ادامه کتاب استاد شهید مطهری

کتاب مدیر مدرسه از جلال آل احمد

ادامه کتاب های دکتر شریعتی

کتاب حقوق مدنی سید حسن امامی

روزنگار ششم آذرماه روز ماه از ماه آذر/ دیدار تاریخی کریم‌خان زند با فرستاده روسیه

امروز روز ماه از ماه آذر 3762 زرتشتی، نَبُر، روز پرهیز از خوردن گوشت، سه‌شنبه ششم آذرماه 1403 خورشیدی، بیست‌وششم نوامبر 2024 میلادی photo 2024 07 10 20 52 16 فرازهایی از پیام اشو زرتشت: «ای خداوند جان و خرد، هنگامی که در اندیشه‌ی خود تو را سرآغاز و سرانجام هستی شناختم، آن گاه با دیده‌ی دل دریافتم که تویی سرچشمه‌ی منش پاک، که تویی آفریننده‌ی راستی و داور دادگری که کردار مردمان جهان را داوری کنی.» گات‌ها، هات ۳۱، بند ———————— * ————————— ماه ایزدماه: – دوازدهمین روز هرماه سی روزه در گاهشمار زرتشتیان “ماه” نام‌ دارد. – در آیین زرتشتی، روز با برآمدن خورشید (گاه هاوَن، هنگام بامداد) آغاز می‌شود. – واژه ماه در اوستا به ریخت “ماوُنگهه” آمده و سرود “ماه نیایش” در خُرده اوستا در پاسداشت این پدیده آسمانی سروده شده است. – روز ماه یکی از روزهایی است که مزدیسنان به باور ترادادی (سنت) خویش، از خوردن هرگونه خوراک گوشت‌دار پرهیز می‌کنند. ————————– * ———————- Portrait of Karim Khan Zand in a red suit نگاره‌ای از کریم خان زند در تصویر عبارت «…ایران پناه؟کریم خان زند» نوشته شده است پاسخ كريم خان زند، چهره برجسته تاريخ ايرانيان، به خواست روسيه کریم خان زند؛ نمادی از داد و فروتنی 254 سال پیش، بیست و ششم نوامبر سال 1770 میلادی، کریم خان زند، وکیل ایرانیان، در عمارتی در شیراز که امروز «موزه پارس» نامیده می‌شود، فرستاده روسیه را پذیرفت که رنج سفر دو هزار و پانصد کیلومتری از سن پترزبورگ تا شیراز را بر خود هموار کرده بود تا پیام تزار روسیه را به فرمانروای ایران برساند. سفیر تزار خبر پیروزی روسیه بر عثمانی را در جنگ دریایی به آگاهی خان رسانید و تمایل تزار را به داشتن روابط دوستانه و اتحاد با وی اعلام داشت. فرستاده تزار انتظار داشت که کریم خان که دوبار با عثمانی بر سر بصره جنگیده بود از شنیدن خبر شکست دریایی عثمانی خرسند شود که کریم خان ابرو در هم کشید و خطاب به سفیر تزار گفت که شکست ملت دیگر ما را شاد نمی‌کند و سفیر تزار (برابر نوشته‌های به جای مانده از او، به قلم خودش) شوکه شد و سپس‌تر به تزار گزارش داد که اتحاد با کریم خان را بر ضد عثمانی فراموش کند و افزوده بود که کریم خان با همه رهبرانی که دیده، درباره آنان شنیده و در کتب تاریخ خوانده است فرق دارد، زیرا که خودش را یک تبعه عادی مانند سایر مردم می‌داند، مردی است به غایت فروتن و بدون هرگونه افاده؛ رفتارش هم دیپلماتیک نیست و دیدار با او تشریفات ندارد. باید دانست که کریم خان در هر دو جنگ خود با عثمانی بر سر بصره پیروز شده بود. وی افزون بر دور ساختن عثمانی از منطقه بصره، هلندی‌ها را هم از خارک و جزایر اطراف آن اخراج کرده بود. کریم خان که از پذیرفتن عنوان شاهی و تأسیس سلسله اجتناب می‌کرد نسبت به امنیت خلیج فارس و خوزستان حساس بود. تاریخ‌نگاران اروپایی کریم خان را مردی عادل و منصف و یک ایرانی فوق‌العاده و شخصیتی منحصر به فرد در تاریخ توصیف کرده و درباره‌اش به نقل از دیپلمات‌های اروپایی و میسیون‌های مسیحی نوشته‌اند: کریم خان که از یک نژاد خالص ایرانی (لُر) بود از دیدن شادی مردم شاد می‌شد و برای شاد کردن شیرازی‌ها از جیب خودش (نه از خزانه عمومی) به نوازندگان پول می‌داد که در میدان‌های شهر ساز بزنند و اگر فرصتی به دست می‌آورد در طباخی‌های عمومی در کنار مردم عادی غذا صرف می‌کرد و با شنیدن گفتگوی آنان با یکدیگر از دشواری‌ها آگاه می‌شد و این مسایل را حل می‌کرد. به نوشته منشی کریم خان، به باور نماینده ایرانیان (کریم خان) مسایل کوچک‌اند که گاهی چنان بزرگ می‌شوند که دودمانی را نابود می‌کنند. کریم خان که رییس طایفه زند از مردم «لُر ـ بختیاری» و یکی از سپهبدهای ارتش نادرشاه بود؛ پس از قتل نادر (دهم ژوئن 1747 در یک کودتای نظامی در قوچان)، در سخت‌ترین شرایط تصمیم گرفت مانع از هم‌گسیختگی ایران شود؛ زیرا که پس از کودتا، هر سپهبد در یک منطقه از کشور پرچم خودمختاری برافراشته بود. از جمله ژنرال احمدخانی درانی در قندهار. در این هرج و مرج، کریم خان با ده سال تلاش یکایک این مدعیان را سرکوب و یا غیر فعال کرد، ولی پس از هر پیروزی، مغلوبین را مورد بخشودگی قرار داد و دشمنان مقتولش را با احترام و تشریفات مرسوم دفن کرد و با این که بنای کاخ گلستان را در تهران آغاز کرده بود، شهر شیراز را پایتخت کشور قرار داد تا بازگشتی به روزگار باستان و در مجاورت تخت جمشید باشد.

