تکیه یا حسینیه است، یا مسجد جامع نیست، اعتکافش باطل است.
مسأله: اگر معتکف در مسجد جنب شد، باید برای غسل از مسجد خارج شود در غیر این صورت اعتکافش باطل می شود.
( آداب و احکام اعتکاف، صفحه 58)
#مناسبت
#اعتکاف
#احکام
اعتکاف و حیض
مسأله: حائض شدن زن در هر روز از روزهای اعتکاف مبطل است وزنی که در حال اعتکاف حائض شود باید از مسجد خارج شود.
پرسش: آیا زن ها هم می توانند معتکف شوند و اگر در روزهای عادت قرص بخورند و معتکف شوند چه صورت دارد؟
پاسخ: بلی می توانند و مصرف قرص برای جلوگیری از عادت اگر ضرر نداشته باشد مانعی ندارد.
پرسش: خانمی که در روز سوم اعتکاف عادت شده، آیا روزه قضای آن روز بر او واجب است؟
پاسخ: اگر اعتکاف او نذری و واجب بوده، قضای آن لازم است و اگر اعتکاف او مستحبی بوده، بنا بر فتوای برخی از مراجع واجب نیست.
( آداب و احکام اعتکاف، صفحه 62 )
#مناسبت
#اعتکاف
#احکام
کفارۀ اعتکاف
مسأله: کفارۀ روزۀ نذر و اعتکاف همانند هم هستند، یعنی باید دو ماه روزه گرفت یا شصت مسکین را اطعام کرد.
مسأله: اگر اعتکاف واجب باشد و در ماه رمضان نیز واقع شده باشد و آن را در روز با جماع باطل کند، دو کفاره بر عهده اوست، یک کفاره برای اعتکاف و کفاره دیگر برای افطار در ماه رمضان.
مسأله: غیر از جماع در بقیۀ مبطلات اعتکاف کفاره واجب نیست.
( آداب و احکام اعتکاف، محمود اکبری، صفحه 63)
#مناسبت
#اعتکاف
#احکام
مستحبات اعتکاف
کارهایی که انجام آن بر معتکف مستحب است عبارتند از:
1.تلاوت قرآن؛ 2. خواندن نماز؛ 3. ذکر و یاد خدا؛ 4. دعا؛ 5. تعلیم و تعلم؛ 6. ترک سخن در امور دنیوی.
در حدیث آمده که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در سفارش به ابوذر فرمود:
هرگونه نشست و توقفی در مسجد لغو و بیهوده است، مگر سه چیز: قرائت قرآن، یاد خدا، پرداختن به مسائل علمی.
( آداب و احکام اعتکاف، محمود اکبری، صفحه 67)
#مناسبت
#اعتکاف
#اخلاق
اعمال شب پانزدهم ماه رجب
1.غسل
2. احیاء و شب زنده داری آن به عبادت
3. زیارت امام حسین (علیه السلام)
4. شش رکعت نماز، در هر رکعت حمد و یک مرتبه، یس و تبارک الملک و توحید بخوانند.
5. سی رکعت نماز در هر رکعت حمد و ده مرتبه توحید.
6. دوازده رکعت نماز هر دو رکعت به یک سلام و در هر رکعت هر یک از سوره های حمد و توحید و فلق و ناس و آیت الکرسی و قدر را چهار مرتبه بخواند و بعد از سلام چهار مرتبه بگویند: (( اللَّهُ اللَّهُ رَبِّی لاَ أُشرِکُ بِهِ شَیئاً وَ لاَ أتَّخِذَ مِن دُونِهِ وَلِیّاً))
( آداب و احکام اعتکاف، محمود اکبری، صفحه 68)
#مناسبت
#اعتکاف
#اخلاق
اعمال روز پانزدهم رجب
1.غسل
2. زیارت امام حسین (علیه السلام)
3. نماز حضرت سلمان را بخواند به این صورت: ده رکعت نماز گزارد و بعد از هر دو رکعت سلام دهد و در هر رکعت یک مرتبه حمد و سه مرتبه سوره توحید و سه مرتبه سوره قل یا أیها الکافرون بخواند و بعد از هر سلام دست ها را بلند کند و بگوید:
لاَ إلَهَ إلاَّ اللَّهُ وَحدَهُ لاَ شَرِیکَ لَهُ لَهُ المُلکُ وَ لَهُ الحَمدُ یُحیِی وَ یُمِیتُ وَ هُوَ حَیٌّ لاَ یَمُوتُ بِیَدِهِ الخَیرُ وَ هُوَ عَلَی کُلِّ شَیءٍ قَدِیرٌ
سپس بگوید:
إلَهاً وَاحِداً أحَداً فَرداً صَمَداً لَم یَتَّخِذ صَاحِبَهً وَ لاَ وَلَداً
4. چهار رکعت نماز بخواند و بعد از سلام بگوید:
اَللّهُمَّ یا مُذِلَّ کُلِّ جَبّارٍ وَ یا مُعِزَّ الْمُؤْمِنینَ اَنْتَ کَهْفى حینَ تُعْیینِى الْمَذاهِبُ وَ اَنْتَ بارِئُ خَلْقى رَحْمَةً بى وَ قَدْ کُنْتَ عَنْ خَلْقى غَنِیّاً وَ لَوْ لا رَحْمَتُکَ لَکُنْتُ مِنَ الْهالِکینَ وَ اَنْتَ مُؤَیِّدى بِالنَّصْرِ عَلى اَعْدائى وَ لَوْ لا نَصْرُکَ اِیّاىَ لَکُنْتُ مِنَ الْمَفْضُوحینَ یا مُرْسِلَ الرَّحْمَةِ مِنْ مَعادِنِها وَ مُنْشِئَ الْبَرَکَةِ مِنْ مَواضِعِها یا مَنْ خَصَّ نَفْسَهُ بِالشُّمُوخِ وَالرِّفْعَةِ فَاَوْلِیاَّؤُهُ بِعِزِّهِ یَتَعَزَّزُونَ وَ یا مَنْ وَضَعَتْ لَهُ الْمُلُوکُ نیرَ الْمَذَلَّةِ عَلى اَعْناقِهِمْ فَهُمْ مِنْ سَطَواتِهِ خاَئِفُونَ اَسئَلُکَ بِکَیْنُونِیَّتِکَ الَّتِى اشْتَقَقْتَها مِنْ کِبْرِیاَئِکَ وَ اَسئَلُکَ بِکِبْرِیاَئِکَ الَّتِى اشْتَقَقْتَها مِنْ عِزَّتِکَ وَ اَسئَلُکَ بِعِزَّتِکَ الَّتِى اسْتَوَیْتَ بِها عَلى عَرْشِکَ فَخَلَقْتَ بِها جَمیعَ خَلْقِکَ فَهُمْ لَکَ مُذْعِنُونَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ اَهْلِ بَیْتِهِ
( آداب و احکام اعتکاف، محمود اکبری، صفحه 68)
#مناسبت
#اعتکاف
#اخلاق