#ماه_رمضان 📖تفسیر سوره حمد به بیان استاد #امینی‌نژاد خلاصه جلسه پنجم و ششم ۸ رمضان ۱۴۴۵ 🔰ادامه نکته چهارم در باب حقیقت "اسم" 🔸نظام اسمائی بعد از اینکه حقیقت اسم روشن شد، این بحث توسط عرفا مطرح شد که اسماء دارای نظام است. 🔸عرفا قائل هستند نظام هستی شامل وجود، ماهیت و نیز #اسماء_الله است؛ اسماء الهی در عرض هم نیستند، بلکه هم در عرض یکدیگر هستند و هم در طول یکدیگر. 🔸در صدر همه اسماء، اسم "الله" است؛ یعنی آن حقیقتی از خداوند سبحان که متجلی در #الوهیت است. الوهیت یعنی تدبیر همه جانبه مخلوقین. هم کمالات اولیه مخلوقین و هم کمالات ثانیه آنها. 🔸اسم الله در سرسلسه اسماء است و عام‌ترین، شامل‌ترین و بالاترین اسم است. بعد از آن تکثر حاصل می‌شود. از جنبه الوهیت است که ویژگی‌هایی نظیر علم و قدرت و… شکل میگیرد و به تدریج این اسماء مبسوط میشود به حدی که امام صادق(ع) خطاب به فضل بن عباس میگوید: این فرش زیر پای منم اسم خداست. اینگونه رابطه میان حق و خلق و وحدت و کثرت با اسماء الهی تبیین میشود. 🔸با این بیان، این چینش "بسم الله الرحمن الرحیم" نیز حکایت از یک واقعیت تکوینی دارد. 🔰اسماءالله، تنها مسیر رسیدن به لقاءالله 🔸ما برای توجه به خداوند سبحان و طی طریق لقاء الله، راهی جز اسماء الله نداریم. 🔸در حدیثی امام صادق میفرمایند معامله ما با اسماء الهی چندجور است؛ اگر خود اسم بصورت استقلالی مدنظر ما باشد، این #کفر است؛ اگر در عرض ذات باشد، این #شرک است. از طرفی خود ذات هم به خودی خود قابل دستیابی ما نیست. راه صحیحِ شناخت و عبادت ذات، از طریق اسماء است، و این #توحید است. 🔸اگر کسی غرق در اسماء شود و جزو محجوبین شود، آنوقت این اسماء و نظام هستی دیگر حقیقت اسمی و علامتی برای او ندارد. درحالی که ذات این عالم، اسم بودن و علامت بودن است. علامت آنوقتی علامت است که خودش دیده نشود. 🔸آیات و نشانه های الهی، اوایل خودشان بصورت استقلالی مورد توجه انسان است. بعد از مدتی حالت شرک‌آلود میگیرد، یعنی هم آیات را میبیند و هم خدا را. توحید محض هنگامی رخ می‌دهد که آرام آرام انسان فقط خدا را در تمام نشانه ها و علامات ببیند. 🔰درباره اسم "الله" 🔸منظور از الله، ذات خداوند نیست. بلکه منظور، آن صفت حقیقی خداوند است که متجلی در #الوهیت است. ذات خداوند در دسترس هیچ کس نیست. لذا اگر خداوند سبحان بخواهد با خلائق کار داشته باشد و بخواهد مخلوقاتی را شکل دهد، بایستی از ناحیه الوهیت خود اقدام کند. تا خداوند سبحان حالت الوهیتی به خود نگیرد، هستی خلق نمیشود و اظهار وجود رخ نمیدهد. 🔸لفظ الله مشتق از اله است؛ اله را گفتند #متحیر_فیه، یعنی همگان واله شوند در آن. هم معبود بودن و هم متحیر فیه بودن، بخاطر کمال بی نهایتی است که در آن هست. 🔸الله اسم عَلَم نیست، بلکه هرگاه الله میگوییم، صفت الوهیت را مدنظر داریم. اما این اسم صفت انحصاراً در خداوند سبحان است لذا میگوییم عَلَم است. 🔸اضافه کردن اسم به الله در اینجا برای تبیین هویت اسمی الله و الرحمن و الرحیم است. 🔰 درباره "الرحمن" و "الرحیم" 🔸به لحاظ لغوی هر دو از ماده #رحمت است، یکی صیغه مبالغه بر وزن فعلان که بر کثرت و گستردگی دلالت دارد و دیگری صفت مشبهه بر وزن فعیل بر بقاء و ثبات دلالت دارد. 🔸لذا رحمت خداوند سبحان دو قسم است: الف) رحمت #رحمانی که گسترده است و به همگان میرسد، و در مقابلش غضب نیست، بلکه غضب خودش در دل این شکل از رحمت است. ب) رحمت #رحیمی که رحمت خاص مومنین است و در مقابل غضب است. 🔸رحمانیت و رحیمیت خدا هم در دنیاست هم در آخرت. از جمله رحیمیت خداوند در دنیا، همین معنای مومنانه‌ای است که در زندگی مومنین جاری است. 🔸عمومیت رحمت رحمانی به گونه‌ای است که رحمت رحیمی را درون خود دارد. لذا این تقسیم، برآمده از دل نظام #تشکیک است. خداوند اساسا یک رحمت بیشتر ندارد. این رحمت به میزان شدت و ضعف به رحمانی و رحیمی تقسیم می‌گردد. 🔸اساسا تمام هستی بر اساس ترحم خداست و اگر ترحم نباشد، هستی بوجود نمی‌آید. (لذا در مقابل رحمت رحمانی، عدم است) حتی شرّ نیز تا مورد رحمت خدا واقع نشود، اصلا ایجاد نمیشود. حتی جهنم نیز با رحمت رحمانی است. 🔸در این بستر رحمانی هرگاه رحمتی مضاعف شود، رحمت رحیمی شکل میگیرد. 💠 تشکل طلبگی ربیون 🌐@rebbiion