وی با ایجاد یک نظام اداری ـ قضایی کارآمد آرامشی را به ایران بازگردانید که قرن‌ها روی آن را به خود ندیده بود. کریم خان در طول 30 سال زمامداری‌اش به عمران و آبادانی فراوان دست زد. تجارت را تشویق و مالیات کارگران و کشاورزان را لغو کرد. در شیراز بناهای متعدد از جمله مسجد و بازار وکیل را ساخت. حافظیه و آرامگاه سعدی از کارهای اوست. وی در کرمان نیز دست به عمران زد و بازسازی مسجد جامع مظفریه از یادگارهای اوست و به همین سبب کرمانی‌ها لطفعلی خان نوه وی را در روزهای سخت در پناه خود قرار دادند که گرفتار شقاوت و بیرحمی دشمن او آغامحمدخان قاجار شدند. کریم خان زند، افزون بر این اصلاحات، به تقویت نظام آموزشی نیز پرداخت و حمایت‌های گسترده‌ای از هنرمندان و ادیبان زمان خود انجام داد. او تلاش کرد تا فرهنگ و هنر ایران را زنده نگاه دارد و با برگزاری مراسم‌های فرهنگی و هنری، به توسعه هنرهای مختلف از جمله موسیقی، نقاشی و معماری کمک کرد. کریم خان زند همچنین روابط دیپلماتیک خود را با کشورهای همسایه بهبود بخشید و تلاش کرد تا با ایجاد ارتباطات دوستانه و تجاری با دیگر کشورها، به رشد اقتصادی و فرهنگی ایران کمک کند. —————————- * —————————- یادروز ششم آذرماه: “وثوق الدوله” به عنوان خستگی از رییس الوزرایی استعفا داد ولی “احمد شاه” استعفای او را نپذیرفت و باردیگر در مقام خویش تثبیت گردید. (۱۲۹۷ خورشیدی) در پی به نتيجه نرسيدن مذاکرات ايران و انگلیس، “رضاشاه” پرونده نفت را در بخاری سوزاند و گفت؛ از اين تاريخ امتياز نامه دارسی لغو می‌گردد. اين پرونده مربوط به امتيازی بود که دولت قاجارها به “دارسی” داده بود. (۱۳۱۱ خورشیدی) زادروز “استاد جمشید مشایخی” بازیگر سینما و تیاتر، برنده ی سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد جشنواره فیلم فجر در سال ۱۳۶۳ و برنده ی جایزه ی بهترین بازیگر مرد جشنواره بین‌المللی فیلم پیونگ یانگ در سال ۱۳۶۴. (۱۳۱۳ خورشیدی) تشكيل نخستين كنفرانس متفقين در جريان جنگ جهانی دوم در تهران. (۱۳۲۲ خورشیدی) ۶ آذر سالروز برگزاری کنفرانس تهران در ۶ آذر ۱۳۲۲، زمانی که قوای متفقین ایران را به اشغال خود درآورده بودند، کنفرانسی در تهران با شرکت فرانکلین روزولت رئیس جمهور آمریکا، وینستون چرچیل نخست وزیر انگلستان و مارشال استالین نخست وزیر شوروی تشکیل شد که هدف آن برنامه‌ریزی برای بازکردن جبهه دوم در غرب اروپا و