ب) پیامدهای منطقه‌ای جنگ داخلی در سودان ادامه جنگ داخلی در سودان تا به امروز پیامدهای منطقه‌ای مهمی داشته است، این پیامدها عبارتند از: 🔸️1. جنگ داخلی سودان؛ تهدیدی برای امنیت کشورهای منطقه ساحل درگیری داخلی در سودان، موجب شده تا این کشور با بحران انسانی مواجه شود و متعاقب این درگیری‌ها منطقه ساحل بی‌ثبات شود. کشور چاد، واقع در غرب سودان، به دلیل همپوشانی جمعیتی و فرهنگی، بزرگ‌ترین بازنده ادامه درگیری‌ها در سودان است. پس از مرگ رئیس‌جمهور چاد، ادریس دبی، این کشور از بی‌ثباتی سیاسی در نتیجه حضور گروه‌های تروریستی بوکوحرام و داعش رنج می‌برد. از سوی دیگر، لیبی نیز از فقدان دولت مرکزی واحد و وجود درگیری‌های مداوم رنج می‌برد، این کشور به پایگاه و محیطی مناسب برای شورشیان چاد تبدیل شده است تا حملاتی را علیه چاد برنامه‌ریزی کنند . با توجه به هرج و مرج امنیتی ناشی از جنگ داخلی در سودان، این احتمال وجود دارد که شورشیان چادی پایگاه خود را از لیبی به دارفور در سودان منتقل کنند. در صورت تحقق این سناریو، ممکن است صلح شکننده‌ای که بین سودان و چاد برقرار است، شکسته شود. شورشیان چادی، می‌توانند با نیروهای واکنش سریع سودان ائتلاف کنند و با ژنرال حمیدتی، متحد شوند. نزدیکی دارفور به چاد و مشارکت آن در بازارهای غیرقانونی، از جمله قاچاق منابع طلا و اسلحه، عامل جذابی برای شورشیان چاد به شمار می‌رود. لازم به ذکر است که سودان، ازنظر منابع طلا، سومین کشور بزرگ آفریقایی - پس از آفریقای جنوبی و غنا - در این قاره به شمار می‌رود. معادن طلا در این کشور در مناطق شمال شرقی، مرکزی و دارفور واقع‌شده‌اند. در سال 2022، صادرات طلای سودان تقریباً 2.5 میلیارد دلار بوده است و تقریباً 45 درصد از صادرات ملی را به خود اختصاص داده است. حضور گروه‌های مسلح و پناه‌جویان چادی در سودان موجب خواهد شد تا درگیری‌ها در دارفور تشدید شود و همزیستی نسبتاً مسالمت‌آمیز بین سودان و چاد خدشه‌دار شود. گروه‌های شورشی چاد که در اصل در دارفور سودان مستقر بودند، به دلیل توافق صلح بین چاد و سودان فعالیت‌های آنها محدود شد، مرکز عملیات خود را به لیبی منتقل کردند. با این حال، با توافق آتش‌بس اخیر در لیبی، جنگجویان شورشی به فعالیت‌های مجرمانه مانند قاچاق روی آورده‌اند. از طرفی شبه‌نظامیان محلی در جنوب لیبی با شورشیان چادی در حال مقابله هستند تا کنترل خود را بر مناطق مرزی اعمال کنند و نفوذ این گروه‌ها را در منطقه جنوب لیبی کاهش دهند. در این‌صورت، گزینه انتقال پایگاه‌های شورشیان چاد، به دارفور سودان سناریو محتملی خواهد شد. 🔸️2. جنگ داخلی سودان؛ تهدیدی امنیتی برای منطقه شرق آفریقا با توجه به درهم تنیدگی میراث فرهنگی و قومی مشترک بین جوامع در مناطق مرزی سودان با مصر و سودان جنوبی، این کشورها از تأثیرات منفی تشدید درگیری در سودان در امان نخواهد ماند. علاوه بر این، با توجه به موقعیت جغرافیایی سودان در دو سوی رود نیل، بی‌ثباتی در خارطوم می‌تواند چالش‌های اقتصادی و اجتماعی برای کشور مصر و سودان جنوبی به همراه داشته باشد. غیر از موارد بالا، بی‌ثباتی در سودان می‌تواند تلاش‌ها برای دستیابی به توافق در مورد سد اتیوپی را با مشکل مواجه سازد. ادامه درگیری در سودان درهم تنیدگی‌ها امنیت ملی مصر را تهدید می‌کند. با توجه به شرایط سخت اقتصادی، مصر تمام تلاش خود را برای مقابله با هجوم انبوه مردم به کار گرفته اما در حال حاضر تعداد آوارگان سودانی از 450 هزار نفر فراتر رفته است . از سوی دیگر، سودان جنوبی به شدت به صادرات نفت از طریق بندر سودان متکی است. واضح و مبرهن است که درگیری در خارطوم حمل و نقل نفت سودان جنوبی را مختل کرده است و در آینده منجر به فروپاشی اقتصادی در سودان جنوبی خواهد شد، زیرا 90 درصد اقتصاد این کشور به نفت وابسته است. 🟢در پایان جنگ ژنرال‌های سودانی، همچنان در صحنه میدانی سودان ادامه داشته و پیامدهای داخلی و منطقه‌ای را با خود به همراه داشته است. به طوریکه استمرار این وضعیت در 9 ماه گذشته، موجب شده تا تعداد آوارگان سودانی در داخل و خارج از کشور، افزایش پیدا کند و به دنبال آن این کشور با بحران انسانی روبه رو شود. علاوه بر این، وضعیت موجود در سودان، بی‌ثباتی منطقه ساحل و تهدیدهای امنیتی را برای منطقه شرق آفریقا به دنبال داشته است. 🔘منابع: ۱. مكتب تنسیق الشؤون الإنسانية، «السودان: التحديث الإنساني»، 12/02/2024، https://reports.unocha.org/ar/country/sudan/ ۲ . الشرق نیوز، «صراع مستمر ومعارك منتظرة.. أم درمان ميدان الحسم في السودان»، 1902/2024، https://asharq.com/ ۳. حمدي عبد الرحمن حسن، «تأثير الفراشة: الصراع في السودان ومعضلة الاستقرار الإقليمي»، مركز الأهرام للدرسات السياسية والاستراتيجية، 27/05/2023، https://acpss.ahram.org.eg/News/20897.aspx #بحران_امنیت @AfricanSecurityStudies