(قسمت ۵۸) 🔖 در قسمت‌های قبل با جغرافیای طبیعی و انسانی افغانستان و همچنین با مرزها، جمعیت، نژاد و اقوام پشتون، تاجیک، فارسیوان، هزاره‌ها، ترک تبارها، زبان، خط رایج و ادیان قبل از اسلام، جایگاه روحانیت، تصوف و مذاهب، شرایط فرهنگی، دوران تمدنی، آثار دیدنی و تاریخی، زیارتگاه‌ها، هنر، موسیقی و ادبیات کشور افغانستان آشنا شدیم؛ مهمترین تشکل‌های ادبی و فرهنگی گذشته افغانستان عبارت اند از: 🔸مرکه پشتو در سال ۱۳۰۱ ، در زمان امان‌الله‌خان و به منظور گسترش زبان پشتو و حاکمیت قوم پشتون بر کشور پدید آمد. 🔸انجمن ادبی کابل در سال ۱۳۱۰ شمسی در زمان محمدنادرشاه شروع به کار کرد و مجله ادبی کابل را به صورت ماهانه به زبان فارسی منتشر می‌کرد. 🔸پشتو تولنه یا آکادمی پشتو در سال ۱۳۱۶ تشکیل شد و انجمن ادبی کابل منحل شد. مجله ادبی کابل نیز با حفظ نام از زبان فارسی به زبان پشتو تغییر یافت در این سال‌ها تعصبات قومی (پشتونیزم شدت یافت و انجمن ادبی کابل عملاً به آکادمی پشتو تبدیل شد.) در سال ۱۳۱۷ انجمن ادبی هرات و در سال ۱۳۲۷ کلوپ ادبی هرات تأسیس شد. 🔸انجمن تاریخ افغانستان در سال ۱۳۲۱ به ریاست احمدعلی کهزاد تأسیس شد و تا سال ۱۳۴۰ وی رئیس آن بود. نشریهٔ این انجمن مجلة آریانا بود و اولین شماره آن در بهمن۱۳۲۱ منتشر شد. تأسیس این انجمن سرآغازی برای تحقیقات جدید در تاریخ افغانستان و تدوین تاریخ برای این کشور بود. 🔸اتحادیه نویسندگان جمهوری دمکراتیک افغانستان در۱۳۵۹، تأسیس شد. 🔸اتحادیه نویسندگان آزاد افغانستان در سال ۱۳۶۴، در پیشاور تأسیس شد و ابتدا رسول امین ریاست آن را بر عهده داشت. 🔸محمد عیسی غرجستانی و همکاران او در سال ۱۳۶۲ شورای فرهنگی اسلامی افغانستان را در کویته تأسیس کردند. 🔸شورای ثقافتی جهاد افغانستان در سال ۱۳۶۶، در پاکستان تأسیس شد و نشریه آن افغان (جهاد نام داشت و به زبات پشتو منتشر می‌شد و از مجاهدان پشتوزبان حمایت می‌کرد. 🔸انجمن نویسندگان افغانستان در ۱۳۸۶ و انجمن نویسندگان جوان در ۱۳۶۹ تأسیس شد. 🔸مرکز فرهنگی نویسندگان آزاد افغانستان در سال ۱۳۷۲ تأسیس و وارد صحنۀ فرهنگی افغانستان شد. افراد این مرکز بیشتر در ایران بودند. در سال ۱۳۷۲ اولین بیانیه آن در قم منتشر شد. 🔸بنیاد فرهنگی ملافیض محمد کاتب هزاره در سال ۱۳۷۱ در خارج از افغانستان تأسیس شد. 📔 کتاب جامعه و فرهنگ افغانستان/ ص۲۸۷ ادامه دارد.... ┄┄┅┅┅❅🌼❅┅┅┅┄┄ https://eitaa.com/Afghsntan