شکست آلمان بود. به گزارش مجله تاریخ فرادید، در جریان جنگ جهانی دوم کشورهای بزرگ متفق که در جنگ علیه دول محور در کنار یکدیگر قرار داشتند، سه کنفرانس مهم در تهران، یالتا و پتسدام در راستای طراحی نقشه‌های جنگی و استراتژی نظامی و نیز اوضاع جهان بعد از پایان جنگ برگزار کردند. کنفرانس تهران در ششم آذر ۱۳۲۲ به مدت سه روز برگزار و در آن پیرامون نقشه‌های جنگی متفقین تا شکست کامل آلمان تصمیم گیری شد. انتخاب تهران برای تشکیل اجلاس رهبران متفقین از مصوبات وزیران خارجه آمریکا، انگلیس و شوروی در مسکو بود. از آنجا که وضعیت جبهه‌ شرقی بحرانی بود، استالین از پرواز هوایی به تهران می‌ترسید و تلاش کرد تا کنفرانس را در شرق خاک شوروی برگزار کند، اما روزولت و چرچیل موافق نبودند. روزولت وضعیت جسمانی نامساعد خود را بهانه کرد و چرچیل نیز از خطرناک بودن برگزاری کنفرانس در خاک شوروی سخن گفت. در نهایت کنفرانس در ساعت ۱۶ روز ۲۸ نوامبر ۱۹۴۳ در محل سفارت شوروی در تهران آغاز شد. از نکات قابل توجه میزبانی ایران در این کنفرانس آن بود که شاه به دیدار سران امریکا و انگلیس رفت و در این ملاقات خواست که تبعيدگاه پدرش را به دلیل بدی آب و هوای جزيره موريس تغییر دهند که این درخواست پذیرفته شد و رضاشاه به ژوهانسبورگ آفريقای جنوبی انتقال يافت و در چندی بعد در آنجا درگذشت. در شب ۲۹ نوامبر سران سه کشور یک شام دوستانه با هم ترتیب دادند؛ در این ضیافت چرچیل یک شمشیر تشریفاتی سلطنتی به استالین داد و آن را به مردم استالینگراد و سربازان روسی که برای دفاع از شهر استالینگراد جنگیدند هدیه کرد. در روایت مورخان از آن شب نقل است که استالین با دو دست شمشیر را گرفت و آن را از غلاف بیرون کشید سپس بوسه‌ای به دسته آن زد و بعد شمشیر را به دست “مارشال کلیمنت وروشیلف” داد. او در ادامه در سخنانی از مجازات جنایتکاران جنگی پس از جنگ سخن گفت که در این لحظه روزولت به شوخی چرچیل را به جنایت جنگی علیه آلمان متهم کرد. سخن روزولت با واکنش نخست وزیر انگلیس روبر شد و چیزی نمانده بود کار بالا بگیرد که موضوع با وساطت استالین ختم شد. گفتنی است اين بزرگترين کنفرانسی بود که تا آن تاريخ در ايران تشکيل شده بود و به همين مناسبت شهرداری تهران سه خيابان را در پايتخت به نام رهبران سه کشور نامگذاری کرد. زادروز “داریوش فرهنگ درخشانی” کارگردان، فیلم‌نامه‌نویس و بازیگر. (۱۳۲۶ خورشیدی)

