eitaa logo
فصلنامه رهیافت اندیشه
615 دنبال‌کننده
738 عکس
8 ویدیو
10 فایل
🔖تحلیل و پاسخ‌یابی مسائل اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، حقوقی و... در چهارچوب اندیشه اسلامی 🔖گفت‌وگوهای چالشی با اساتید و صاحب‌نظران 🔖بهره‌گیری از یادداشت‌های مسئله‌محور پژوهشگران و نویسندگان ارتباط با ادمین: @admin_rahyaftandisheh تبادل: @rahyaft_t
مشاهده در ایتا
دانلود
🔘 ارکان اصلی نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران 📌 دکتر سیدمحمدمهدی غمامی در گفت‌وگو با ماهنامۀ رویش اندیشه؛ 🔖ماهیت نظام جمهوری اسلامی ایران نظامی است که به‌واسطۀ گذشتۀ تاریخی خود که از یک رژیم استبدادی غیرمشروع رنج می‌برده، نظامی حقوقی را ایجاد کرده که در این نظام حقوقی دو رکن اصلی وجود دارد. 🔖 اولین رکن این است که این نظام برخاسته از نظرات و آرای مردم است و همان طور که در مقدمۀ قانون اساسی آمده، چنین نظامی خواستۀ قلبی مردم مسلمان ایران و مسلمانان جهان بوده و از طرف دیگر نظام جمهوری اسلامی ایران نظامی مبتنی بر شرع مقدس اسلام است و از آموزه‌های اسلامی بر ادارۀ جامعه و اعمال حکمرانی استفاده می‌کند. 🔖 این هر دو به‌خوبی در اصل 56 قانون اساسی بیان شده و حاکمیت را هم به‌صورت طولی از آنِ خدا دانسته و با تمشیت امور توسط همۀ مردم طراحی کرده است. بنابراین نظام حقوقی ایران تفاوت بنیادینی با گذشته کرده است که از رویکردهای آستینی (حقوق به مثابه فرمان) که بنیاد استبداد و دیکتاتوری است، تبعیت نمی‌کند و نظارت‌پذیر است؛ چون ارزش‌ها و اصول فراوضعی دارد. 🌐 @rouyesh_andisheh
🔘 ضرورت اولویت‌دهی به منافع 📌دکتر محمدرضا عطاردی در گفت‌وگو با ماهنامۀ رویش اندیشه؛ 🔖 هرکسی بلاشک به‌دنبال منافع خویش است و این شخص ‌می‌‌‌تواند حقیقی یا حقوقی باشد. به‌نظر من این مسئله نه‌تنها در امور مادی بلکه در امور معنوی هم وجود دارد. خداوند می‌فرماید: «إِنَّ اللَّهَ اشتَرى مِنَ المُؤمِنينَ أنفُسَهُم وَأموالَهُم بِأنَّ لَهُمُ الجَنَّةَ» (توبه/111). یعنی خدا از شما (جان‌هایتان را) می‌خرد و این کار منفعت دارد. 🔖 بنابراین نباید از این مسئله فرار کرد؛ چراکه برخی می‌گویند در نظام اسلامی اصلاً منفعت‌طلبی خوب نیست. درحالی که هیچ‌جا در اسلام چنین چیزی گفته نشده است. منفعت‌طلبی در مسیر خودش درست و صحیح است؛ اما اینکه کدام منفعت را اولویت دهیم، جای بحث دارد. 🔖گاهی منفعت فرد، در طول عمرِ بیشتر و کسب مال بیشتر و آسایش بیشتر است؛ اما منافع دیگری هم وجود دارند که اولویت پیدا می‌کنند و باید به آن‌ها توجه کرد. اینجا بحث تعارض منافع پیش می‌آید؛ ولی درون‌شخصی است. در جای دیگر، تعارض منافع بین‌شخصی است. در این حالت من منافعی دارم و شما هم منافعی دارید و این دو مورد هم‌راستا نیستند. 🌐 @rouyesh_andisheh
