هدایت شده از نشریه معارف
💢نُهمربیع مناسبتی برگرفته از فرهنگ غالیان
✍مهدی مسائلی
روز نهمربیعالاوّل نزد بعضی از شیعیان به روز کشته شدن خلیفهٔ دوم شهرت یافته است. اما با رجوع به کتابهای تاریخی به این مطلب میرسیم که تمامی آنها به اتفاق اواخر ماه ذیالحجه را بهعنوان ایام کشتهشدن خلیفه دوم معرفی نمودهاند و هیچ منبع تاریخی، ماه دیگری را برای این واقعه ثبت نکرده است.
افزون بر این بسیاری از بزرگان و علمای شیعه نیز هنگام بحث از قتل خلیفهٔ دوم، تاریخ آن را در ماه ذیالحجه دانستهاند و حتی بعضی با صراحت قتل او در روز نهمربیع را نادرست دانستهاند. (برای مطالعه بیشتر رک: به کتاب نهمربیع جهالتها خسارتها)
اعتقاد به کشتهشدن خلیفه دوم در روز نهمربیع مستندی جز روایتی معروف به «رُفعالقلم» ندارد. این روایت به یکی از اصحاب امام هادی(ع) به نام احمد بن اسحاق نسبت داده شده است و از طریق او و از قول امام فضیلتهایی را برای این روز بر میشمرد.
در ارزیابی این روایت باید گفت منبع نقل آن، کتابهای متأخر شیعه مربوط به بعد از قرن هفتم و هشتم قمری هستند که اتقان و اعتبار روایی ندارند. سند این روایت نیز از جهات مختلفی ضعیف و غیرقابل اعتماد است و افزون بر وجود راویان ناشناختهای که منحصر به این روایت هستند، افتادگی تعدادی از راویان نیز بر ضعف آن میافزاید.(رک: نهمربیع جهالتها خسارتها، ص۲۲-۳۷)
اما نکته مهم اینکه طبق تحقیقات انجام شده، روایت نهمربیع برگرفته از کتابهای غالیان نُصیریه است که امروزه به اسم علویون در سوریه شناخته میشوند. شواهدی در متنِ آن نیز این مطلب را تأیید میکنند. یادکرد از نهمربیع در منابع نُصَیریه مربوط به قرن سوم قمری و اوایل پیدایش این فرقه است. یکی از منابع متقدم نُصَیریه که به تفصیل به این موضوع پرداخته است، کتابی معروف به «مجموع الاعیاد» نوشته ابیسعید میمون بن قاسم طبرانی نُصیری( 358-426هـ) است. وی در ابتدای این کتاب نهمربیع را در کنار نوروز و مِهرگان(جشنی باستانی در ۱۶ مهرماه) از اعیاد فارسی برمیشمارد و سپس در یک فصل مُجزا دو روایت و دو دعا درباره این روز میآورد. یکی از این دو روایت تقریباً همان روایتِ مشهورِ رُفِعَالقَلَم است که به کتب شیعه راه یافته است. روایت دیگر که اعتقاداتی همچون تناسخ در آن وجود دارد، نیز با اين روايت از جهت گزارشگری همسنخ است و از یک منشأ داستانپردازی برخوردار است.(طبرانی، مجموعالاعیاد، برلین: ۱۹۴۶، ص۱۳۱-۱۴۸)
به نظر میرسد کمرنگ بودن گزارههای غالیانه مربوط به خداباوری امامان یا اموری همچون تناسخ علت راهیابی روایت رُفِعَالقَلم از منابع نُصیریه به کتب شیعه بوده است. همچنین ناشناخته بودن اکثر راویان آن، و وجود یک راوی اهلسنت و یک راوی شیعه (احمد بن اسحاق)، نیز احتمالا در حساسیتزدایی از آن و راهیابیاش به منابع متأخر شیعه بیتاثیر نبوده است.
البته با دقت در متن این روایت، خصوصیات مربوط به غُلات نُصَیریه در آن مشهود است. زیرا در نقلی از آن آمده است که راویانش درباره ابوخطاب که یکی از بزرگان و اصحابِ سِرِ غُلات است، با هم اختلاف داشتند و از این جهت به احمد بن اسحاق مراجعه کردند. افزون بر این، میدانیم که غلات در کنار ترویج اعتقاد به خداباوری امامان، به ترویج فرهنگ گذر از شریعت و لااُبالیگری نیز میپرداختند. در فرازی از این روایت که نامگذاریاش به رفعالقلم نیز بدینخاطر است، به نقل از پیامبر(ص) به خدای متعال چنین نسبت میهد:
«به فرشتگان نویسندهٔ اعمال دستور دادم به مدت سه روز قلم را از همهٔ مردم(خَلق کُلُّهُم) بردارند و هیچ چیزی از گناهان آنان را ننویسند، به کرامت تو و وصیت.»