#ماه_رمضان 📖تفسیر سوره حمد به بیان استاد #امینی‌نژاد خلاصه جلسه دوازدهم ۱۱ رمضان ۱۴۴۵ 🔸جمع میان #رحمت و #غضب است که سازنده است. با خوف و رجا و رحمت و غضب است که انسان در وادی "ایاک نعبد و ایاک نستعین" قرار میگیرد. 🔰إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ 🔸تا قبل از این آیه، بیان معارف #توحیدی است. از اینجا #معارف_سلوکی آغاز میشود. اینجا پیوند هست ها با باید هاست. در بستر مطالعه و فهم و تعمق و یقین به معارف توحیدی است که انسان موحد سالک درست میشود. 🔸به لحاظ روش تربیتی، وقتی دائما از عالی‌ترین ساحت هستی صحبت شود، ساحت های پایین‌تر خودش حل و فصل میشود. در کسی اگر حقیقت توحید بنشیند، اخلاق و اعمال او خود به خود اصلاح میشود. 🔰"ایاک" و سرّ التفات از غیبت به حضور (از غایب به مخاطب) 🔸آیت الله جوادی آملی: "انسان وقتی بسم الله الرحمن الرحیم و آیات پس از آن را فهمید و مشاهده کرد، خدا را حاضر می یابد؛ انسان وقتی نسبت به اسماء الهی ملتفت میشود، به حضور کشانده میشود." 🔸آیت الله جوادی آملی: "تقدم ایاک، مفید حصر است. و لطافتی که در این تعبیر است، در تعابیر دیگری مانند "لانعبد الا ایاک" نیست. "ایاک نعبد" یعنی از ابتدا خداوند باید چشم تو را پر کند. این تعبیر یعنی معبود مقدم است حتی بر عابد و حتی بر خود عبادت. و این نهایت توحید است" 🔸شهید سید محمدباقر صدر: "تفاوت فرهنگ غرب با فرهنگ اسلامی، این است که در تمدن غرب ابتدا حرف از آزادی و آزادگی است. ولی در نهایت به بردگی و بندگی تمام عیار منتهی میشود. در اسلام عکس آن است؛ از بندگی عالی‌ترین مقام هستی آغاز میشود و به تدریج به یک احساس آزادی حقیقی ختم میشود. او تو را از همه چیز آزاد میکند. کسی که بتواند چشم خود را آزاد کند، و گرفتار گناه نباشد، آن وقت است که طعم آزادی واقعی را می‌چشد." 🔸معنای "نعبد" عبد یعنی مملوکِ غیر که دائما باید در اختیار مالکش باشد و مالک حق تصرف مالکانه داشته باشد. 🔸ما عبد هستیم یعنی ما کسی هستیم که فقط خدا حق تصرف مالکانه دارد و ما باید مطیع محض او باشیم. #عبادت یعنی اظهار عبد بودن و بنده بودن. خشوع و خضوع و … از لوازم عبد بودن است. 🔸علامه طباطبایی: "وقتی شیئی را از حیث #مملوکیت مشاهده می‌کنیم، در دل آن شیء، مالک نیز مشاهده میشود و در متن آن حاضر است. انسان مملوک تمام عیار خداست. لذا وقتی به آیه‌ی "مالک یوم الدین" می‌رسیم، می‌بینیم همه چیز مملوک اوست؛ و بلافاصله او را در متن خلقت حاضر می‌یابیم و التفات رخ می‌دهد. این نسبت مالکیت خدا با مملوکیت همه موجودات، تبدیل میشود به عین ربط. وقتی اینگونه شود، خدا حاضر است." 🔸علامه طباطبایی: "سر اینکه عبادت را با صیغه‌ی متکلم مع الغیر آورده است، این است که مقام، مقام تبلور و بروز توحید است، و بایستی فرد خودش را در میان جمع حذف کند. رمز اصلی سلوک حذف خود و انانیت است. در منزوی شدن و کار فردی خودخواهی‌های انسان و انانیت افزایش پیدا می‌کند و انسان متوجه آن نمی‌شود. خود را در جمع پنهان کردن یک راه برای حذف انانیت است." 🔸اینطور هم میتوان گفت که وقتی معرفت مقام خدا پیدا میشود، میفهمیم که فقط من نیستم که عبد هستم، بلکه همه ماسوی الله عبد هستند. هیچکس هیچ نمودی در برابر خدا ندارد. من همه را میبینم و کثرت را میبینم ولی وحدت را از دل همین کثرات میابم. 🔸عرفان اسلامی بنا ندارد با حذف کثرت به خدا برسد. بلکه در دل کثرت ها باید به وحدت رسید. میگویند نماز می‌خوانی، مکروه است چشمت را ببندی. یعنی همه کثرات را ببین و در دل این کثرات وحدت را پیدا کن. 💠 تشکل طلبگی ربیون 🌐 @rebbiion