🖌یادداشت
📗وامداریِ ذاتیِ دین به اخلاق
◀️قسمتِ چهارم
❇️در یادداشتِ پیشین روشن شد که طریقِ «اعجاز» در اثباتِ نبوّت خاصّه یا همان «رسولِ صادق» به اخلاق، مبتنی است. در این قسمت به دیگر طریقِ اثباتِ رسالت یعنی طریقِ «تنصیص» خواهم پرداخت.
❇️یکی از راههای تشخیصِ رسولِ صادق از کاذب «تنصیص» یا همان «تصریحِ پیامبر پیشین» به نبوّت فردی دیگر است. بر این اساس، اگر فردِ الف یک رسولِ صادق باشد و این شخص، به رسالتِ فردِ ب تصریح کند؛ آنگاه فردِ ب نیز رسولِ صادق است.
❇️این طریق از دو جهت نیازمندِ اخلاق است: 1- پیشفرضِ این استدلال این است که رسولِ اوّل، فردی دروغگو نیست. به بیانِ دیگر اگر قائل به قُبحِ ذاتیِ دروغ و حُسنِ ذاتیِ صداقت نباشیم، آنگاه باید به این لازمه تن دهیم که رسولِ الف ممکن است در معرّفیِ فردِ ب به عنوانِ رسولِ خدا، بنابر مصالحی به ما دروغ گفته باشد؛ بنابراین فردی که به حُسن و قُبحِ ذاتیِ افعال اعتقاد ندارد نمیتواند به رسالتِ فردِ ب بخاطر تصریحِ پیامبرِ الف یقین پیدا کند و در نتیجه بهرهای از این طریق نمیبرد.
❇️2- بحث را به رسالتِ خودِ پیامبر الف معطوف میکنیم. ما از چه راهی تشخیص دادیم که فردِ الف پیامبر خدا و رسولِ حقّ است تا بخواهیم به تنصیصِ وی گوش دهیم؟ اگر رسالتِ پیامبرِ الف از طریقِ تنصیصِ یک پیامبر پیشین به نامِ ج ثابت شده باشد، بحث را به رسالتِ پیامبر ج منتقل میکنیم. با ادامهی این سلسله به دور یا تسلسلِ محال میرسیم.
❇️این بیان روشن میکند که «راهِ تنصیص» به تنهایی نمیتواند راه و معیاری برای تشخیصِ رسولِ صادق از کاذب باشد زیرا به دور و تسلسل ختم میشود. بنابراین دستِ کم رسالت در اوّلین حلقه از سلسلسه انبیاء، یعنی رسالتِ اوّلین پیامبر، میبایست از طریقی غیر از طریقِ «تنصیص» - یعنی اعجاز یا قرائن و شواهد- به اثبات برسد.
❇️از آنجا که مسیرِ اعجاز و مسیرِ شواهد و قرائن هر دو مبتنی بر اخلاق هستند و از طرفی «راه تنصیص» در نهایت مبتنی بر یکی از دو مسیرِ گذشته میشود؛ در نتیجه «راه تنصیص» نیز در ذاتِ و بُنِ خود مبتنی بر اخلاق است؛ بنابراین فردی که قائل به حُسن و قُبحِ ذاتیِ افعال نیست بخاطرِ این دو لازمه نمیتواند از طریقِ تنصیص به رسالتِ خاصّه پُل بزند.
📝تکمله: همانطور که پیش از این بیان شد مهمّترین راه در تعیین و تشخیص «امام» در مذهبِ شیعیانِ امامیه «راه تنصیص» است. بر اساسِ مدّعای این یادداشت اگر فردی قائل به حُسن و قُبحِ ذاتیِ افعال نباشد نمیتواند به صداقتِ امامِ پیشین در تعیین امامِ بعدی اعتماد کند و در نتیجه تشخیصِ امام و یقین بر امامتِ وی برای وی امری محال خواهد بود.
https://t.me/keramatlogic
❇ انجمن علمی فلسفه و عرفان اسلامی
🆔️https://eitaa.com/philosophymazaheb ایتا
🆔️
https://t.me/philosophy_mazahebتلگرام
🆔️https://instagram.com/philosophymazahebاینستاگرام
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
📜عقل متوقف در مقابل عشق قرار میگیرد نه عقل متعالی!
دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی
برنامه معرفت"قسمت ۴"دقیقه ۱۰
▫️حال عقل متوقف و متعالی چیست؟
❇ انجمن علمی فلسفه و عرفان اسلامی
🆔️https://eitaa.com/philosophymazaheb ایتا
🆔️
https://t.me/philosophy_mazahebتلگرام
🆔️https://instagram.com/philosophymazahebاینستاگرام
🖌یادداشت
📗وامداریِ ذاتیِ دین به اخلاق
◀️قسمتِ پنجم
❇️در دو یادداشتِ پیشین به دو طریقِ اثباتِ رسولِ صادق یعنی «اعجاز» و «تنصیص» پرداختم و نشان دادم هر دو راه برای تشخیصِ رسولِ صادق نیازمندِ «اخلاق» هستند. در این یادداشت به آخرین راهِ اثباتِ نبوّت یعنی راهِ «مجموعهی شواهد و قرائن» میپردازم. از آنجا که از این مسیر، کمتر در کُتب کلامی سخن به میان آمده است این مسیر را بیشتر شرح میدهم.
❇️منظور از «مجموعهی شواهد و قرائن» این است که اگر مجموعهی حیاتِ فکری(علمی) و رفتاریِ فردی به نامِ الف، نشاندهندهی تعالی شخصیتی این فرد باشد و این فرد ادّعای رسالت نماید و دیگر شواهد نیز ( همچون تنصیص، اعجاز و...) این ادّعا را تقویّت و تثبیت نماید میتوان به صادق بودنِ چنین رسولی اذعان نمود.
❇️بر اساسِ این طریق، تشخیصِ صدقِ رسولِ خدا به لحاظِ معرفتشناختی از نظریّهی «انسجام گروی» بهره میبرد بدین معنا که اگر مجموعهی شواهد و قرائن به طورِ منسجم دالّ بر نبوّت یک فرد باشد آنگاه آن فرد رسولِ خداست. مجموعهی شواهد و قرائن را میتوان در چهار دستهی کلّی، دسته بندی کرد: حیاتِ فکری، حیاتِ رفتاری-اخلاقی، اعجاز و تنصیص.
❇️منظور از حیاتِ فکری به اموری همچون «تواضعِ علمی»؛ «عدمِ هذیان گویی»، «عدمِ پارادوکسیکال سخن گفتن»، «مستدلّ سخن گفتن»، «دارا بودنِ معرفتِ معنوی»، «توانایی هدایتِ معرفتی»، «پاسخگویی در قِبالِ مسائل الهیاتی»، «کاربردی بودنِ دستورالعملها»؛ « ارائهی راهکارهای مناسب در جهتِ از بین بردنِ نقصهای روانی و اخلاقی» و... اشاره دارد. با داشتنِ مجموعِ چنین ویژگیهایی میتوان اذعان نمود علم و دانشِ این فرد از منبعی ماورایی سرچشمه گرفتهاست خصوصاً اگر آن فرد پیش از رسالت دارای معلّم و استادِ معرفتی نبوده باشد.
❇️منظور از حیاتِ رفتاری دو امر است: 1- واجد بودنِ همین اصول و فضائلِ اخلاقیِ مرسوم همچون «امانتداری و عدمِ خیانت در مال و جان و ناموس افراد»، «صداقت»؛ «عدالت و پرهیز از ظلم»؛ «عدمِ خودبرتر بینی»، «وفاداری»؛ «عدمِ استفاده از خدعه و نیرنگ»؛ «تواضع و فروتنی»؛ «صبوری و بردباری»؛ « عدمِ بهرهکشی از انسانها»؛ «عدمِ سوء استفاده از جایگاه معنویِ خود»؛ «مهربانی و پرهیز و خشونت»؛ «وفاداری»؛ «مسئولیّت پذیری»؛ «عفو پذیری»؛ «عدمِ حسادت»؛ «یاری رساندن به افراد بدونِ چشمداشت و بدونِ مزد» و...