بر اساس این فرازِ غالیانه قلم تکلیف از تمام خلق، چه مسلمان و چه غیر مسلمان، سه روز برداشته میشود و هیچ کدام از گناهان و خطایای آنها ثبت نمیشود.
متأسفانه بعضی که به مناسبت پایهگذاری شده توسط این روایت دلبستهاند، تلاش زیادی در توجیه این تعبیر غالیانه دارند، و بدون توجه به منبعِ اصلی آن، گاهی آن را با عنوان مهلت در توبه توجیه میکنند و گاهی آن را با شفاعت تطبیق میدهند. مواردی که نه با ظاهر این فراز همخوانی دارد و نه با سایر نصوص قرآنی و روایی موافقت دارد.
در مجموع باید گفت از همان ابتدای پیدایش جریان غالیانهی نُصیریه، نهمربیع در میان آنها به عنوان یک عید معروف بوده است و سپس به مرور به آثار شیعه وارد شد. در زمان صفویه، با بالاگرفتن منازعات مذهبی شیعه و سنی، ترویج این مناسبت قوت بیشتری در شیعه پیدا کرد و با حمایت پادشاهی صفوی، بعضی از عالمان نیز به دفاع از آن پرداختند، به گونهای کمکم مناسبتی با عناوینی همچون عیدالزهراء، و... در فرهنگ مذهبی شیعه نفوذ پیدا کرد. البته در سالیان اخیر آگاهی و هوشمندی جامعه شیعه جلوی تبلیغ بیشتر آن را گرفته است.
🌐 کانال نشریه معارف
https://eitaa.com/maarefmags_ir
خیلی از نعمت های این دنیا، جواب و پاداش خوبیهای من و تو نیست بلکه امتحانه
خدا داره امتحان میگیره تا تلاش کنی و بیشتر یاد بگیری و لیاقتتو نشون بدی
بازخورد رفتارت میشه برزخ و آخرتت
این دنیا اکثرش مصنوعیه بجز اون مواردی که کار مثبتی میکنی یا به دیگران خوبی میکنی
مقصد اصلی، دنیا نیست بلکه جای دیگس
خیلی دنبال جمع کردن پول و شهرت و ریاست و ... نباش
اولویتها را بر اساس این واقعیتها تنظیم کنیم.
اولویت با «خوبی کردن به خانواده و بستگان و همسایگان و نیازمندان» هست.
اولویت با شاد کردن دل بندگان خداست.
عضویت کانالها در ایتا و تلگرام👇
@pasokhvoice
@pasokhtext
@shenakhtehadis
10.62M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
یکی از فرق های گوشت ذبح حلال و ذبح غیرحلال 👌
شاید همین یکی از فلسفه های احکام قربانی و ذبح باشد. والله العالم.
عضویت کانالها در ایتا و تلگرام👇
@pasokhvoice
@pasokhtext
@shenakhtehadis
معنای نام فاطمه(س)
پرسش:
آیا صحت دارد که نام فاطمه یعنی «خانمی که بچه اش را از شیر گرفته است»؟
پاسخ:
اینکه بگوییم «فاطمه یعنی زنی که نوزاد خود را از شیر گرفته» یک تعریف نامناسب است زیرا به جنبه مثبت موضوع توجه ندارد و بر نیمه خالی لیوان تمرکز میکند.
از نظر لغوی، کلمه فاطمه یعنی مادری که نوزادش را کاملا (به مدت دو سال) شیر داده و سیراب کرده و وظیفه مادری را در حق فرزندش تمام و کمال به جا آورده و اکنون زمانی رسیده که نوزادش دیگر نیازی به شیر مادر ندارد بنابراین او را وارد مرحله غذا خوردن میکند» (۱)
در فرهنگ عرب وقتی اسم نوزاد را «فاطمه» میگذاشتند احتمالا مقصودشان «فال نیکو زدن» بوده یعنی چنین نام مثبتی را انتخاب میکردند به این امید که این دختر- در خردسالی فوت نکند بلکه - به سن مادری برسد و فرزندانش را کاملا از شیر خود سیراب سازد».
