4. حکم خمس مکان کسب و ابزار کاری که با مال غیرمتعلق خمس خریده یا بعد از خرید خمسش را داده: 💡1. آن را نفروخته است: 🔒اگر ابزار کار را با پولی که به آن خمس تعلق نمی گیرد خریداری کرده است و یا اینکه بعد از خرید خمس آن را اداء نموده و در حال حاضر از آن استفاده می کند و نفروخته است آیا خمس دارد؟ 🔑- تا زمانی که به فروش نرسیده است خمس ندارد. (حضرت امام، امام خامنه ای، آیت الله سیستانی) 🔑- در موارد مذکور ترقی قیمت خمس دارد مگر اینکه اگر خمس آن را هر چند به صورت تدریجی بدهد با بقیه آن زندگی در حد آبرو و شوون شما اداره نمی شود، بنابر این اگر با پرداخت خمس آن لطمه ای به کار شما نمی خورد باید خمس آن را بدهید. (آیت الله مکارم) 💡2. آن را فروخته است: 🔒اگر ابزار کار با پولی تهیه شده باشد که خمس به آن تعلق نمی‌گیرد، یا تعلق گرفته بوده و خمس را پرداخت کرده است، و آن ابزار و یا مکان (مغازه) را بعد از چندین سال می فروشد حکم خمس آن چیست؟ 🔑- خمس ندارد؛ هرچند به‌مبلغ بیشتر از قیمت خرید بفروشد. (حضرت امام) 🔑- تا زمانی که به فروش نرسیده است خمس ندارد و بعد از فروش ترقی قیمت آن پس از کسر مقدار تورم جزو درآمد سال فروش محسوب می شود که اگر تا سر سال خمسی ،صرف در موونه نشود متعلق خمس است. (امام خامنه ای) 🔑- خمس ندارد؛ اما چنانچه قیمتش افزایش یابد، اگر آن را بفروشد، خمس مقدارى را که بر قیمتش اضافه شده و از مخارج سال زیاد آمده است، باید خمسش را بدهد. (آیت الله سیستانی) 🔑- در موارد مذکور ترقی قیمت خمس دارد مگر اینکه اگر خمس آن را هر چند به صورت تدریجی بدهد با بقیه آن زندگی در حد آبرو و شوون شما اداره نمی شود، بنابر این اگر با پرداخت خمس آن لطمه ای به کار شما نمی خورد باید خمس آن را بدهید. (آیت الله مکارم) 💡3. آن را معاوضه کرده (طاق زده): 🔒اگر فردی مغازه­اش را که با پول مخمّس یا در حکم مخمّس مانند ارث خریداری نموده و پس از آن که ترقّی قیمت پیدا کرده، با مغازۀ دیگری که قصد دارد به عنوان محلّ کسب از آن استفاده نماید، معاوضه کند و طاق بزند (بدون آنکه مغازۀ خویش را به پول بفروشد و مغازه دیگر را با پول بخرد.) در این صورت حکم خمس مغازه جدید چیست؟ 🔑- خمس ندارد. (حضرت امام، امام خامنه ای) 🔑- مغازۀ جدید خمس ندارد؛ مگر آنکه معاوضه مشتمل بر نوعی ارفاق مالی باشد و فرد بدون پرداخت مبلغ اضافی، مغازه­اش را با مغازۀ با ارزش تری معاوضه کرده باشد که در این صورت، مغازۀ جدید بالنسبه به مقدار ما به التفاوت از درآمد سال معاوضه محسوب می‌شود و پرداخت خمس مقدار تفاوت از آن به نرخ روز واجب می باشد؛ امّا اگر فرد با پرداخت ما به التّفاوت، مغازه اش را با مغازۀ با ارزش تری طاق زده است، چنانچه ما به التفاوت را از درآمد بین سال خویش پرداخت کرده، همان حکم را دارد و اگر ما به التّفاوت را با مال مخمّس یا در حکم مخمّس پرداخته، مغازۀ مذکور خمس ندارد. این حکم، در مورد سایر ابزارهای کار (غیر از مغازه) نیز جاری است. (آیت الله سیستانی) 🔑- در موارد مذکور ترقی قیمت خمس دارد مگر اینکه اگر خمس آن را هر چند به صورت تدریجی بدهد با بقیه آن زندگی در حد آبرو و شوون شما اداره نمی شود، بنابر این اگر با پرداخت خمس آن لطمه ای به کار شما نمی خورد باید خمس آن را بدهید. (آیت الله مکارم) 📚آدرس: العروه الوثقی، کتاب خمس، م53 ، توضیح المسائل مراجع، ج۲، م۱۷۷۰؛ سیدعلی خامنه‌ای، سایت، استفتائات جدید، س۵۳.سایت امام خامنه ای، سوالات سامانه جامع خمس سوال شماره 1144586 1399/06/24 آیت الله مکارم، استفتاء خصوصی، کد رهگیری: 140104300031. توضیح المسائل جامع، ج2، م655.