🔘 ضرورت ارتقای کیفیت خط‌مشی‌گذاری 📌دکتر مرتضی جوانعلی آذر در گفت‌وگو با ماهنامۀ رویش اندیشه؛ 🔖 در ایران رویکردها و نوسانات دولت‌ها بسیار زیاد است و تفاوت مبانی فکری در حوزۀ ادارۀ جامعه، میان دولت‌ها وجود دارد و دولت‌ها هم چون احساس می‌کنند که باید خیلی زود به دستاوردهایی رسید تا موفقیت‌ها را در انتخاب‌های بعدی تکرار کنند، خروجی و نتیجۀ آن چنین می‌شود که به‌سمت کارهای کوتاه‌مدت گرایش پیدا کنند تا بتوانند باز هم از مردم رأی بگیرند. 🔖 با این مسئله باید چگونه برخورد کرد؟ بخشی از این مسئله، همین شوراهای عالی است؛ به‌شرطی که درست کار کنند. بخش دیگر ارتقای کیفیت خط‌مشی‌گذاری است. بخش دیگر تقویت نهادهای حرفه‌ای است که دائماً رصد کنند و به مردم به نحو آزاد گزارش دهند تا عملکرد دولت‌ها به معنای فراحزبی و فراجناجی نمایانده شود و مردم بفهمند که این‌ها دقیقاً چه کاری انجام می‌دهند و بتوانند فراتر از این تبلیغاتی که در دورۀ هر دولت اتفاق می‌افتد، ارزیابی کنند. 🔖 نهادهای عالی ارتقای کیفیت خط‌مشی‌گذاری؛ وجود نهادهای حرفه‌ای که بتوانند سیاست‌ها را به نحو مستمری ارزیابی کنند و نشان بدهند که آیا واقعاً عملکرد دولت‌ها بهبود پیدا می‌کند یا نه و بتوانند همین‌ها را به شاخصه‌ای تبدیل کنند و به مردم گزارش دهند، لازم است. 🌐 @rouyesh_andisheh
🔘 سیاست‌زدگی؛ معضلی مهم در فضای نظام اداری و دولتی 📌 دکتر حسین اصلی‌پور در گفت‌وگو با ماهنامۀ رویش اندیشه؛ 🔖 در مسئلۀ تغییر دولت‌ها، نصابی که در کشورهای به اصطلاح توسعه‌یافته وجود دارد و تغییر در این انتصابات اداری که در نتیجۀ تغییر دولت رخ می‌دهد، زیر ده‌درصد است؛ چون پیش‌فرض آن‌ها این است که افراد متخصص آمده و پست‌های کلیدی را اشغال کرده‌اند. 🔖پس نصاب تغییر انتصابات آن‌ها در حدود ده‌درصد است؛ چون به هر‌حال آن دولتی که آمده، وعده‌هایی به مردم داده و می‌خواهد وعده‌های خود را عملی کند و باید افراد و تیم خود را با خود بیاورد؛ اما در کشور ما این مسئله بالای پنجاه‌درصد است و این تیم تا مستقر شود، چهار‌سال دولت تمام می‌شود و این فاجعه است. 🔖سیاست‌زدگی در تمام فضای نظام اداری و دولتی ما وجود دارد؛ یعنی متأسفانه بیماری ریشه‌داری در اینجا وجود دارد و نمی‌توان زیاد انتظار داشت که موضوع صندوق‌ها را جدا از این امر حل کنیم؛ چرا‌که در این فضا رشد کرده و ما به فضای سیاست‌زده‌ای دچار هستیم. 🌐 @rouyesh_andisheh
🔘 ماهیت رسانۀ مدرن؛ تحمیق یا تعمیق؟ 📌 حجت‌الاسلام احمد رهدار در گفت‌وگو با ماهنامۀ رویش اندیشه؛ 🔖 ما مردمی هستیم که در عصر رسانه زندگی می‌کنیم و رسانه با جذابیت‌های خود ما را با مدل خودش تربیت کرده است؛ بنابراین رسانه دارد ما را جهت می‌دهد و به‌صورت جدی هم تأثیرگذار است. 🔖 رسانه این قدرت را دارد که با چند نماد و نشانه موج ایجاد کند و این موج را نباید مستقل از بسترهای ثابت‌تری که در جامعه وجود دارد و نخبگان معمولاً با آن‌ها نسبت می‌گیرند دید. 🔖 کارویژۀ رسانۀ مدرن از بدو تأسیس تا الان در همه جا برخلاف انتظار و برخلاف برداشت اولیۀ عموم مردم بیش از اینکه ناظر به آگاهی‌بخشی باشد، ناظر به تحمیق است و نه تعمیق. این ماهیت رسانۀ مدرن است. 🔖 یعنی شما مجالی برای تأمل به طرف مقابل خود نمی‌دهید و قبل از اینکه او بخواهد در مورد خبر قبلی که شما به او داده‌اید فکر کند، خبر بعدی و خبر بعدی را پخش می‌کنید. 🔖 نتیجه این می‌شود که آدم‌هایی که خودشان را خیلی زیاد به رسانه گره می‌زنند، آدم‌های معطل و ناکارآمدی هستند. سواد درست و حسابی پیدا نمی‌کنند و علت هم آن است که رسانه کسی را دانشمند نمی‌کند و اطلاعات رسانه کسی را عالم نمی‌کند. 🌐 @rouyesh_andisheh
