✴️جایگاه ضعیف #عقل در فقه کنونی
🛑قسمت اول:
❓رابطه رسول دروني و بيروني ،ايا پس از قبول انبيا، #عقل را بايد تعطيل كرد؟
📖قرآن مجید در آیات گوناگونی هدف از بعثت پیامبران و نزول کتب آسمانی را بیان فرموده است.
↩️برای نمونه در سوره حدید آیه ۲۵ میفرماید:
🔸«لَقَد أَرسَلنا رُسُلَنا بِالبَیِّناتِ وَأَنزَلنا مَعَهُمُ الکِتابَ وَالمیزانَ لِیَقومَ النّاسُ بِالقِسطِ» یعنی همه برنامه بعثت انبیاء و ارسال کتب آسمانی برای برقراری #عدالت است
یا در قرآن کریم در سوره آل عمران آیه ۷۹ میفرماید:
🔸«مَا کَانَ لِبَشَرٍ أَنْ یُؤْتِیَهُ اللَّهُ الْکِتَابَ وَالْحُکْمَ وَالنُّبُوَّهَ ثُمَّ یَقُولَ لِلنَّاسِ کُونُوا عِبَادًا لِی مِنْ دُونِ اللَّهِ وَلَکِنْ کُونُوا رَبَّانِیِّینَ بِمَا کُنْتُمْ تُعَلِّمُونَ الْکِتَابَ وَبِمَا کُنْتُمْ تَدْرُسُونَ» یعنی برای هیچ بشری سزاوار نیست که خداوند، کتاب آسمانی و حکم و نبوّت به او دهد سپس او به مردم بگوید: «غیر از خدا، مرا پرستش کنید» بلکه سزاوار مقام او، این است که بگوید: مردمی الهی باشید، آنگونه که کتاب خدا را میآموختید و درس میخواندید و غیر از خدا را پرستش نکنید.
👈همانطور که ملاحظه میکنید، اینجا خداوند میفرماید هدف این است که مردم #ربانی شوند که البته خیلی هدف تکان دهندهای است.
🖋 در روایات نیز به این موضوع زیاد پرداخته شده است. برای نمونه امام علی(ع) در پاسخ به سؤالی در زمینه علت بعثت انبیای الهی میفرمایند:
🔻 پیامبران از پى یکدیگر آمدند تا از مردم بخواهند که آن عهد را که خلقتشان بر آن سرشته شده، به جاى آرند و نعمت او را که از یاد بردهاند، فرا یاد آورند و از آنان حجّت گیرند که رسالت حق به آنان رسیده است و #عقلهایشان را که در پرده غفلت، مستور گشته، برانگیزند.
در این جا، نقطه تمرکز برای روی #شوراندن_عقول انسانهاست یعنی پیامبران برای به راه انداختن یک انقلاب عقلی در انسانها که رمز نجات انسان و حیات ابدی است، آمدهاند.
یک نکته مهم در اینجا، فتوای عقل در خصوص نیاز به دین است. روشن است که ما از طریق جهانبینی عقلی به سمت جهانبینی دینی میرویم. یعنی قبل از آنکه مؤمن شویم و به شریعت روی بیاوریم، عقل به مثابه پیامبر درونی هست که به نحو محققانه راه ورود ما به جهان بینی الهی را باز میکند.
👈حال، همین عقل و همین پیامبر درونی، فتوا میدهد که من بعد از ورود به عالم مادی، با حجابها و با محدودیتهایی روبرو هستیم و همین محدودیتها مانع میشود تا در همه امور از انسان و جامعه انسانی دستگیری کنیم.
این #عقل است که به ضرورت بهرهمندی از پیامبران بیرونی یعنی پیامبر خدا و دین فتوا میدهد.
❓اما سؤال جدید اینجاست که آیا بعد از آمدن پیامبر بیرونی، باید با عقل خدا حافظی کرد؟
👈پاسخ این است که خیر، نه عقل به دنبال خداحافظی است و نه دین چنین چیزی را میخواهد. اتفاقاً دین دست عقل را به گرمی میفشارد و از آن میخواهد، نه تنها در قلمرو خود قویتر از قبل به انسان یاری برساند بلکه شانه به شانه او در جهت سعادتمندی انسان ها وارد عمل شود یعنی عقل و دین یکی میشوند تا بتوانند هدف خدا را در این جهان محقق کنند.
