. در اهمیت «آرشیو اپوزیسیون» و هم‌گرایی چشم‌گیر نتیجه مطالعات انتقادی مدرن از تاریخ اسلام و خوانش شیعی ✍🏼 آقای امیرمعزی در کتابِ «‌قرآن صامت و قرآن ناطق» (The Silent Qur’an and the Speaking Qur’an) و در پایان فصلی که خوانشی از احادیث مربوط به جمع‌آوری قرآن و خشونت‌های واقع شده پس از رحلت رسول خدا (ص) در «‌کتاب سلیم‌بن قیس» است، به هنگام توجه دادن پژوهندگان به منابع شیعی و در بیان اهمیت این منابع در ایجاد درکی مفید از وقایع صدر اسلام ابزار می‌دارد که بررسی انتقادی منابع شیعی، که دیدگاه «مغلوب‌شده در تاریخ» را ارائه می‌دهد، بینش‌هایی را فراهم می‌کند که به همان اندازه که منتشر نشده‌اند، مفید هستند و می‌توانند به ما در اصلاح دانش‌مان از این منابع کمک کنند. سپس در ادامه با وجود احتمال ابداعات ایدئولوژیک و جعل‌های جانبدارانه در این منابع مانند هر منبع دیگری بیان می‌کند که دو نکته مهم باعث می‌شود که منابع شیعی مورد توجه قرار گیرند: نخست همگرایی گاه چشم‌گیری که میان داده‌های تاریخی این منابع و نتیجه مطالعات انتقادی مدرن (که از مسیرهای دیگر به آن رسیده‌اند) وجود دارد. (رویکرد‌‌های جدید نقد و‌ تحلیل متون تاریخی- حدیثی و همچنین سبک‌شناسی روایات، دقت بر ادبیات و زبان گزارش‌ها در کنار توجه به تاریخ‌گذاری آن‌ها در چند دهه اخیر نتایجی را در پی داشته که بعضاً به برون‌داده‌های خوانش شیعی از تاریخ اسلام قرابت دارد.) دیگر نکته مهمی که ایشان به آن توجه می‌دهند بازتاب‌های دقیق و قابل‌توجهی از اطلاعات موجود در منابع شیعی است که با وجود «غیراصولی/غیرارتدوکسی» دانستن آن‌ها در متون سنی نیز یافت می‌شود. این مهم در حالی قابل مشاهده است که در دوران اموی و عباسی این نوع نوشته‌ها با مخالفت و سرکوب مواجه بوده‌اند. (مسئله‌ای که از دیرباز و در ادبیات سنتی و کلامی شیعیان نیز بر آن تأکید می‌شده) به بیان دیگر آقای امیرمعزی پژواکی که در منابع شیعی یافت می‌شود را اغلب پژواکی دقیق معرفی می‌کند که همین نکته می‌تواند مستشرقان را به توجه به این منابع در کنار منابع رسمی سنی وادارد. همچنین ایشان در مقدمه کتاب خود در بیان اهمیت مطالعه و کاوش بر منابع شیعی (برای پژوهش‌گران مستقل و آکادمیای غربی) بیان داشته‌اند که خاورشناسان دیدگاه‌های شیعی و انعکاس یافته در منابع شیعی را ایدئولوژیک و جهت‌دارانه یعنی بدون هیچ‌گونه مبنای تاریخی تصور کرده‌اند، در حالی که نباید فراموش کرد متون سنی، به خصوص متون متقدم آن‌ها هم ایدئولوژیک هستند، اما برای کسب آگاهی با تنوع بیشتر تاریخی بررسی آنچه «آرشیو اپوزیسیون» خوانده می‌شود (اصطلاحی که امیرمعزی برای منابع شیعی به کار می‌برد) همان‌قدر ضروری است که بررسی منابع رسمی. Mohammad Ali Amir-Moezzi, "Violence and Scripture in the Book of Sulaym Ibn Qays," in The Silent Qur'an and the Speaking Qur'an: Scriptural Sources of Islam Between History and Fervor, trans. Eric Ormsby (New York: Columbia University Press, 2016), 36. https://eitaa.com/rasullib https://t.me/rasullib

🕌 زیارت امام رضا علیه‌السلام توسط عالم و محدّث برجسته‌ی عامّه در قرن ششم و هفتم هجری قمری ابو الخطّاب ابن دحیة الكلبي (٦٣٣ هـ) 🖌ابن دحية در همان ابتدای مقدمه‌ی کتابِ "التنوير في مولد السراج المنير" می‌گوید: ...من قصد طوس و منطقه‌ی طابَران¹ کرده و با امید به مغفرت و رضوان الهی به زیارت امام ابی الحسن الرضا رفتم... "فَخَرجتُ من خُراسانَ وَهَجَرتُ بِلادَ بَني ساسانَ وَقَصَدتُ زِيارَةَ طوس وَمَدينةَ طابَرانَ فَزُرتُ قَبرَ الإمامِ أبِي الحَسَنِ الرِّضا رَجاءَ المَغفِرَةِ والرِّضوانِ" 📎 تصویرِ تنها نسخه‌ی شناخته شده از این کتاب که در ربيع الآخر سال ٦٠٥ هـ (زمان حیات مؤلف) در اربل کتابت شده (تصاویر شماره ۱) و همچنین تصویر کتاب از چاپ "دار فارس _ الكويت" ، سال ١٤٤٢ هـ به نوشتار پیوست شده است.(تصاویر شماره ۲) گفتنی است کتاب مذکور در سال ١٤٤٤ هـ توسط دار الرياحين نیز چاپ شده که البته با دقتی‌های متعددی همراه است. مثلا همین عبارت در این چاپ، چنین نگاشته شده: "وقَصَدتُ زِيارَةَ طوس وَمَدينةَ طهران !!! فَزُرتُ قَبرَ الإمامِ أبِي الحَسَنِ الرِّضا..." (تصاویر شماره ۳) همچنین ابن دحیه در کتاب "النبراس في تاريخ خلفاء بني العباس ط دار المقتبس ، ص ٨٠" نیز به زیارت مزار مطهر امام رضا علیه‌السلام اشاره کرده است. ------------------------------------ ۱. یکی از دو شهر باستانی طوس است. طابران و نوقان مجموعاً طوس نامیده می‌شدند. @kashani1395

تصاویر شماره ۱

تصاویر شماره ۲

تصاویر شماره ۳