✍علیرضا مالمیر
درچند روز اخیر خبری مبنی بر اعزام هیئت دیپلماتیک هفت نفره ازسوی دولت موقت طالبان به جمهوری اسلامی ایران منتشر شد .روز یکشنبه گذشته این هیئت اعزامی به سرپرستی فضل محمد حقانی به طور رسمی در سفارت افغانستان مستقر و مشغول فعالیت شدند. انتشاراین خبر واکنش هایی را از سوی شخصیت ها ، گروه های سیاسی و خبرگزاری ها در پی داشت. خروجی تمام این واکنش ها یک چیز و آن هم چرایی پذیرش این هیئت از سوی دولت ایران و به نوعی رسمیت بخشی به دولت موقت و فاقد مشروعیت سیاسی طالبان بود. درخصوص این رویداد سیاسی ذکر دو نکته بسیار حائز اهمیت است :
۱. در مفهوم ادبیات سیاسی دو گونه دولت و رژیم سیاسی مفروض است. یک، دولت رسمی یا در اصطلاح دوژور که از طریق انتخابات ، قدرت قانونی را به دست می گیرد و دیگری دولت موقت و غیر رسمی که به آن دفاکتو می گویند. دولت های غیر رسمی از مبادی دیگر و بدون در نظر گرفتن خواست اکثریت مردم و عدم برگزاری انتخابات مانند کودتا قدرت را به دست می گیرند.دراصول سیاست خارجی و عرصه بین الملل مراودات سیاسی کشور ها با رژیم های دفاکتو یا موقتی مانند طالبان در پایین ترین سطح دیپلماتیک و در قواره یک کاردار صورت می گیرد.مانند هیئت دیپلماتیک اعزامی طالبان به ایران و سرپرستی فضل محمد حقانی با عنوان کاردار سفارت افغانستان که در چند روز گذشته اتفاق افتاد .در نتیجه، پذیرش این هیئت سیاسی توسط دولت ایران کاملا منطبق بر عرف دیپلماسی بین المللی است و اساساهرگونه موضع گیری، دخالت و اعتراض از سوی کشور میزبان برای تغییر و تحول داخلی در سفارتخانه ها محلی از اعراب ندارد.
۲.باتوجه به اینکه حدود دو سال از قدرت گرفتن طالبان در افغانستان و سقوط دولت اشرف غنی می گذرد در بسیاری از کشورها هنوز سفرا و کارمندان منتصب به دولت اشرف غنی در سفارت افغانستان مشغول به فعالیت هستند. از آنجایی که هیچ گونه هماهنگی و همکاری بین سفارت خانه های افغانستان در کشورها و دولت موقت طالبان وجود ندارد، این مهم بر پیگیری امور پناهندگان ، آوارگان و اتباع افغانی دربحث صدور روادید و...در کشورهای میزبان اثر مستقیم سوء می گذارد. این وضعیت برای اتباع افغانستانی مقیم ایران که جمعیتی حدود۶- ۵ میلیون نفر هستند، سخت و طاقت فرساتر است. حضور و تجمع روزانه این اتباع مقابل ساختمان سفارت در تهران و معطلی چند ساعته و حتی چند روزه جهت دریافت پاسخ، خود گواه این مدعاست. ذکر این نکته ضروری است، علاوه بر فراوانی جمعیت مهاجر افغانی مقیم ایران در نسبت با سایر کشور ها ، این حجم از حضور افغانستانی ها در کشور ماو سرگردانی آنها در بازگشت یا مهاجرت به کشور ثالث و همچنین بروز مشکلات اجتماعی ، فرهنگی ، انتظامی و حتی امنیتی ناشی از حضور آنها در ایران عزم جدی و اهتمام ویژه به سامان دادن وضعیت کنونی را می طلبید. این مهم به احتمال بسیار ، با حضور هیئت جدید دیپلماتیک رژیم طالبان تا حد زیادی وضعیت پایداری را در ایران رقم خواهد زد.
همانگونه که عرف دیپلماتیک مانعی برای پذیرش هیئت سیاسی در پایین ترین سطح ممکن از سوی رژیم دفاکتو نخواهد بود؛ توجه جدی به بهبود اوضاع افاغنه در ایران توسط سفارت فعلی امری اجتناب ناپذیر است.
باید دید هیئت اعزامی طالبان تا چه حد در سامان دادن اوضاع اتباع افغانی در خاک ایران موفق عمل خواهد کرد تا حداقل در غربت مرهمی بر زخم فراق آوارگان ، پناهجویان و پناهندگان افغانستانی باشند.
رسول در روبیکا👇
https://rubika.ir/rasull313
رسول در ایتا👇
https://eitaa.com/rasul313
