#مشروطیت از نگاه علامه #نائینی به مناسبت سالگرد صدور فرمان مشروطيت ⭕️قسمت سوم: ❓پرسش: به نظر شما از دل اندیشه سیاسی نائینی چگونه حکومتی در می­ آید؟ 📌پاسخ: معتقدم نائینی در تنبیه الامه مطالب خود را در دو بخش تنظیم وارائه کرده است. بخشی از این کتاب دفاع از #مشروطه_سلطنتی در آن مقطع تاریخی است. 👈ولی بخش مهم­تر آن بیان اصول و #معیارهای_ثابتی است که هر حکومتی در هر عصر و زمانی، حتی عصر امام معصوم باید واجد آنها باشد. به عنوان مثال: 👈این­که حقیقت حکومت، نه تنها در نگاه دینی، بلکه نگاه عقلانی، #امانتداری است و زمامداران جامعه باید آن را امانتی بدانند که وظیفه حراستش را دارند، نه مالکیت نسبت به مملکت، منابع و ذخائر آن، و نسبت به مردم. طبعا امانتدار باید #پاسخگوی امانتی باشد که در اختیارش نهاده شده، نمی تواند خود را مبرّای از مسئولیت و پاسخگویی بداند. این شاخصه اصلی است. 🔻افزون بر آن، می توان شاخصه های دیگری را هم برشمرد: این­که اختیارات حکومت #محدود و #مقید به قانون است و قانون فصل­ الخطاب است، قانونی که با #رأی_اکثریت مردم و بر اساس مصالح عمومی وضع می­شود، 👈👈و به تعبیر شهید بهشتی «مبنای نظم اجتماعی در عصر غیبت امام معصوم، رأی اکثریت است.» البته در هر جامعه­ ای، به ویژه در جوامع دینی و مکتبی رأی اکثریت مردم در چارچوب مرام و مکتبی است که در رتبه پیشین برگزیده ­اند؛ بر همین اساس، هیچ مقامی #فوق_قانون نیست؛ مردم دارای #آزادی های اجتماعی وسیاسی ­اند؛ مردم #حق_نظارت بر دولتمردان را دارند و این حق مستند به دلایل متعددی است؛ مردم با صاحبان قدرت از نظر حقوق، احکام و مجازات­ها یکسان­ اند و زمامداران در این زمینه­ ها امتیازی بر مردم ندارند. به نظرم از دیدگاه نائینی شاخصه­ های فوق از اصول و معیارهای ثابت حکومت مطلوب و ایده ­آل است. ❓پرسش: ❓آیا مفاهیمی چون #آزادی، #مساوات، تفکیک قوا، پارلمان و مانند آن را می­توان از دل شریعت استخراج کرد؟ و اصولا با دیدگاه نائینی می­توان مشروطیت و ارکان آن را تحلیل کرد؟ 📌پاسخ: نائینی معتقد بود مفاهیمی مثل #شورا، آزادی، مساوات و اعتبار رأی اکثریت، به آن معنایی که مرادش بود از آموزه­های دینی استخراج می شود 👈👈و حتی تصریح می کرد آنچه در اروپا به عنوان مشروطه و ارکان آن مطرح شد، برگرفته از تمدن اسلامی است. تعبیر «هذه بضاعتنا رُدّت الینا» که در تنبیه الامه به کار برده شده، به همین معناست. ولی من عرض می کنم لازم نیست مفاهیم نو را از دل شریعت استخراج کنیم، همین که این مفاهیم با موازین و احکام مسلّم دینی تعارضی نداشته باشد، کافی است. 🔻به علاوه، آنچه از نظر عقل و #بنای_عملی_عقلا پذیرفته شود، می­تواند با رعایت اصولی، از نظر شریعت هم پذیرفته شود. بالاخره #عقل یکی از مبانی استنباط احکام شریعت است، هم­چنین برخی از بنائات عقلایی می تواند مورد تأیید شریعت هم باشد. پس در مواجهه با مفاهیم نو الزاماً ضرورت ندارد که از دل شریعت استخراج گردد. ❓پرسش: آیا پروژه #نائینی برای مسائل امروز ایران #راهگشا و مؤثر می دانید؟ 📌پاسخ: اگر شاخصهای مدنظر نایینی مانند حاکمیت قانون، اعتبار رأی اکثریت، امانت دانستن حکومت و قدرت، #پاسخگو بودن زمامداران، #حق_نظارت_مردم بر قدرت، وضع قانون بر معیار مصالح و منافع عمومی چنانچه در جمهوری اسلامی رعایت شود و کارنامه چهل ساله از این زاویه مورد بازبینی قرار گیرد، می توان امیدوار بود که ما بعد از مشروطیت گامهای دیگری برداشته ایم. البته نفس برچیدن نظام سلطنتی و تأسیس جمهوری اسلامی خودش گام دیگری بود که بعد از مشروطه برداشته شد، بالاخره نظام جمهوری در مقایسه با سلطنت، گامی به جلو و پیشرفت شمرده می­شود. معتقدم آنچه امام در اواخر عمرشان در موضوع قانونگذاری مطرح کردند، در مقایسه با نائینی گامی فراتر از بود. نائینی معتقد بود حکومت فقط در دایره #مباحات می تواند قانون وضع کند، ولی امام معتقد بود حتی در قلمرو الزامیات شرعی هم، نمایندگان مردم می توانند بر اساس مصلحت و منافع عمومی قانون وضع کنند. متاسفانه این گام بلند جدی گرفته نشد و ابعاد مختلفش پیگیری نشد. پایان 🖋حجت الاسلام سيدجواد ورعي کانالِ قرآن‌پویان تدبر در قرآن ،تفقه در دين ┏━━🌹💠🌹━━┓ 🆔@quranpuyan ┗━━🌹💠🌹━━┛