البته یک تفسیر ذوقی هم در برخی از روایات آمده که مضمونش تقریبا اینست که فاطمه، مادری است که در قیامت (به برکت شفاعت و حمایتش)، محبانش از آتش جهنم دور و جدا میشوند(۲).
نتیجه:
نکته اصلی در معنای لغوی نام فاطمه، «مادر بودن» و «حمایت کامل از فرزند» است.
منبع:
۱ - ابن منظور، لسان العرب، جلد : 12، صفحه : 454
۲ - ابن شهرآشوب، مناقب آل أبی طالب، ج ۳، ص ۳۳۰
#فاطمه #نامگذاری #دختر
عضویت کانالها در ایتا و تلگرام👇
@pasokhvoice
@pasokhtext
@shenakhtehadis
گاهی برابری یعنی ظلم
گاهی باید نابرابری باشد تا عدالت برقرار شود
عدالت یعنی هر چیزی در جای خود و به اندازه ی خود
یعنی رعایت تناسب
یعنی نجنگیدن با فطرت و خلقت الهی که بر اساس تفاوت افراد است.
#عدالت #برابری #فلسفه_احکام
عضویت کانالها در ایتا و تلگرام👇
@pasokhvoice
@pasokhtext
@shenakhtehadis
پرسش:
چرا شیعیان در پایان تلاوت قرآن به جای « صدق الله العظیم » میگویند «صدق الله العلی العظیم »؟ آیا اسم خدا را با اسم بنده او می توان در یک ردیف به حساب آورد؟
پاسخ:
کلمه «العلي» وقتی با «ال» می آید « اسم عَلَم » (اسم خاص) نیست و هیچ اشاره ای به امام علی(ع) ندارد اما اگر بدون «ال» باشد می تواند اسم شخصِ خاص هم باشد.
بنابراین وقتی در پایان تلاوت قرآن میگوییم « صدق الله العلي العظيم » معنایش فقط و فقط اشاره به « خدای بلندمرتبه ی بزرگ » است و هیچ اشاره ای به امام علی (علیه السلام) ندارد.
در قرآن گاهی دو صفت « العليّ » و « العظیم » با هم آمده اند مثل عبارت پایانیِ آیت الکرسی: « وَ هُوَ العَلِيُّ العَظيمُ » ( بقره: ۲۵۵)
گاهی نیز « العظيم » به تنهایی آمده مثل آیه پایانی سوره واقعه که می فرماید: « فَسَبِّح بِاسمِ رَبِّکَ العظیمِ »
بنابراین گفتنِ « صَدَقَ الله ... » به هر دو شیوه درست است و اینکه گاهی اهل سنت و شیعه در این موضوع با هم اختلاف و دعوا و مشاجره می کنند نتیجه بی اطلاعی و سوء تفاهم آنان است. البته شیوه شیعیان بهتر به نظر می رسد زیرا به دو صفت از صفات نیکوی پروردگار تاکید می کنند که این، کامل تر است.
عضویت کانالها در ایتا و تلگرام👇
@pasokhvoice
@pasokhtext
@shenakhtehadis
21.48M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
سفیانی و علائم ظهور و احادیث آخرالزمان
بیانات شنیدنی و شایان تأمل حجت الاسلام جواد ابوالقاسمی درباره روایات آخرالزمان، سفیانی و علایم ظهور امام زمان (عجل الله فرجه)
گرچه ممکن است برخی از دیدگاههای ایشان جای نقد یا تکمیل داشته باشد اما نکات شنیدنی و جدید نیز در این صحبتها هست.
#سفیانی #مهدویت #بداء
عضویت کانالها در ایتا و تلگرام👇
@pasokhvoice
@pasokhtext
@shenakhtehadis
6.86M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
آیا #هوش_مصنوعی آخوند شده؟ 😄
#حقوق_زن
عضویت کانالها در ایتا و تلگرام👇
@pasokhvoice
@pasokhtext
@shenakhtehadis
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
یکی مثل همهی مردم| أنا بَشَرٌ مِثلُکُم
✔️ کانال #شیخ_فرهاد
#مبعث #اخلاق
عضویت کانالها در ایتا و تلگرام👇
@pasokhvoice
@pasokhtext
@shenakhtehadis
پرسش:
صلواتی که عنوان «صلوات حضرت جبرئیل» در فضای مجازی منتشر شده چقدر صحت دارد؟
توضیح تکمیلی:
این #صلوات با عبارت «اللهم صل علی محمد سید العاشقین و آله» شروع میشود و با «سید الاکرمین و آله» پایان مییابد و در اواسط آن عباراتی همچون «سید الفصحاء»، «سید الموجودات» و «سید الاشجعین» و ... وجود دارد.
