آن روی تاریک سکه دوپامین
دوپامین نیمه تاریکی نیز دارد این نیمه تازیک در آزمایشی با قفسموش ها خود را نشان داد این آزمایش با نحوه غذا دادن به موش ها طراحی شد بطوریکه اگر غذا داخل قفس موش بیندازید ترشح دوپامین در بدن موش افزایش می یابد. چون هیچ موشی نمیتواند باور کند که در دنیا از آسمان غذا میبارد اما اگر هر پنج دقیقه یکبار گلوله غذا به داخل قفس بیندازید ترشح دوپامین متوقف میشود چون موش در این حالت میداند چه وقتی باید منتظر غذا باشد. لذا از رسیدن غذا دچار شگفتی و ذوق زدگی نمی شود. در این حالت اخیر خطایی در پیش بینی موش از رسیدن پاداش در میان نیست اما اگر غذا با فاصله های متغیر و به نحو تصادفی، به گونه ای که هر بار سبب شگفتی موش شود به داخل قفس بیفتد چه پیش میآید؟ و اگر به جای موش و غذا همین آزمایش را با انسانها و پول انجام دهیم چه اتفاقی می افتد؟
کازینوی شلوغی را تصور کنید که در آن جمع کثیری پای میز بازی ایستادهاند و رولت دارد میگردد. این تصویری از لاس وگاس با جلوه معروف و پُرزرق و برق آن است. اما اپراتورهای کازینو میدانند که بیشترین سود کازینو به جای آنکه از این میزهای بازی که میزان شرط بندیهای آن بالاست به دست بیاید، مربوط به ماشین های سکه ای است ماشینهایی که جهانگردان بازنشسته ها و بازیکنهای معمولی که هر روز به آنجا می آیند و چند ساعتی را کنار این ماشینهای پرسروصدا و پُرزرق و برق صرف می کنند، به آنها علاقه بسیار دارند. در یک کازینوی مدرن و استاندارد ۸۰ درصد فضای طبقه همکف به ماشینهای سکهای اختصاص دارد و این کار دلیل خوبی نیز دارد بیشتر درآمد کازینو از همین ماشینها به دست میآید
شرکت بازی های علمی یکی از بزرگترین سازندگان ماشینهای سکه ای است علم در طراحی اینگونه وسایل رقابتی نقش مهمی دارد. اگر چه ماشینهای سکه ای در قرن نوزدهم ساخته شدند اما قالبهای مدرن این دستگاهها با اصلاحاتی براساس نظر دانشمند رفتارگرا موسوم به بی اف ،اسکینر به بازار عرضه شدند. اسکینر کسی بود که در دهه ۶۰ اصول تغییر رفتار را شرح داد.
با درک نقش دوپامین روشن میشود که این فرآیند چیز جدیدی نیست،فقط تکرار هیجان ناشی از ترشح دوپامین است.
پدیده های جدیدی که سبب تحریک ترشح دوپامین میشوند به مرور زمان خاصیتشان را از دست میدهند. در مورد عشق فرونشستن اوج عواطف دیر یا زود اتفاق میافتد و آنگاه نوبت یک انتخاب است.
میتوانیم وارد مرحله سپاس هر روزه از شخصی شویم که در اینجا و اکنون حضور دارد یا به رابطه پایان دهیم و دنبال بازی هیجان انگیز دیگری باشیم. البته انتخاب مسیری که با تحریک ترشح دوپامین همراه است کار سختی نیست.
اما این تحریک نیز مثل لذت ناشی از خوردن یک شیرینی خیلی زود به پایان میرسد. اگر عشق تداوم داشته باشد، تأکید و تمرکز از پیشبینی به تجربه انتقال می یابد و فرد از خیال واهی ممکن بودن همه چیز به مرحله درگیری با واقعیت و درک نارساییهای آن میرسد این انتقال دشوار است در بیشتر موارد اگر دنیا راه سادهای برای حل یک مشکل به ما نشان دهد آن را میپذیریم به همین دلیل است که با فرونشستن موج ترشح دوپامین به دنبال یک ماجرای عاطفی بسیاری از رابطه ها پایان می یابند. عشقهای نخستین مانند سوار شدن بر چرخ و فلکی هستند که کنار پلی قرار دارد آدم میتواند هر چند بار که دلش میخواهد سوار این چرخ و فلک شود و سفر کند اما در پایان به جایی میرسد که سفرش را از آن شروع کرده بود. هر بار که نوای موسیقی متوقف میشود و پای مسافر به زمین میرسد با انتخابی روبرو می شود: آیا یکبار دیگر سوار شود یا قیدش را بزند و دل به عشقی تازه بسپارد.
✍️علیرضا پورمسعود
#توییت_گشت
✅
@A_purm