در اینصورت، کسی تصور نکند، با آمدن دین، عقل و به تبع آن علم به انزوا میرود! اساساً دین در پی ورود به ساحت اختصاصی عقل و علم نیست.
↩️ #دین نمیخواهد پزشکی ما را تأمین کند؛ ریاضیات و مهندسی ما و فیزیک و شیمی ما را تأمین کند هرچند میخواهد که همه چیز در این دنیا زیر چتر جهانبینی الهی باشد و عقل هم با این مطالبه دین همراهی دارد. حال، هنر ما در مباحث کلامی این است که با استفاده از قرآن و سنت و عقل، قلمرو اختصاصی دین و به تبع آن، قلمرو اختصاصی فقه را پیدا کنیم و باری که بر دوش فقه میگذاریم را با این قلمرو تطبیق دهیم.
💫ادامه دارد
🖋حجتالاسلام والمسلمین رضا غلامی،
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگ.
💻نقل از سايت انديشه ما
کانالِ قرآنپویان
تدبر در قرآن ،تفقه در دين
┏━━🌹💠🌹━━┓
🆔@quranpuyan
┗━━🌹💠🌹━━┛
#دعاهای_روزانه
اللَّهُمَّ فَاهْدِنِی هُدَى الْمُهْتَدِینَ وَ ارْزُقْنِی اجْتِهَادَ الْمُجْتَهِدِینَ
خدایا مرا به راه رهیافتگان بدار و تلاش تلاشگران را روزیام فرما
از دعای امام صادق ع در ماه رجب
@quranpuyan
💠#تلاوت_روزانـہ یــڪ صفحـہ قرآטּ بـہ همراـہ ترجمـہ
📖#سوره_مبارڪه_نمل آیات 45 تا 55
📄#صفحه_381
༻🍃🌸🍃༺
🆔@quranpuyan
#گزیده_نڪات_تفسیرے
#صفحه_381
❇️#آیات54و55نمل
💠وَ لُوطاً إِذْ قالَ لِقَوْمِهِ أَ تَأْتُونَ الْفاحِشَةَ وَ أَنْتُمْ تُبْصِرُونَ (۵۴) أَ إِنَّكُمْ لَتَأْتُونَ الرِّجالَ شَهْوَةً مِنْ دُونِ النِّساءِ بَلْ أَنْتُمْ قَوْمٌ تَجْهَلُونَ (۵۵/نمل)
🌱و (نيز) لوط را (فرستاديم) كه به قومش گفت: آيا اين كار بسيار زشت را در حالی كه به زشتی آن آگاهيد، انجام میدهيد؟
آيا شما با بودن زنان، برای غريزهی شهوت به سراغ مردان میرويد؟ بلكه شما مردمی (نادان و) جهالت پيشهايد.
🔹در آيات ديگر قرآن كريم آمده است: همسر برای آرامش، تربيت نسل و تعاون در زندگی، است، ولی در اين جا تنها مسألهی شهوت را بيان كرده است، زيرا قوم لوط هدفی جز شهوت نداشتند. «شَهْوَةً مِنْ دُونِ النِّساءِ»
🔹پيامبران و رهبران مصلح جامعه با گناهانِ شايع زمان خود به شدّت مبارزه میكنند. «أَ تَأْتُونَ الْفاحِشَةَ»
🔹با سؤال انتقادی، وجدانها را بيدار كنيد. «أَ تَأْتُونَ الْفاحِشَةَ»
🔹يكی از وظايف انبيا، مبارزه با منكرات است. «أَ تَأْتُونَ الْفاحِشَةَ»
🔹حرمت لواط، مخصوص اسلام نيست. «أَ تَأْتُونَ الْفاحِشَةَ»
🔹گناه علنی و آگاهانه، زشتی، كيفر و انتقاد بيشتری دارد. «وَ أَنْتُمْ تُبْصِرُونَ»
🔹زشتی لواط بر همه روشن است. «وَ أَنْتُمْ تُبْصِرُونَ»
🔹در نهی از منكر، به سراغ منكرات علنی برويد. «وَ أَنْتُمْ تُبْصِرُونَ»
🔹دفع شهوت بايد از طريق مشروع باشد. أَ إِنَّكُمْ لَتَأْتُونَ الرِّجالَ شَهْوَةً ...