❇️دومین مؤلّفهی حیاتِ رفتاریِ فردِ نبیّ نیز تأثیرگذاریِ رفتاری در جهتِ بهبودِ وضعیّتِ معنوی و اخلاقیِ جامعهی پیرامون خود با داشتنِ چنین اوصافی است: «محبّت و عشقِ الهی»؛ «کَرَم و داشتنِ روحیّهی انفاق»؛ «ساده زیستی»؛ «داشتنِ زندگیِ مادّی و بهره بردن از لذایذِ دنیوی در حدّ قشرِ ضعیفِ جامعه»؛ «توجّهِ ویژه به محرومین و مستضعفان»؛ «آزاد منشی و آزادگیِ»؛ « رعایتِ حقوقِ انسانی»؛ «پاسخگویی در قِبال مسئولیّتِ رسالت»؛ « عدمِ توجیهِ وسیله برای رسیدن به هدف»؛ « باطن گرایی و توجّه به نیّات»؛ « کلامِ نافذ و زنده کردنِ وجدانِ اخلاقیِ آحاد»و... است.
❇️اگر مجموعِ چنین خصوصیّاتی در فردی همراه با دعویِ نبوّت ( یا دعویِ امامت در تشیّع) همراه باشد و این دعوی توسّط نصّ یا اعجاز تقویّت گردد میتوان به صدقِ چنین رسول (یا امامی) باور پیدا کرد.
❇️به نظر میرسد در بسترِ تاریخی، ایمان به رسولان معمولاً از این طریق پدید آمده باشد. به عنوانِ مثال در دینِ اسلام و ایمانِ مسلمانانِ اولیّه به پیامبر اسلام چنین مسیری در تاریخ قابل ردیابی است. مسلمانانِ اولیّه اوّلاً اعتمادِ کامل به خصوصیّاتِ رفتاری و اخلاقیِ پیامبر داشتند و در جامعه به او لقبِ «امانتدار» را داده بودند ( امانتداری به لحاظِ وسعتِ اخلاقی یکی از وسیعترین مفاهیم اخلاقی است و بسیاری از فضائل اخلاقی را در خود جای میدهد).
❇️خصوصیّاتِ رفتاریِ این فرد همراه با دانش و معرفتِ اخلاقیِ والا مهمّترین مولّفههای رسالتِ چنین فردی را میسازد. هنگامی که این ویژگیهای شخصیّتی، همراه با ادّعای نبوّت می گردد و توسّط نصوصِ پیشینِ پیامبرانِ گذشته تقویّت میگردد و در نهایت با کلامی اعجاز انگیز توأم میگردد؛ ایمان به این فرد را رقم میزند.
https://t.me/keramatlogic
❇ انجمن علمی فلسفه و عرفان اسلامی
🆔️https://eitaa.com/philosophymazaheb ایتا
🆔️
https://t.me/philosophy_mazahebتلگرام
🆔️https://instagram.com/philosophymazahebاینستاگرام
کانال رسمی انجمن علمی فلسفه و عرفان اسلامی
کانون کتاب و کتابخوانی افق دانشگاه بین المللی مذاهب اسلامی بندرعباس با همکاری انجمن فلسفه و عرفان اس
اصلاحیه :
کانون کتاب و کتابخوانی افق دانشگاه بین المللی مذاهب اسلامی بندرعباس با همکاری انجمن فلسفه و عرفان اسلامی به مناسبت گرامیداشت هفته معلم برگزار می کند:
مسابقه کتابخوانی با محوریت کتابِ نظام حقوق زن در اسلام به قلم استادِ شهید مرتضی مطهری
نگاهی نو به زن و جایگاه او در اندیشه شهید مطهری
زمان برگزاری آزمون: شنبه ۳۰اردبیهشت ماه 1402
📌به صورت مجازی
منبع مسابقه: فصل پنجم کتاب نظام حقوق زن در اسلام
به برگزیدگان جوایزی نفیس و ارزنده اهدا می گردد.