استعفای “احمد قوام” از نخست وزيری. (۱۳۲۶ خورشیدی) زادروز محمود رهبران، خوشنویس (زاده ۶ آذر ۱۳۴۱ یزد) او از دوران دبستان به خط خوش علاقه‌مند شد و از سال ۱۳۶۱ به كلاس‌ درس ابوالقاسم صالح‌زاده خوشنويس يزدی رفت و تا سال ۱۳۶۳ نزد استاد حميد ديرين در شيراز دوره عالی را فراگرفت. آغاز به كار نخستين كنفرانس بين ‏المللی هنر دينی در تهران. (۱۳۷۴ خورشیدی) درگذشت دكتر “سيد صادق گوهرين” اديب و پژوهشگر. (۱۳۷۴ خورشیدی) درگذشت علی‌اکبر سعیدی‌سیرجانی، ادیب، پژوهشگر، نویسنده و فعالِ سیاسی (زاده ۲۰ آذر ۱۳۱۰ سیرجان – درگذشته ۶ آذر ۱۳۷۳ تهران) او در سال ۱۳۳۰ برای تحصیل در رشته فلسفه به دانشگاه تهران رفت و پس از چند سال تدریس در مناطق سیرجان و بم، در تهران همکاری‌‌اش را با دکتر معین، برای لغت‌نامه دهخدا آغاز کرد. از سال ۴۴ تا ۵۷ با بنیاد فرهنگ ایران همکاری و تدوین واژگان قسمت “حرف میم” از لغت‌نامه را برعهده داشت. درگذشت “جعفر شَهری ‌باف” نویسنده، پژوهشگر و پژوهنده‌ی تاریخ تهران. وی در مجموعه ۵ جلدی طهران قدیم و ۶ جلدی تاریخ اجتماعی تهران در قرن سیزدهم، حال و هوای تاریخی تهران را با جزییاتش بیان کرده است. (زاده سال ۱۲۹۳ تهران — درگذشته ۶ آذر ۱۳۷۸ تهران) او در دو مجموعه طهران قدیم (۵ جلد) و تاریخ اجتماعی تهران در قرن سیزدهم (۶ جلد) حال و هوای تاریخی تهران را با جزئیاتش بیان کرده است. دیگر اثر او، قند و نمک، مجموعه‌ای از اصطلاحات اصیل تهرانی با توضیحات و پیشینه است. سه رمان از رمان‌های او، یعنی شکر تلخ، گزنه و قلم سرنوشت را باید سه‌گانه‌ای دانست که اولی مربوط به دوران کودکی نویسنده و رنج‌های مادر وی، دومی شرح دوران نوجوانی، و سومی مربوط به دوران میانسالی اوست. کتاب‌های حاجی در فرنگ (در دو جلد) و حاجی دوباره نیز، سفرنامه مؤلف است به مکه و سپس اروپا که در آن خرافات دینی را به چالش می‌کشد. او در نوشته‌های خود از واژه‌های گوناگون و اصیل و اصطلاحات تهرانی بهره می‌گیرد. روز پرهیز خوردن گوشت در نزد زرتشتیان. (نبر) درگذشت “هوارس”، شاعر، طنزپرداز و مورّخ رومی، شاعر ملّی و پدر شعر ايتاليا. (8 پ.م) زادروز “آندرس سلسیوس”، دانشمند سوئدی که در سال ۱۷۴۲ میلادی دماسنج سلسیوس را عرضه کرد. (1701 م) چاپ روزنامه “تايمز” در لندن با ماشين خودكار قوه بخار، ساخت دو آلمانی به نام “كونيگ” و “بائور” آغاز شد كه رويدادی بزرگ در تاريخ روزنامه نگاری بشمار می‌رود. (1814 م) زادروز “چارلز شرینگتون”، زیست‌شناس انگلستانی، برنده جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی در سال ۱۹۳۲ میلادی به دلیل کشف نورون‌ها. (1857 م) زادروز “چارلز آستين برد” آمریکایی، از بزرگترين مورخان قرن بيستم جهان. (1874 م) زادروز “حییم وایزمن” ،شیمی‌دان، کاشف اَسِتون و اولین رئیس‌جمهور اسرائیل. (1874 م) مرگ “الكساندر دوما” پسر، نويسنده و اديب معروف فرانسوی. (1895 م) “ریچارد ستراوس” موسیقی‌دان، آهنگساز و نوازنده آلمانی مطالب کتابِ “چنین گفت زرتشت” را در فرانکفورت به روی صحنه آورد که آموزش «راستی، درستی، انساندوستی و شاد و به دور از گناه زیستن» بود. (1896 م) تعيين خطوط مرزی جديد در اروپا و خاورميانه پس از پايان جنگ جهانی اول. (1919 م) پايان نبرد تانک‌ها ميان آلمان و شوروی در جريان جنگ جهانی دوم. (1941 م) درگذشت “يوجين اونيل” نويسنده معروف آمريكايی. (1953 م) يک جمبو جت شرکت هواپیمایی آویانکا کلمبیا در نزديكی فرودگاه مادريد سرنگون شد و ۱۸۳ سرنشين آن كشته شدند. (1983 م) تصویب قانون اساسی و پايان دادن به حكومت ۵۰ ساله ی نظاميان در “اروگوئه”. (1984 م)