🔘 حجاب؛ بستری برای حضور زن در اجتماع بر مبنای فکر و شخصیت خود 📌 دکتر محسن بدره در گفت‌وگو با ماهنامۀ رویش اندیشه؛ 🔖 در نگاه اسلامی عفت یک امر زنانه و مردانه با هم است؛ یعنی در برخی از تعابیر در این زمینه ابتدا از مردان شروع می‌شود: «قُلْ لِلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصارِهِمْ وَ يَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذلِكَ أَزْكى‌ لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِما يَصْنَعُونَ» 🔖 مسئلۀ بعدی هم این است که کسی قرار نیست بر زن‌ها عفّت را تحمیل کند؛ یعنی قرار است که خود زن‌ها این عمل را انجام دهند و ماجرا در اینجا دعوت زنان به این عمل است؛ یعنی در داستان فتح مکه، آن آیه‌ای که درمورد بیعت نازل می‌شود چنین بیان می‌کند که «إذَا جَاءَکَ المُومِناتُ یُبَایِعْنَکَ...» زن‌ها قرار است در یک دعوت و فراخوانی داوطلبانه بیعت کنند. 🔖 اتفاقاً این نوع حجاب بحث جداکردن زن از جامعه نیست بلکه بحث حضور او در جامعه است؛ چون زن نزد محارم خود که نیازی به حجاب ندارد بلکه برای حضور در جامعه است که نیاز دارد حجاب داشته باشد تا شیءانگاری جنسی در قبال او اتفاق نیفتد و با فکر و شخصیت خود در اجتماع حاضر باشد نه با بدنش. 🔖 چراکه رقابت اجتماعی با محوریت بدن چیزی جز شکست و استرس برای زن باقی نخواهد گذاشت. لذا باید سیاست اجتماعی کلی اسلام درمورد این مسئله به‌خوبی درک شود تا این مسائل برای زن پیش نیاید. 🌐 @rouyeshandisheh
🔘 توجه به مقاصد شریعت در راستای تحقق تمامی وجوه آن 📌 حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محمدجواد ارسطا در گفت‌وگو با ماهنامۀ رویش اندیشه؛ 🔖 بی‌تردید قانون‌گذار علاوه بر اجرای احکام شرعی باید به‌دنبال تأمین تحقق اهداف کلان شرعی هم باشد. به‌عبارت دیگر وقتی که ما به مجموعۀ تعالیم دینی نگاه می‌کنیم، متوجه یک نکته‌ای می‌شویم و آن نکته این است که اگر می‌خواهیم بدانیم احکام شرعی را به‌درستی به اجرا گذاشته‌ایم، باید بر اساس نتایجی که به دست می‌آید، این سنجش را انجام دهیم. 🔖 در قرآن آمده است که: «كُتِبَ عَلَيكُمُ الصِّيامُ كَما كُتِبَ عَلَى الَّذينَ مِن قَبلِكُم لَعَلَّكُم تَتَّقونَ؛ خداوند روزه را بر شما واجب کرده، همان طور که بر امت‌های پیشین واجب کرده بود به این منظور که تقوا بورزید.» از این آیۀ شریفه ما می‌فهمیم که روزۀ مطلوب در شریعت آن است که منجر به حصول تقوا شود. پس اگر ما دیدیم که بسیاری از مردم جامعه در ماه رمضان روزه می‌گیرند اما در کنار آن دیدیم که آمار تقوا بالا نرفته، آنگاه می‌توان فهمید که این روزه، روزۀ مطلوب شرعی نبوده است. 🔖 پس اگر دیدید بسیاری از مردم نماز می‌خوانند، روزه می‌گیرند، حج به جا می‌آورند، در اعتکاف شرکت می‌کنند، در شب‌های ماه رمضان قرآن بر سر می‌گیرند و در مراسم راهپیمایی اربعین حضور پیدا می‌کنند ولی ملاحظه می‌کنید که جامعه، جامعۀ عدالت‌محوری نیست آنگاه تشخیص می‌دهید که نحوۀ مطلوب اجرای احکام شرعی را در جامعه رعایت نکردید؛ چون اگر رعایت می‌کردید به آن هدف می‌رسیدید. 🌐 @rouyesh_andisheh