✅حکیم فردوسی از آنگونه که بود تا آنگونه که شد.
🔹(به مناسبت سالروز بزرگداشت حکیم فردوسی)
📌در کنار توجه به اشعار اساطیری و پهلوانی شاهنامه، به این شعر فردوسی مبنی بر ندامت وی از صرف عمر در احوال شاهان و افسانه های ایران زمین توجه شود. در این اشعار تبنه آمیز حکیم فردوسی، از صرف کردن عمر در افسانه ها و اساطیر و قصه شاهان، اظهار پشیمانی می کند این مطلب در کتاب «یوسف و زلیخا» که تفسیر منظوم سوره یوسف از فردوسی است، بیان شده است:
من از هر دری گفته دارم بسی شنیدند گفتار من هر کسی
سخنهای شاهان با رأی و داد به سخت و به سست و بلند و گشاد
بسی گوهر داستان سفتهام بسی نامه باستان گفتهام
به بزم و به رزم و به کین و به مهر یکی از زمین و یکی از سپهر
...
از آن تخم کشتن پشیمان شدم زبان و دهان را گره بر زدم
نگویم کنون نامهای دروغ سخن را ز گفتار ندهم فروغ
نکارم کنون تخم رنج و گناه که آمد سپیدی به جای سیاه
دلم سیر گشت از فریدون گُرد مرا زآنچه کو تخت ضحّاک برد
گرفتم دل از ملکت کیقباد همان تخت کاوس کی برد باد
ندانم چه خواهد بدن جز عذاب ز کیخسرو و جنگ افراسیاب
بر این میسزد گر بخندد خرد زمن خود کجا کی پسندد خرد
که یک نیمه از عمر خود کم کنم جهانی پر از نام رستم کنم
دلم گشت سیر و گرفتم ملال هم از گیو و طوس و هم از پور زال
ز من دست گیتی به دزدید مشک بجایش پراکنده کافور خشک
کنون چارهای بایدم ساختن دل از کار گیتی بپرداختن
گرفتن یکی راه فرزانگان نرفتن به آئین دیوانگان
سر از راه واژونه بر تافتم که کم شد ز من عمر و غم یافتم
کنون گر مرا روز چندی بقاست دگر نسپرم جز همه راه راست
نگویم دگر داستان ملوک دلم سیر شد ز آستان ملوک
نگویم سخنهای بیهوده هیچ به بیهوده گفتن نگیرم بسیج
که آن داستانها دورغ است پاک دو صد زان نیرزد به یک مشت خاک
ز پیغمبران گفت باید سخن که جز راستیشان نبد بیخ و بن
پی نوشت:
🔹دکتر حسین محمد زاده صدیق در تصحیح کتاب«یوسف و زلیخای فردوسی» با اسناد و مدراک قوی توضیح داده اند که این مثنوی از آنِ ابوالقاسم فردوسی است و دلایل انکار کنندگان آن، جنبه علمی ندارد.
🔹مشخصات اثر: كتاب «يوسف و زليخا» ، اثر فردوسي، به اهتمام دكتر حسين محمدزاده صديق- انتشارات آفرينش
🌐#کانال_انسان_شناسی
🆔@ahmad_shahgoli
❇ انجمن علمی فلسفه و عرفان اسلامی
🆔️https://eitaa.com/philosophymazaheb ایتا
🆔️
https://t.me/philosophy_mazahebتلگرام
🆔️https://instagram.com/philosophymazahebاینستاگرام
🖌یادداشت
📗وامداریِ ذاتیِ دین به اخلاق
◀️قسمتِ ششم
❇️این مسیر نیز در تمامِ مولّفههای ساختاریِ آن وابسته و مبتنی بر اخلاق است؛ زیرا 1- رسولِ صادق میبایست دانشِ اخلاقی و همچنین توانایی مهارتی در جهتِ بهبودِ وضعیّتِ اخلاقیِ جامعه را داشته باشد و این ضرورت جز با پذیرشِ حُسن و قُبح ذاتیِ افعال پدید نمیآید.