پاسخ:
چنین صلواتی از معصومان(ع) نقل نشده و در منابع حدیث شیعه و سنی یافت نمیشود. عباراتی مثل «سید العاشقین» و «سید الموجودات» و ... هم در احادیث و دعاهای معتبر وجود ندارد و نشان میدهد این یک متن سلیقه ای و ابتکاری است که برخی افراد با اهداف خاصی با عنوان جعلی «صلوات جبرئیل(ع)» منتشر کردهاند.
با اینهمه صلوات فرستادن با هر جملهبندیِ مناسبی که باشد و به آن مداومت کنیم، موجب برکت در زندگی، آمرزش گناهان و برآورده شدن حاجات خواهد بود.
شیوههای مختلف صلوات:
سادهترین و کوتاهترین صلوات، همان شیوه معمول و رایج است که میگوییم:
اللهمَّ صَلِّ على محمدٍ و آلِ محمدٍ
اما در برخی از روایات، صلواتهای طولانیتری نیز توصیه شده مثل صلواتهای زیر:
- اللهمَّ صَلِّ على محمدٍ و آلِ محمدٍ كَأفضَلِ ما صَلَّيتَ وَ بارَكتَ على إبراهيمَ و آلِ إبراهيمَ، إنَّكَ حَميدٌ مَجيدٌ (1)
- اللهمَّ صَلِّ على محمدٍ و أهلِ بَيتِهِ الّذينَ اَذهَبتَ عَنهُمُ الرِّجسَ وَ طَهَّرتَهُم تَطهيراً ، اللهمَّ صَلِّ على محمدٍ و أهلِ بَيتِهِ الّذينَ ألهَمتَهُم عِلمَكَ وَ استَحفَظتَهُم كِتابَكَ وَ استَرعَيتَهُم عِبادَكَ، اللهمَّ صَلِّ على محمدٍ و أهلِ بَيتِهِ الّذينَ أمَرتَ بِطاعَتِهِم وَ أوجَبتَ حُبَّهُم وَ مَوَدَّتَهُم، اللهمَّ صَلِّ على محمدٍ و أهلِ بَيتِهِ الّذينَ جَعَلتَهُم وُلاةَ أمرِكَ بَعدَ نَبِيِّكَ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَ على أهلِ بَيتِه. (2)
- همچنین نقل شده امام رضا(ع) برای صلوات بعد از نماز واجب، متن زیر را تعلیم فرمودهاند:
السلامُ عَلَيكَ يا رَسولَ اللهِ وَ رَحمَةُ اللهِ وَ بَرَكاتُه،
السلامُ عَلَيكَ يا مُحَمَّدَ بنَ عَبدِاللهِ،
السلامُ عَلَيكَ يا خِيَرَةَ اللهِ،
السلامُ عَلَيكَ يا حَبيبَ اللهِ،
السلامُ عَلَيكَ يا صَفوَةَ اللهَ،
السلامُ عَلَيكَ يا أمينَ اللهِ،
أشهَدُ أنَّكَ رَسولُ اللهِ وَ أشهَدُ أنَّكَ مُحَمَّدُ بنُ عَبدِاللهِ،
وَ أشهَدُ أنَّكَ قَد نَصَحتَ لِاُمَّتِكَ وَ جاهَدتَ في سَبيلِ رَبِّكَ وَ عَبَدتَهُ حَتّى أتاكَ اليَقينُ،
فَجَزاكَ اللهُ يا رَسولَ اللهِ أفضَلَ ما جَزَى نَبيّاً عَن اُمَّتِهِ،
اللهمَّ صَلِّ على محمدٍ وَ آلِ محمدٍ أفضَلَ ما صَلَّيتَ على إبراهيمَ {و آلِ إبراهيمَ} إنَّكَ حَميدٌ مَجيدٌ (3)
منابع:
(1) حِمیَری، قُرب الإسناد، ص: 40
(2) ابن طاووس، جمال الأسبوع، ص 241
(3) حِمیَری، قُرب الإسناد، ص: 382
عضویت کانالها در ایتا و تلگرام👇
@pasokhvoice
@pasokhtext
@shenakhtehadis
پرسش:
اخیرا یکی از سخنرانهای مذهبی به جای «إنشاءالله»(اگر خدا بخواهد) میگوید: «ان شاء الله و علي بن ابي طالب»(اگر خداوند و علی بن ابيطالب بخواهند)!!