🔘 تورم، فقیر را فقیرتر می‌کند و غنی را غنی‌تر 📌دکتر حسین صمصامی در گفت‌وگو با ماهنامه رویش اندیشه؛ 🔖 در کتب علمی افزایش مداوم قیمت‌ها یا افزایش افسارگسیختۀ قیمت‌ها را در ‌مدت زمانی نسبتاً طولانی عامل ایجاد تورم گفته‌اند. وقتی هم که از قیمت‌ها صحبت می‌شود، منظور سطح عمومی قیمت‌هاست؛ یعنی به اینکه قیمت کالایی نوسان داشته باشد، تورم گفته نمی‌شود. اگر سطح عمومی قیمت‌ها یا شاخص قیمت‌ها افزایش پیدا کند و این افزایش هم به‌صورت مداوم اتفاق بیفتد، تورم رخ داده است. 🔖 تورم در اقتصاد آثار مختلفی دارد. یکی از آثار بسیار اساسی و مهم آن روی قشر متوسط به پایین و فقیر است؛ چراکه اصطلاحاً در اقتصاد گفته می‌شود تورم، فقیر را فقیرتر می‌کند و غنی را غنی‌تر. وقتی قیمت‌ها افزایش پیدا می‌کند، معمولاً صاحبان درآمدهای کم و اقشار متوسط به‌ پایین که از ثروت‌های مادی خیلی بهره‌مند نیستند، حتی دیگر کالاهای ضروری را هم به‌سختی می‌توانند تهیه کنند؛ اما درمقابل، ثروت قشر متوسط به بالا هم همراه تورم تعدیل می‌شود. 🔖 لذا وقتی که سطح قیمت‌ها افزایش می‌یابد، قدرت خرید قشر متوسط به ‌پایین کاهش یافته و از آنجایی که ثروت ندارند، فاصلۀ آ‌ن‌ها از حد مطلوب بیشتر می‌شود و از آن طرف هم اغنیا چون صاحبان منابع و سرمایه‌ هستند، می‌توانند درآمدهای خود را متناسب با تورم تعدیل کنند و ثروت آن‌ها هم خودبه‌خود تعدیل می‌شود. لذا هر روز که می‌گذرد، این فاصله بیشتر و بیشتر می‌شود. 🌐 @rouyesh_andisheh
🔘 ضرورت مطالعات تاریخی و جامعه‌شناختی در فهم گستردگی و تنوع جامعۀ ایرانی با محوریت خانواده 📌دکتر وحید شالچی در گفت‌وگو با ماهنامه رویش اندیشه؛ 🔖 وقتی ما از خانوادۀ گسترده در ایران امروز صحبت می‌کنیم، باید به این نکته توجه کنیم که اصلاً با وضعیت یکسانی رو‌به‌رو نبوده‌‌ایم؛ یعنی برحسب شیوۀ معیشت و سبک زندگی و طبقه و حتی منطقه و قومیت، تفاوت‌های جدی وجود داشته است. مثلاً نمی‌توان خانوادۀ گستردۀ شالی‌کار گیلانی را با خانوادۀ بازاری قمی همسان فرض گرفت. این‌ها با هم تفاوت‌های جدی دارند. اولین نکته این است که به‌نظرم باید از این یکسانی فاصله بگیریم. 🔖 ما دربارۀ خانواده در گذشتۀ ایران، به مقداری غربزدگی دچاریم؛ به این معنا که تصور ما از این پدیده، ناشی از متون ترجمه‌ای است و اعتبار این متون که در حوزه‌های مختلف تمدنی نوشته شده، در جهت فهم گذشتۀ ایران محل تردید است. 🔖 این مسئله را از این جهت عرض می‌کنم که ما به مطالعات تاریخی و جامعه‌شناختی به گستردگی و تنوع جامعۀ ایرانی و همچنین از روی دقت نیاز داریم که درواقع بازتولید مفروضات نگاه شرق‌شناسانه نباشد و ما دربارۀ امری صحبت نمی‌کنیم که اطلاعات کاملاً موثقی داشته باشیم. 🌐 @rouyesh_andisheh
🔘 اولویت‌دهی در مطالبه‌گری 📌 دکتر سیداحمد حبیب‌نژاد در گفت‌وگو با ماهنامه رویش اندیشه؛ 🔖 ساده‌سازی مطالبه‌گری به مطالبه‌گری از اشخاص بسیار نادرست است. مشکل ما مطالبه‌گری در حوزۀ هنجارها، وضع سیاست‌ها، وضع قوانین و رفتارهاست. 🔖 شما نمی‌توانید ساده‌سازی کنید که با رفتن فلان شخص و آمدن دیگری به‌جای او مشکل حل شود. البته شاید مشکلات شما با این جابه‌جايی صرف افراد به تأخیر بیفتد؛ اما حل نخواهد شد. 🔖 بین تأخیر زمانی مشکل و حل مسئله تفاوت زیادی وجود دارد. اگر شما تب کردید و اگر بیماری ريشه‌اي دارید، با خوردن مسکّن فقط بیماری خود را به تأخیر می‌اندازید يا ظاهر بيماری شما بروز نمی‌كند؛ اما بیماری به‌طور کامل برطرف نمی‌شود. در اینجا هم با سه ‌چهارتا شوک واردکردن و دوتا یارانه‌دادن فقط بیماری اقتصادی خود را به تأخیر می‌اندازید؛ در‌حالی که باید به فکر حل آن مسئله باشید. 🌐 @rouyesh_andisheh