❇️به بیانِ دیگر فردی که از این طریق به اثباتِ رسالت تمسّک میجوید باید پیش از این طریق پذیرفته باشد که داشتنِ چنین معرفتی برای نبیّ ذاتاً خوب و نداشتنِ آن ذاتاً نقص و بد است و همچنین بهبودِ وضعیّتِ اخلاقیِ جامعه ذاتاً خوب است.
❇️2- واجِد بودنِ خصوصیّاتِ رفتاریِ مذکور مبتنی بر پذیرشِ حُسن و قُبح ذاتیِ افعال است؛ زیرا فردی که به حُسن و قُبح ذاتیِ افعال باور ندارد نمیتواند بپذیرد که رسولِ خدا همواره باید خصوصیّاتِ مذکور را داشته باشد. به بیانِ دیگر فردی که باورمند به حُسن و قُبح ذاتیِ افعال نیست باید به این لازمه تن دهد که رسولِ خدا گاهی میتواند خَلافِ امور یادشده را مرتکب شود؛ مثلاً میتواند خیانت کند؛ دزدی کند؛ به ناموسِ مردم تجاوز کند یا دروغ بگوید. بر این اساس، چنین فردی نمیتواند از طریقِ فضائل اخلاقی به اثباتِ رسولِ خدا پل بزند.
❇️3- گفته شد که خصوصیّاتِ فکریِ مذکور میتواند توسّطِ نصّ و همچنین اعجاز تقویّت گردد. پیش از این روشن شد که طریقِ «نصّ» و «اعجاز» هر دو وابسته به اخلاق هستند؛ بنابراین عواملِ تقویّت کنندهی صدقِ رسولِ خدا مبتنی بر اخلاقِ فطری است.
❇️از مجموعِ این سخنان آشکار میگردد که طریقِ «مجموعِ شواهد و قرائن» هم در خصوصیّاتِ فکری و رفتاری و هم در عواملِ تقویّت کننده (اعجاز و نصّ) وابسته به اخلاق است.
❇️در مقامِ جمع بندیِ این بحث، بار دیگر مدّعای خود را که اکنون به اثبات رسیده است بارِ دیگر تکرار میکنم: «معناداریِ رسالت در گروِ وجودِ راهی برای تشخیصِ رسولِ صادق است. در ادیانِ ابراهیمی سه راهِ اعجاز، نصّ و مجموعِ شواهد و قرائن برای تشخیصِ رسولِ صادق پیشنهاد شده است. تاکنون آشکار شد که هر سه راه در ذات و بُنِ خود وابسته به اخلاق هستند؛ بنابراین مُنکر اخلاقِ فطری و حُسن و قُبحِ ذاتیِ افعال راهی برای تشخیصِ رسولِ صادق ندارد و مفهومِ «رسالت» برای چنین فردی دارای معنای محصّلی نیست».
https://t.me/keramatlogic
❇ انجمن علمی فلسفه و عرفان اسلامی
🆔️https://eitaa.com/philosophymazaheb ایتا
🆔️
https://t.me/philosophy_mazahebتلگرام
🆔️https://instagram.com/philosophymazahebاینستاگرام
💫🪐 ۲۸ اردیبهشت
روز بزرگداشت «خیام»
این خداوندگارِ دانش و فرزانگی
و بزرگپیامبرِ پارسیسُرایی گرامی باد.
خیام همچون فردوسی در چامهها و نوشتههای خود دانسته و آگاهانه یا سراسر پارسی مینوشت و میسرود یا از واژههای بیگانه بسیار کم بهره میبرد.