🔹انحراف از مسير طبيعی و شرعی در امور جنسی، جهل و حماقت است. «بَلْ أَنْتُمْ قَوْمٌ تَجْهَلُونَ»
🔹همجنسگرايی، برخاسته از بیفرهنگی است. علم و دانشی كه انسان را از گناه باز ندارد، جهل است. لَتَأْتُونَ الرِّجالَ ... أَنْتُمْ قَوْمٌ تَجْهَلُونَ
📚تفسیر نور
༻🍃🌸🍃༺
🆔@quranpuyan
#گزیده_نڪات_تفسیرے
#صفحه_381
❇️#تطير و #تفال
💠قالُوا اطَّيَّرْنا بِكَ وَ بِمَنْ مَعَكَ قالَ طائِرُكُمْ عِنْدَ اللَّـهِ بَلْ أَنْتُمْ قَوْمٌ تُفْتَنُونَ
🌱گفتند: «ما (وجود) تو و همراهانت را به فال بد گرفتیم.» گفت: «فال بد شما، (عذابِ) نزد خداست (که بهزودی به سبب اعمالتان به شما خواهد رسید). آری، شما افرادی هستید که آزمایش شدهاید.»
نمل - ۴۷
👈تطير" چنان كه میدانيم از ماده" طير" به معنی پرنده است، و چون عرب فال بد را غالبا بوسيله پرندگان میزد، عنوان" تطير" به معنی فال بد زدن آمده است، در برابر" تفال" كه به معنی فال نيك زدن است.
🔷اصولا انسان نمیتواند در برابر علل حوادث بی تفاوت بماند، سرانجام بايد برای هر حادثهای علتی بجويد، اگر موحد باشد و خداپرست و علل حوادث را به ذات پاك او كه طبق حكمتش همه چيز را روی حساب انجام میدهد بازگرداند و از نظر سلسله علل و معلول طبيعی نيز تكيه بر علم كند مشكل او حل شده است و گرنه يك سلسله علل خرافی و موهوم و بی اساس برای آنها میتراشد، موهوماتی كه حد و مرزی برای آنها نيست و يكی از روشنترين آنها همين فال بد زدن است.
🔷فی المثل عرب جاهلی حركت پرندهای را كه از طرف راست به چپ میرفت به فال نيك میگرفت، و دليل بر پيروزی، و اگر از طرف چپ به راست حركت میكرد به فال بد میگرفت و دليل بر شكست و ناكامی! و از اين خرافات و موهومات بسيار داشتند.
🔷امروز نيز در جوامعی كه به خدا ايمان ندارند- هر چند از نظر علم و دانش روز پيروزيهای فراوانی كسب كردهاند- اين قبيل خرافات و موهومات فراوان است تا آنجا كه گاهی افتادن يك نمكپاش بر زمين آنها را سخت ناراحت میكند، و منزل و اطاق يا صندلی كه شماره آن سيزده باشد سخت در وحشتشان فرو میبرد، و هنوز هم بازار رمالان و فالگيران در ميان آنها گرم و داغ است، و مساله موهوم بخت و طالع در ميان آنها مشتری فراوان دارد.
🔷ولی قرآن با يك جمله كوتاه میگويد:" طائِرُكُمْ عِنْدَ اللَّـهِ": بخت و طالع و پيروزی و شكست و موفقيت و ناكامی شما همه نزد خدا است، خدايی كه حكيم است و مواهبش را طبق شايستگيها، شايستگيهايی كه بازتاب ايمان و عمل و گفتار و كردار انسانها است تقسيم میكند.
👌و به اين ترتيب اسلام پيروان خود را از وادی خرافه به حقيقت، و از بيراهه به صراط مستقيم دعوت میكند.
📚تفسیر نمونه
༻🍃🌸🍃༺
🆔@quranpuyan