🔘 مردم نوعاً در تحلیل مسائل سیاسی خود را صاحب‌نظر می‌دانند 📌 دکتر ابراهیم برزگر در گفت‌وگو با ماهنامۀ رویش اندیشه؛ 🔖 واقعیت این است که سیاست یک امر پیچیده و تخصصی است و همان‌طور که ما به پزشک نیاز داریم، به متخصص و تحلیلگر سیاسی هم نیاز داریم. اما مردم نوعاً خودشان را در مسائل سیاسی صاحب‌نظر می‌دانند؛ چون که سیاست یک امر سهل ممتنعی است و هر فردی یک لایۀ رویین و اولیه‌ای از سیاست را می‌فهمد و بعد هم آن فهم سطحی و اولیۀ خودش را هم به‌حساب یک فهم کلی می‌گذارد و چون مثلاً پنج درصد از سیاست را خیلی خوب می‌فهمد، فکر می‌کند صد درصد آن را فهمیده است. 🔖 اینجاست که مردم متأثر از اخبار وارداتی کانالیزه شده و یا اینکه فریفتۀ تحلیل سیاسی جهت‌دار می‌شوند و می‌توان به این نتیجه رسید که تحلیل مسائل سیاسی بر عهدۀ افراد متخصص و یا افرادی است که به‌طور حرفه‌ای وارد مسائل سیاسی می‌شوند. 🔖 اما عامۀ مردم نه وقت این کار را دارند و نه تخصص آن را و بنابراین در بُعد تحلیل سیاسی ضعیف هستند و چون در این بُعد ضعیف هستند، از تحلیل سیاسی وارداتی و از همان شبکه‌هایی که علیه جمهوری اسلامی سوء‌گیری دارند استفاده می‌کنند. 🌐 @rouyesh_andisheh
🔘 لزوم توجه به رفتار، حرکت و اندیشه در فضاسازی برای حجاب 📌 حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر رضا مهکام در گفت‌وگو با ماهنامۀ رویش اندیشه؛ 🔖ما باید به یک مسئله توجه کنیم که تقریباً در بخش قابل‌توجهی از مسائل تربیتی به آن توجهی صورت نمی‌گیرد و آن هم بحث «كُونُوا دُعَاةً لِلنَّاسِ بِالْخَيْرِ بِغَيْرِ أَلْسِنَتِكُمْ» است. ما بسیاری اوقات به بچه‌های خود درمورد اموری که دوست داریم تذکر می‌دهیم اما به‌صورت عملی وارد فضاسازی آن نمی‌شویم. 🔖 جملۀ معروفی هست که می‌گوید: «بچه‌ها آن چیزی نمی‌شوند که شما می‌گویید بلکه آن چیزی می‌شوند که شما هستید.» واقعیت امر این است که ما در ابتدا باید به‌سمت این برویم که به والدین کمک کنیم تا در فضای حجاب، رفتارها و حرکات و اندیشه‌هایی داشته باشند که با حجاب هم‌راستا باشند. 🔖 مثالی می‌زنم. یک مادری از روز اول که بیرون می‌رود با اینکه محجّبه هم هست، وقتی به خانه برمی‌گردد، شروع به اعتراض می‌کند که ما زن‌ها چقدر بدبختیم که باید همیشه حجاب داشته باشیم. حالا این زن خودش خیلی به حجاب مقید است و اصلاً تحت هیچ شرایطی حجاب خود را کنار نمی‌گذارد. 🔖 بنابراین یکی از مشکلات اساسی والدین این است که مراقب چنین مسائلی نیستند و مثلاً مادران وقتی وارد چنین حوزه‌هایی می‌شوند، از طرفی حجاب را رعایت می‌کنند و از طرفی از آن هم گلایه می‌کنند. برای بچه از اول این تصور ایجاد می‌شود که حتماً این مسئله هم برای مادرش تحمیلی بوده است. 🌐 @rouyesh_andisheh