چند نمونه از آنها را بخوانیم:
ای بس که نباشیم و جهان خواهد بود
نی نام ز ما و نی نشان خواهد بود
☘💫
از تن چو برفت جان پاک من و تو
خشتی دو نهند بر مغاک من و تو
و آنگاه برای خشت گور دگران
در کالبدی کشند خاک من و تو
☘💫
یک چند به کودکی به استاد شدیم
یک چند به استادی خود شاد شدیم
پایان سخن شنو که ما را چه رسید
از خاک درآمدیم و بر باد شدیم
☘💫
هم دانهی امید به خرمن ماند
هم باغ و سرای بی تو و من ماند
سیم و زر خویش از درمی تا به جُوی
با دوست بخور، گرنه به دشمن ماند
☘💫
تا چند زنم بهروی دریاها خشت؟
بیزار شدم ز بتپرستان کنشت
خیام، که گفت دوزخی خواهد بود؟
که رفت به دوزخ و که آمد ز بهشت؟
☘💫
هان کوزهگرا بپای اگر هشیاری
تا چند کنی بر گِل مردم خواری
انگشت فریدون و کف کیخسرو
بر چرخ نهادهای، چه میپنداری؟
☘💫
ای کاش که جای آرمیدن بودی
یا این ره دور را رسیدن بودی
کاش از پی صدهزار سال از دل خاک
چون سبزه امید بردمیدن بودی
☘💫
زنهار به کس مگو تو این راز نهفت
هر لاله که پژمرد نخواهد بشکفت
☘
روز_خیام
فرتور(عکس): تندیس خیام در دانشگاه اوکلاهاما، ساختهی هنرمندانهی حسین_فخیمی
❇ انجمن علمی فلسفه و عرفان اسلامی
🆔️https://eitaa.com/philosophymazaheb ایتا
🆔️
https://t.me/philosophy_mazahebتلگرام
🆔️https://instagram.com/philosophymazahebاینستاگرام
🔰 انجمن علمی فلسفه و عرفان اسلامی دانشگاه بین المللی مذاهب اسلامی به مناسبت «روز بزرگداشت #ملاصدرا » برگزار می کند:
🔹️نشست حضوری با عنوان:
🔸(چالش های حکمت متعالیه در باب توجیه مسئولیت اخلاقی)
📌با حضور:
آقای دکتر کرامت ورزدار (دکتری فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تهران )
خانم دکتر فاطمه سادات کتابچی (دکتری تخصصی الهیات و معارف اسلامی گرایش فلسفه و کلام اسلامی)
🗓 تاریخ: یکشنبه ۳۱ اردیبهشت ماه ۱۴۰۲
📍مکان:سالن جلسات دانشگاه بین المللی مذاهب اسلامی
⏰ ساعت: : ۱۶:۳۰ الی ۱۸
🔺️شرکت برای عموم آزاد است
❌ دانشجویان غیر دانشگاه مذاهب اسلامی برای شرکت در این جلسه به ایدی زیر مراجعه فرمایند:
@Eskandariisani
✅ انجمن علمی فلسفه و عرفان اسلامی دانشگاه بین المللی مذاهب اسلامی
🆔️ @philosophymazaheb
کانال رسمی انجمن علمی فلسفه و عرفان اسلامی
اصلاحیه : کانون کتاب و کتابخوانی افق دانشگاه بین المللی مذاهب اسلامی بندرعباس با همکاری انجمن فلسفه
🌐 پیوند شرکت در آزمون #مسابقه_کتابخوانی با محوریت کتاب نظام حقوق زن در اسلام به قلم استاد شهید مرتضی مطهری :
https://kad.mazaheb.ac.ir/1045
📋 آزمون شامل بیست سوال تستی میباشد.
⏰ لینک آزمون ساعت ۲۱ باز میشود و رأس ساعت ۲۲ بسته خواهد شد.
⏳ زمان پاسخگویی به سوالات ۲۰ دقیقه می باشد.
📱ابتدا اطلاعت کامل خود را جهت شرکت در آزمون وارد نمایید. سپس کد صحت سنجی به شماره تلفن همراه شما ارسال می گردد، پس از وارد نمودن کد، وارد صفحه آزمون خواهید شد و مدت زمان از لحظه ورود به آزمون محاسبه میگردد.
🔰1خرداد سالروز بزرگداشت صدر الدین محمد بن ابراهیم قوام شیرازی(ملاصدرا)"رضوان الله تعالی"
🆔@philosophymazaheb ایتا
🆔https://t.me/philosophy_mazaheb تلگرام
🆔@philosophymazaheb اینستاگرام
#انجمن_علمی_فلسفه_و_عرفان