وقتی برخی از مؤمنین به او اعتراض کردند مدعی شد که روایتی در کتاب «القطره» در این مورد آمده است.
آیا این کتاب، معتبر است و چنین حدیثی واقعاً در آن ذکر شده است؟
پاسخ:
1 - استفاده عبارت «إن شاءالله و علی بن ابیطالب» از آن جهت که عُرفاً به معنای «مساوی قرار دادنِ خالق و مخلوق» است، غُلُوّ و بر خلاف تشیع است و ترویج آن به عنوان یکی از آداب دینی، بدعت و گناه به شمار میآید.
2 - به کسانی که اینگونه جملات را ترویج میکنند میگوییم اگر -بر فرض محال- قرار بود یکی از مخلوقات را همردیف با خداوند قرار دهیم باید نام حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) را ذکر میکردیم زیرا مقام ایشان از همه پیامبران و امامان بالاتر است.
3 - همواره باید تفاوت مقام خدای سبحان با پیامبران(ع) و امامان(ع) در جملات ما به روشنی بیان گردد زیرا خداوند در سوره توحید میفرماید: «وَ لَم یَکُن لَهُ کفواً اَحَدٌ» یعنی «هرگز هیچکس همردیف و همتای خداوند نبوده و نیست». بنابراین حتی پیامبر (ص) هم نباید به عنوان همتا برای خداوند ذکر شود چه رسد به سایر پیامبران(ص) یا امامان(ع). کسانی که درباره مقامات اهل بیت(ع) اغراق و غلو میکنند و آنان را «دارای مقام خدایی» یا «شبیه خداوند» وانمود میکنند، در احادیث متعددی مورد لعن و نفرین معصومین(ع) قرار گرفتهاند.
4 - روایتی که در کتاب «القطره» ذکر شده، یک روایت مُرسَل(فاقد سند متصل) است که نویسنده آن یعنی مرحوم مستنبط، آن را از کتاب دیگری به نام «الروضه فی الفضائل»(منسوب به شاذان بن جبرئیل) رونویسی کرده و متأسفانه اشتباهی در هنگام رونویسی روایت یا در مرحله حروفچینی و چاپ کتاب رخ داده به این صورت که کلمه «اَو» به صورت «و» ثبت گردیده است(1). در مرحله بعد وقتی کتاب القطره به فارسی ترجمه شد، مترجم نیز دچار اشتباه دیگری درباره این روایت گردید و معنای جمله به شکل کاملا متفاوتی منتقل گردید(2)
5 - مضمون روایت اصلی به این نحو بوده که پیامبر (ص) به قبیله قریش فرمودند:
در آینده وقتی شما کافر شوید، من با شما خواهم جنگید.
در اینجا جبرئیل به ایشان فهماند که اولاً «إنشاءالله» را به سخن خود بیفزایند و ثانیاً عبارت: «اَوْ علي بن أبي طالب» را نیز در کنار اشاره به خودشان بیان کنند. به این ترتیب، معنای جمله اینگونه شد:
«در آینده وقتی شما(قریش) کافر شوید، إنشاء الله من یا علی بن ابی طالب با شما خواهیم جنگید».(3)
این روایت اگر سند معتبری داشت در حد یک پیشگویی در مورد نبرد امام علی(ع) با معاویه، طلحه و زبیر و ... - حدود 25 سال بعد از وفات پیامبر (ص) - قابل استناد بود.
6 - به طور کلی باید دانست که کتاب «القطره»(تألیف مرحوم سید احمد مستنبط متوفای 1358 هـ ش) یکی از کتابهای معاصر است و از منابع معتبر و قدیمی حدیث شیعه به حساب نمیآید. این کتاب بیش از 1200 روایت در فضائل چهارده معصوم(ع) دارد که برخی از آنها از منابع نامعتبر گردآوری شده است.
نتیجه:
هیچ حدیث معتبری نداریم که بگوید: به جای انشاالله، بگویید: «ان شاء الله و علی».
ارجاعات:
(1) احمد مستنبط، القطرة، ج 1، ص 193، روایت شماره 179
(2) قطره اي از درياي فضائل اهل بيت(ع): ترجمه كتاب نفيس القطره، مترجم: محمد ظریف، قم، انتشارات حاذق، روایت شماره 179
(3) شاذان بن جبرئیل قمی، الروضة، ص: 135
#القطره #تحریف #بدعت
عضویت کانالها در ایتا و تلگرام👇
@pasokhvoice
@pasokhtext
@shenakhtehadis
هدایت شده از احسان عبادی | ما و او